Morgunblaðið - 16.09.1956, Blaðsíða 2

2
MORGVKBLAÐIÐ
Sunnudagur 16. sept 1956.
í dag: lokodagur í
Tívolí
Í.B. gengsf þoi fyrír Qölbreyttri
skemmtun
ID A G er ÍR-dagurLnn í Tívoli. Nokkurs konar lokadagur eftir
góðviðrasamt hagsiætt sumar. Verður margt til skemmtunar í
garðiaum, reiptog yfir tjörnina, naglaboðhlanp, bráðskemmtilegur
leikur, gjafapakkar úr flugvél, þar sem m. a. eru ávísanir á 2 reið-
hjól og loks gilda aðgöngumiðar sem happdrættismiðar og er vinn-
ingurinn 500 krónur.
SITUR SYIP Á BÆINN
Má gera ráð fyrir fjölmenni í
garðinn, enda er það venja t.d.
í nágrannalöndunum, að bæjar-
búar kveðji skemmtistaði sína
vel áður en þeir ljúka starfsemi
sinni á sumri hverju.
Tivoli er vissuiega farið að
setja sinn svip á bæinn á sumr-
in, og má þar einkum og ekki
hvað sízt nefna tvær fegurðar-
samkeppnir kvenna, sem fram
hafa farið í Tívolí á þessu sumri
og báðar telcizt vel og vakið mikla
eftirtekt. Ætla má að nú sé þetta
orðið svo fastur liður í starfsemi
garðsins, að Reykvíkingum þætti
Frjálsíþrótta-
keppni á Akureyri
Frjálsíþróttakeppni verður
haldin á Akureyri í dag á veg-
um íþróttabandalags Akureyrar.
Alls taka 4 Ungmennasambönd
þátt í þessari keppni. Þau eru
auk Akureyringa, Ungmenna-
samband Eyjafjarðar, Ung-
mennasamband Kjalarnesþings
og íþróttabandalag Keflavíkur.
Allir beztu frjálsíþróttamenn
þessara sambanda taka þátt í
keppninni sem fer fram á hinum
glæsilega leikvangi Akureyr-
inga.
Skíðasombandið
10 óra
Framhaldsþingið
haldið í október
FRAMHALDSÁRSÞING Skíða-
sambands Ísíands verður haldið
á Akurejrri 7. okt. n. k. Verður
þar tekið fyrir m. a. álit nefndar
sem skipuð var til að athuga um
fjáröflunarmöguleika og fjárhags
áætlun verður afgreidd. Þá verð-
ur og kosin stjórn lögum sam-
kvæmt.
Um kvöldið verður minnzt 10
ára afmæli sambandsins.
Rétt til þingsetu eiga 25 full-
trúar frá 12 samböndum og sér
ráðum og eigi þeir að tilkynna
þátttöku til stjórnar SKI fyrir
1. okt.
súrt í broti, ef ekki yrði efnt til
slíkrar keppni í framtíðinni.
SÍBASTA ORÐIÐ
í dag nota vafalaust margir síð-
asta tækifærið til að dvelja í
Tivoli. Það er vel til fallið, að ÍR,
sem á garðinn og rekur hann und
ir sérstakri stjóm, skuli sjálft
hafa þar síðasta orðið. með góðri
skemmtun fyrir unga og gamla.
Valur og Fram
leika í dag
LOKSINS er nú unnt að halda
íslandsmótinu í knattspyrau á-
fram. Tveir leikir mótsins eru
eftir og á Valur þá báða. Hinn
fyrri fer fram í dag og er við
Fram. Næsta sunnudag mun svo
mótinu ljúka með leik milli Vals
og KR og verður það úrslitaleik-
ur mótsins.
Staðan i mótinu er nú þessi:
Akranes 5 3 11 17:6 7
KR 4 3 10 13:7 7
Valur 3 3 0 0 8:3 6
Fram 4 2 0 2 8:7 4
Akureyri 5 1 0 4 3:13 2
Víkingur 5 0 0 5 6:19 0
"’TTA er hún gæsamamma,
i bregður sér í bíó slund-
i. Á dögunum hitti ljós-
ndari blaðsins, Gunnar
inar, hana og var hún þá
) fara í Tjarnarbíó. Efttr-
randi samtal áttt sér stað:
R. — Góðan daginn frú
gæsamamma.
m. — Bra-rab. Sæll vert þú
piitur minn.
5.R. — Og þú ert að bregða
þér i bæinn.
4m. — Rab. Ég var að hugsa
um að skreppa í bíó.
Heyrðu. Ég hef ekki séð
hlöðin í morgun. Er
Andrés fornvinur minn
Önd ekki í Tjarnarbíói
í dag.
G.R. — Nei, því miður. En ég
held að það sé anzi
skemmtileg mynd, sem
heitir „Bak við fjöllin
háu“.
Sm. — Já, einmitt. Bra — rab
— rab. Það var gaman.
Ég hef ekki lengi brugð-
ið mér í slíkt ferðalag.
Ég skelii mér. Blessaður
á meðan Gunnar minn.
★ ★ ★
Gm. — Rab. Já, þú sagðir
nokkuð. Þetta var bara
allra ánægjulegasta
mynd. Skilaðu kveðju til
hans Friðiinns, Gunnar
minn. — Brab — rab —
rab.
Sigorður Nordul sjötugur
V
Gönilu húsin verði
fjarlægo
Á FUNDI bæjarráðs á föstudag-
inn var lagt fram bréf nokkurra
fasteignaeigenda við Hverfis
götu, þar sem farið er fram á,
að fjarlægð verði gömul timbur-
hús sem standa út í götuna. Jafn-
framt er farið fram á, að gang-
stéttir götunnár verði hellulagð-
ar. Þessu erindi var vísað til um-
sagnar bæjarverkfr.
Fœreyingar vilja
fœreyskan biskup
400 ár síðan biskupsstóllinn
var lagður niður
FYRIR tæpum 400 árum eða
árið 1557 var færeyski bisk-
upsstóllinn í Kirkjubæ á Straum-
ey lagður niður, og ræða Færey-
ingar nú um það sín á milli, að
halda beri hinn sögulega 400 ára
dag hátíðlegan næsta ár, og þá
aðallega á þann hátt, að þjóð-
kirkja Færeyinga komist aftur í
færeyskar hendur, undir umsjá
þarlends biskups.
FÆREYSKTJR PRÓFASTUR
Kom þtítta mál mjög til um-
ræðu í Færeyjum fyrir skömmu,
; þegar Suhr, biskup kaþólsku
Ikirkjunnar dönsku, kom í heim-
sókn til Færeyja í tilefni 25 ára
afmælis ný-kaþólsku kirkjunnar
í Færeyjum. En þjóðkirkja Fær-
eyinga er að sjálfsögðu lútersk,
og er æðsti maður hennar nú
séra Jóensen, prófastur í Þ'órs-
höfn, sá er nýlega heimsótti ís-
land, sem fulltrúi Færeyinga á
Skálholtshátíðinni.
TÍMI TIL
Finnst Færeyingum of langur
tími hafa liðið milli hiskupsvitj-
ana til eyjanna síðan þeirra eig-
in biskupsstóll var lagður niður,
en biskupinn yfir Færeyjum er
búsettur í Danmörku.
IVERKUM Sigurðar Nordals
kennir margra grasa. Geð
hans og gáfur hafa sízt verið við
eina fjöl felldar. En það sem
okkur hlýtur að vera hugstæðast
í dag er hans meginafrek og
mesta ástgjöf til þjóðar sinnar —
allt sem hann hefur til þess gert,
að hefja til hæsta gildis okkar
dýrustu eign, fornmenntir ís-
lands.
Hann er sá af öllum fslending-
um, sem komizt hefur til mestrar
skilningar á þessum fornu mennt-
um, bæði um djúpsæi á hinztu
rök, og um bjarta og mikla yfir-
sýn yfir líf og hugmyndaheim í
heiðnum dómi, og allt sem þar
á rætur.
Það er hugsanlegt að aðrir eigi
eftir að skrifa enn betur um nýrri
tíma skáld en Nordal hefur gert.
En það er ekki hugsanlegt að
nokkru sinni verði skrifað af
dýpri skilningi og fegurri um
skáldskap Egils Skallagrímssonar
og Völuspá, en annars staðar
leitað í framtíðinni að hinzta
skilningi á þessum fyrstu og enn
í dag mestu kvæðum íslendinga.
Nordal er einn þeirra manna,
sem um má segja að komið hafi
„þegar Fróni reið allra mest á“,
það er að segja íslenzkri menn-
ingu. Það hefði verið mjög til-
finnanlegt, ef koma hans hefði
dregizt öllu lengur. Því það fylg-
ir vandi þeirri vegsemd, að eiga
mikla erfðamenningu, og á skorti,
að við værum þeim vanda vaxn-
ir. íslenzkir fyrirrennarar Non
dals í norrænum fræðum höfðu
unnið mikið verk, safnað hand-
ritunum, varðveitt þau, kynnt
sér sögu þeirra, borið þau sam-
an, annazt útgáfur, skýrt
fymdan orðaforða tungunnar,
tekið saman kvæðin — allt ómet-
anlegt brautryðjendastarf. En
ný gcrð af vísindamanni varð að
taka við þar sem sleppti verki
Finns Jónssonar og Björns M.
Ólsens, í senn lærdómsmaður og
listamaður, gæddur hinni „and-
legu spekt“ margslungnu sálar-
lífi, fjölþættum gáfum, og loks
tungutaki snillingsins, svo að
þjóð hans öll, ekki aðeins fræði-
menn, yrði aðnjótandi af verki
hans. Því að hver þjóð á bók-
menntir liðins tíma aðeins að svo
miklu leyti, sem hún skilur þær
lifandi skilningi. Það sem þurfti
var maður, sem hefði lærdóm og
ímyndunarafl, raurisæi og djúp-
sæi til þess að gjörþekkja og
endurlifa forna tíma hins heiðna
dóms og alls sem frá honum var
runnið, blanda geði við kynslóð-
irnar, öld af öld, sjá þær og
heyra, gerast handgenginn trún-
aðarvinur skáldanna — og
steypti síðan upp allri þeirri
þekking, sem var í molum, og,
allri þeirri vitneskju, sem var
öðrum þræði persönuleg reynsla
hins skyggna manns, í heildar-
mynd af íslenzkri fornmenningu.
Og þetta varð hið mikla æviverk,
sjálf konungshugsjón Sigurðar
Nordals, sem eins af stórmennum
íslenzkra bókmennta.
Fyrsta bindi þessa verks er
þegar komið, fjallar um heiðinn
dóra og þjóðveldið, og við þykj-
umst vita að næsta bindið muni
vera um sögumar og aðrar bók-
menntir fram að endalokum
fornrar ritaldar. Nú þegar er
hægt að fullyrða, af upphafi
verksins, að þetta muni verða
ein mesta bók, sem íslendingur
hefur skrifað, að frumleik og
auði hugmynda, að mannviti og
snilld, og eitt aðalbókmenntaaf-
rek þessarar aldar.
Ekki þarf að efa að Nordal hef-
ur horft í fleiri átt en eina þegar
hann ungur skyggndist um eftir
heillandi lífsverki. Eg þykist
skilja, að mestu hafi ráðið um
val hans, að honum hafi fund-
izt, eins og Guðbrandi Vigfús-
syni, að beztu menn á landi hér
hefðu lifað í heiðni og „siðan
aldregi komið þeirra líkar“. Við
höfum að minnsta kosti orð Nor-
dals sjálfs fyrir því, að „á anda
heiðninnar lifðu íslendingar,
bæði í bókmenntum og siðferði“
ekki aðeins í heiðnum sið, heldur
og „sínar fyrstu kristnu aldir og
sínar beztu aldir“.
En það sem Nordal er að leita
að, í öllu sem hann hefur skrifað
um íslenzka menning'u, foraa og
nýja, er hvorki heiðinn siður né
kristinn, né neinn annar, vegna
fróðleiks um siði sem sérstakt
fyrirbrigði, heldur leitar hann
að manngildi þjóðar sinnar, og
spyr hvernig öllu því, sem mestu
skiptir í mannlegu lífi, hafa farn-
azt undir örlagamætti menning-
áhrifa og siða.
Þess vegna minna bækur hans,
flestu framar sem nú er skrifað,
á allt sem mest er í fari íslenzkr-
ar þjóðar, og hún má sízt glata
eða gleyma, ef hún, á að verða
langlíf í landi sínu.
Nordal lætur bráðlega af starfi
sem sendiherra, fyrir sakir ald-
urs, og íslenzk ritmenning heimt-
ir krafta hans aftur óskipta. Er
slíkt meira fagnaðarefni én orð
fá lýst. Enn er hann svo ungur
í bragði, að tvítugir menn vel-
flestir sýnast hrein dauðyfli í
samanburði við hann, Frjóvasta
og afkastamesta skeið Voltaire
varð milíi sextugs og áttræðs.
Eitthvað svipað má segja um
Georg Brandes. Eg er ekki í nein-
um vafa um, að Nordal á eftir að
minnsta kosti tíu til fimmtán af
sínum albeztu árum.
Kristján Albertssoru