Morgunblaðið - 30.10.1955, Qupperneq 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 30. okt. 1955
oiT0 uní» JaMfc
Útg.: ELf. Arvakur, Reykjavlk.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá VigttX.
Lesbók: Arni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Askriftargjald kr. 20.00 & mánuði innanland*.
t lausasölu 1 krönu eintakið.
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Fœddist lítil músl
STJ ÓRNARANDSTÖÐU-
FLOKKARNIR hafa undan-
farið látið mikið yfir því, að þeir
byggju yfir margvíslegum úr-
ræðum til þess að bæta aðstöðu
íslenzku þjóðarinnar í lífi henn-
ar og starfi. En Alþingi hefir nú
setið að störfum í um það bil
þrjár vikur, og ekki hefir bólað
á neinum stórræðum eða nýjung-
um af hálfu stjórnarandstöðunn-
ar. Verður það helzt talið til
tíðinda af málflutningi hennar,
að Alþýðuflokkurinn og Þjóð-
varnarflokkurinn hafa flutt
frumvörp um ríkiseinokun á
olíu. Má segja eins og forðum,
að lítil mús hafi fæðzt, er fjöll-
in tóku joðsótt.
Það er ástæða til þess að vekja
athygli á þessum frumvörpum,
helztu bjargráðum stjórnarand-
stöðunnar við íslenzkt atvinnu-
líf.
Þess er þá fyrst að geta, að
í frumvarpi Alþýðuflokksins,
sem ólukkufugl hans er að
vísu fyrsti flutningsmaður að,
er það ákveðið, að hin vænt-
anlega olíueinkasala skuli
leggja allt að 40% á olíu-
vörur!!
Rausnarlegir eru þeir Alþýðu-
flokksmenn. Álagning þeirra
aðila, sem nú annast sölu á þess-
um vörum mun nema um 4%
Hækkun álagningarinnar sam-
kvæmt frumvarpi Alþýðuflokks-
ins er þess vegna ekkert smá-
ræði. Það munar um minna. En
þetta á samt að bjarga útvegn-
um, segja þeir blessaðir í pínu
litla flokknum.
Þá er það skoðun flm. að í
hverjum kaupstað skuli aðeins
vera einn olíugeymir eða dreif-
ingarstöð fyrir olíuvörur. Telja
flutningsmenn það bersýnilega
vera til mikils hagræðis fyrir þá,
sem nota olíur og bensín.
Einhver uggur
Einhver uggur virðist þó leyn-
ast hjá flutningsmönnum Þjóð-
varnarfrumvarpsins um það, að
olíueinkasala ríkisins muni ekki
gegna hlutverki sínu nægilega
vel. Hafa þeir sett í frumvarp
sitt svohljóðandi ákvæði:
„Ríkisstjórninni skal skylt að
hlutast til um, að olíuverzlun
ríkisins hafi jafnan nægan forða
í landinu af olíuvörum, svo að
tryggt sé að framleiðsla lands-
manna og atvinnutæki bíði ekki
tjón eða stöðvist vegna vöntunar
á þessum vörum.“
Flutningsmennirnir eru með
öðrum orðum hræddir um það,
að framleiðsla þjóðarinnar kunni
að bíða tjón eða stöðvast ef olíu-
einkasalan fái ein að ráða. Þess
vegna fyrirskipa þeir ráðherrun-
um að hafa eftirlit með því að
nóg sé á olíueeymunum á hverj-
um tíma. Ætti það eftirlitsstarf
a. m. k. að tryggja ráðherrunum
nægilega atvinnu á næstunni, ef
slíkt skipulag yrði upp tekið, sem
frumvarpið gerir ráð fyrir.
Margt má betur fara
Margt má áreiðanlega betur
fara í viðskiptalífi íslendinga um
þessar mundir, einnig í olíuverzl-
uninni. En þessi frumvörp, Al-
þýðuflokksins og Þjóðvarnar-
flokksins, eru svo vitlaus og yfir-
borðsleg, að með úrræðum þeirra
verða engar umbætur fram-
kvæmdar, nema síður sé. Kjarni
þeirra er oftrú þjóðnýtingar-
mannanna á höft og einokanir.
Þar örlar hvergi á viðleitni til
þess að benda á raunhæfar leiðir
í því skyni að lækka vöruverðið
og gera olíuverzlunina hagstæð-
ari fyrir þjóðina. Þvert á móti
leggur Alþýðuflokkurinn til að
álagningin á olíuverðið verði
hækkuð gífurlega.
En það er allt í lagi vegna
þess að það er ríkiseinokun,
sem hana á að framkvæma,
segja þeir Alþýðuflokksmenn.
Þessi einkasölufrumvörp eru
ágætt dæmi um þá málefna-
fátækt, sem ríkir meðal hinna
sósíalisku flokka.
Townsend
FYRIR um það bil tveimur ára-
tugum urðu einkamál brezku
konungsfjölskyldunnar tíðrædd-
asta umræðuefni heimsblaðanna.
Játvarður 8. Bretakonungur tók
þá þá ákvörðun að afsala sér og
niðjum sínum rétti til virðuleg-
ustu konungskórónu heimsins.
Astæðan var einfaldlega sú, að
hann hafði fellt hug til ótiginnar
konu, sem ekki gat borið drottn-
ingarnafnbót. Játvarður 8., sem
að vísu hafði ekki verið krýnd-
ur, var vinsæll og virtur meðal
brezku þjóðarinnar. Hún tók sér
valdaafsal hans nærri, og margir
töldu, að það hefði verið hnekk-
ur fyrir hina sómakæru brezku
konungsfjölskyldu, sem jafnan
hefir lagt mikið kapp á að þjóna
þegnum heimsveldis síns, sem
bezt má verða.
En konungurinn afsalaði sér
völdum og kvæntist þeirri konu,
sem hjarta hans girntist. Tíminn
leið og brezka þjóðin eignaðist
nýjan konung og síðar glæsilega
og ástsæla unga drottningu. Og
nú hefir að verulegu leyti fennt
yfir valdaafsal og ástamál Ját-
varðar 8.
Sagan endurtekur sig
En sagan endurtekur sig. Enn
á ný hafa einkamál brezku kon-
ungsfjölskyldunnar komið heims-
blöðunum og brezku þjóðinni úr
jafnvægi. Að þessu sinni er það
Margrét prinsessa, systir Elísa-
betar II., sem ósköpunum veldur.
Hún og Pétur Townsend, fræg
flughetja úr brezka flughernum
frá síðasta stríði, hafa fellt hugi
saman. Enska kirkjan mótmælir
giftingu þeirra og þjóðin skiptist
í flokka með og móti.
Hvers vegna öll þessi ólæti um
einkamál þessa unga fólks?
í brezkum lögum er ráð fyrir
því gert, að erfingjar að krún-
unni geti afsalað sér rétti til
hennar. Hvers vegna má hin
unga prinsessa ekki ganga að
eiga þann mann, sem hjarta
hennar girnist?
En Pétur Townsend er fráskil-
inn og enska kirkjan viðurkenn-
ir ekki rétt hans til þess að
kvænast aftur, segir einhver.
En stendur ekki einmitt þann-
ig á með forsætisráðherra Breta,
og er það ekki almennt vitað, að
þessi lagaákvæði eru ekki virt?
Nei, það er óþarfi að rekja
þessa sögu lengra. Deilan um
ástamál Margrétar og Town-
sends tilheyrir liðinni öld. Kon
ungborið fólk eru líka mann-
eskjur, er eiga tilfinningar,
sem ber að virða. Margt bend-
ir líka til þess, að niðurstað-
an verði hin sama um Mar-
grét Rós og Pétur Townsend
og Játvarð frænda hennar og
frú Simpson.
E1 Paso, 18. okt.
ÞRJÁ íslendinga hefi ég hitt að
máli hér suður á Skarði,
tvær systur, Stellu og Jóhönnu
Stefánsdætur (Hermannssonar á
Vesturgötu 27) og Þorvald Frið-
riksson (Þorvaldssonar frá Borg-
arnesi). Þorvaldur er hér á her-
skóla, kvæntur amerískri konu.
Stella Hermannsdóttir er gift
amerískum manni og hefur verið
búsett vestra um tveggja ára
skeið. Jóhanna er í heimsókn hjá
systur sinni.
♦ • ♦
SKARÐ eða Norður-Skarð (E1
Paso del Norte) er á landamær-
um Texas og Mexico. Hér búa
um 200 þús. manns og hér er sól
og heiðríkja í 360 daga á ári. —
Borgin stendur í gjalllendi og er
um 1200 m yfir sjávarmál. Heið-
ríkjan hér hefur dregið til sín
ameríska flugherinn, sem starf-
rækir hér einn sinn stærsta flug-
Kaupmenn í fréð-
legri kynnisför í
Bandaríkjum
I BORGINNI Dayton í Ohioríki í
Bandaríkjunum skýrir blaðið
Journal Herald fyrir skömmu frá
komu sex íslenzkra kaupmanna,
sem eru í kynnisför í Bandaríkj-
unum um þessar mundir. Menn
þessir eru undir fararstjórn Þor-
valdar Guðmundssonar forstjóra,
og eru: Leifur Þórhallsson,
Magnús Jóhanhsson, Guðjón G.
Guðmundsson, Gunnar M. Theó-
dórsson og Gunnar Þorvaldur
Þorsteinsson. í samtali við blað-
ið láta þeir hið bezta af dvölinni
vestra og kváðust hafa lært
margt og mikið af því sem þeir
hefðu séð þar vestra á sviði
verzlunarreksturs og þjónustu,
sem þeir myndu taka upp er
heim til íslands kemur.
Drá Sl arÉi
í JJexaó
völl og ameríski landherinn gerir
hér víðtækar tilraunir með eld-
flaugar.
* RÓMANTÍK OG VILLTA
VESTRH)
Fyrrum var þetta rómantísk
borg, í þeim skilningi sem róm-
antík og villta vestrið geta farið
saman. Um Skarð var alfaraleið
milli Texasríkis „kúrekanna" og
Mexíkómanna. Handan við landa
mærin, í Mexíkó, er borgin
Juarez, þar sem hagur manna er
bágur, nema þeirra, sem hafa at-
vinnu af því að heilla ferðamenn,
sem leggja þangað mjög leið
sína.
* ALLT SAMEIGINLEGT
NEMA RITSTJÓRNIN
Um Skarð er það m.a. merki-
legt, að hér eru gefin út tvö stór
dagblöð, annað morgunblað, með
65 þús. áskrifendum, og hitt slð-
degisblað, með um 45 þús. áskrif-
endum. Blöð þessi eru, eins og
gengur og gerist, hatrammir and-
stæðingar í pólitík. En þau eiga
sameiginlega prentsmiðjuna, þar
sem bæði blöðin eru prentuð, þau
hafa sameiginlega auglýsinga-
skrifstofu og sameiginlega blaða-
afgreiðslu — þau hafa raunveru-
lega all sameiginleg nema sam-
eiginlega ritstjórn, en ritstjórnir
beggja blaðanna eru á sömu hæð
í sama húsi. En milli ritstjórnar-
skrifstofanna er enginn samgang-
ur.
* SAGT ER FRÁ LÁTI
STALÍNS í 8 EINTÖKUM
Morgunblaðið hefur full umráð
yfir prentsmiðjunni frá kl. 6 að
kvöldi til kl. 6 að morgni, en síð-
degisblaðið frá kl. 6 að morgni
til kl. 6 síðdegis.
Þegar Stalín dó hér um árið,
barst fregnin um andlátið hingað
til E1 Paso rétt fyrir kl. 6 að
morgni. Ritstjórn morgunblaðs-
ins setti himinn og haf á hreyf-
ingu til þess að koma andláts-
fregninni í sitt þlað. E-i ekki var
búið að prenta nema 8 eintök af
blaðinu, þegar prentvélin varð að
stanza og nú gat s ðdegisblaðið
tekið við.
— P. Ól.
VeU ancL ólrjar:
Bílþjófur eyði-
leggur bíl
BÍLÞJOFUR gjöreyðilagði bíl f
fyrrakvöld, er hann hvolfdi hon-
um á götum Reykjavíkur. Þjófur-
inn komst undan og var ekki bú-
ið að íinna hann í gærkvöldi.
Bíll sá, er hér um ræðir, R 2309
Austin ’46 gerð, stóð á bílastæð-
inu fyrir framan Austurbæjarbíó
og var stolið milli kl. 9 og 11, er
bíósýningu var lokið. Þegar eig-
andi hans, Hilmar Öm Gunnars-
son bankamaður, Hofsvallagötu
59, korn út úr bíóinu, veitti hann
því strax athygli að bíllinn var
horfinn. Hann gerði götulögregl-
unni þegar viðvart og bað hana
um aðstoð.
I Klukkan hálf eitt um nóttina
tókst Hilmari sjálfum að finna
bíl sinn á hvolfi suður við Sól-
eyjargötuna, lá hann þar á hlið-
inni út við girðingu Aldamóta-
garðanna. Var hann svo mikið
l skemmdur, að hann er ónýtur
talinn.
Ekki hefur tekizt að upplýsa
það hver bílnum stal, en hann
var læstur, svo og kveikjulásinn.
Við bíiinn fannst svartur karl-
mannsskór. Er ekki óhugsanlegt,
að sá, sem bílnum stal, eða ein-
hver sem var í för með honum,
eigi þennan skó.
j Það eru vinsamleg tilmæli rann
sóknarlögreglunnar til bílstjóra
og vegfai anda um Sóleyjargötuna
í fyrrakvöld, að þeir geri viðvart
ef þeir gætu gefið einhverjar
upplýsingar í málinu, t. d. séð
mann, sem var skólaus á öðrum
fæti!
Strætisvagnar
og einkabílar.
SR. SIGURÐUR í Holti sagði, að
aðallega væri skrifað um
strætisvagnana í smáletursdálk-
um dagblaðanna. Þetta er að vísu
ekki alveg rétt, vegna þess að
stundum er einnig minnzt á „brúa
mjólk“, — en nú ætlar Velvak-
andi að bregða út af gömlum
vana og ræða um einkabíla í stað
strætisvagna! Hann verður
nefnilega að lofa „Bíleiganda" að
láta ljós sitt skína í þetta sinn.
„Bíleigandi" segir:
„Lögregluvernd"
EG er neyddur til að geyma
bílinn minn á bílastæðinu á
lóð gamla KR-hússins. En oft
hefir það borið við, að götustrák-
ar hafa gert skemmdarverk á
bílnum og leggjast skemmdar-
verkamennirnir einkum á loft-
netastöngina og brjóta hana.
Aldrei hef ég séð lögreglumenn á
vappi þarna og finnst mér það
illt, því að nærvera þeirra hefði
áreiðanlega getað komið í veg
fyrir þetta skemmdaræði. Þá er
einnig mjög nauðsynlegt að koma
upp góðri lýsingu á stæðinu, svo
að skemmdarvargarnir geti ekki
skákað í skjóli myrkurs. Er von-
andi, að það verði gert hið fyrsta.
Stærra svæði.
LÖGREGLAN virðist leggja á
það mikla áherzlu að banna
bílum stæði við ýmsar götur, en
hún má ekki gleyma því, að ein-
hvers staðar verða vondir að
vera. Þá má og geta þess, að við
hið ófullkomna bílastæði á KR-
lóðinni er allmikið pláss innan
Ijótrar bárujárnsgirðingar sem
Reykjavíkurbær mun eiga. Þetta
svæði mætti leggja undir bila-
stæði, um leið og eitthvað yrði
gert fyrir gamla stæðið.
Brjóta lögin.
VESTAN Oddfellowhússins er
vanhirtur kartöflugarður, seg
ir bréfritari enn fremur Mætti
nú ekki fá hann líka á leigu fyrir
bíiastæði? Það veitti ekkert af
því, því að á þessum slóðum eru
fjögur samkomuhús, Tjarnarbíó,
Oddfellowhúsið, Iðnó og Góð-
templarahúsið, og á kvöldin er
þarna mikil bílaumferð, eins og
kunnugt er. — Lögreglan hefir
bannað bílastæði í Vonarstræti,
en tugir bílaeigenda eru néyddir
til að brjóta þessi lög á hverjum
degi.
Þörf úrbót.
EG vil svo að lokum, segir
„Bíleigandi", skora á bæjar-
yfirvöldin að taka fyrr nefndar
kvartanir til greina, og athuga,
hvort ekki sé hægt að bæta úr
hinu slæma ástandi á þann hátt
sem bent er á hér að framan. Það
verður að tryggja það, ef hægt er,
að bílaeigendur geti skilið bíla
sína eftir á stæðunum, án þess að
eiga það sífellt yfir höfði sér, að
þeir verði stórskemmdir.
Merkil,
sem
klæðlr
tandlC.
Glæsilegt hefti
af Iðiiaðarmálnm
NÝTT hefti af Iðnaðarmálum,
tímariti Iðnaðarmálastofnunar-
innar er konrið út. Er það nú
stærra og fjölbreyttara en
nokkru sinni áður og frágangur
allur hinn myndarlegasti, eins og
verið hefur.
Eru þar sagðar ýmsar tækni-
legar nýjungar innlendar og er-
lendar, myndskreyttar greinar
um heimsóknir í verksmiðjum og
fréttir af starfsemi Iðnaðarmála-
stofnunarinnar.
Af efni ritsins má nefna: Grein
um starf íulltrúa tækniaðstoðar-
innar hér á landi, grein eftir
Guðlaug E. Jónsson um rafgeisla-
hitun, grein um mjólkurfram-
leiðslu eftir Kára Guðmundsson.
Frásögn af frystivélaframleiðslu
Héðins, g.einar um d-vítamín i
mjólk, bifreiðaframleiðslu I
Bandaríkjunum og um fitu-
vinnslu.
í heftinu er skýrt frá því, að
nýr starfsmaður hafi verið ráð-
inn að stofnun IMSÍ, en það er
Loftur Loftsson, efnaverkfræð-
ingur.
MARRAKESH, 28. okt.: — Fyrr-
, verandi soldán í Marokkó, Ben
’ Jússef, sem verið hefir í útlegð á
! Madagaskar undanfarin tvö ár,
j bjóst í dag til að halda til Frakk-
lánds. Um tiu þúsund Arabar fóru
í gær í kröfugöngu um götur borg
arinnar til að tjá fylgi sitt við,
að Ben. Jússef fengi soldánstign