Morgunblaðið - 28.08.1954, Qupperneq 7

[ Laugardagur 28. ágúst 1954
MORGUNBLAÐIÐ
7
íslenzku kýrnar [Verðlag á ýmsum bílategundum
Vðxfarlsg, bygging og hreysti
'Önnur grein W. L. Stewart dýralæknis
I FYRRI grein minni gat ég þess,
að íslenzkum kúm væri áfátt um
vaxtarlag og hreysti. Þær eru
venjulega holdskarpar og hnútu-
foerar, standa gleitt að framan,
en eru nágengar að aftan. Ég
•• hef sjaldan séð íslenzka kú með
verulega sterkbyggða afturfæt-
iur. Á mörgum kúm eru aftur-
fæturnir allt of bogadregnir,
hæklarnir grannir og ólögulegir,
og júgrin síð, svo að þeim er
hætt við meiðslum. Hrygglínan
fer lækkanid aftur á malir og
fellur niður við halarótina. Bóg-
fer lækkandi aftur á malir og
falla ekki vel að bolnum. Þetta
veldur hálfgerðri vansköpun. En
þess er að geta, að þetta alltíða
lýti á vexti og byggingu, skoða
margir bændur sem mjólkurein-
kenni á kúm, og því miður mun
það vera orðið svo þegar um
íslenzkar kýr er að ræða. En með
því að velja slíkar kýr til und-
aneldis, er mjög sennilegt, að
þessi ágalli sé nú orðinn ætt-
lægur. Þegar um undaneldi er
að ræða, er það mála sannast,
að „líkt kemur af líkum“.
VAXTARLAG KÚNNA
Það er mín skoðun, að almennt
séu íslenzkar kýr hér um bil einu
rifi og langar. Sé bakið langt,
verður það ávallt veikt ,og ég
hygg að beinagrindin mundi
verða sterkari ef þess væri vand-
lega gætt, að hafa ekki til und-
aneldis önnur naut en þau, sem
eru stuttvaxin og hafa góða aft-
urlimi. Nú sem stendur eru þær
kýr of margar, sem verða hrör-
legar fyrin aldur fram og bera
þess þá merki, að beinin eru
sýkt og þær þar af leiðandi
sjúkar á annan hátt.
Að því er hraustleika þeirra
varðar, trúi ég því ekki, að kýrn-
ar séu í góðu samræmi við lífs-
skilyrði sín, ef rétt væri að þeim
búið. — Satt er það, að þær
eru ungar þegar þær fara að
bera, að þær bera reglulega,
mjólka ákaflega vel, geta, ef því
er að skipta lifað á lélegu eða
ónógu fóðri, og geta komist á
annan tug ára. Mér hefur verið
sagt, að meðalaldur kúa væri
níu ár, og mætti þá segja sjö
afurðaár. Tilsvarandi aldur kúa á
Bretlandi er fjögur ár og í Dan-
mörku fimm ár. En þess er að
gæta, að hér á landi eru margar
kýr, sem verða fyrir meiðslum
eða eitthvað verður að, og ættu
að réttu lagi ekki eftir það að
notast sem mjólkurkýr, látnar
lifa svo lengi sem þær mjólka,
sökum þess, hve torvelt það er
og dýrt að fá aðrar í þeirra stað.
Þetta vitaskuld lengir meðalald-
ur kúnna. Dýralæknar hafa sagt
mér frá fróðlegu atriði um ís-
lenzkar kýr, og má vera að það
atriði standi í sambandi við það,
hve mjög þeim er hætt við doða,
súrdoða og jafnvel bráðadauða.
Það er, hve viðkvæmar þær eru
fyrir steinefnum og öðrum inn-
sprautunum, sem notaðar eru
gegn sjúkdómum. Við slíkar að-
gerðir þarf því að gæta meiri
varkárni þegar um er að ræða
ísl. kýr en aðrar, því að við
læknisaðgerðir á þeim getur það
verkað meira á hjartað heldur
en í öðrum kúakynjum, og jafn
vel lamað það. Sýnir þetta að
þær taugar, sem stjórn starfsemi
hjartans, eru viðkvæmari í þeim
heldur en öðrum kynjum.
NYTHÆÐ OG HEILBRIGÐI
Að sjálfsögðu sé ég hvað það
er, sem réttlætir þá stefnu, að
hugsa urn nythæðina og nythæð-
ina eina saman; og það verður
að viðurkenna, að með þessu
hefir því takmarki verið náð, að
framleiða þá mjólk, sem mikil
þörf var á þegar fólkinu fjölg-
aði. — Að krefjast alls, hefði
ef til vill verið sama
og seinka þessu. — En nú,
þegar tekist hefur að fá það
mjólkurmagn, sem þjóðin þarfn-
ast, má fara að snúa sér að hinu,
að bæta kynstofninn og ala upp
betri og hraustari gripi.
Allt er þetta viðurkenning á
því, að fegurðin gefi arð. Ég
er andvígur öfgunum á brezkum
sýningum, því að þær leiða
stundum til þess, að lengra er
gengið en skyldi í því, að ala
upp fagra gripi, hvað sem gagn-
seminni liður; en það er höfuð-
atriði, að setja, sér ljóslega fyrir
sjónir sambandið á milli vaxt- I
arlags, byggingar og hlutverks.'
í vaxtarlagi og öllu útliti skepn-'
unnar þarf að vera svo fullkomið
samræmi að ekkert yfirgnæfi
annað. Þar í sér þá mannsaugað
hið fullkomnasta samband á milli
byggingar og hlutverks, og þá er
fenginn sá kynstofn, sem bæði
er fagur og svarar bezt hlutverk-
inu, því að þá fer saman vaxt-
arlag og heilbrigði. Til dæmis
um þetta má nefna arabíska og
íslenzka hesta. Mjólkurkýr þarf
að hafa sterka beinagrind ,því að
beinin eru ekki aðeins innviðir
til þess að hengja vöðvana á,
heldur eru þau líka lifandi forða-
búr kalks, forfórs og annara
steinefna, sem eru óumflýjanleg
anuðsyn til þess að skepnan sé
vel heilbrigð. í þetta forðabúr
sækir kýrin handa kálfi sínum
og til þess að framleiða mjólk-
ina, og séu beinin ekki sterk,
megum við búast við beinasjúk-
dómum og máske einnig öðrum
sjúkdómum. Bezta og fallegasta
heyhlaðan nær ekki tilgangi sín-
um ef hún er ekki nógu viða-
sterk til að þola veðráttuna, og
svipað er það um kúna og beina-
grind hennar; hún verður að vera
nógu sterk til þess að fullnægja
þeim kröfum, sem til hennar eru
gerðar meðan kýrin gengur með
I kálfi og meðan hún mjólkar.
I Hinni kynbættu kú er þannig
! farið, að hún getur ekki hætt
* að mjólka, þóað á skorti um viss
efni í fóðrinu, gagnstætt því,
' sem á sér stað í náttúrunni, held-
I ur hún áfram að mjólka þangað
til bein hennar eru alvarlega úr
sér gengin.
ATHUGANIR MAGNUSAR
EINARSSONAR
Beinasýki er ekki nýr sjúk-
dómur á íslandi, né heldur í
öðrum löndum, og ég er þakk-
( látur Páli Pálssyni fyrir það,
að hann sýndi mér þá vinsemd
að láta mér í té útdrátt úr grein,
er Magnús Einarsson birti áríð
1907. Hann var, eins og kunn-
ugt er, yfirdýralæknir í Reykja-
vik, og segir hann að beinasýki
sé alltið í kúm, og sömuleiðis
í sauðfé og hrossum. Lét hún
sérstaklega á sér bera eftir þurr-
viðrasöm sumur, og hugði Magn-
ús að þetta stafaði af því, að
jurtirnar í bithögunum drægi
ekki til sín nóg steinefni úr jarð-
veginum. Veikin kom í ljós í
mörgum kúm sex til átta vikum
eftir burð, og á meðal sjúkdóms-
einkennanna var það, að kýrin
hætti að éta, eða átleysin varð
óeðlileg á þánn hátt, að hún tók
að éta ýmislegt rusl, t. d. striga-
poka, kaðla, bein o. fl. Skepnur
þær, er gengu með þessa veiki,
lágu mikið og áttu erfitt með
að reisa sig og ganga. Beinbrot
! voru tíð, einkum rif og mjaðm-
arbein. Honum segist svo frá, að
ef hinar sjúku kýr lifðu af vet-
urinn, náðu þær sé venjulega
BLAÐINU hefir borizt verðskrá
-cgtajjiq iSejajt ejj Jegtajjtq jijá
innflytjenda og mun hún ná yfir
flestar bifreiðar, sem boðnar eru
hér nú og sýnir hún útsöluverð.
Þess skal getið að útsöluverðið
getur í sumum tilfellum breytzt
frá því, sem á skránni er, þar
sem eitt og sama kostnaðar-
gengi hefir verið notað við út-
reikning frá hverju landi, en að
sjálfsögðu er kostnaður ekkf eins
mikill hlutfallslega á dýrari bif-
reiðum, sem þeim ódýrari og er
þar aðallega um flutningskostn-
að og tolla að ræða.
Verðskrá þessi gefur hugmynd
um væntanleg verð þótt em-
hverjar smávægilegar breytingar
kunni að verða á einstöku bif-
reiðum og eru því verðin án
skuldbindingar.
Útsöluverð:
JÓN LOFTSSON H.F.
Nash Rambler De Luxe
2 dyra Sedan 72.000
Nash Rambler Super
2 dyra Suburban (Station) 82.500
sami án dýrtíðarsjóðsgj. 74.600
4 dyra Sedan 82.300
2 dyra Club Sedan 78.300
2 dyra Country Club Sedan 82.500
Nash Rampler Custom
2 dyra Convertible Sedan 89.100
2 dyra Station Wagon 87.900
sami án dýrtíðarsj.gj. 79.500
4 dyra Sedan 88.500
2 dyra Country ClubSedan 87.900
4 dyra Cross Country
(Station) 92.100
sami án dýrtiðarsjóðsgj. 83.400
Nash Statesman Super
4 djo-a Trunk Sedan 96.500
2 dyra Trunk Sedan 94.500
Nash Statesman Custom
4 dyra Trunk Sedan 103.700
2 d. Country Club Sedan 107.400
Nash Ambassador Super
4 dyra Trunk Sedan 106.900
2 dyra Trunk Sedan 104.800
Nash Ambassador Custom
4 dyra Trunk Sedan 114.000
2 d. Country Club Sedan 119.900
Rootes fólksbílar
Hillman Mink Saloon 53.100
— Mink Convertible 58.000
— Californian 58.000
— Estate Car (Station) 59.700
sami án dýrtíðarsj.gj. 53.300
Humber Hawk Saloon 72.800
— Super Snipe Saloon 105.400
— Super Snipe Heavy
Pick Up 93.700
— Super Snipe Heqvy
Duty Station Wagon 165.200
sami án dýrtíðarsj.gj. 147.€00
Humber Pulman Imperial
Saloon 162.900
Sunbeam Talbot ’90 89.000
(Hillman) Commer
sendiíerðabíll 40.600
Tempo Viking sendiferða-
bílar % tonn m. palli 39.560
— Viking Van sendiferða-
bílar % tonn yfirb. 46.500
— Matador 1000 sendi-
ferðabílar 1 tonn yfirb. 59.340
— Matador 1400 sendif.-
bílar 1, 4 tonn yfirb. 70.950
— Viking Station Wagon
5 manna 67.100
— Viking Station Wagon,
8 manna 70.400
— Matador 100 Station
Waggon 83.600
— Matador 1400 Station
Waggon 96.250
HEILDVERZLUNIN
HEKLA H. F.
Volkswagen De Luxe Sedan
m. miðstöð 42.000
— sendiferða yfirbyggð-
ur m. miðstöð 41.500
— sendiferða m. húsi,
palli og miðstöð 40.500
— sendiferða m. rúðum
í hliðum og sætum í
farangursgeymslu
m. miðstöð
Land Rover sendiferða-
bíll m. palli 59.400
Hudson Wasp 4ra dyra 85.200
— Hornet kra dyra 94.000
GÍSLI HALLDÓRSSON H. F.
88 Series 2 door Sedan 101.525
— Series 4 door Sedan 104.280
— — Holyday Coupe 109.020
Super 88 Series 2d. Sedan 107.250
— -----4 door Sedan 110.100
— — Holyday Coupe 119.070
— —Convert. Coupe 126.650
98 Series Holyday Coupe 124.615
— — 4 door Sedan 123.785
— — Ðeluxe Holyday
Soupe 133.770
„Starfire“ Convertible
Coupe 142.530
Framh. á bls. 12.
FRIÐRIK MAGNUSSON & Co.
Peugeot
Fólksbifreið 4/5 manna
| Buisness Saloon 50.000
— 4/5 m. Saloon De Luxe 53.000
I — 6 m.Family Limousine 65.000
Stationbifreið 4 m.
Commercial Limousine 59.000
Sendiferðabifreið
; All Metal Vanette 39.500
— All Metal Vanette 42.500
HARALDUR
SVEINBJARNARSON
Citroén
Light Fifteen 15 HP 5 m. 67.000
Big Fifteen 15 HP 5—6 m. 70.455
The Six Cylinder 22, 5 HP
5—6 manna 92.040
HELGI LÁRUSSON
Packard Club Sedan
Special, 6 manna
— Touring Sedan De
Luxe, 6 manna
— Patrician, 6 manna
— Limousine, 6 manna 357.600
Lloyd fólksbílar, 4 manna 43.500
— fólksbílar, 6 manna 52,500
I — sendiferðabílar
tonn m. palli
yfirb.
yfirb.
SAMBAND ÍSL.
SAMVINNUFÉLAGA
Buick Special 2 dyra
— Special 4 dyra
— Special Station
— Century
— Super
— Roadmaster
Chevrolet 150 gerð 4
— 210 gerð 4 dyra
— Bel Air
— Sendií.b. 14 t.
— Sendif.b. % t.
— 1 t.
— Skúffub. Vz t.
— Skúffub. % t.
—• Skúffub. 1 tonn
— Station Suburban
— Station af 150 gerð
— Station af 210 gerð
— Station Bel Air
Vauxhall 4 cyl. 4 dyra
— 6 cyl. 4 dyra
Opel sendiferðab. 515 kg
yfirbyggð
— Station 2 dyra 4 m.
— Record 4 manna
— Kapitan 6 manna
GÍSLI JÓNSSON & Co.
Lanchester 16 ha. Model
1954
BIFREIÐAR & LAND-
BÚNAÐARVÉLAR H.F.
Pobeta 4 dyra
97.200
99.700
137.600
109.900
118.200
H. OLAFSSON & BERNHÖFT
Standard Vanguard, 5 m.
4 dyra 64.000
—' 10 4 m. 4 dyra 48.500
— 8 De Luxe 4 m. 4 dyra 44.850
— Estate 5 m. 4 dyra 71.850
—r 8 4 m. 4 dyra 41.100
— Sendiferðabifreið 51.240
EGILL VILHJALMSSON H.F.
Pontiac 6 manna 90.400
Willys jeep CJ3B án blæju 29.800
— sendiferðabíll með drifi
á öllum hjólum 71.300
— sendiferðabíll án fram-
hjóladrifs 56.300
— Station wagon, með
drifi á öllum hjól/ 91.700
— Station wagon, án fram
hjóladrifs.......... 73.900
— 1 tonn vörubíll með
drifi á öllum hj. 63.600
G.M.C. sendiferðabíll
óyfirbyggður Vz tonn 54.900
— sendiferðabíll, yfir-
byggður Vz tonn 61.400
— sendiferðabí'.l, óyfir-
byggður 1 tonn 64.200
— sendiferðabíll, yfir-
byggður, 1 tonn * 70.900
Morris Minor, 4 manna
fólksbifreið 44.900
— Oxford 5 manna 4 dyra 61.700
— Cowley 5 manna 4 dyra 58.300
— sendiferðabíll 14 tonn
yfirbyggður 31.900
— sendiferðabill 14 tonn
yfirbyggður 43.900
— sendiferðabíll L.D.—1
yfirbyggður 1 tonn 59.700
— sendiferðabíll L.C.—2
yfirbyggður 114 tonn 61.800
RÆSIR H.F.
Bifreiffar frá Ðaimler—Benz A.G.
Stuttgart
170 S.V. 76.300
170 S.D. (Diesel) 85.600
180 92.300
180 D (Diesel) 100.700
220 117.500
300 189.600
Allir með miðstöð
Plymouth
141.100 Dodge Kingsway
dyra...76-000 (— Coronet 6
80.000 j — Coronet 8
84.900 De Soto Diplomat
60.000 — Pewermaster 6
59.700 ( _ Fire Done 8
69.800 ^ Chrysler Windsor
51.500 — New Yorker 8
59.700
, — Imperial 8
8i rno|Ðodge Utility Station
M i nn !— sendiferðabill, lokaður
87 7nn I ~ sendiferðabíll 14 tn.
87.700 | _ vörubíll % tn_
93.700
56.900
61.800
— vörubíil 114 tonn
81.200
82.200
97.500
102.700
83.000
109.300
123 500
115.000
144.300
188.900
73.400
61.000
51.100
55.600
58.700
139.920
148.320
214.500
34.400
INGÓLFUR GÍSLASON
BÍLAVERZLUN
Kaiser 4 dyra Model 1954 101.108
Willys Aero Lark 4 dyra
Model 1954
Henry J. Corsair model
1954 2 dyra 4 cyl. 65.896
— mod. 1954 2 d. 5 cyl. 74.587
KR. KRISTJANSSON H.F.,
40.000' SYEINN EGILSSON H.F. OG
48.900 8ÍLASALAN Akureyri
51.700 En»laad;
72.600 ! Ford Popular 32.700
' — Anglia 41.600
— Prefect 44.600
— Consul 50.500
— Zephyr Six 57.000
— Thames sendiferðabill
V* tonn 24.300
— Thames sendiferðabíll
14 tonn 32.700
Þýzkaland:
Ford Tanus 12 52.000
— Taunus sendiferðabíll
¥2 tonn 45.00
— Taunus sendiferðabíll
1 tonn 50.900
U.S.A.
Ford Mainline 2 dyra 6 cyl. 75.000
— Mainline 4 dyra 6 cyi. 77.000
75.705
66.500
78.860
BILAIÐJAN H.F.
Goliath Saloon fólksbifr. 53.000
— Commercial sendi-
ferðabifreið 43.000
— Threewheeler 29.000
— Express framb. 42 000
— Station miðst. innif. 47.288
BERGUR LARUSSON
Hanomag sendiferðabílar
m. dieselvél % t. með
3ja m. húsi og palli 76.712 _ C^pU 2 by‘r“a Haard
, — Customline 4 dyra 6 cyl. 81.000
j — Sustomline 4 dyra 8 cyl. 84.000
— .Crestline 4 dyra 6 cyl. 85.000
| — Mainline Ranch Wagon
(Station) 6 m. 6 cyl. 83.000
— Customline Country
Sedan (Station) 9 m.
6 cyl. 92.000
Mercury Custom 4 dyra 100.000
— Monterey 4 dyra 105.000
Lincoln Custom 4 dyra 150.000
Capri 4 dyra 155 000
sendiferðabílar m.
dieselvél 114 tonn m.
3ja manna húsi
77,271
Top coupe 160.000
Framh. á bls. 10