Morgunblaðið - 21.08.1955, Blaðsíða 6

Morgunblaðið - 21.08.1955, Blaðsíða 6
6 MOKGVIS BLAÐIÐ Sunnudagur 21. ágúst 1955 Síldarleitín hefur borið góðan _ ATIÐ HÖFUM séð talsvert af T síld í sumar, segir Kristó- fer Eggertsson, skipstjóri. Hann Btjórnar síldarleitarfluginu í Grumanflugbátnum Snarfaxa. — Við sáum nokkrar torfur vaða í gær, en það var sáralítið og hún hvarf eftir skamma stund. Það er sjálfsagt komið kvöld í hana. Hún hagar sér svo sem alveg eins og í fyrra. — Við höfum mest leitað á Evæðinu frá Grímsey austur að Langanesi, heldur Kristófer á- ram og stingur sykurmola upp í sig og sýpur á kaffinu úr hita- brúsahettunni. Mikla síld höfum við eiginlega ekki séð nema einu Binni í sumar, það var 38 mílur norður af Grímsey og þann dag veiddu skipin yfir 40 þús. tunn- ur. Mér þykir ekki ósennilegt að sá síldarfundur okkar einn, hafi borgað útgerðina á leitarfluginu í sumar fyrir þjóðina. Annars leitum við helzt í köntum grunn- anna, svona á 100 föðmum. Þess er varla að vænta að síld sjáist vaða að nokkru ráði öllu dýpra. Eg var af tilviljun staddur á Egilsstöðum og hitti þá þrjá, sem í síldarleitarflugvélinni eru. Henning Bjarnason er flugstjóri, en aðstoðarflugmaður er Ingi- mar K. Sveinbjörnsson og Kristó- fer er sá þriðji. Eg baðst leyfis þess að mega fara með þeim í leitarflug og eftir nokkra yfir- vegun var mér veitt það leyfi. Við fórum frá Egilsstöðum kl. 3 e. h. á föstudaginn 12. ágúst s. 1. og flugum niður til sjávar. Við komum yfir Héraðsflóann og fórum út frá Kögri 40° misvís- andi 70 mílur út, þaðan í 270 á Digranes og þannig flugum við sitt á hvað út eða inn norður fyrir Langanes og allt til Gríms- eyjar, en þaðan tókum við stefn- una beint inn Eyjafjörð til Akur- eyrar, þar sem við lentum um níu leytið um kvöldið. FLOGIÐ TVISVAR Á DAG Það er flogið í 500 feta hæð og veðrið er eins gott og frekast getur verið: Glampandi sól og léttur andvari — en engin síld! Þeir þremenningarnir hafa venjulega farið af stað um 5 leyt- ið á morgnana og komið aftur heim eftir 6—7 klst. leitarflug og síðan farið að nýju um kl. 4 síðdegis og komið aftur um 10 leytið. Þeir hafa samband í gegn- um talstöðina við land á hálf- tíma fresti á meðan þeir eru á flugi. Tala þeir venjulegast við Siglufjörð, en annars við Raufar- höfn eða Seyðisfjörð og gefa þá upp staðarákvörðun og veður. Ef þeir sjá síld, senda þeir skeyti jafnskjótt og þeir hafa lok- ið staðarákvörðun. Oft þurfa þeir að fljúga til lands til þess að fá staðarákvörðunina nákvæma. — Siðan láta stöðvarnar í landi flotann vita hvar síldin hefur sést vaða. Stundum hefur það komið fyrir að þeir hafa séð sild skammt frá einhverjum bát, og þá hafa þeir „leitt“ bátinn að síldinni. Við fljúgum yfir Langanes og tökum stefnuna út aftur beint frá vitanum norður á bóginn. arangur i sumar LeitarflygvéHn á ausfursvæðinu hefur séð falsverða síEdr en aðesras einu sinni mjög marpr Sorfyr saman Stórir hópar af fuglum fælast í berginu við flugvélardyninn. — Sjórinn glitrar í gullnu sólar- ljósinu....... — Með hvaða bát varstu í fyrra, Kristófer, spyr ég. 40 SILDARSUMUR | — Með Jón Valgeir, svarar Kristófer, sem nú er risinn á fæt- ur og bograr yfir sjókortinu og reiknar út leið þá sem fara á. Hann réttir mér tóbaksdósirnar: l ' — Fáðu þér í nefið. Það er strang- lega bannað að reykja í flugvél- inni, enda er stór vara-bensín- ! tankur inni í henni. — Það var fertugasta og síðasta síldarsum- arið mitt á sjónum. En svo var ég beðinn um að vera við síldar- leilina í sumar og tók því. Ann- ars er ég seztur í helgan stein — ef svo mætti segja — er umsjón- i armaður við Miðbæjarbarnaskól- ann í Reykjavík. Er þar innan- i um börnin. Já, það má nú segja, ! að tvisvar verður gamall maður barn. — Og Kristófer tekur vel í nefið eftir að hafa snýtt sér, hressilega. Nú kemur aðstoðarflugmaður- * 1 inn, Ingimar, og tekur að dæla úr varatankinum í annan aðal- tankinn í væng vélarinnar. Ég rís á fætur og fer framí til Henn- : ings, sem situr í flugmannssæt- inu og heldur um stjórnvölinn, rólegur og öruggur. Áhöfn flugbátsins gerir flugáætl- un dagsins áður en farið er á loft. Fremstur á myndinni er flug- stjórinn Henning Bjarnason, þá er Kristófer og innstur Ingimar. er grind —eins og þeir reka á land í Færeyjum. Og þarna 500 fetum fyrir neðan okkur bylta hvalirnir sér í vatns- skorpunni svo hvítfyssandi boða- föll skella út frá þeim. Eftir andartak eru þeir horfnir að baki okkur. Ég færi mig afturí vélina, en Kristófer sezt í sæti sitt við hlið- ina á flugmanninum. Hann skim- ar hvössum augum yfir hafflöt- — Já, það er komið kvöld í hana, segir Kristófer og skyggn- ist um í sjónaukann. Annars er þetta, að leita síldar í flugvél, einskonar framhald af því, að veiða síld. Þegar maður hættir því, þá fer maður bara upp í loftið og leitar að henni þaðan. , Og ég sem hafði ekki ílogið nema tvisvar á ævinni áður en ég tók þetta starf að mér, bætir hann við og hlær. BORGARÍS AUSTUR AF KOLBEINSEY Nokkru síðar flugum við yfir lítið sker, sem heitir Kolbeins- ey. Fuglar fljúga umherfis og yfir þvi, og öldurnar brotna við það. Skamt austur af Kolbeins- ey er stór borgarís og flugmenn- irnir fljúga í beina stefnu á jak- í ann. Þeir taka staðarákvörðun yfir honum og tilkynna hana til lands. Um kvöldið, þegar ég sat að snæðingi á hóteli á Akureyri, heyrði ég ísfregnina lasna með veðurfmttunum í útvarpinu. Það er liðið að lokum þessa síldarflugs og Henning setur ra- díóvitann í gang. Síðan er stefna tekin inn Eyjafjörð til Akur- eyrar. Við hinir sitjum í farþega- rými vélarinnar og spjöllum sam- an um leið og við virðum vyrir okkur það, sem fyrir augu ber. — Þetta er vafalaust búið í sumar, segir Kristófer. en þó er svo sem aldrei hægt að segja neitt ákveðið um þessa síld, hún er kenjóttari en nokkur kona. Það held ég gæti svo sem verið, að hún færi að vaða óskaplega ein- hversstaðar þarna austur frá, já, ég held það gæti nú skeð..... Við fljúgum mjög lágt framhjá Daivík og Dagverðareyri, þar er 1 allt hreyfingarlaust að sjá. Og loks sáum við Akureyri og turna kirkjunnar þar, þéttbýla Oddeyrina, og við sjáum inn til hins frjósama héraðs, Flugvöll- urinn er framundan, flugið er lækkað og innan tíðar er vélin lent á veilinum. Já, það er víst komið kvöld í síldina — hún sést ekki lengur. .... —ht. Síldarleitarflugvélin Snarfaxi á flugvellinum á Akureyri. (Ljósm. Har. Teits.) Allt í einu hnippir hann í mig og bendir niður á sjóinn skammt fyrir framan vélina. Ég lít í þá átt, sem hann bendir, og á von á því að sjá þar fyrir geysistóra sildartorfu, en það er þá bara — að mér virðist — ölduskvamp; óskiljanlegt. — Þetta eru hvalir! hrópar Henning í eyra mér, því það er meiri hávaði í stýrishúsinu. — Sérðu hvernig þeir stökkva! Kristófer hefur orðið var við hvalina og kemur fram að dyr- unum og segir við mig: — Það Borgarísjaki þessi var skammt austur af JKolbeinsey. Mikið af fuglum flögraði umhverfis hann. inn, við og við tekur hann sjón- aukann og horfir í gegnum hann ■ á eitthvaðj sem hann sér á sjón- um. — Eft það sést engin síld enn .... KOMIÐ KVÖLD I SÍLDINA Við fljúgum yfir Þistilfjarðar- grunn. Þar eru æðimargir bátar á ferð, en mjög dreifðir svo ó- i gjörningur er að ná mynd af 1 þeim. Kristófer gefur mér merki . um að tala við sig, og ég fer fram að dyrunum til hans. — Hér fundum við sjö síldar- torfur í gær og sendum skeyti um það. Bátarnir hafa farið hing- að enda þótt við sæjum ekki síld- ina aftur, eftir að hafa farið til lands að fá nákvæma staðar- ákvörðun. Þeir rannsaka svæðið fyrir því. Kristófer svipast um eftir síld, fær sér í nefið og segir: — Já, svo sannarlega hefur verið meiri síld hér fyrir Norðurlandi, en nú er. Árið 1943 man ég eftir mestri og jafnastri síld hér fyrir norð- an, það var líka mikið 1944. já, það var oft æði mikil síld á þess- urn slóðum. Tvær flugvélar hafa verið í leitarfluginu í surpar. Hin„ hefuH haft aðsetustað á Siglufirðí og^ leitað á vestursyæðinú,. en þessi hefur veríð á austursvæðin,u rrieð aðseturstað á Akureyrí. — Þeir Kristófer hafa séð mikið meiri síld í sumar en hinir. Bréf: í eitt skipti fpir ö!l OFT hef ég verið spurður að því hvaðan Ævar Kvaran hafi heim- ildir í „þætti“ sína í útvarpinu. Ég ætla að svara því í eitt skipti fyrir öll. Ævar Kvaran les upp úr þjóð- sögum, orðrétt, en lætur þess aldrei getið, að þetta sé prentað mál á bókum, né heldur hverjir séu höfundar þess. Oftast eru það þj óðsögur Sigfúsar Sigfússonar, sem hann notar í þessu skyni, eða svo hefur verið undanfarið, og sennilega frá byrjun. Minnsta kosti var pað snemma vetrar, að hann flutti „þátt“ af Einari Jéns- syni, vestfirzka, sem svo er nefndur í ættfræði austanlands, þ. e. Árna Grímssyni sakamanni af Snæfellsnesj. Ég sat með bók- ina, og bar saman lestur og prent og munaði einu „að“, sem hann þó felldi niður. Þjóðsögur eru hæpin fræði, enda eigi skráðar í þvi augnamiði, að vera fraði fyrst og fremst, jafnvel þótt snill- ingur, eins og Sigfús Sigfússon semji og munar þar oft miklu þegar hægt er að bera saman slíkar sagnir og fræði. Þjóðsögur Sigfúsar eru þar eigi undanskild- ar, þótt margt megi þaðan hafa í fræði. Hinu get ég ekki svarað, sem jafnan er lika eftir spurt, hverju slík „fræði“ eigi að gegna í út- varpinu, en sannar þó að þjóð- sögur er góður lestur í útvarpi. Benedikt Gíslason frá Hofteigi. BEZT ÁÐ ÁVGLÝSA 1 MORGVfJBLÁÐim Setið í afmæiishófi húsfreyjunnar í Reynihlíð SUNNUDAGINN 31. júlí sem var hin svokallaða verzlunarmanna- helgi og því fjölmennasti gesta- dagur Mývatnssveitar á sumrinu, sat ég 60 ára aímælisfagnað Þur- íðar Gísladóttur húsfreyju í Reynihlíð. Flafði þar verið boðið til öllum íbúum sveitarinnar og mættu þar yfir 100 manns." Afmælisfagnaðurinn var hald- inn á nokkuð óvenjulegum tíma dagsins, því ekki hafði verið svik- ist undan merki með að veita ferðamönnum alla þjónustu. Síðasta máltíð dagsins var veitt kl. 9 að kveldi, 26 manna hóp vina og frændaliðs, sem kom úr fæðingarsveit Þuríðar, Aðaldal. Hann hafði farið að dæmi þur- íðar, tekið daginn snemma til að hafa sem mesta gleði af ferð- inni. Hafði hann ekið austur yfir Reykjaheiði til Ásbyrgis að Detti fossi, um Grímsstaði og niður yfir Námaskarð. Var því farin sú lengsta leið sem fundin var til Mývatnssveitar og vafalaust reynt að vinna eins mikið úr deg- inum og hægt var. Það mætti segja að það væri í anda Þuríðar því fáar konur þekki ég sem reynt hafa að koma eins miklu í verk á sínum starfsdegi og Þur- íður í Reynihlíð, og má segja að henni hafi tekizt það með ágæt- um. Veizlufagnaðurinn hófst kl. 11 að kveldi með kaffidrykkju. Veizlustjóri var hreppstjóri sveit arinnar Jónas á Grænavatni og fórst honum það með ágætum. Blóm og heillaskeyti höfðu bor izt. Sungið var mikið undir borð- um, undir stjórn veizlustjórans. Kvæði var flutt og ræður haldn- ar húsfreyjunni til verðugs lofs. En eins eiginleika Þuríðar var aldrei getið, þess eiginleika að vera góð amma, móðir og tengda- móðir og hugsa ég þó að hún eigi þann kost í eins ríkum mæli og aðra góða kosti. Ég þekki hana að vísu ekki sem smábarnamóðir því kynni okkar eru ekki svo gömul, en ég þekki hana sem ömmu og móðir fullorðinna barna, og tengdabarna, og þar álít ég hana frábæra, enda sannar það bezt að börn og tengdabörn öll, starfa saman að rekstri bús og gistihúss og slíkt samstarf gæti aldrei átt sér stað nema þar sem andi kær- leika og friðar ríkir. Þann anda álít ég að foreldr- arnir hafi skapað handa börnum sínum, og þá ekki sízt móðirin, með sinni glöðu og fórnfúsu lund. Börn Þuriðar voru öll sett til mennta, eftir því sem hvert þeirra óskaði eftir. Yngri dóttirin, sem nú stundar menntaskólanám, hefur nýlega opinberað trúlofun sína, og hefur með því fært fjölskyldunni dug- andi meðlim, sem einnig hefur í sumar starfað að rekstri gisti- hússins. Þuríður Gísladóttir giftist ung Pétri Jónssyni frá Reykjahlíð. Gistihúsrekstur sinn byrjuðu þau í gamla bænum í Reykjahlíð, sem nú svo sorglega sýnir merki ald- urs síns með snöruðum stöfnum fram á bæjarhlaðið. Þegar árin liðu og farðamannastraumurinn óx sáu þau hjónin þess stóra þörf að byggja gistihús. Þau hófust því handa og byggðu gistihús sem þau gáfu nafnið Reynihlíð, en brátt reyndist það of lítið, svo enn var byggt á ný, hið glæsilega gistihús, sem eiginmaðurinn, börnin og tengdabörnin nú héldu húsmóðurinni afmælisfagnað í, og með því sýndu henni ást sína og virðingu. Þessi tvö gistihús, sem standa andspænis hvert öðru eru talandi vottur um stórhug og atórku þeirra hjóna, sém reyhdár hefur'einkénnt líf beirra allt. Ég þakka hina' ðgleymanlégu kvöldstund í Reynihlíð og óska afmælisbaminu að hún mégí sértt lengst njóta sínna óvenjti Framh. á bls. 11

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.