Morgunblaðið - 21.04.1956, Blaðsíða 7

Laugardagur 21. aprfl 1956
MORGUNBLAÐIÐ
t
Samsfarf
stæða aðila, svo sem SÍ'3, Eimskip
og bankana er vel gætu fórnað
einhverju af eignum sínum. —
Stjórnin sýndi m.a. fram á, að
erfitt yrði að greiða rekstarhalla
með fasteignum þessara aðila eða
skuldabiéfum. Cg uil voru þessi
tyllirök svo sundurtætt, að flest-
tim skildist fláttskapur tillögu-
manna.
Að vonum gætti mikiilar ó-
ánægju meðal almennings vegna
þessara nýju skatta, en ætlað er
að innheimta á þessu ári til þess-
ara þarí 137 millj. kr. í stað 37
millj. kr. á síðasta ári. En furðu
fljótt hefur sú óánægjualda hnig
ið í sjálfa sig. Það sem veldur er,
að mönnum hefur skilist, að hver
greiðir sjálfum sér að því leyti,
að ef framleiðslan hefði stöðvazt
hefði flestir eða aliir orðið fyrir
þungum búsifjum þar til fram úr
vandanum var ráðið.
DUGMIKIL OG VÍÐSÝN
KÍKISSTJÓRN
Um flest hin merku mál er
ég nú hef minnzt á, var ríkis-
stjórnin sammála. — En sú
skýrsla er ég nú hef gefið um
stjórnarsáttmálann og fram-
kvæmd hans sannar, að með
völdin hefur farið dugmikil,
víðsýn, frjálslynd og athafna-
söm ríkisstjórn, sem mörgu
góðu hefur til leiðar komið. Er
þó skýrsla þessi hvergi nærri
tæmandi um löggjöfina og al-
gjörlega undan felldur allur
sá vandi, er stjómin hefur
þurft við að etja, vegna afla-
brests, misæris og margvís-
Iegra annarra óhappa, sem
kallað hafa á skjótar og góð-
viljaðar framkvæmdir. Hefur
stjórnin aldrei daufheyrzt við
rödd skyldunnar heldur leyst
sérhverja þörf eftir beztu getu
og sem allra tafarminnst.
KOMMÚNISTAR RÖSKUÐU
JAFNVÆGINU
Eftirmæli þessarar stjórnar
óg „samvmnumanna
//
Nokkrir fulltrúar úr Mosfellssveit og Kjós.
yerða því þau, að hér á landi
hafi engin stjórn verið jafn at-
hafnamikil önnur en ný-sköpun-
arstjórnin. Hitt verður að játa,
að með verkfallinu mikla á síð-
astliðnu vori tókst kommúnist-
um og fylgifiskum þeirra að
raska því jafnvægi í efnahagslífi
þjóðarinnar, sem fyrrverandi og
núverandi stjórnum svo giftusam
lega hafði heppnast að koma á og
viðhalda, allri þjóðinni til mik-
illa hagsbóta. Ber að harma að
svo skyldi fara, jafnframt því
sem þess er með þakklæti minnzt,
að aldrei hefur hagur íslendinga
staðið með slíkum blóma, né
þjóðin getað veitt sér svo jöfn
lífsgæði sem einmitt nú. Takist að
laga missmíðin, lækna sjálfskap-
arvítin, blasir framtíðin við þjóð-
inni fegurri og bjartari en
nokkru sinni fyrr.
Sijórnaisamstaríið roíið
Síðan vandamál útvegsins voru
leyst í febrúarmánuði hafa gerzt
allörlagaríkir viðburðir. Snemma
í síðastliðnum mánuði kvaddi
Framsóknarflokkurinn saman
landsfund, eða flokksþing, eins
og þeir nefna víst samkunduna.
Þá samþyktu þeir að slíta sam-
starfinu við Sjálfstæðisflokkinn.
Um hálfum mánuði síðar, eða h.
26. f. m., tilkynntu ráðherrar
Framsóknarflokksins mér, að lok
ið væri „stuðningi Framsóknar-
flokksins við núverandi ríkis-
stjórn“. Daginn eftir gekk ég á
fund forseta íslands og baðst
lausnar fyrir mig og ráðuneyti
xnitt, en til þess bar mér skylda
samkvæmt því ákvæði stjórnar-
sáttmála fyrrv. og núverandi rík-
isstjórna, að stjórnin skyldi
segja af sér ef annar hvor stjórn-
arílokkanna sliti samstarfinu. —
Forsetinn tók lausnarbeiðnina til
greina eftir nokkurn umhugsun-
arfrest, sannprófaði síðan að eng-
in gat myndað meirihlutastjórn,
synjáði beiðni Hermanns Jónas-
sonar um myndun minnihluta-
stjórnar og tilmælum hans um
skipun utanþingsstjórnar, en
beindi til min ósk um að núver-
andi stjórn starfaði fram yfir
kosningar. Féllst ég á það Rauf
þá forseti þing samkv. tillögu
minni, eftir að hafa fullvissað
sig um, að það var ósk meirihluta
Aiþingis og ákvað, að kosningar
skyldu fram fara hinn 24. júní
næstkomandi.
Jijll | || i illl'ilHjlllllllffllifM
yfir okkur og bandamönnum
okkar vofir áður en á-
kvörðun yrðí tekín um, að
senda varnarliðið úr landi, en
í þess stað slegizt í fylgd með
kommúnistum um að sam-
þykkja á Alþingi, að ákveða
fyrst að herinn skuli hverfa úr
landi en siðan kynna okkur,
hvort öryggi ckkar og þeirrar
sé með þvl stefnt í voða,
Skal ég ekki fjölyrða um þessi
alvarlegu mál vegna þess, að
þeim mun af öðrum gerð hér við- *
Ljósm. Mbh Ól. K. M.
eigandi skil. En of vel virðist
ætla að rætast ótti okkai- Sjálf-
stæðismanna, að við yrðum að
veraldarviðundri í augum vina-
þjóða okkar. Telja flest heims-
blöðin, að Rússar hafi stýrt för-
inni og mikill var fögnuðurinn í
Moskvu þegar fréttin barst þang-
að.
Reynist þetta tiltæki Framsókn
arflokksins aðeins kosninga-
brella, bætir það að sönnu nokk-
uð úr skák, en er þó íslendingum
til mikils álitshnekkis.
Keljorstökk Fromsóknor
Ógætileg meðierð öryggismólonaa
Allt þetta skeði á einum og
sama degi, 27. f. m. Mega það
teljast nokkrir viðburðir, en þó
er sá ótalinn er mestum tíðind-
um mun þykja sæta í þeim hluta
heimsins, sem einhver kynni hef-
ur af íslandi. Á ég þar við, að
ttndir forystu utanríkisráðherra
íslands, sem í bili er formaður
varnarbandalags frelsiunnandi
þjóða, NATO, samþykktu komm-
únistar og allir aðrir þingflokk-
ar að Sjálfstæðisflokknum einum
undanskildum, að varnarliðið
skyldi hið bráðasta hverfa brott
af íslandi, alveg án hliðsjónar
af hvort við að fengnum upplýs-
ingum teldum öryggi íslands og
annarra vestrænna þjóða með því
stefnt í voð$ t‘ða ekki. Aðspurð-
ur áí okkþr Úþþiýstj þÓ útán-
ríkisráðherfá: , 1 '
> I • rii ?.! »1 L’S-'.iJÓ : Jv
FRÍÐARHOÁFÚR MYNDU
EKKI AUKAST
í fyfsta lagi,1 að hann teldi sig
ekki hafa aðstöðu til að dæma
um, hvort nokkur sérstök hætta
vofði yfir íslandi.
í öðru lagi, að varnarmöguleik-
ar vestrænna frelsisunnandi rikja
mundu ef til vill veikjast ef varn
arliðið yrði flutt brott frá ís-
landi.
í þriðja lagi, að ekki mundi það
auka friðarhorfurnar í ’neiminum
ef dregið er úr öryggi Atlants-
hafsbandalagsins (NATO).
í fjórða lagi, að ísland gæti
ekki tryggt öryggi sitt sjálft
Því dæmist rétt vera: Herinn
fari, segir svo Framsókn.
EINING LÝÐRÆDIS-
FLOKKANNA ROFIN
" Hcr vár þaitnig horfift a»
því ráftí xtndir förystu Fram-
sóknarf iokksins, aft rjufa sam-
starf lý'ðræöísflolckanna um
varriarmáliíi, brjóta gjörða
samninga með því aft víkja frá
gefrium fyfirheitum um að
aíla álits um þá hættu, sem
Vik ég þá að því, að þegar
stjórnin halði með sameiginlegu
átaki og með sameiginlegri vörn
gegn rommum ádehum andstæð-
inganna innt af hendi iúna þungu
sayidu, að leggja 150—200 miilj.
kr. nýja skatta á þjóðina til þess
að forða henni írá þeim voða,
sem ella var yfir hana leiddur
með verkföllum kommúnista og
kúbeinum þeirra á síðastliðnu
vori, þ.e.a.s. stöðvun framleiðsl-
unnar og allsherjar hruni, til-
kynnti Hermann Jónasson, for-
maður Framsóknarflokksins, að
nú hefðu skapazt ný viðhorf í
stjórnmáiunum. Framsóknar-
flokkurinn þýrfti því að kveðja
saman landsfund til að ákveða,
hvernig við þeim skyldi snúast.
Menn brostu. Stjórn Steingríms
Steinþórssonar hafði tekið á sig
að viðurkenna að krónan var
fallin og ákveða, að hún skyldi
skráð 44% lægra eh verið hafði.
Ekki þótti ástæða til að kveðja
saman flokksþing Framsókhar-
flokksins út af þeim nýju við-
horfum. Sama stjórn ákvað báta-
gjaldeyririnn. Ekki þótti ástæða
til að kalla saman flokksþing
Framsóknarflokksins út af þeim
nýju viðhoríUm. Báðar voru þó
þesar ákvarðanir a.m.k. jafn ör-
lagaríkar sem síoustu skattarnir.
Árið 1954 var svo 1 fyrsta skipti
ákveðið að styðja togaraútveginn
og í því skyni samþykkth- nýir
skattar. Ekki þótti þá ástæða til
að kalla saman flokksþing Fram-
sóknarflokksins, enda vonlaust
að fella stjórnina þá.
ALDREI MEIRI ÓEINING
Þetta flokksþing kom saman
snemma í marzmánuði og stóð
víst 5 eða 6 daga. Menn vissu
að aldrei hafði hjörðin verið
sjálfri sér sundurþykkari en
einmitt. nú, aldrei meiri óeining
milli skynsemi og pólitísicrar
spákaupmenns.ku, aldrei m.eiri
ágíóihinguT um, 'hvottii ftémú£.
Skyldi’míða íviS hagsmdni íalKnds-
éða tiRögur þeitrá,. ,som : kaupa
yifja fonmlég -vöM með því að
afhenda’koErunúnistum'raxmveru-
leg ýfirrúð' vfir máltefuuan þjóð-*
árinnar. En um þaðy hvérnig leik-
ar færu á þessari sumkundu, vissi
MARGT FURDULEGT
í ræðu Hermanns Jónassonar
var margt furðulegt. Fundar-
mörmum var t. d. frá því sagt..
í.ð höfuðmél núvjerandi ríkis-
stjórnar, svo sem raforkumálin
og húsabyggi ngamálin, hefðu ver
ið sett í stjórnavsáttmálann
vegna eindro ginnar kröfu Fram-
sóknarflokks:ns og að öll helzíu
afrek stjórr arinnar væru máþ,
„sem ráðhorrar Framsóknar-
flokksins hefðu þvingað 'fram og
farið með“
Hér fer Hermann Jónassotk
með ósannindi. Hann veit jafm
vel og ég, að Framsóknar-,
ílokkurinn átti ekkert frum •
kvæfti aft þessum máluivt,
Hann veit líka, aft það var
ég, sem útvegafti loforft Landsr
bankans am lánin til raforku
framkvæmdanna. Þaft var
eimiig és sem mestan þáttinn
átti í aft útvega 20 millj. kr.
til smáíhúffa.
Um þetta liggja fyri; skjalleg
ar sannanir sem auðvelt er að
birta ef með þykir þurfa
Ég hefi Játið margendurtekia
ósannindi blaða Framsóknar-
manna um þessi mál kyrr liggja,.
en ósönnum óhróðri formanns
flokksins -el ég mér skylt að
hrinda með þvi að skýra frá
hinu sanna.
Með þessu geri ég ekki lítið úr
allri þeirri vinnu, sem Stein-.
grímur Steinþórsson hefur innt
af höndum í samband; við þessi
mál, enda hefi ég enga tilhneig-
; íngu til að hafa heiðui af öðrum.
j Að öðru Jeyti vísa ég til þess
er ég áður hefi sagt um afrek
núverandi ríkisstjórnar og' ein-
stakra ráðherra hennar.
HINIR GÆTNARI URDU
FORYSTULAUSIR
Margt, að ég segi ekki flest,
sem Hermann Jónasson bar á
þó enginn neitt með vissu ann-
að en það, að hin sundraða hjörð,
sem hyldýpi dýpsta skoðunar- terð fyrir'^nda^ern7var'þessu
ágremmgs um oll helztu stefnu- svlpaðj óframbærilegt, en gagn-.
malm skipti i tvær andstæðar legt tu þess að æya sam_
fylKmgar, var^þo sammalat um starfi við s.iálfstæóisflokkinn,
e.tt það ao latast sammála r enda var sá tilgangurinn.
fundarlok ti! þess að gereyða I Eftlr þ9Sga ræðu HermannS
ekki fynrfram ollum vonum um Jónassonar var sýnt hvert
að afstyra fylglshrum Fram- stefndi. óhugsandi var að þeir
soknarflokksms vxð kosnmgarn- sem mestu ráða um stefnu flokk9
3i 1 VOr’ ins og sem að sjálfsögðu höfðu
ARDRÆNÍNGJAR OG kynnt sér ræðuna, h.efðu sætt
SAMVINNUMENN sig við flutning hennar, hefðu
Og nú hóf forsöngvarinn, for- Þeir ekki verið búnir að taka
maðrn- flokksins, upp raust sína KÍnar ákvarðanir. Himr gætnari
í fundarbyrjun. Ræðu hans hef- 5 röðum aðkomumanna urðu þvi
ur verið hirt. Mikii freisting er forystulausir, og sáu þann kost
að leggja út af þessari ræðu. Ég vænstan, að hafa sig ekki í
óttast að það yrði Of persónuleg frammi.
ádeila á Hermamr Jónassón. Þess
óska ég ekki, enda pótt hann VILJA. LÁTA FORM ANNINN
komist ekki með öllu hjá gagn- RENNA SITT SKEID
rýni. Ekki skal ég neitt um það full-
Kjarni máls hans er þessi: | jrrða, hversvegna andstæðingai*
„Arftræningjar og samvinnu kommúnista í aðalforystu Fram-
menn geta ekki sóít aft sama sóknarílokksins gáfu upp á bát-
marki hlift vlft hlic ‘, eins og inn. Líklegast þykir mér að þeú*
Hermann Jónasson komst að ætli að láta formanninn renna
orði. Þess vegna skildi nú Jok- sitt skeið á enda. Eftir það etr.
ift samstarfi við „arftræningj- aðstaða þeirra auðveldari. Þeiirv
ana“ í Sjálfstæðisflokknum. hefur að sjálfsögðu skilist, að
Sú var krafa Hermarins Jónas með látlausum óhróðri og rógi
sonar. , Fi-amsóknarblaðanna um Sjálf-
Að sönnu bað þessi sami Her- stæðisflokkinn, yrði samstarfið
mann Jónasson, „arðræning]ana“ æ örðugra. Og væntanlega hafa
að koma til samstarfs við sig þeir einnig óttast, að þeim staf-
1939. Að sönnu er það líka rétt, aði nokkur hætta af svo löngut
að þessi sami Hermann Jónas- samstarfi við meiri og voldugri.
son hefur þolað floKki frómra flokk, að sínu leyti etns og Al-
samvinnumanna að sækja ásamt þýðuflokkurinn hefur aldrei bor-
með „arðræningjunum“, „að ið sitt barr eftir sambúðina við-
sama marki hlið við hlið“, í Framsóknarflokkinn á árunum
stjórn landsins nær óslitið síð- 1934—1937 Og það er líka eðli-
ustu 9 árin, og ekkt kveinkað legt, að Framsóknaitflokkurinrv
sér við að leggja sinn heiðarleik vilji heldur vinna með Alþýðu-
í hættu með því að vera einn flokknum og ráða þá einir öllu
af „fánaberunum“, þ. e. a. s. en með Sjálfstæfusflokknum og
ráðherra í samstjórn „arðráns- hafa þar takmörkuð vold.
ins“ og samvinnu í nær 4 ár. En,1
segir Hermann Jónasson, samt AFSAKA EKKI SIDLAUSAR
sem áður er þetía óþv'egin klíka ÁRÁSIR
sérgóðra eiginhagsmuna, í manna, En slíkar frómar óskir> sem ault.-
sem éngintt héiðárlegjui; og: óeig- þess aldrei geta rætzt, aísaka
ingjarn samvinn'iuíiaður gétur ekki þxálátar, ósasmar og siðjaus-y
óhreinkað sig áyað koma.jnaim. ar .árásir. á. Sjálfstæffisflokkmnf.!
Með þess’tm rmönAVm,, þéSSú Framsoknarflokkiuian naey held-:
Suður-74meriku , siðíe*’ífi,t;t eiga ur aldrei .sottu marki effir þeina.
heiðaiTegir* Framsóknarmenn þyí leiðum, m. a. vegna þess, aÁ,
enga samleið. í Framh. á bla. ö