Morgunblaðið - 15.07.1955, Blaðsíða 14

MORGUNBLAÐIB
14
Föstudagur 15. júli 1955
HJÓNABANDSÁST
EFTIR ALBERTO MORAVÍA
Framhaldssagan 31
Sjöunda og síðasta: Yfirgrips-
mikill dómur. Bók eftir viðvan-
ing, þótt gæddur sé skynsemi,
menntun og smekk, er algerlega vegna þess, að ég risi andvígur
þess-
öðru reis ég gegn myndinni af
mér sjálfum, sem bókin hafði
dregið upp. Mig fýsti ekki að
vera hégómamaður, óhæfur, aum
ingi. Og samt vissi ég, að einmitt
snauð af hinum skapandi mætti.
Bókinni tekst ekki að leiða neitt
nýtt í Ijós, ekki neina nýja til-
finningastefnu. Það er bók, sem
grundvallast á öðrum bókum,
hún er í öðrum eða þriðja gæða-
gegn myndinni, einmitt
vegna væri hún sönn.
í þessari vanlausu örvæntingu,
fannst mér sem líkami minn héfði
ekki lengur neinn þunga, en svifi
um í stofunni, eins og þurrt,
fiokki, hún er gróðurhúsafram- sölnað lauf í stormi. Ég vissi ekki
leiðsla. Hagsýnisályktun: — Er
hægt að gefa hana út? Já, vit-
anlega er hægt að gefa hana út,
með tveimur eða þremur stein-
prentuðum myndum, eftir ein-
hverja fræga listamenn. En bók-
in sjálf er einskis virði.
Ég undirstrikaði þennan síð-
lengur um þær hreyfingar, sem
ég gerði, og varla um hugsanirn-
ar, sem fæddust í huga mínum.
Enginn vafi er á því, að hug-
myndin um að leita til konunnar
minnar, í þessum þrengingum,
þegar ekki fannst svo mikið sem
eitt strá til að grípa til, í því
asta dóm, sem tók upp aftur, í flóði sem færði mig í kaf, leiftr-
stuttu máli, allt það, sem ég áleit aði í huga mínum áður en ég kom
um bók mína, íhugaði hann stund
arkorn og bætti svo við með-
henni í framkvæmd. En hitt er
staðreynd, að þá fyrst varð ég
fylgjandi eftirskrift: Staðreynd- hennar var og gerði mér fulla
in er enn sem fyrr sú, að bókin
var skrifuð i hugarástandi hinn-
grein fyrir henni, er ég hafði,
án þess að veita því athygli sjálf-
ar öfgafyllstu hamingju og að ur, opnað dyr lesstofunnar, geng
hún er tvímælalaust það bezta,
sem hægt er að búast við frá
hendi höfundarins. Raunar var
hann, á meðan samning bókar-
innar stóð yfir, sannfærður um,
að hann væri að skapa snilldar-
verk. Af þessu leiddi það, að
höfundurinn lýsti sjálfum sér í hvers vegna.
bókinni, eins og hann raunveru- t Enginn svaraði banki mínu,
lega er — maður, sem skortir svo að ég bankaði aftur, fastar,
ið yfir loftskörina og stóð fyrir
framan herbergisdyr hennar.
1 Ég lýfti hendinni og drap á
dyrnar. Á sömu stundu sá ég, að
dyrnar voru ekki lokaðar, aðeins
hölluðust að stöfum og mér brá
vitanlega við — ég veit ekki
sköpunartilfinningar, al- og því næst, eftir stundar bið,
draumóramaður, maður opnaði ég dyrnar og gekk inn.
Dimmt var í herberginu, svo að
ég kveikti rafmagnsljósið og það
fyrsta sem ég kom auga á, í hinu
allar
ger
góðra áforma, ófrjór. Þessi bók
er glögg spegiimynd slíks manns.
Þetta var allt í bili. Ég lagði
handritið aftur í fyrra brot sitt, föla skini perunnar, voru náttföt
tók pappírsarkirnar úr ritvélinni
og hvolfdi lokinu yfir hana. Því
næst reis ég á fætur, kveikti mér
í vindling og tók að ganga fram
og aftur um stofugólfið. Þá rann
það skyndilega upp fyrir mér,
að hin andlega glöggskyggni,
sem ég hafði áður verið svo á-
nægður með, hafði nú breytzt í
konunnar minnar á óbældri sæng
inni. —
Ég áleit, að hún mundi hafa
orðið andvaka og þess vegna reik
að lit í garðinn, en samtímis fann
ég ósjálfrátt til örlítillar gremju.
Hún hefði getað komið inn til
mín og látið mig vita — hvers
vegna skyldi hún hafa gengið al-
hinn falska og ósanna skýrleika ein út í myrkrið? Eg leit á vekj-
sóttveiks og örvæntingarfulls ó-
ráðs eða æðis. Eftir að hafa kom-
ið mér til að skrifa þennan
stranga dóm um mína eigin bók,
þá hélt þessi skýrleiki áfram að
dvelja í huga mínum, eins og
tunglsbirtan dvelur við, á yfir-
borði æðandi úthafs, þar sem stór
og smá flök hrekur fyrir vindi
og minna á skipbrot og skipskaða.
Hugur minn reikaði og hringsól-
aði, sjúklega og skýr, í kringum
síðásta flak metnaðargirndar
minnar og löngunar, skýrandi
það í öllum atriðum, gerandi það
enn sárara og algert.
í þessa tuttugu daga, sem
araklukkuna á náttborðinu og
mig furðaði á því, að liðnar
skyldu vera þrjár stundir frá
því, er ég fékk Ledu til að kyssa
á saurblað sögu minnar. — Yið-
burðirnir höfðu drifið svo þétt
að, að mér virtist ekki hafa lið-
ið meira en hálf klukkustund.
Ég fór út úr herberginu og gekk
niður stigatröppurnar.
Hin bláa og rauða glerhurð
setustofunnar var opin og allt
húsið virtist hafa brugðið blundi.
Ég gekk inn í stofuna og bjóst
jafnvel við því að hitta konuna 1
mína þar, en stofan var mann- j
laus. Bókin, sem hún hafði ver-
ið að lesa, lá á borðinu, opin og
sneri opnan að borðinu, eins og
hún hefði lagt hana frá sér í miðj
um lestrinum. Hjá bókinni stóð
öskubakki, fullur af löngum
vindlingastúfum með varalit á
endanum. Kona mín hafði sýni-
lega komið aftur niður, skömmu
eftir að hún bauð mér góða nótt
og haldið kyrru fyrir í setustof-
unni, reykt og lesið. Því næst I
hlaut hún að hafa gengið sér til
dægrastyttingar út í garðinn,
stuttu áður en ég kom inn, þar
sem loftið var ennþá mettað af
vindlingareyk, enda þótt franski
glugginn væri opinn. Kannske
var hún alveg ný-gengin út úr
stofunni og þá gæti ég fljótlega
haft upp á henni.
Þess vegna gekk ég út á opnu
flötina, framan við húsið.
Hinn hvíti bjarmi tunglskins-
ins á mölinni minnti mig á göngu
ferð okkar, kvöldið áður, út að
bændabýlunum og skyndilega, í
þessu hugarástandi mínu, sem
var sambland örvæntingar og
ofsakæti, kom yfir mig sterk löng
un til að gera það nú, sem mér
hafði ekki verið hægt að gera
þá. Ég vildi hafa mök við Ledu
uppi á þreskiloftinu, við ljós
þessa dásamlega mána, í þögn
hinnar sofandi sveitar, með öll-
um þeim ástríðum, sem tilfinn-
ingar míns eigin vanmáttar ollu
mér.
PARADISARGARÐURINN
17
Á hverju kvöldi, er ég geng frá þér, verð ég að kalla til
þín: „Komdu með mér.“ Ég verð að benda þér með hend-
hafði aíigerlega helgað°rítstörfum inni, en vertu kyrr og fylgdu mér hvergi. Farðu ekki með
mínum og lokað huga mínum fvr mér, því að þá mun ílöngun þín fara vaxandi með hverju
ir öllum öðrum viðfangsefnum, spori, sem þú stígur áfram. Þú kemur í salinn þar sem
virtist hugleysið hafa skotið skilningstréð er. Ég sef undir hinum ilmandi, slútandi grein-
sterkum rótum í djúpi meðvitund um þess. Þú munt beygja þig ofan að mér, og ég verð að
arinnar, með sinn ógnarlega sæg brosa, en þrýstir þú kossi á varir mínar, þá mun paradís
af hvers konar úrtölum. — Nú sökkva í jörð niður, og mun hún þá vera þér með öllu
höfðu varnargarðar minnar vit- töpuð. Kuldagjóstur eyðimerkurinnar mun þjóta um þig
fírrtu^fyrirætlunar og^^ofdrr^s ^u Qg þ;raparegnj,g renna niður af hári þínu. Hryggð og armæða
' QT" mun verga hlutskipti.“ I
„Ég verð hér kyrr,“ mælti kóngssonurinn, og Austri kyssti
hann á ennið og sagði:
„Vertu nú sterkur fyrir, þá munum við sjást hér að hundr-
að árum liðnum. Vertu sæll!“
Og Austri þandi út stóru vængina sína, og skinu þeir eins
og leiftur á haustdegi eða norðurljós um hávetur. j
„Vertu sæll, vertu sæll!“ ómaði frá blómum og trjám.
Storkar og pelíkanar flugu með í langri röð eins og flögr-
andi band og fylgdu honum alla leið út að takmörkum ald-
ingarðsins.
„Nú byrja dansleikirnir okkar,“ sagði álfkonan, „en þegar
að því er komið, að hætt verður, og ég dansa við þig, þá
muntu sjá, í sama bil og sólin rennur, að ég bendi þér. Þú
munt heyra, að ég kalla til þín:
„Komdu með mér,“ en gerðu það ekki.
brostið og hún vall fram, í allar
áttir, og ég, þótt hugsunarskýr
væri, fann mig algerlega yfirbug
aðann.
Ég kastaði vindlíngnum frá
mér, sem ég var nýbúinn að
kveikja í og lyfti höndum rrtínum,
án þess að vita hvað ég gerði, og
þrýsti þeim að gagnaugunum.
íjg sá, að misheppnun bókar
minnar boðaði enn meiri mis-
heþpnun alls lífs míns og ég fann
að iöll vera mín gerði uppreisn
gegn þessum úrslitum. Það er
ekki mögulegt að lýsa tilfinning-
um mínum — hinum bitru tilfinn
ingum um að vera skyndilega mul
inn í smáhluta, kastað út í fá-
sinnu og tómleika. Framar öllu
Lokað
vegna sumarleyfa frá 16. júlí til 2. ágúst.
Afgreiðslurnar verða þó opnar mánud. 18. júlí.
édfna (a iiCjin cjCinclin L.i.
Lokað
vegna sumarleyfa frá 18. júlí til 8. ágúst.
Jtfjólc(ceJacfeiJ ^ftitandi h.f.
Lokað
vegna sumarleyfa frá 23. júlí til 15. ágúst.
KASSAGERÐ REYKJAVIKUR H.F.
Lokað
vegna sumarleyfa frá 18. júlí til 8. ágúst.
LADY H.F., Lifstykkjaverksmiðja íj
Barmahlíð 56
Notið
KIWI
■skóáburð
i *
KIWI
og gljáinn
á skónum verður
bjartari, og dýpri
Kiwiáburðurinn er
framleiddur úr úrvala
vaxefnum og ósvikn-
um Sútaralitum. Þetta
er megin orsök þess,
hversu dj úpur og lang-
varandi Kiwigljáinn er
ug enn fremur skýrir
þetta hin óvenjulegu
gæði Kiwi, þegar um
er að ræða að verja
skóna og viðhalda
þeim. Reynið eina
Kiwi dós í dag. Skóm-
ir munu verða snyrti-
legri og þeir munu
endast betur.
Gæðin eru á heimsmæU-
kvarða — Fæst í 10 litum.
Aðalumboðsmenn á íslandi: O. JOHNSON & KAABER h.f.
MÓTAVÍR
BINDIVÍR
BINDILYKKJUR
H. BEUira & CO. H.F.
Hafnarhvoll — Sími 1228