Morgunblaðið - 07.07.1955, Blaðsíða 1

16 síður
48. árgangw
150. tbl. — Fimmtudagur 7. júlí 1955
Prentsmíf ja. Morgunblaðsins
Stórpóliiík
á fundi
Evrópuráðsins
UndSt forsœti
islenzka mtanríkis-
rá&herrems
STRASSBOURG, 6. júlí.
RÁÐGJAFANEFND 14 Ev-
rópuþjóða í „Evrópuráð-
inu“ ræddu í dag undir for-
sæti utanríkisráðherra ís-
lands dr. Kristins Guðmunds-
sonar:
1) Afstöðu Evrópuþjóðanna
til hinnar væntanlegu
Genfarráðstefnu og
2) Möguleikana á því, að
meðlimatala Evrópuráðs-
ins verði aukin, m. a. með
þátttöku Júgóslafa.
Það var Macmillan, utanríkis-
ráðherra Breta, sem nefndi Jú-
góslafíu í þessu sambandi. Pinay,
utanríkisráðherra Frakka, tók
þegar í stað undir tillögu Mac-
millans og kvaðst vilja ganga
lengra og bjóða sumum þjóðum
austan járntjalds þátttöku í Ev-
rópuráðinu.
MIKILVÆGI EVRÓPU-
RÁÐSINS
1 ræðu sinni lagði brezki utan-
ríkisráðherrann áherzlu á mikil-
vægi Evrópuráðsins og þann
styrk, sem það veitti vesturveld
unúm á væntanlegum Genfar-
fundi. Hann sagði, að stórveldin
ættu ekki að taka sér vald til
þess að ráða til lykta málefnum
Evrópu. „Þau eiga aðeins að taka
forustuna“ í þessu efni, en ráðg-
ast síðar við önnur Evrópuríki.
Macmillan varaði við því, að
vestrænar þjóðir drægju of
snemma úr vörnum sínum gagn
vart kommúnistaríkjunum. Hann
sagði: „Vér erum orðnir vanir
hinum ísköldu vindum úr austri.
En vér verðum að gæta þess, að
vér bráðnum ekki of fljótt, þegar
veðráttan verður skyndilega
hlýtri".
Ráðhcrrann sagði, að sú stað-
reynd að Genfarráðstefnan yrði
sett við betri skilyrði, heldur en
dæmi eru til í alþjóðaviðskiptum
frá því að stríðinu lauk, væri
að þakka samstöðu og styrkleika
Vestur Evrópu.
Ráðherrann hvatti til þess, að
Evrópuráðið einbeitti kröftum
sínúm til þess að móta álit al-
mennings og þingfulltrúa í stór-
málum Evrópu, en keppti ekki
að því að fá sjálft löggjafarvald.
Aftöku
Chessmanns
frestað enn!
WASHINGTON 6. júlí: — Tom
Clark, settur dómsforseti við
hæstarétt Bandaríkjanna, fellst í
dag á að fresta aftöku Caryl
Chéssmanns, mannsins, sem
dæmdur var til dauða fyrir sjö
árum. Aftökunni hefur verið
fregtað hvað eftir annað, en nú
átti hún að fara fram 15. júlí n.k.
Chessmann hefur beðið um að
mál sitt verði tekið upp að nýju
og á meðan hæstiréttur er að
kynna sér þessa umsókn, verður
ekkert af aftöku. Chessmann
hefur þannig enn á ný fengið
frest, a. m. k. til haustsins.
STEFNAIM
í GENF
Sprengjan
í IViunchen
Samkomulag Adenauers og
vesturveldanna þriggja
WASHINGTON, 6. júlí. I
STEFNA Bandaríkjamanna á'
Genf arráðstefnunni verður
miðuð við það, að sú ályktun
sé rétt, að sovétríkin vilji fyr-
ir hvern mun draga úr útgjöld-
um sínum vegna vígbúnaðar-
ins. Fulltrúar Bandaríkja-
manna líta þess vegna svo á,
að mestar líkur séu fyrir ár-
angri af ráðstefnunni, ef ráðist
verður með einbeitni að lausn
afvopnunarmálsins.
Jafnframt er litið svo á, í Banda
rikjunum, að heppilegasta að-
ferðin til þess að fá framgengt
sameiningu Þýzkalands sé, að
tengja það mál öryggismáli
allrar Evrópu, á breiðum grund
velli. Ef það er einlægur vilji
sovétríkjanna að draga úr við-
sjám í heiminum og minnka
útgjaldabyrði sína vegna víg-
búnaðarins, þá liggur mjög
nærri að reynt verði að knýja
þau til afsláttar að því, er
varðar sameiningu Þýzkalands.
Þetta mun vera í höfuðatriðum
niðurstaðan af viðræðum dr.
Adenauers við utanríkisráð-
herra vesturveldanna þriggja í
New York um miðjan júní. Sú
skoðun, að árangurs sé helzt
að vænta ef áherzla er lögð á
afvopnunina, byggist á stað-
reyndum um kostnað við fram
leiðslu á vopnum til kjarnorku
styrjaldar.
Framleiðsla kjarnorkuvopna og
tækja til þess að senda þessi
vopn um 8 þúsund kílómetra
vegalengd, hefir reynzt gífur-
lega kostnaðarsöm, jafnvel í
Bandaríkjunum, sem urðu þó
fyrst til þess að hefja þessa
framleiðslu og búa við meiri
og fúllkomnari iðnaði heldur
en nokkur önnur þjóð.
Embættismenn í Bandaríkjunum
líta svo á, að sovétríkin hafi
reynt á þolrifin í iðnaði sínum
til hins ítrasta við að ná Banda
ríkjunum á sviði kjarnorku-
vopna. Sovétríkin hafa náð
miklum árangri í þessu efni,
og einnig í smíði langfleygra
flugvéla, en iðnaður þeirra
hefir næstum gengið úr skorð-
um vegna þessa.
Bandaríkin verja til landvarna
um 40 milljörðum dollara á ári.
Til þess að gera sér grein fyrir
hinu mikla álagi á iðnað sov-
étríkjanna vegna vígbúnaðar-
ins, hefir verið bent á af kunn-
ugum, að áætla megi að álag
þetta samsvari því, að Banda-
rikin hefðu varið 150 milljón
milljónum dollara til landvarna
mála.
Samfara þessari þungu byrði
eiga sovétríkin við að stríða
örðugleika í landbúnaðarmál-
um, almennan skort á neyzlu-
vörum. Þeir eiga einnig yfir
höfði sér að Kínverjar gerði
harðar kröfur til vopna og
vista frá sovétríkjunum, ef þeir
dragast inn í styrjöld í Austur-
Asíu.
Það er því mál manna, að sov-
étrríkin muni vilja bjóða upp
á samvinnu að þessu sinni um
afvopnunarmálin.
Eisenhower forseti vék að þess-
um málum á blaðamannafundi
sínum í dag. Hann sagði, að
aðalverkefnið væri að finna
leiðir til eftirlits mcð vígbún-
aði, sem kæmu að notum og
menn gætu almennt felt sig við.
YfirhershölSinginn
óþægi
PARÍS, 6. júlí: — Alphonse
Juin, yfirhershöfðingi Frakka,
hefir sagt sig úr nefnd þeirri,
sem franska stjórnin skipaði fyrir
skömmu til þess a ðundirbúa ráð-
stafanir gegn starfsemi ofbeldis-
manna í Norður-Afríku.
Alvarlegur ágreiningur er ris-
inn milli Juins og stjórnarinnar.
Opinberlega er þó lýst yfir því,
að Juin hafi ekki lagt niður
embætti sitt sem ráðgjafi frönsku
stjórnarinnar í hermálum.
Lærbrof Hákons VII
grær vel
OSLO — Lærbrot Hákons kon-
ungs sjöunda, grær undra vel, að
því er læknar við landsspítalann
í Osló skýra frá.
Það er til marks um, hve líðan
konungs, sem hefir þrjá um átt-
rætt, fer ört batnandi að ákveð-
ið hefir verið að fella niður dag-
legar tilkynningar um heilsufar
hans.
□--------------------□
Einlægur vilji
Eisenhowers
WASHINGTON, 6. júlí. — A
fundi sínum með blaðamönnum
í dag sagði Eisenhower forseti,
að hann færi á stórveldafundinn
í Genf „með einlægan vilja til
þess að bera þar fram af sátt-
fúsum og vinsamlegum huga
sjónarmið Bandaríkjanna á horf-
um í alþjóðamálum!!
Um þau ummæli Krutschevs í
móttökunni hjá sendiherra
Bandaríkjanna í Moskvu á mánu
daginn, að Sovétríkin kæmu
öflug en ekki veik til Genfar-
ráðstefnunnar, sagði Eisenhower
að sér væri ekki kunnugt um að
nokkur amerískur stjórnmála-
maður hefði nokkru sinni látið
orð falla á þá leið að Genfar-
ráðstefnan væri haldin vegna
þess að Sovétríkin teldu stöðu
sína veikari en áður. „Að sjálf-
sögðu eru Bandaríkjamenn kunti-
ugt um hinn mikla herafla Sovét-
ríkjanna", sagði forsetinn.
Krutschev sagði á mánudaginn,
að hann vonaðist til þess, ef stríð
yrði að nýju, að Sovétríkin og
Bandaríkin yrðil þá sömu megin.
□--------------------□
Segni kemur
í stað Scelba
Segni, hinn 64. ára gamli nýi
forsætisráðherra ítala. — (Sjá
grein á bis. 2).
Fyrrum ráðherra
var myrtur
MUNCHEN, 6. júlí. — Lögregl-
an í Vestur-Þýzkalandi hefir
handtekið fjölda manna í sam-
bandi við sprengjuna sem sprakk
í pósthúsinu í Múnchen og varð
Matos Cernaa, fyrrum mennta-
málaráðherra í Slóvakíu að bana.
Jafnframt hefir verið leitað
aðstoðar alþjóðalögreglunnar,
Interpol, við það að hafa uppi á
manninum, sem talið er að hali
komið með sprengjupakkan í
pósthúsið og orðið með því Cer-
naa að bana.
Lögreglan í Vestur-Þýzkalandi
telur að vissir flóttamannahóp-
ar í Þýzkalandi eigi upptökin að
morðinu.
Cernaa var mjög fylgjandi
sjálfstæði Slóvakíu árið 1938 og
árið 1939, er Hitler hertók
Tékkóslóvakíu var Cernaa gerð-
ur að sendiherra í Berlín.
Árið 1945 var hann dæmdur
fyrir samstarf við Þjóðverja á
stríðsárunum. Árið 1948 slapp
hann úr fangelsi og flúði til
Múnchen og hefir búið þar síðan.
Systurnar með altarisdúkinn á milli sín. Til hægri stendur gef-
andinn, frú v. Spreckelsen en frú Nordenskiöld t. v.
(Ljósm. Mbl.)
Þjóðimnjasafninu gefinn
skrautofinn altarisdiikur
Var áður í Sandakirkju í Dýrafirði
IGÆR færði norsk kona, frú Martha v. Spreckelsen, Þjóðminja-
safninu dýrindis altarisdúk að gjöf. Var sá dúkur áður á altari
Sandakirkju í Dýrafirði vestur. Þjóðminjavörður, Kristján Eld-
járn, þakkaði frú v. Sprecklesen gjöfina í stuttri ræðu, og kvað
hann dúkinn vera forlátagrip og einstæðan mun.
FAGUR DÚKUR
Dúkurinn mun vera frá mið-
öldum, en ekki kvað þjóðminja-
vörður unnt að tímasetja hann
nákvæmlega. Líklega mun teikn-
ingin nokkru eldri en sjálfur dúk
urinn. Er hann saumaður helgi-
myndum, í rauðum lit að mestu,
og hinn fegursti að sjá.
aðarmannaflokkurinn samþykkti SAGA DÚKSINS
á ársþingi sínu í gær, að vísa á Frú v. Spreckelsen skýrði
bug öllu samstarfi við kommún- blaðamönnum frá því hvernig
ista. dúkurinn komst í hennar eign.
Samþykkt var að skora á alla Var það með þeim hætti, að um
starfshópa jafnaðarmanna í land- aldamótin var faðir hennar,
inu að vísa á bug öllum tilboð- Lauritz Berg, forstjóri hval-
um kommúnisía um sameiginleg- vinnslustöðvarinnar í Dýrafirði.
ar aðgerðir í hvaða mynd, sem 1892 var gamla kirkjan í Dýra-
þau kynnu að koma fram. I Frh. á bls. 2.
Engin „vinslri"
samvinna í Frakk-
landi
PARÍS, 4. júlí — Franski jafn-