Morgunblaðið - 08.06.1955, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 8. júní 1955
MGRGVNBLAÐI&
9
Bátaflotinn í höfn á Akranesi.
i baksýn og Ytri-Hólmur.
Malarferjan er lengst til vinstri, ber í SólmundarhöfSa. Esjan er
(Ljósm.: Árni Böðvarsson).
Haraldur Böðvarsson:
Gullnáman I Faxaflóa
ÉG skrifaði nokkrar greinar um
Faxasíld eða suðvestanlandssíld
1 Morgunblaðið 1952. Greinar
þessar urðu til þess, að augu
ýmissa ráðandi manna í þessari
atvinnugrein opnuðust til hálfs
eða svo, en betur má, ef duga
skal.
Á þessum síðustu þrem árum
hefir suðvestanlandssíldin unnið
sér aukið álit. Bæði fryst og
söltuð síld hefir selzt við sæmi-!
legu verði eftir atvikum og mik-'
ið meira rr.agn hefði mátt selja
af henni. Fyrirspumir hafa nú'
sn. a. komið um það, hvort við,
getum selt fljótlega 30 þúsund
tunnur af hraðfrystri síld til að
byrja með og s. 1. haust vantaði
tilfinnanlegt magn af frystri síld
til þess að uppfylltir yrðu gerð-
ir sölusamningar við Pólverja
o. fl.
Mér hefir verið sagt, að nú sé
þegar búvð að selja fyrirfram
85 þúsund tunnur saltsíldar af
þessa árs veiði og vonir standi
til og sæmilegt útlit sé um meiri
sölumöguieika. En til þess að
nokkur von sé um góða afkomu
síldarsöltunar, er nauðsynlegt að
fyrir hendi séu góðar söltunar-
stöðvar og í sambandi við þær
fullkomnar síldarverksmiðjur, til
þess að vinna úrkastsíld og úr-
gang frá si'ltuninni.
Síldarve.ksmiðjur hér við
Faxaflóa hafa verið endurbættar
mjög mikið síðustu árin og flest-
ar þeirra hafa fengið hin nýju
Eoðkjarnatæki og skila nú svo
að segja 100% af hráefninu í
mjöl og lýsi, en þetta hefir stór-
kostlega býðingu fyrir söltunina.
Hér við Suðvesturland frá
Breiðafirði til Vestmannaeyja er
venjulega mjög mikið magn
síldar allt árið um kring og það
er hægt að veiða hana í reknet
a. m. k. 8 mánuði ársins, eða frá
maí til áramóta, en auðveldust
er hún fvrir hrygningartímann,
maí, júní og júli, en sá galla er
þá á henni, að hún er horuð,
7—14% fita, en sumarbatanum
tekur hún í ágúst, september,
október, en þó geta verið af-
brigði frá þessari staðreynd. En
það er nolrkur bót í máli, hvað
horsildina snertir, maí/júlí, því
þá er venjulega hægt að veiða
helmingi meira í hvert net, held-
ur en á öðrum tímum.
Hafa íslendingar efni á að láta
þessa gullnámu liggja ónotaða?
Við eigum stóran flota mótor-
báta bundoa við bryggjur, þegar
bezt og blíðast er veðrið og næg-
an mannala til veiðanna og til
verkunar í landi og fullkomnustu
BÍldarverksmiðjur. — Það er
hægt að veiða Suðvesturlands-
síld fyrir tugi eða hundruð
milljóna króna árlega.
En hvað er þá að? Jú, því er
fljótsvarað Markaðsverðið á
síld og síidarafurðum er ekki
nógu hátt til þess að greiða að
fullu íslenzkan útgerðarkostnað
og vinnulaun, en þetta er ekki
nýtt fyrirbæri á voru kæra landi.
Það er hægt að finna leiðir til
þess að vinna gullið úr námunni
með glæsilegum árangri fyrir
þjóðarbúið ef einlægur vilji er
fyrir hend'. á hærri stöðum.
Tíu aflaleysisár fyrir Norður-
landi í röö og nú nálgast óðum
ellefta síldarvertíðin. Ymsir eru
komnir með spekir.gssvip nú
þegar, og farnir að ta.a um líkur
fyrir góðr: sildarvertið í sumar
Norðanlands. Segja að straumar
hagi sér öðruvísi nú, mikill reki
á Ströndum sex haísíldar hafi
veiðst í Fyjafirði, smásíld og
ioðna, draumar góðir og allt
þetta séu góðir fyrirboðar. Sjó-
menn hé: Sunnanlands verða
leiðir á aðgerðarleysi í landi í
blíðu veðri í tvo mánuði, og það
er þó alltnf ævintýri út af fyrir
sig, að fara norður á síld og nú
er líka til iilutatryggingarsjóður.
Undanfarin ár hefir Suðvestur-
landssíldin verið bezti dráttur-
inn í þessu happdrætti og ef rétt
er á haldið, mætti auka vinn-
ingana að miklum mun, með því
að byrja nú þegar að veiða síld
til bræðslu í Síldarverksmiðj-
unum hér Sunnanlands og svo
strax þegar síldin er orðin sölt-
unarhæf, að byrja þa söltun á
því bezta af henni.
Þetta mundi a. m. k. hafa þær
afleiðingar að ekki færu alltof
margir bátar strax af stað í óviss-
una norður
Það eru líka líkur til að veiða
megi feita síld djúpt út af Snæ-
IHROTTER
KH og Saxlnndsúr-
volið skildu jöin
— eftir allharðan og fjörugan leik
ANNAR leikur þýzka úrvalsliðsins í knattspyrnu, sem hér er
á vegum Vals, fór fram í fyrrakvöld og mættu þeir þá Reykja-
víkurmeisturunum frá 1954. Úrslit urðu að liðin skildu jöfn, 1
mark gegn 1.
íellsnesi j jtnvel í þessum mánuði,
á þeim slóðum, þar sem hvalur-
inn er veúldur, en úr því fæst
vonandi skorið fljótlega, með
rannsóknum varðskipsins Ægir,
en þar er um borð hinn áhuga-
sami fiskifræðingur Dr. Hermann
Einarsson, sem hefir lofað að
láta okkur fylgjast með rann-
sóknum þessum.
Sveltur sitjandi kráka en
fljúgandi :ær, segir málsháttur-
inn en sumir menn kunna að
spyrja: Til .hvers að vera að þessu
brölti, er ekki allt í bezta lagi,
nóg vinm á Keflavíkurflugvelli
og við byggingar í Reykjavík og
annarsstaðar, öll skip fra útlönd-
um yfirfuli af luxusbílum — og
almenn veimegun í laridinu.
En — ég vil nú samt beina
þeirri spurningu til bjóðarinnar
— hvaðar kemur gjaldmiðillinn
fyrir allan innflutninginn? Hann
kemur svo að segja ailur (95%)
fyrir útfhdtar sjavarafurðir —
og ef sjávarútvcgurinn dregst
verulega saman, þá minnkar
innflutningur nauðsynja að sama
skapi. — Þetta er sannleikur sem
ekki má gieyma.
Akranesi, 4. júní 1955.
Haraldur Böðvarsson.
Sumarvaka Reykvíkinga
haldin 12.—18. júní n.k.
Ferðamálafél. Reykjavíkur beitir sér fyrir árlegri
háfíðaviku í Reykjavík
FYRSTA Sumarvaka Reykvíkinga mun verða haldin í Reykja-
vík dagana 12.—18. júní. Ferðamálafélag Reykjavíkur hefur
forgöngu um að hrinda málinu í framkvæmd og hefur það snúið
sér til Þjóðleikhússins, Leikfél. Reykjavíkur og Sinfóníuhljóm-
sveitarinnar um að þessir aðilar veiti aðstoð sína til að koma mál-
inu í framkvæmd.
Agnar Kofoed-Hansen, flug-
málastjóri og formaður Ferða-
málafélags Reykjavíkur og Gísli
Sigurbjörnsson, varaformaður fé-
lagsins, skýrði nýlega blaðamönn
um frá þessari fyrirætlan félags-
LEIKRIT, ÓPERUR,
LISTSÝNINGAR O. FL.
Sumarvökur sem þessi munu í
framtíðinni verða haldnar ár-
lega og til þess gerðar að fólk
utan Reykjavíkur og útlending-
ar geti á sem allra skemmstum
tíma notið sem mest af þeim list-
greinum, sem á boðstólum eru í
Reykjavík yfir árið. Verða á
Sumarvökum þessum í framtíð-
inni sýnd fjöldi leikrita, dans-
sýningar, óperur, tónleikar alls-
kyns, málverkasýningar og aðrar
listsýningar og kvikmyndahúsin
munu einnig sýna úrvalskvik-
myndir.
FJÖLBREYTT
SKEMMTIATRIÐI
Að þessu sinni verða helztu
atriðin á dagskránni þessi: 12.
júní: Leikritið Er á meðan er.
13. júní: Tónleikar, ef til vill
kórar. 14. júní: Tónleikar Sin-
fóníuhljómsveitarinnar. 15. júní:
Óperan La Bohéme. 16. júní: Er
á meðan er. 17. júní: Þjóðhátíð-
ardagur. 18. júní- Óperan La
Bohéme. Kvikmyndahúsin munu
svo sýna úrvalskvikmyndír.
FYRIR INNLENDA
OG ÚTLENDA
Ekki er enn vitað hvort eitt-
hvað fleira verður til skemmtun-
ar en væntanlega verður þó svo
og sjálfsagt mun Tívolí bjóða
upp á einhver sérstök skemmti-
atriði.
Sumarvakan verður svo sem
að framan má sjá ekki sérlega
margþætt að þessu sinni, en at-
riðunum mun fjölga mjög í ná-
inni framtíð. Enginn vafi er á að
slík Sumarvaka verði vinsæl hér
á landi og fjölsótt bæði af ís-
lendingum hvaðanæva af land-
inu og einnig af erlendum ferða-
mönnum.
HÆSTI vinningurinn í 6. fl. SÍBS
happdrættinu, en dráttur fór
fram í gær, kom á miða nr. 9476,
sem er í Akureyrarumboðinu.
• OHEPPNI
Þessi leikur var á köflum
enn harðari en hinn fyrsti leik-
ur Þjóðvcrjanna, á köflum brá
fyrir mjóg fallegum samleik og
góðum hjá báðum liðum, en leik-
urinn var alltof harður, stymp-
ingar mjög miklar og handakák
og olli það þófi nokkru. Þýzka
liðið verður vart talið eins sam-
stillt og sterkt og á móti Val,
en kannske kann það að virð-
ast vegna þess, að KR-ingar hafi
frá upphafi leiksins veitt meiri
mótstöðu. Og þó að Þjóðverj-
arnir hafi ef til vill verið leng-
ur með knöttinn, var leikur KR-
inganna of; hnitmiðaðri að mark
inu — þeir áttu mörg opin tæki-
færi, sem nýttust eklti fyrir ein-
skæran klaufaskap eða hreina
óheppni. Þjóðverjarnir áttu og
tækifæri göð, sem mistókust, en
þó ekki eins mörg. Bæði liðin
fengu bjargað á marklínu er
markmenn voru fjarstaddir. —
Báðir markmenn björguðu vel og
oft. Þau mörgu tvísynu augna-
blik ásamt hinum mikla hraða
gerðu leikinn skemmtilegan á
að horfa, þó hann væri ekki á
köflum ofinn úr hinum fínustu
þráðum góðrar knattspyrnu.
• ÞJÓÐVERJARNIR SKORA
Á fyrstu 10 mínútunum kom-
ust báðir í opin marktækifæri,
sem nýttust ekki —• og áttu KR
ingar þar fleiri og opnari tæki-
íæri. En sn.ám saman náðu Þjóð-
verjarnir leiknum heldur meira
í sínar hendur og tókst um miðj-
an fyrri hálfleik að ná forystunni
í mörkum Var vel gefið fyrir
markið frá vinstri kanti og
miðjutríóinu tókst úr þvögu að
koma kn^ttinum í netið. Var
þetta engan vegin hættulegasta
upphlaup þýzka liðsins í leikn-
um, þó þetta væri eina markið,
sem það fékk skorað.
• FAST SÓTT OG JAFNAÐ
í síðari hálfleik gáfu KR-ingar
sig hvergi, sóttu oft mjög fast
og mjög vel En þrátt fyrir virkar
lilraunir til sóknar, gleymdu þeir
aldrei vörninni, sem stóð sig vel,
var vakandi í því að leika mót-
herjana rangstæða, eða draga sig
vel til baka og loka markinu.
Um miðjan hálfleikinn náðu KR
ingar að jafna. Upphlaupið var
leiftursnöggt — kapphlaup um
miðjuna rollli Þorbjarnar og mið-
framvarðaiins þýzka og náði
hinn síðarnefndi að ýta knett-
inum til hliðar. Þorbjörn náði
knettinum þar og tókst að skora,
með lausu skoti, enda hafði
þýzki markvörðurinn hlaupið út
á móti tviroenningunum í kapp-
hlaupinu. En þetta var snarlega
gert af Þorbirni.
Fleiri urðu mörkin ekki — en
baráttuhugur liðanna dvínaði
ekki og harkan jókst er á leið.
Lét þar hvorugur undan, enda
hefði þá ’íklega öðru vísi farið.
LIÐIN
Þýzka liðið var allmikið breytt
frá leiknuiri við Val. Og nú náði
það ekki eins vel saman. Það
yfirkeyrði sig oft á miklum hraða
en samleikurinn var þó oft hjá
því nákvæmur og vel hugsaður
— en þó cngin list.
Sem fyrr var það jafnt •—
hvergi gai., og nú eigmlega eng
inn, sem . érstaklega bar jaf —.
nema kannske marsvörðurinn,
sem fékk mikið að gera og sýndi
góðar staðsetningar, þrælörugg
grip og n,ikla leikni.
Eins og til flestra stórleikja
kom KR-hðið samstillt og sigur-
viljugt til pessa leiks. Enda gáfu
leikmenn sig aldrei, guldu hörku
með hörku og hraða með hraða.
Fyrstu mín. leiksins voru bezt
leiknar af KR-ingum og ef til
vill síðar náðu þeir ágætum sam-
leik og sóttu fast. Þó framlína
þeirra væri minna með knöttinn.
en þýzka framlínan, skapaði hún,
sem fyrr fegir, opnari tækifæri
og var yfirleitt fastsæknari að
markinu.
KR liðið var jafnt (með Ólaf
Eiríksson sem lánsmann í mark-
inu), en framverðirnir þó einna
veikastir — gáfu Þjóðverjunum
oft vallaru iðjuna án baráttu. En
; heild var liðið baráttuglatt og
bjó yfir beim krafti, sem þurfti
til að skilja að jöfnu móti úr-
valinu frá Neðra-Saxlandi, því
mikla knattspyrnulandi. •—AST
204 kr. fyrir 8 rétta
ÚRSLIT leikjanna um helgina:
Valur 2 — Neðra Saxland 3 2
KR 1 — Neðra Saxland 1 x
Fram — KR (frestað) —
Valur — Þróttur (frestað) —
Noregur — Rúmenía (frestað) —
Belgía 1 — Tékkóslóvakía 3 2
Hammarby 0 — Degerfors 0 x
DjurgSrden 2 — Gais 0 1
Göteborg 5 — AIK 3 1
Halsingborg 1 — Halmstad 3 2
Norrköping 4 — Malmö 2 1
Sandviken 2 — Kalmar 1 1
Aðeins 9 leikir voru leiknir, og
bezti árangur 8 réttir. Voru 9
með þann árangur og hæsti vinn-
ingur því ekki hærri en 204 kr.
fyrir 4 raða kerfi með 2/8,2/.
Leikjum I. flokksmótsins, sem
fram áttu að fara á laugardag
var frestað um óákveðinn tíma,
og leikdegi landsleiks Norð-
manna gegn Rúmenum var breytt
og fer hann ekki fram fyrr en
næsta sunnudag.
1. vinningur 82 kr. fyrir 8
rétta (9).
2. vinningur 20 kr. fyrir 7
rétta (73).
Um næstu helgi fara fram síð-
ustu getraunaleikir vorsins,
verða þá leikir úr I deild eða fs-
landsmótinu. Skilafrestur verð
ur eins og venjulega til fimmtu--
dagskvölds.
Frjálsíþróttir
að utan
Á ÍÞRÓTTAMÓTI í Finnlandi
vann Pólverjinn Sidlo spjótkast
með 79,30 m kasti. Sigraði hann
m. a. Þjóðverjann Will, 72.54 og
Hyytiánen sem kastaði 71,19 m.
Koicisto setti í St. Michel
finnskt met í kúluvarpi — varp
aði 16,27 m (Gamla metið var
16,23 m).
Á meistaramóti bandarískra há
skólamanna hljóp Sowell 880
yarda á 1:49,1 mín. (samsvarar
1:48,5 á 800 m). Bragg stökk.
4,42 m í stangarstökki og Shankle
stökk 7,52 m í langstökki.