Morgunblaðið - 01.03.1955, Síða 9

Morgunblaðið - 01.03.1955, Síða 9
Þriðjudagur 1. marz 1955 MORGUNBLAÐIB 9 Ræktunin er undirsfaða allra framfara í landhúnaði — Segir Egill Jónsson frá Hoffelli BÚNAÐAKÞING situr á rök- stólum í Reykjavík þessa dagana og ræða þar reyndir bændur og sérmenntaðir ung- ir menn um i'ramfaramál landbúnaðarins. í hópi þing- fulltrúi er ungur maður sem mun vera yngstur allra þeirra er setið liafa Búnaðar- þing. Það er Egill Jónsson frá Hoffelli í Austur-Skaftafells- sýslu, 24 ára gamall, ráðunaut- ur hjá Búnaðarfélagi íslands. Það er einnig táknrænt að þessi ungi búmaður er full- trúi yngsta og minnsta búnað arsambandsins — þ. e. sam- bandið í Austur-Skaftafells- sýslu. ★ BÚNAÐARSAMTÖKIN EYSTRA Tíðindamaður blaðsins hitti Egil á dögunum og barst talið að búnaðarháttum og búnaðar- málum í Austur-Skaftafells- sýslu. Ræddum við fyrst um sam- tök bænda austur þar og sagðist Agli m. a. svo frá: I hreppunum öllum — Lóni, Nesi, Höfn, Mýrum, Suðursveit og Öræfum eru starfandi bún- aðarfélög og öll eruþau aðilar að Búnaðarsambandi Austur-Skafta- fellssýslu. Á svæði sambandsins starfa 3 ræktunarsambönd. Hafa þau yfir að ráða tiltölulega full- komnum tækjum til jarðyrkju og það skapar bændum að sjálf- sögðu góð skilyrði. Ég get full- yrt, að ræktunarsambönd annars staðar veita bændum ekki betri þjónustu en ræktunarsamböndin í A.-Skaftafellssýslu. ★ RÆKTUNARFRAM- KVÆMDIR — Hvernig hefur þá gengið með ræktunina? — Ræktunarframkvæmdir hafa ekki verið stórstígar. Stafar það af því að staðið hefur á fram- ræslu. Búnaðarsamtök eystra eiga ekki skurðgröfu, en skurð- grafa frá landnámi ríkisins hefur unnið að framræslu í sveitum austan Jökulsár, — en Öræfingar munu væntanlega fá skurðgröfu frá Vélasjóði á næsta sumri. I eigu ræktunarsambandanna eru svo beltisdráttarvélar með jarðýtum, sem notaðar eru til að dreifa uppmokstri skurðgrafanna og til að brjóta landið. Verkið er svo fullunnið með léttari tækj- um sem ýmist samböndin leigja bændum eða bændur eiga sjálf- ir. — Er vélaeign bændanna mikil? — í hlutfalli við framleiðsluna er hún mjög mikil. Flestir bænd- ur eiga dráttarvél eða jeppa og sumir hvorttveggja. ★ MJÓLKURBÚ STOFNAÐ — Hvernig hyggjast bændur nota sér nýræktina? — Búast má við að þeir auki að einhverju leyti kúastofn sinn. Hefur verið stofnað mjólkurbú þar eystra og mun það taka til starfa í Höfn í vor og framleiðis skyr og smjör. Standa vonir til að mjólkurbúið verði bændum að liði. Annars eru ekki stór kúabú eystra og búskapurinn víða grund vallaður ýmist á garðrækt eða sauðfjárbúskap eftir því hvar er á sýslunni. ★ RÆKTUNIN ER AÐALATRIÐIÐ — Það háir verulega hve fjall- lendi er lítið og miklu þrengra en víða annars staðar á landinu. Á allra stærstu sauðfjárbúunum eystra munu vera um 2—300 ær. En framtíð sauðfjárbúskap- Egill Jónsson frá Hoffelli. arins byggist á því að breytt- ir hættir verði upp teknir. Það hlýtur að verða frum- siiiiyrði að fénu verði beitt á ræktað land á vorin og haust- in og lömb verði aðeins utan tuns 2—3 mánuði að sumrinu. Grundvöllur þess, að slíka breytta hátiu se hægt að taka upp er að ræktunin verði aukin. Ræktunin er hér sem í öðrum atriðum búskaparins grundvallaratriði. Hún er alls staðar frumskilyrði þess að hægt sé að reka blómlegan búskap. — Aukin ræktun og hagkvæmari notkun áburðar hlýtur að opna augu dug- iniklla bænda fyrir því, hve þýðingarmikið er að komast yiir fullkomin tæki til að hag- nýta heyfenginn. Þegar horft er í þá átt hljóta menn að stefna að aukinni votheys- notkun og að því að eignast súgþurrkunartæki. Er vaxandi skilningur meðal bænda á þess um málum. Enda er eðlilegt að bóndinn láti einskis ófreist- að til þess að ná síðasta áfang- anum að því að gera grasið að góðu fóðri. Súgþurrkunin veit- ir ekki aðeins öryggi, heldur sparar liún einnig vinnu og það er kannski ekki þýðing- arminna nú þegar landbúnað- inn skortir svo mjög verka- fólk. •k GARDRÆKTIN — En þú sagðir áðan, Egill, að sum býlin eystra byggðu af- komu sína á garðræktinni? — Já, að minnsta kosti hafa margir bændur t. d. í Nesjum, aðaltekjur sínar af sölu garð- ávaxta. í sýslunni eru skilyrði til kartöflu- og rófnaræktar mjög góð. Mun slík ræktun hvergi hér á landi vera árvissari en þar eystra, jarðvegurinn mjög góð- ur, veðráttan hagstæð og sýki eða gróðrarkvillar lítt þekktir. Það er því eðlilegt, heldur Egill áfram, að margir bændur vilji að einhverju eða miklu Jeyti byggja afkomu sína á ræktun á svo aRjósanlegum grundvelli. En þeir urðu fyrir miklu áfalli á s. 1. ári er uppskera garðávaxta varð sem mest um allt land. Sátu þeir unpi með mikinn hluta af upp- skerunni og fengu ekkert fyrir hana. Uiðu þeir fyrir stórfelldu tjóni. Margir halda, að þeir hafi getað selt sama magn og þeir áður seldu. En það er hinn mesti misskilningur, því bændur eystra losnuðu við sáralitið magn af framleiðslunni. Afleiðingin varð sú að þeir treystu garðræktinni ekki eins og áður og sáðu minna en áður. Bændur í Austur-Skafta- fellssýslu binda nú vonir sínar við, að upp verði tekið breytt fyrirkomulag með sölu garð- ávaxta. Öllum má vera það ijóst, hve óheppilegt það skipulag er, sem ríkir og ríkt hefur, þar sem góðu árin færa bændum minni arð en þau árin sem eru fyrir neðan meðallag. ★ FRAMK V ÆMDIR — En svo við vendum okkar kvæði í kross. Er mikið um fram- kvæmdir eystra? — Unnið hefur verið að ýms- um framkvæmdum Mörg nýbýli hafa t. d. verið reist m. a. eru tveir Norðlendingar að reisa sér nýbýli eystra. í sambandi við þær byggingar má geta þess að þær eru mun auðveldari fyrir það hve mikið menn hjálpa hverjir öðr- um. Þegar einn ætlar að byggja koma nágrannarnir honum til hjálpar. Kaupgreiðslur við bygg- ingar þekkjast varla eystra og skiptivinna er heldur ekki skipu- lögð. Það þykir aðeins sjálfsagt að rétta náunganum hjálparhönd. Eru þess dæmi að öll mannalaun við að gera fokhelt íbúðarhús 80 fermetra að stærð (1 hæð og ris), hafi aðeins nurnið um 4 þús. kr. — Önnur mannvirki? — Bygging Jökulsárbrúarinn- ar er þýðingarmesta samgöngu- bótin. Með henni er Austur- Skaftafellssýsla tengd traustari tengsium við aðrar sveitir. En það er mikið áhugamál Austur-Skaftfellinga heldur EgiTl áfram, að Hornafjarðarfljót verði brúað. Við það vinnst ekki ein- ungis, að syðri sveitirnar komist í gott samband við Höfn, heldur verður að halda fljótinu í ákveðnum farvegi og við það opnast leið til mikils lands, sem fljótið hefur lagt í auðn. Yrðu það góð beititlönd og kæmu þeim mörgu að góðu gagni er fengu afnot af þeim. ★ Þannig fórust hinum unga Búnaðarþingsfulltrúa orS. Þó hann sé ungur að árum þekk- ir hann þó mál landbúnaðar- ins og sýslungar hans bera til hans traust, því þennan 24 ára gamla mann hafa þeir kjörið fulltrúa sinn á fund þar sem reyndir og sérfróðir menn ræða vandamál og hagsmuna- mál íslenzks landbúnaðar. A. St. Afli Sandgerðisbáta 4935 Eestir SANDGERÐI, 28. febrúar — Gæftir voru hér í betra lagi sið- ari hluta febrúar, frá 16.—28. Bátarnir fóru almennt 11—12 róðra hver. Alls voru farnar 166 róðrar af 17 bátum. Heildarafl- inn nam 1032 lestum. Mestur afli í róðri var 18. febr. Þá fékk Hrönn 13,7 lest. Næst bezti dagur var 21. febrúar. Þá fékk Mummi 13 lestir. Hæstan afla þennan hálfa mán- uð höfðu: Mummi með 103 lestir, Pétur Jónsson með 96 lestir, Víðir með 90 lestir. Hæstan afla það sem af er vertíðinni hefir Víðir frá Garði 368,5 lestir í 49 róðrum. Næstur er Muninn IL með 354 lestir í 49 róðrum. Mummi og Pétur Jónsson eru með 354 lestir hvor í 50 róðrum. Samanlagt er afli á vertiðinui til þessa 4035 lest, en á sama tíma í fyrra var aflinn 2388 lestir. Ekki var róið í dag né gær vegna ógæfta. Tvö leikrit frumsvnd n.k. sinu 40 ára leikafmæli Haraldar Björnssonar NÆSTKOMANDI fimmtudag frumsýnir Þjóðleikhúsið tvö leikrit, Eru það leikritin Antigóna, sorgarleikur eftir Anouilh, í þýðingu Halldórs Þorsteinssonar og „Ætlar konan að deyja?“, eftir Christop- her Fry, í þýðingu Ásgeirs Hjartarsonar, sem er gamanleikur. —• Fry er, sem kunnugt er, frægur leikritahöfundur í Englandi og er þetta fyrsta leikritið, sem sett er á svið eftir hann hér á landi. Valnsskortur veldur erfiðleikum í Holtum MYKJUNESI, 25. febrúar — All- an þorrann var sérstaklega þurr- viðrasamt, gerði aldrei neina úr- komu í mánuð og er það óvenju- legt hér. Oft var mikið frost, en að öðru leyti sæmilegt veður. Nú hefur brugðið til úrkomu og ýmist snjóað eða rignt. Meira hefur þó verið um snjóinn og í dag allmikill snjór á jörð. Klaki er nú mikill í jörð. 60— 70 cm. og má búast við að það eigi eftir að koma fram á slæm- um vegum þegar vorar. Vegna hinna miklu frosta og löngu þurrka hefur vatn sums- staðar þorrið, einkanlega þar sem notuð eru afkastamikil tæki til að knýja vatnið heim. Hefur það að sjálfsögðu mikla erfiðleika í för með sér er slíkt kemur fyrir. Hettusótt er allútbreidd í héraðinu og leggst allþungt á suma. Raflínurnar nýju hér í Holt- um eru nú fullgerðar og er ráð- gert að taka þær í notkun nú um mánaðamótin. —M. G. 40 ARA LEIKAFMÆLI I 1 Þennan dag minnist Þjóðleik- húsið einnig 40 ára leikafmælis Haraldar Björnssonar, en hann | hefur sem kunnugt er verið einn aðalleikari landsins og starfað undanfarin ár að leikmálum bæði sem leikstjóri og leikari. Hann kom fyrst fram, sem einn i af stúdentunum í „Frænku Charles“ á Akureyri fyrir 40 ár- um síðan. Hann mun leika Kreon konung sem er annað aðalhlut- I verkið í Antigóna. „ÆTLAR KONAN AÐ DEYJA?“ Leikrit þetta er skrifað eftir gömlum heimildum frá Róm og fjallar um konu, sem elskar mann sinn svo mikið að hún gengur með honum í gröfina og ætlar að svelta sig þar í hel. Leikstjóri I beggja leikritanna er Baldvin Halldórsson en leiktjöld hefur Magnús Pálsson séð um. Með aðalhlutverkið fer Herdís Þor- valdsdóttir. Aðrir leikendur eru Helga Valtýsdóttir og er þetta fyrsta hlutverk hennar hjá Þjóð- leikhúsinu, hún hefur leikið hjá Leikfélagi Reykjavíkur undan- farið, og Jón Sigurbjörnsson. Leikrit þetta er einþáttungur og mun taka um 40 mínútur. ANTIGÓNA Antigóna er sem áður segir sorgarleikur, og er það uppfært í klassiskum grískum stíl. T. d. er nokkuð af búningunum í fornum stíl. Með aðalhlutverkin fara Guðbjörg Þorbjarnardóttir og Haraldur Björnsson Aðrir leikarar eru: Lárus Pálsson, Jón Aðils, Róbert Arnfinnsson, Bryn- dís Pétursdóttir og Regína Þórð- ardóttir. Þá fara einnig með nokkur minni hlutverk, Helgi Skúlason, Klemens Jónsson, Þor- grímur Einarsson, Þóra Borg Einarsdóttir og Þorgils Krist- manns. GÓÐ AÐSÓKN Þjóðleikhússtjóri gat þess að aðsókn hefði verið góð í vetur. Væri nú lokið sýningum á ,,Fædd í gær“, og einnig á óperunum, sem allan tíman voru sýndar fyr- ir fullu húsi. Þá hefur verið upp- selt á allar sýningar „Gullna hliðsins" en sýningum á því hef- ur verið haldið áfram. Búið er að sýna „Fædd í gær“ 10 sinnum og hefur verið húsfylli á hverri sýningu. I borizt í norrænu leikritakeppn- ina. FriSriks Ólahsonar HAFNARFIRÐI: — Á sunnudag- inn tefldi Friðrik Ólafsson fjöl- tefli hér í Alþýðuhúsinu, við 23 menn úr Tuflfél. Hafnarfj. Vann hann 21 skák og gerði tvö jafn- tefli. — Eins og sjá má af þessu, er þetta frábær frammistaða hjá Friðriki, og er óhætt að segja, að enginn annar skákmaður hafi náð eins góðum árangri hér í bæ £ fjöltefli og Friðrik Ólafsson hef- ur náð í þeim fjölteflum, sem hann hefur teflt hér í Hafnarfirði. Skákmót Hafnarfjarðar hefst í Alþýðuhúsir.u, þriðjudaginn 1. marz. — Núverandi skákmeista/i er Ólafur Sigurðsson. —* G.E. fsinn á polli ÍSLEN7KT LEIKRIT BORIZT Allmikill áhugi virðist nú vera fyrir því að skrifa islenzk leik- rit, og gat Þjóðlikhússtjóri þess I að tvö ný slík leikrit hefðu ný- I lega borizt Þjóðleikhúsinu. Þá • kvað hann 11 íslenzk leikrit hafa Leiðrétting frá frétta- ritara AKUREYRI, 25. febrúar — Mér ér ljúft að leiðrétta þann mis- skilning, sem átti sér stað í frétt minni um ís á Pollinum s. 1. fimmtudag og hlut strandferða- skipsins Heklu við að brjóta ís- inn. Mér er tjáð, að skipstjórinn á Heklu hafi brotið það af ísnum, sem hann var beðinn um, en það var, sem fyrr segir að hreinsa burtu það af ísnum, sem búið var að sprengja og ennfremur að brjóta þynnsta hluta íssins frammi á Pollinum. — Bið ég skipstjórann velvirðingar á þess- um misskilningi. •— Það mun a? kunnugum talið, að ekki hafi verið fært skipi, sem ekki er betur búið til að brjóta ís en Hekla er að brjóta elzta hluta issins á Pollinum, sem var orð- inn 14 tommu þykkur, og var ekki búið að sprengja af honum nema lítið. Töldu skipstjórnar- menn á Reykjafossi og Kötlu, sem hpr voru um sama leyti, sér ekki fært að brjótast gegnum ísinn og var þó búið að sprengja meira af honum þá. —Vignir. Wilhelm Zaisser MOSKVU — Wilhelm Zaisser, fyrrverandi öryggismálaráðherra A-Þýzkalands, er var sviptur stöðu sinni vegna vinfengis síns við Beria, er nú leiðsögumaður erlendra ferðamanna í Moskvu.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.