Morgunblaðið - 27.10.1954, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 27. okt. 1954
MORGUNBLAÐIÐ
Dr. ádeoaner afliendi? qjöf
EyÖingarafl vopnanna í
águ friðarins
Úr samtnli biaðamanna við
rithöinndinn Fritz Sternberg
Eítir Pál Jónsson.
í Þingvallabæ færði dr. Adenauer Ólafi Thors, forsætisráðherra,
að gjöf fagra styttu af rómverska guðinum Vulcanus. — Maðurinn
með gleraugun, við hlið ráðherranna, er dr. W. Hallstein, aðstoðar-
utanríkisráðherra. , (Ljósm. Mbl. Ól. K. M.)
— Somtal við dr. Adenaner
Framh. af bls. 1
ALGER EINING VESTRÆNNA
ÞJÓÐA
Og Adenauer kvað þann
þýðingarmikla árangur hafa
náðst að eining Vestur Evrópu
þjóða var staðfest og algerlega
viðurkennd á ráðstefnunni.
Ég er sannfærður um að allar
aðildarþjóðirnar munu endanlega
staðfesta Parísar-samningana og
með því væri þýðingarmiklum
áfanga náð til þess að treysta
frið í Evrópu.
EINA LEIÐIN TIL AÐ SEMJA
VIÐ RÚSSA
Því að hann kvað það skoðun
sína, að eftir því sem þjóðir
Vestur Evrópu sýpdu meiri
einingu og samstillingu, þeim
mun meiri líkur væru til að
Rreta í vörnum meginlands-
ins. Það hefur einnig það fram
yfir að margir sem voru ekki
sannfærðir um gildi Evrópu-
hersins hafa nú snúizt á sveif
með hinu nýja Vestur Evrópu
handalagi. Þetta þýðir að |
þrátt fyrir fall Evrópuhersins
hefur okkur nú orðið meir á-
gengt en áður til að koma á
auknu samstarfi Evrópuþjóð-
anna.
ÓSKA AÐ T.TFA í FRIÐI
Forsætisráðherrann var spurð-
ur hvort hann teldi nokkra hættu i
á að hernaðarandi Þjóðverja risi I
upp að nýju, og svaraði hann til: 1
— Það er stundum talað um
ótta við slíkt í öðrum löndum.
Ég held að þýzka þjóðin sé ekki
eins hernaðarsinnuð eins og
Kaupmannahöfn
í október 1954.
HINN víðkunni rithöfundur
Fritz Sternberg er á fyrir-
lestraferð í Evrópu og er kominn
til Kaupmannahafnar, þar sem
hann heldur nokkra fyrirlestra
stjórnmálalegs efnis. Það hefur
hann gert einu sinni áður. Það
var árið 1939. Þá sagði hann, að
Danir svæfu. Þeir skildu ekki þá
hættu, sem þeim var búin af
árásarstefnu Hitlers. En nokkrum
mánuðum seinna réðust hersveit-
ir Hitlers á Danmörku og færðu
Dönum sönnur á, að Sternberg
hafði rétt að mæla, og að hlut-
leysið, sem Danir trúðu á, varð
þeim ekki að neinu gagni.
FLUÐI TIL BANDARIKJA
Sternberg er nú bandarískur
ríkisborgari. Hann er fæddur í
Þýzkalandi en varð að flýja til
Bandaríkjanna, þegar Hitler tók
við völdum. í Bandaríkjunum
hefur hann haldið fyrirlestra við
ýmsa háskóla, verið ráðunautur
Roosevelts og Trumans, en fyrst
og fremst fengizt við ritstörf.
Sternberg hefur m. a. skrifað
eina af hinum mest umræddu
bókum eftirstríðsáranna: „How
to stop Russia without a War?“
Og þar að auki „The Coming
Crises" og „Capitalism and
Socialism on Trial“ o. fl.
í Kaupmannahöfn tók Stern-
berg á móti blaðamönnum og
spjallaði við þá góða stund.
— Um hvað ætlið þér að halda
fyrirlestra í þetta sinn?
— Einn þeirra fjallar um efn-' á þessu sviði. Og það er auð-
ið: Hvers vegna fara Rússar ekki^ veldara fyrir Bandaríkjamenn
í stríð?
Fritz Sternberg
margar Rússar eiga. En Banda-
ríkin höfðu framleitt kjarnorku-
| vopn í nokkur ár áður en Rúss-
ar byrjuðu á því og eru vafa-
I laust komin lengra en Rússland
samningar næðust við Rúss- stundum er haldið fram. Hún
land og ríki þau í Austur
Evrópu, sem þeim væru tengd
NÆR SAMEININGU
ÞÝZKALANDS
Er Adenauer var spurður
hvaða áhrif hann héldi að París-
arsamningarnir hefðu á samein-
ingu Þýzkalands svaraði hann:
— Vandamálið um samein-
ingu Þýzkalands verður aðeins
skilið í samhengi við þá al-
heimsdeilu og spennu sem er
milli austurs og vesturs. Um
það gildir hið sama og önnur
mál sem semja þarf um við
Rússa, að lausn þess fæst því
aðeins að vestræn ríki standi
einhuga saman. Þessvegna tel
ég að með Parísarsamningnum
höfum við færzt nær því
marki að Þýzkalandsmálið
leysist.
ÝMSIR KOSTIR FRAM YFIR
EVRÓPUHER
— Haldið þér, herra forsætis-
ráðherra, að stofnun núverandi
Evrópubandalags haíi verið hag-
kvæmari lausn á varnarmálum
Evrópu en Evrópuherinn sem
fyrirhugaður var?
— Ég er þeirrar skoðunar,
sagði dr. Adenauer að fyrir-
komulag Evrópuhers hafi ver-
ið heppilegra, því að hann var
algerlega byggður á grund-
vallarhugsjónum Evrópuhreyf
ingarinnar. Hinsvegar hefur
núverandi skipulag ýmsa kosti
fram yfir svo sem þátttöku
óskar þess eins og aðrir að fá að
lifa í friði. Þar við bætist að hún
hefur mikið lært af því sem hún
hefur orðið að þola síðan 1933.
Á það vil ég einnig benda,
sagði dr. Adenauer, að nú verð
ur enginn þýzkur þjóðarher
stofnaður. Hermennirnir
munu ekki gansra í þýzkum
búningum og það er ekki ætl-
unin að bandalagsríki hafi
þjóðarheri, heldur einmitt að
hersveitir þeirra verði alger-
lega sameinaðar í alþjóðlegan
her undir alþjóðlegri yfir-
stjórn og er auðséð hve mikil
fryg'ging er fólgin í því.
' —....—— vaHgSSS
SAMSTARF FRAKKA
OG ÞJÓÐVERJA
Að lokum var Adenauer spurð-
ur, hvaða áhrif hann teldi að
samningsgerð hefði á sambúð
Frakka og Þjóðverja.
— Ég vona, sagði hann, að
það hafi góð áhrif á sambúð
þjóðanna. Samningarnir um
Saar eru ekki að skapi allra
Þjóðverja, en þeir eru þó betri
en það ástand og þóf sem rikt
hefur um þetta hérað. — Ég
vona að nú upphefjist nýtt
tímabil í sambúð Frakka og
Þjóðverja, sem byggist á vin-
samlegu samstarfi í efnahags-
og menningarmálum, báðum
þjóðunum til farsældar. Og
Evrópuþjóðir allar munu
halda áfram á braut þess ár-
angursríka allsherjarsamstarfs
sem nú þegar er hafin.
en Rússa að færa sér kjarnorku-
vopnin í nyt, af því að Bandarík-
in eiga herstöðvar um allan heim,
MALENKOV HRÆDDUR VIÐ sumar nálægt rússneskum land-
KJARNORKUVOPNIN svæðum, en Rússar eiga engar
— Hvernig svarið þér þeirri berstöðv^r svona nærri Amer-
spurningu? íku.
— Malenkov er hræddur við Rússar hafa lagt til, að kjarn-
kjarnorkuvopnin og óttast að orkuvopnin verði algerlega bönn-
Rússar muni bíða ósigur í nýju uð. Hvers vegna vilja þeir ein-
heimsstríði. Þess vegna vill hann hliða banna einmitt þessi vopn?
komast hjá því að heimsstríð Ef þeir væru Bandaríkjunum
skelli á. I yfirsterkari á þessu sViði, þá
Kommúnistavaldhafarnir í rnundu þeir ekki vinna að því
Moskvu hafa annars ekki alltaf ag banna þau vopn, sem tryggðu
verið á þessari skoðun. Áður Rússlandi yfirburði í hernaði.
héldu þeir, að heimsstríð mundi Rússum er vafalaust ljóst, að
verða þeim að gagni. Fyrra heims þeir eru þarna minni máttar. Ef
stríðið ruddi byltingu kommún- ‘
ista braut í Rússlandi og skapaði
möguleikana fyrir valdatöku
EYDILEGGINGARAFL 4
VOPNANNA
í ÞÁGU FRIDARINS
— Lítið þér svo á, að kjarn-
orkuvopnin efli í rauninni frið-
inn?
— Ég held að eyðileggingarafl
vopnanna sé nú — í fyrsta sinn
í veraldarsögunni — orðið svo
mikið, að þetta verði friðnum
að gagni, og að yfirburðir Banda-
ríkjanna komi í veg fyrir, að
Rússar reyni að skapa sér drott-
invald í heiminum með því að
hefja nýtt heimsstríð.
En þrátt fyrir þétta verðum
við að vera á verði og við verð-
um að gæta þess, að vestrænar
þjóðir verði líka framvegis Rúss-
um yfirsterkari. Og þótt Rúss-
ar vilji komast hjá heimsstríði,
þá megum við ekki halda, að þeir
hafi lagt útþenslustefnuna á hill-
una. Stríð er ekki eina leiðin til
að framkvæma hana.
— Hverjum veitir betur, Rúss-
um eða vestrænu ríkjunum,
þegar um rússnesku útþensluna
er að ræða?
— í Evrópu eru vestrænar
þjóðir að vinna sigur, en í Asíu
bíða þær hvern ósigurinn á fæt-
ur öðrum. Bandaríkjamenn eru
skammsýnir í framkomu sinni
gagnvart Kína. Þeir virðast halda,
að bandalag Kina og Rússlands
haldist að minnsta kosti þessa
öld á enda. Og Bandaríkjamenn
breyta eftir þessu. Þeir ynnu
þarft verk, ef þeir kæmu því
til leiðar, að Kínverjar segðu
skilið við Rússa. Þetta er þarfasta
verkið, sem hægt er að vinna,
til að stöðva útþenslu Rússa. En
það verður vitanlega ekki gert
á svipstundu.
Ég veit vel, að margt téngir
Rússa og Kínverja saman. En
það er líka margt, sem skilur
þá. Rússar vilja ekki að Kína
verði mikið iðnaðarland. Rússar
eru 200 milljónir að tölu, en í
kjarnorkuvopnin yrðu bönnuð, | Kína búa 500 milljónir manna.
þá stæðu Rússar að sumu leyti: Ef Kínverjar sköpuðu sér mik-
betur að vígi en vestrænar þjóð-
á hið fjölmenna rússneska fót-
göngulið.
þeirra. Síðara heimsstríðið gerði^ir, ekki hvað sízt þegar litið er
að verkum, að Rússar lögðu alla
Austur-Evrópu undir sig, og að
kommúnistar unnu algeran sigur
í Kína. Hér um bil helmingur
mannkynsins lýtur nú valdi
Moskvastjórnarinnar. Og valdhaf
arnir í Moskvu hugsuðu sem svo:
Ef 3. heimsstríðið skellur á, þá
leggjum við alla Evrópu undir
okkur. Ameríka stendur þá ein
og tapar stríðinu. Við vinnum því
algeran sigur í heiminum. Þann-
ig litu Rússar á þangað til fyrir
skömmu, einnig eftir að fyrstu
kjarnorkuvopnin komu til sög-
unnar.
inn nýtízku iðnað, þá yrði ekki
Rússland heldur Kína öflugasta
ríkið á austurhveli jarðarinnar.
Páll Jónsson.
HEFIR SKIPT
UM SKOÐUN
En nú er Malenkov kominn á
aðra skoðun. Honum er orðið
ljóst, að eins og nú er ástatt í
héiminum getur nýtt heimsstríð
ekki orðið Rússum að gagni. —
Þvert á móti sér hann fram á, að
það mundi leggja borgir Rússa í
auðn, eyðileggja iðnað þeirra og
blátt áfram hafa tortímingu sov-
étríkjanna í för með sér.
— Hvers vegna er Malenkov
kominn á þessa skoðun?
— Af því að honum er nú ljóst,
að Bandaríkjamenn eru Rússum
að miklum mun yfirsterkari á
sviði kjarnorkuvopnanna, sér-
staklega eftir að vetnissprengj-
urnar komu til sögunnar.
RÚSSAR MINNIMÁTTAR
— Á hverju byggið þér þessa
skoðun?
— Ég veit vitanlega ekki, hve
margar kjarnorkusprengjur
Bandaríkjamenn eiga og hve
íifreiðaeigendur méfnæia
ænlanlegri benzínhækkun
Afnemuin hið illræmda afnofagjald.
TFYRRADAG héldu bifreiðaeigendur í Reykjavík með sér al-
mennan fund. Boðað var til hans að tilhlutan Fél. ísl. bifreiða-
eigenda. Samþykktir gerði fundurinn nokkrar. Var ein þeirra sú,
að mótmæla harðlega tillögu, sem nú liggur fyrir Alþingi um 5
aura hækkun á benzínskattinum.
TOGARAÁLAGI MÓTMÆLT | þingi að setja lög um jafnaðar-
iðgjöld fyrir skyldutryggingar
bifreiða og skoraði eindregið á
menntamálaráðherra að lá'ta nú
þegar afnema hið illræmda af-
notagjald af útvörpum í einka-
bifreiðum.
Benda bifreiðaeigendur á, að
reksturskostnaður bifreiða hér á
landi er mun hærri en í nágranna
löndunum.
Þá mótmælti fundurinn því ein
dregið, að sérstakt togaraálag sé
sett á vissar tegundir bíla lands-
manna. Telur fundurinn, að rétt-
látt sé að láta alla greiða jafnan
skatt af hvaða bílum sem er.
Fundurinn lét það og frá sér fara
sem skoðun sína, að allir bílar
væru notaðir í atvinnuskyni
meira eða minna.
BETRI VEGI!
Þá var og lagt til við samgöngu
málaráðherra að nýtízku tæki
yrðu hér eftir notuð við vegagerð
og vegir gerðir úr varanlegu efni.
bá skoraði fundurinn og á Al-
írlllubátar frá
Húsavík afla vel
HÚSAVÍK, 26. október: — Sæmi-
legur afli hefur verið undanfarið
hjá trillubátunum hér. Hafa þeir
fiskað 3—5 skippund í róðri. Gæft
ir hafa verið sæmilegar. Aflinn
er mest ýsa en þó nokkuð af
þorski innanum. — Fréttaritari.
Innanlandsáætlun frá SAS um