Morgunblaðið - 24.12.1955, Qupperneq 8

24
MORGUNBLAÐtÐ
Laugardagur 24. des. 1955
KVENNASÍÐAN leitafti
til frú Sigríðar J.
Magnússon, formanns
Kvenréttindafélags ís-
lands og bað hana að
segja lesendum síðunn-
ar eitthvað frá hinu
fræga musteri og graf-
hýsi Taj Mahal á Ind-
landL Frú Sigríður,
sem fyrir nokkru kom
heim af alþjóðlegum
kvenréttindafundi, sem
haldinn var á Ceylon
varð góðfúslega vií
þessari ósk og fer hér
á eftir grein hennar.
Frú Sigríður J. Magnússon
ingunni Þar synda gullfiskar og
grænir froskar eins og smaraðg-
ar í tæru vatninu og í þeirri
þrónni, sern nær er grafhýsinu
speglar það sig með sínum fjór-
um „minaretum“, eða turnum,
sem eru lausir frá aðalbygging-
unni.
Öll byggingin, sem er 50 fet í
. þvermál að innan og 136 að utan,
er reist. úr marmara og ii nlögð
I með dýrum steinum. Þar eru
i skráðir fjórir kaflar úr kóran-
! inum, bibh'u MúhameðsU’úar-
1 manna, með íögru letri.
I fegursta grafhýsi veraldar r'skir
jbögn og frihur
20 jbás. manns unnu í 17 ár að bygging-
unni sem reist var til minnis um hina
fegurstu drottningu
SÓLBJAKTAN septembermorg-
un á s.l. hausti ók ég með
vinkonu minni dr. Hönnu Rydh
og tveimur öðrum sænskum kon-
um, frá Delhi núverandi höfuð-
borg Indlands og var ferðinni
heitið til hinnar fornu höfuð-
borgar Agra. Þar er fegursta graf
hýsi veraldar, sem af sumum er
einnig talin fegursta bygging í
heimi.
Dr. Rydh er fornleifafræðing-
ur og hefir unnið árum saman að
fomminjauppgreftri á Indlandi
og víðar. Það var því ekki ónýtt
að njóta leisagnar hennar á ferða-
lagi, þegar skoða á fornar minj-
ar og mannvirki, hún kann allt
um slíkt á fingrum sér. Hún var
formaður alþjóðakvenréttindafél
agsins í 6 ár og aðalhvatamaður
þess að austurlenzkar konur
tækju meiri þátt í þeim félags-
skap.
og beittu uxum fynr. Seinna
var mér sagt að enginn mætti
hafa meira akurlendi en hann
kæmist sjálfur yfir að yrkja með
skylduliði sínu, 30 ekrur að mig
minnir. Nautpeningur gengur úti
allt árið, en bithagi er af skorn-
um skammti og við sáum margar
konur með byrðar af heyi og
pálmabiöðum á höfðinu. Byrðar
þessar voru flestar a stærð við
votabandssátu og hljóta að hafa
verið bungar, því heyið virtist ný
slegið.
SKRIFFINNSKAN MIKIL
Ekki höfðum við ekið lengi,
þegar bíllinn nam staðar og bíl-
stjórinn snarði sér út um hálf-
opið tjald, sem stóð við veginn.
Þar inni var borð og stóll en
enginn maður sjáanlegur. Er
við spurðum bílstjórann hverju
þetta sætti, þá sagði hann okkur

^J^Cuenfjó Á:
k
eimi
íá
| MARMARINN SEM KNIPPL-
INGAR
í miðju er áttstrent svæði um-
girt gegnumskornum marmara,
svo finum að helzt xíkist hann
knipplingum og þó er marmar-
inn a.m.k. 6 sm. á þykkt. Þarna
• fyrir innan standa kistur kon-
ungshjónanna, einnig lagðar alls
! konar dýrum, steinum og fluri,
Jarðneskar leifar þeirra hvíla þó
ekki þarna, heldur í óðrum kist-
“ um í kiallara beint þarna undir.
reyndar stóreflis páfugl, sem
arkaði hátíðlega eftir veginum og
reigði sig allan, en ekki breiddi
hann samt úr stélinu fyrir okkur.
MIKLUM GERSEMUM STOLHE)
Leiðin liggur í gegnum borgina
Muttra, sem er einn af helgistöð-
um Hindúa. Þar fæddist guðinn
Krishna en hann var talinn vera
Vishnu, endurborinn í áttunda
sinni.
í byrjun 4. aldar voru hér um
20 Búddaklaustur með 3000
munkum, 6 stórum búddalíkn-
eskjum úr gulli, með augum gerð
um úr safírum og rúbínum. En
snemma á 11. öld kom mongólsk-
ur ræningjahöfðingi, brenndi
borgina og hafði allar gersemar
á brott með sér, þ.á.m 100 goða-
líkneski úr skíru silfri, og var
hver þeirra hæfileg byrði á úlf-
alda.
Nú er lítið eftir af fornri
frægð, þó er þar merkilegt forn-
minjasafn og heldur fljótið
Jumma, sem borgin stendur við
enn þá helgi sinni síðan á dögum
Krishna. Sækja pílagrímar þang-
að. Götur eru þröngar og illfær-
ar nútímafarartækjum. Þó eru
þarna innan um háreist hús með
fagurlega útskornum svölum. Þar
uppi sátu konurnar áður og
horfðu þaðan á götulífið, án þess
að sjást sjálfar. Nú eru þær
komnar niður á götuna og farn-
ar að láta til sín taka i þjóð-
málum. En nú verðum við að
fara að hraða ol.kur til Agra og
Taj Mahal eða „the Taj“, eins
og það er jafnan kallað í Austur-
löndum. — Þegar ég sagði kunn-
ingja mínum á Ceylon að ég ætl-
aði til Delhi eftir fundinn, var
viðkvæðið alltaf: „Þá verðurðu
að sjá „the Taj“
VAR VON Á VONBRIGÐUM?
Á leiðinni frá Muttra var ég
að velta því fyrir mér hvort ég
myndi ekki verða fyrir vonbrigð-
um af raunveruleikanum, hvort
þetta rómantíska musteri ástar-
innar gæti virkilega uppfyllt
allar þær hugmyndir, sem ég
hafði gert mér um það.
Ég minnist þess, að fyrir
mörgum árum .hafði Guðmundur
Hannesson prófessor, sem var
allra manna hugkvæmastur að
mæla fyrir minni kvenna, valið
sér það að texta. Ræða hans var
ákaflega falleg, svo falleg að ég
gleymi henni aldrei. Hann hafði
ekki séð „the Taj“ og þá gerði
ég mér heldur ekki vonir um
að slíkt ætti fyrir mér að liggja.
Það var í svo mikilli óráfjarlægð,
en nú átti ég að sjá það innan
lítillar stundar.
ÞÖGN OG FRIÐUR
Eftirvæntingin var því mikil
og brátt kom í ljós, að ekki var
áf.tæða til að óttast að verða fyrir
\ 'nbrigðum. Þvert á móti. —
Áhrifin af byggingunni fóru
’ igt fram úr því, sem ég hafði
gert mér vonir um af myndúm
og írásögnum. .1
En sá hængur er á, að ég finn
mig ekki mann til þess að lýsa
byggingvmni svo, að lesandinn
geti orðið fyrir svipuðum áhrif- |
um og sá, er stendur andspænis
henni. í huga minn komu aðeins
tvö orð'
Fyrst er komið inn í stóran
garð og á einri veg takmarkast
hann af opnum smá búðum, eins |
og flestar búðir eru í Indlandi, I
þar sem seldir eru alls konar I
VILDI GLÖD DEYJA
Margir ferðamenn hafa borið
við að reyna að lýsa Taj Mahal.
Englendingur nokkur spurði
konu sina hvað hún vildi segja
um bygginguna. Hún rvaraði:
„Ég hef enga þekkmgu til að
gagnrýna hana, en ég get sagt
þér hvað mér finnst. Ég mundi
glöð devja á morgun, ef ég ætti
von á slíku :minnismerki“.
Turnarnir spegla sig í tæru vatninu.
minjagripir, m. a. líkan af must-
erinu útskorið í fílabein. Það
var of dýrt fyrir okkar pyngju.
Hinuin megin eru gististaðir
fyrir úlfaldalestir og beint fram
undan er hliðið inn í aðalgarðinn,
þar sem grafhýsið stendur
RISAVAXID HLID
Þetta hlið, sem er 80 fet á hæð
og opið í miðju, byggt úr rauð-
um sandsteini, innlagt með hvít-
um marmara og í hann eru
kaflar úr kóraninum. Svo hpg-
lega er þetta gert, að allir staf-
irnir sýnast jafnstórir, jafnt þeir,
sem eru svo neðarlega, að hægt
er að þreifa á þeim og þeir. sem
eru í 30 feta hæð.
Að sjálfsögðu má ekki fara
inn fyrir á skónum.
Þegar komið er í gegnum þessa
byggingu blasir „Taj“ við manni,
en samt enn i töluverðri fjar-
lægð, svo áhrifanna verði notið
smátt og smátt. Tvær vatns-
þrær með milligerð úr marmara
eru frá hliðinu og upp að bygg-
Annar ferðamður segir: „Þó
að ekkert annað væri að sjá í
Indlandí, mundi Taj Mahal borga
ferffina"
FEGURST OG BEZT ALLRA
En hver var hún þessi kona,
sem hlaut svo faguri minnis-
merki?
Árið 1612 giftist hún, þá 19
ára gömul, ríkisarfanum, prins
Khurram, sem kom til ríkis 16
árum síðar og var þá kallaður
Shahjahan. Varð hann sérstak-
lega frægur fyrir að láta byggja
margar og fagrar byggingar, m.
a. Rauða kastalann í Delhi.
Við giftinguna gaf konungurinn
tengdafaðir hennar henni nafnið
Mumtaz Mahal, sem þýðir prýði
eða stolt hallarinnar. Hún var
nafntoguð fyrir fegurð, mildi og
hjartagæzku við auma og fá-
tæka. Hún varðveitti innsigli
ríkisins og ráða hennar var leitað
um allar mikilsverðar stjórnar
framkvæmdir. Fyrir hennar
Framh. á bls. 26
Fílabeinsúrskurðurinn er eins og knipplingar.
Bílstjórinn okkar var miðaldra
Indverji, sem talaði vel ensku.
Ekkí veit ég hvaða trúarílokki
hann tilheyrði, en hvorki bar
hann „fez“ eða „túrban“ að hætti
múhameðstrúarmanna.
KÝRIN HEILÖG
í indverskum borgum er al-
gengt að mæta stórum hópum af
kúm á götunum. Þar í landi er
að nú værum við að fara inn í
annað fylki og hann yrði að hafa
skírteini varðandi það að hann
mætti fara þangað. Indverjar
eru ákaflega gefnir fyrir ag láta
ferðamenn fylla út alls konar
eyðublöð, en ekki eins eftirgangs
samir með að innheimta þau aft-
ur. Aldrei varð ég vör við að
bílstjórlnn okkar þyrfti að af-
henda skírteinið, sem hann fékk
Þarna gnæfir aðalhliðið.
kýrin heilagt dýr, sem engum
kemur til hugar að stugga við,
jafnvel þó að það devti i þær að
leggjast fyrir á miðri götunni.
Þetta fengum við líka að reyna,
allt í einu vorum við komin inn
í langa runu aí alls xonar farar-
tækjum, sem rétt mjökuðust
áfram. Einhver farartálmi virt-
ist vera framundan. Það reyndist
vera kýr, sem lagzt hafði niður
á miðn götunni. Hún lá þar í
mestu rólegheitum á meðan bíl-
ar og vagnar smeygðu sér fram
hjá henni.
Þegar út úr borginni kom, var
allt fullt af litlum öoum á veg-
jnum og í pálmunum með fram
honum. Þeir voru ósköp gæfir
að sjá enda gerir enginn þeim
mein, og er hægt að gefa fyrir
sálu sinni með því að hygla þeim.
Leiðin lá í fyrstu um frekar
frjósamt land, víða voru bændur
að plægja akra sina með tréplóg:
eftir langa bið, því vörðurinn
hafði brugðið sér eitthvað frá.
Á MÖRGU ER HÆGT AÐ LIFA
En í austurlöndum þarf enginn
að flýta pér og þegar við ætluðum
að fara aff verða óþolinmóðar yfir
biðinm, bar þarna að tvo menn
með þrjá tamda birm og notuðu
þeir auðvitað tækifærið til að
láta þá leika listir sínar og fá
aura fyrir Á mörgu er hægt að
lifa.
Það stóðst á endum, við vorum
búnar að taka myndir af björn-
unum og bílstjórinn kom með
vottorðið. Nú ókum við inn í
þéttan skóg og þá snarstanzar
billinn.
— Hvað nú? spurði einhver, —
ekki fáum við voítorð hér?
— Nei, sagði bílstjórinn og hló
við, — ég vil bara e fci ak vá
| hann þarna — og h m beati
: fram á veginn, — þaíma var