Morgunblaðið - 23.04.1955, Blaðsíða 2

MORGVNBLAÐIÐ
Laugardagur 23. apríl 1955
i'
r
Tón/eikar — Frá Aljíingi Framh. af bls. 1 Islenzl k tunga varin aJ »
Þórunnar Jóhannsdóttur
EINN hinna kærkomnu farfugla
sem stunduin kemur hingað
í fylgd með vorinu að sunnan,
er Þórunn Jóhannsdóttir, líklega
eina augljósa undrabarnið okkar.
Hún er nú sextán ára gömul, og
reyndar orðin stærðar stúlka, og
hefir enn vaxið hjá henni vizka
með vexti.
Það er ekki vandlaust að vera
undrabarn, og ekki síður að vera
foreldrar barns, sem hefir svo
augljósa hæfileika á einhverju
sviðiynokkurs konar andlegan of-
vöxt'Ji að slíkri Guðsgjöf verði
ekktleynt Hættan er sú, og hefir
reyiytt mörgu barninu ofvaxin,
að það þo’i ekki þá aðdáun, sem
verður á vegi þess.
Þórunn litla er í tvöföldum
skiloÍDgi mikill aufúsugestur hér
heima hjá sér núna, eins og alls
staða» an’.ars staðar, þar sem
leiðgg her.nar hafa legið. Hún
liefiwsigrað fólk með hst sinni,
og hún hefir unnið annað afrek
meiJ| að sigrast á þeim mann-
lega®eikieika. er við flest, sem
komin erum til ára, og þykjumst
korrÉ| til vits líka, íöllum dag-
legaíyrir, og lýsir sér í þörf til
að ofmetnast af þeim litlu sigr-
um,M|em okkur finnst við hafa
unnjpi og kunnum ekki þá hæ-
versku að gleyma þeim. Það þarf
sterkari bein til þess að þola með-
lætiín mótiæti. Þórunn litla hef-
ur * gert hvorttveggja. Hún
hefir sigrað sjálfa sig og okkur.
Þökta sé þeim er kraftinn léði.
Þökip sé fc reldrum litlu stúlk-
unnar, sem sannarlega hafa stað-
ið s\cp örugglega vörð um lífs-
blórp|ð sitt, að við fáum nú öll
að njota vel og ríkulega.
ÞaÆ er vandi nú orðið, að leita
uppijjpær sersemar á borð fólks
í þessum bæ, er komið geta því
á óv«rt, jainvel í listum þar sem
fk’st hið óvænta skeður þó. Hér
er orðið :,vo mikið af öllu. En
þessir tónleikar Þórunnar Jó-
hannsdóttur komu samt á óvart.
Eramfarir hafa aldrei verið jafn
augliósar r.já henni og nú, og
þettá>' sem við höfum óttast, ætlar
ekki að koma yfir okkur. Undra-
barnið hefur haldið áfram að
vaxa algerlega eðlilega að vizku
og náð, og er það stórfeldlegri
og óvenjulegri sigur en með
orðum verði lýst. Og nú er lífið
byrjað fyrir alvöru með sínum
streymandi þunga og töfrum. Á
tónleikunum í kvöld kom það
enn betur fram en áður, að listin
hefur endr nlega kallað stúlkuna
til sín, og engin hætta lengur á
því, að snúið verði a&ur á hinni
erfiðu og hættusömu braut. Nú
komur okh.ar hlutur að halda
þann vörð um þennan unga land
nema, sem foreldrarnir hafa ann-
ast ein svo dyggilega hingað til.
Þórunn Jóhannsdóttir er orð-
inn furðumenntaður listamaður,
þa^ sýndi hún þegar í byrjun
tórileikanria í meðferð sinni á
Babhverkunum. Þroski hennar
koin þó cf til vill enn betur í
Jjók í Beethoven og Chopin og
leifeur hennar á Debussy lýsti
mikilli næmi og fágun. En braut
listarinnar á sér engan enda, þess
veina er hún ávallt svo fersk
ogmý.
Á íslandi er nú meiri vel-
mdgun en víðast an.nars staðar
1 heiminum Útlendingar sem hér
koma, fá með engu móti skilið
Lvernig þessi litla þjóð í sínu
stóra landi fær lifað svo ríku
me'nningarlífi, sem svo vel má
sjá merki hvarvetna, og þeir
spyrjl með nokkurri undrun: Og
eigið þið líka glæsilegt Þjóð-
leikhus og jafnvel Sinfóníuhljóm
ísveit? Já, en hvernig má þetta
ske, að svo fámennur bær fái
staðið undir slíkri rausn, nema
á kostnað a .mennra ytri þæginda,
sem þó v rðast blasa við hvar
sem litið er. Og svörin verða
á ýmsan veg. Við eigum kröfu-
harða leiðtoga og ve’ starfandi
hendur. Við erum dugmiklir og
hugkværnnn fi amkv-emdamenn.
Og enn aðrir segja, að við eigúm
marga skanandi lis'.amenn og
stjórnmáU' menn, sem vekja með
þjóð sinni bjartsýni, trú og kjark.
Allir hafa þessir menn, hver á
sinn hátt rétt fyrir scr, en ekki
þó síst himt síðastnefndu. í þess-
um töfraheimi þar -:em okkur
hefir flestam enn sést yfir margt
það bezta eru hlutirnir komnir
til okkar fyrii hugkræmni, trú
og skapandi kjnrk einstaklings-
ins.
Þegar Þórunn litla spilaði hér
fyrir okkui í fyrsta sinn, var það
mikið átak fyrir svo litla sál, en
lífið er k’öfuhart v.ð þá, sem
hlýða kölum þess, hvaða fórnir,
sem það kostar, og vandinn vex
með árun ’m. Er ánægjulegt að
fylgjast með því, hve þessi stúlka
virðist geva sér vel grein fyrir
því, á svo ungum aidri, hver
vandi fylgir vegsemd hverri.
Það er ekki unnt að loka aug-
unum fyrir þeirri staðreynd, að
unglingar í þessum bæ lifa við
of mikið írjálsræði, þeir hafa,
svo að segja án undantekningar,
alltof mikið fé milli handa, eyða
tíu sinnum of mikið í hégóma,
klæðnað og skemmtanir, og þess
verður áreiðanlega ekki langt að
bíða að samtök borgaranna sjá
sig tilneydd að spyrna við fæti
í þessum efnum, til þess að koma
í veg fyrir hættulega upplausn.
En sú glæsilega fyrirmynd, sem
hin unga listakona og foreldrar
hennar eru æsku þessa bæjar, er
um leið hrópandi áminning til
unglinga bnrgarinnar og foreldra
þeirra. Öll samtök ungs fólks í
bænum æltu að leita til Þórunnar
Jóhannsdóttur til þess að heyra
hana spila og leyfa henni að sýna
með fordæmi sínu og staðfestu
hvernig hægt er að verða maður
— þó hann láti minna.
Þórunn mun spila með Sinfón-
íuhljómsveitinni, þar sem faðir
hennar stjórnar, 11. maí n. k.,
og munu það verða fjölsóttir
tónleikar.
19./4. 55.
R. J.
í eina samvinnunefnd samgöngu-
mála ásamt vegamálastjóra og
samgöngumálaráðherra. — Hefur
nefndin nú álitið rétt að gera það
sem kallað er að „opna“ vega-
lögin. Það er að segja taka upp
ýmsar þær tillögur, sem fram
hafa komið og helzt er talin þörf
á. Bar samgöngumálanefnd því
fram frumvarp að nýjum vega-
lögum. En vegalögum var síðast
breytt árið 1951.
í þessu nýja frumvarpi felst
866 km aukning á þjóðvegunum,
þ. e. a. s. úr 7343 km í 8209 km.
Nemur þessi aukning því 11,8%
Aukningin er nokkuð mismun-
andi í einstökum héruðum, enda
er vegagerð mjög misjafnlega
langt komið í þeim.
FRAMLOG BIÐA
NÆSTU FJÁRLAGA
Þessi mikla aukning þjóðveg-
anna gerir óumflýjanlega veru-
lega aukin framlög til vegavið-
halds. Þar sem fjárlög fyrir árið
1955 voru afgreidd fyrir síðustu
áramót, verða hækkuð framlög
að bíða næstu fjárlaga. Af þess-
um sökum telur nefndin ekki
hægt að komast hjá því að láta
sömu aðila og áður annast við •
hald þessara nýju þjóððvega á
yfirstandandi ári.
MJÖG HRÖÐ ÞRÓUN
VEGAMÁLANNA
Sigurður Bjarnason gerði í
ræðu sinni nokkra grein fyrir
þróun vegamálanna. Hann sagði
m. a. eftirfarandi:
I Árið 1927 var lengd akfærra
þjóðvega um 1300 km. Tíu árum
síðar eða 1937 voru þjóðvegir
orðnir 4437 km, þar af akfærir
3307 km. Það ár voru sýsluvegir
2331 km, þar af akfærir 1154 km.
Nú er svo komið að lengd vega
er sem hér segir:
Lengd alls Akfærir
km km
Þjóðvegir 7343 6493
Sýsluvegir 2389 1689
Hreppavegir 1361 804
Fjallvegir um 400 400
Guðrún Brimborg
með nýja norska
kvikmynd
FRÚ Guðrún Brunborg mun um
n. k. mánaðamót hefja sýningar
í Nýja Bíó á norskri gamanmynd
er hún mun sennilega nefna „Þrír
á biðilsbuxum". Er þetta létt
gamanmynd, sem margir munu
sjálfsagt nafa gaman af. Frú
Guðrún mun ekki hafa langa
dvöl hér að sinni, en mun þó
koma fljótlega aftur með enn
nýjar kvikmyndir til sýninga hér
á landi, bæði í Reykjavík og
annars staðar á landinu.
PARÍS, 22. apríl — Samninga-
menn Túnisbúa gegnu í dag fvrir
Mendes France í Louviers i Nor-
mandy til þess að þakka honum,
en Mendes fór í skyndiferð til
Túnis hinn 31. júlí í fyrra og
lofaði þá Túnisbúum, að þeir
myndu oðlast sjálfetæíi.
Samkvæmt þessu eru vegir nú
orðnir samtals 11.494 km, þar af
akfærir 9,387 km. Hefur lengd
akfærra vega tvöfaldazt frá árinu
1937 og er meginástæðan fyrir
þessari stórfelldu aukningu að
tekin hafa verið í notkun stór-
felldari vegagerðarvélar en áður
hafa þekkzt.
ADSTOÐ TIL NÝBÝLAVEGA
Nokkur nýmæli önnur hefur
nefndin tekið upp í vegalaga-
frumvarpið. Má nefna það að ný-
býlavegir skuli njóta sömu að-
stöðu og þjóðvegir við bvggingu
þeirra gegn því að þeir séu síðan
teknir upp í sýsluvegi og sýslu-
sjóðir annist því viðhald þeirra.
FJARl.ÆGÐ GTROINGAR
FRÁ VEGARBRÚN
Þá eru nýmæli til að gefa nóg
rúm fyrir vegaumferðina. Eins og
lögin eru nú má vírnetsgirðing
vera í eins meters fiarlægð frá
þjóðvegi og gaddavírsgirðing í
4 metra fjarlægð. f frumvarpinu
er lagt til að vírnetseirðing um
ræktað land megi ekki vera nær
vegarbrún en 4 metrar um ó-
ræktað land og 2 metrar um
ræktað land. Einnig að girðingar
úr gaddavír megi hvergi vera
nær vegarbrún en 8 metra.
FALLIZT Á NÆR H
ÞINGMANNATILLAGNA
Sigurður sagði að lokum í
ræðu sinni, að samgöngumála-
nefnd hefði reynt að ganga til
móts við tillögur þingmanna,
eftir því sem mögulegt hefðl
verið. Samtals hefðu þeir flutt
tillögur um 1*00 km, en sam-
göngumálanefnd gerði ráð
fyrír 866 km aukningu. Bað
hann þingmenn að tefja nú
ekki fyrir framgangi þessa
máls með því að bæta enn
míklum krafti á pinsri
a i
ALLMIKLAR umræður urðu á Alþingi í gær um veitingU
ríkisborgararéttar. Framsögumaður allsherjarnefndar Jörundutl
Brynjólfsson lagði eindregið til að haldið yrði áfram þeirri reglu,
sem tíðkazt hefur síðustu ár, að setja það skilyrði fyrir veitingu
ríkisborgararéttar að viðkomandi taki upp íslenzk nöfn. Gylfi Þ.
Gíslason snerist harkalega gegn þessu og vildi að útlendingarnin
fengju að halda sínum útlendu nöfnum, en börn þeirra skyldu
kenna sig til föður.
HVAR ER STAÐFESTA
LÖGGJAFANS
Jörundur kvað nefndina
ekki geta fallizt á breytingar-
tillögu Gylfa. Fyrst og fremst
vegna þess, að Alþingi hefði
nú í nokkur ár, sett að skil-
yrði að sá, sem gerist íslenzk-
ur ríkisborgari taki upp ís-
lenzkt heiti. Ef Alþingi hefði
ekki meiri staðfestu en að vera
að breyta til um þetta ár frá
ári, þá væri minni líkur fyrir
því að gengið væri eftir slík-
um ákvæðum, enda væri fólki
þá mismunað eftir feinhvers
konar duttlungum löggjafar-
valdsins.
SKILYRÐI SAMHLIÐA
RÉTTINDATÖKU
Það væri og meiri hætta á því,
ef breytingartillaga Gylfa væri
samþykkt, að börnin hlíttu síður
— Færeyjar
Framh. af bls. 1
embættismennirnir, sem gengnir
voru á land, voru hraktir um
borð í „Tjaldur" aftur og urðu
þeir að hverfa heim til Þórshafn-
ar við svo búið. Komust þeir
i aldrei lengra en á hafnarbakk-
ann, en þar urðu skjótt rysking-
ar, svo að embættismennirnir
hröktust á skipsfjöl. En Klakks-
j víkingar létu ekki þar við sitja,
: heldur hjuggu á landfestar
Tjaldurs, og var þá ekki annars
kostur en að sigla heim.
Klakksvíkingar virðast standa
að miklum meirihluta með Hal-
vorsen lækni og vilja að hann
fari hvergi.
í bæjarstjórnarkosningum í
Klaksvík síðastliðið haust fengu
stuðníngsmenn Halvorsens 4 bæj-
arfulltrúa af sjö.
Upphaflega var það danska
læknafélagið, sem kom þessu
máli af stað. Félagið samþykkti
að gera Halvorsen félagsrækan
vegna samstarfs hans við Þjóð-
verja á stríðsárunum. — Vegna
þessarar samþykktar ákváðu yf-
irvöldin í Færeyjum að segja Hal
vorsen upp starfi í Klaksvík.
Læknafélagið í Færeyjum hef-
ur aðhvllst stefnu starfsbræðr-
anna í Danmörku í þessu máli.
fbúar í Klakksvík eru um þrjú
þúsund.
ALLT KYRRT í BILI
Haakon Hansen, sýslumaður í
Klaksvík sagði í símtali í gær-
kvöld, að allt væri kyrrt í Klakks
vík um sinn. En hann bætti því
við að búast mætti við óeirðum
þegar lögregluþjónaskipið kemur
frá Esbjerg. Það er væntanlegt
á mánudaginn.
I Sýslumaðurinn hefur fengið
fyrirmæli frá lögreglustjóranum
í Þórshöfn um að halda sig inn-
anhúss fyrst um sinn eða þar til
æsing fólksins dofnaj, Hansen
segir að alls konaf íausafregnir
gangi í Klakksvík. Fólk er beðið
að standa svo þétt á hafnarbakk-
anum, ef svo skyldi fara að lög-
regluskipið geti lagzt þar við
festar, að myndist þéttur vegg-
ur, sem lögreglumennirnir verði
að brjóta niður áður en þeir geta
stigíð á land.
Fylgjendur Halvorsens eru ó-
vinveittir mjög andstæðingum
læknisins í bænum og láta þá
finna það á ýmsan hátt. Fregnir
hafa borizt um mann, sem flúði
bæinn með konu og barn, þar eð
hann taldi sig ekki óhultan fyrir
fylgjén'dum Halvófsens.
lögunum en það fólk, sem heitiB
því hátíðlega um leið og það fær
íslenzkan ríkisborgararétt, að
taka upp íslenzkt heiti. Ef þetta
væri sett sem slíkt skilyrði væri
þó nokkur von til þess að út-
lendingarnir sættu sig við það,
frekar en börn þeirra, sem ekki
tækju sjálf á sig þessa skuldbind-
ingu. (
HÆTTA FYRIR
ÍSLENZKA TUNGU
Síðan talaði Jörundur langt
mál um nauðsyn þess að hinir
nýju ríkisborgarar tækju upp ís-
lenzk nöfn. Ella væri tungu okk-
ar mikil hætta búin, því að hin
erlendu mannanöfn myndu stöð-
ugt sækja á. Sæist það bezt af
því að nú á einu ári væri líklegt
að um 60 útlendingar hlyti ís-
lenzkan ríkisborgararétt.
ÍSLENDINGAR VERÐA AÐ
TAKA UPP ERLF.NDA SIÐI
Þá svaraði hann þeim um-;
mælum nokkurra þingmanna,
að það, að sleppa sínu upphaf-
lega erlenda nefni, væri óbæri
leg fórn. — En má ég spyrja,
sagði Jörundur, — hvað verða
íslendingar að gera, þegar þeir
flytjast til annarra landa?
Þeir verða að gera svo vel að
s’-’nta um nafn. Það er að vísil
ekki lögþvingað til þess, en
allar aðstæður slíkar að ekkl
Framh. á bls. 7
Fréltir
íí
VALDASTÖÐTJm" 11. apríl. —
ENN þá má heita sama veður-
blíðan, nokkra stiga hiti dag
hvern. Nú eru fyrstu grænu
grasbroddarnir að byrja að
teygja sig upp úr grassverðinum.
Vonandi fá þeir að halda áfram
að stækka, og vornæðingarnir’
verði ekki svo miklir hér eftir,
að þeir nái að búa þeim bana-
sæng. Vorannir sveitafólksins
fara nú að byrja fyrir alvöru, ef
veðrátta helzt lík áfram, Túna-
vinnsla að hefjast. Litlu lömbirl
að fæðast, og erU þegar nokkur
fædd. Og margt kallar að, sem
tilheyrir vorönnum. Sveitafólkið
má því illa vera að því, að fara
í verkfall.
Fyrir nokkru voru hér á ferð-
inni 2 umferða-ráðunautar, eða
svo nefndi ég þá, frá Búnaðarfé-
lagi íslands. Þeir Egill Jónsson
og Örnólfur Örnólfsson. — Var
samkoma haldin að Félagsgarði
og var vel sótt. Fluttu þeir báðir
skýr og góð erindi. Var gerður
ágætur rómur að máli þeirra.
r
BRIDGE-KEPPNI T
Hinn 6. þ. m. fór fram spila-
keppni milli nokkurra félaga úr
Átthagafélagi Kjósveria í Reykja
vík og Kjósverja og Kjalnesinga
saman hins vegar. Var keppt um
veglegan bikar, sem formaður
Atthagafélags Kjósveria, Bjarni
Bjarnason, hafði gefið. Úrslit
urðu þau, að Átthagafélagar
unnu eftir jafna oe mjög tvísýna
kenpni. Á 1. borði gerðu jafn-
tefli, sveitir Pálma Gunnarsson-
ar og Ólaís Á. Ólafssonar, á 2.
borði sveit Sigurbergs Elintínus-
sonar vann sveit Gísla Jónssonar
með 9 stigum, á 3. borði vann
sveit Þorvarðar Guðbrandssonar
sveit Davíðs Guðmundssonar
með 7 stigum og á 4. borði vann
syeit Bjarna Jónssonar sveit Jó-
hönnu Guðjónsdóttur með 31 st.
1* — St.G/