Morgunblaðið - 03.01.1957, Síða 10

10
MORCVTVBL4Ð1Ð
Fimmtudagur S. jan. 1957
Fréttabréf frá Gautaborg:
Lengsta hengibtú í Evrópu — Del
eeium tremens hefir tífaldazt —
Cautaborg sjónvarpsmiðsfoð
IÆNGSTA HENGIBRÚ
í EVJRÓPU
RÁÐGERT er að byggja yfir
Göta Álv (Gautelfur) risastóra
hengibrú, sem verður sú staersta
sinnar tegundar í Evrópu. Brúin
verður hvorki meira né minna en
840 metrar á lengd og þar af 500
metrar á milli stöpla. Þá verður
hún 25 metrar á breidd. Á bökk-
unum sitt hvoru megin árinnar
verða byggðir 115 metra háir
stöplar, sem eiga að bera uppi
strengina.
Kostnaðurinn við smíði brúar-
innar er áætlaður 75 milljónir
sænskar krónur. Kostnaður við
jarðgöng undir ána, sem voru
ráðgerð áður en búin kom til sög-
unnar, var áætlaður 107 milljón-
ir. Nú heíir hins vegar brúar-
smíðin orðið ofaná.
Hafnarstjórinn hér, sem verið
hefur í nefnd þeirri, sem um mál-
ið fjallaði, taldi fram fjórar or-
sakir til þess að ráðist verður í
smíði brúarinnar:
Umferðin hefur vaxið svo sið-
an 1946, þegar jarðgöngin voru
ráðgerð að hugmyndin um þuu
geta ekki staðist þá auknmgu.
Byggðin I þeim borgarhluta er
veit að brúnni í norður nefur
aukizt meira en gert var ráð fyrir
1946.
Það þriðja og ef til vill það
þýðingarmesta er að ráðgert l>rf-
ur verið að byggja enn eina brú
yfir ána í eystri hluta borgarinn-
ar.
Síðasta atriðið er að Göta
Álvsbron gamla hefur verið
breikkuð og bötnuðu umferðar-
möguleikarnir við það að mikl-
um mun.
Brúin verður 45 metra yfir
vatnsborði, sem hefur það í för
með sér, að næstum öll skip geta
siglt undir hana, því það eru að-
eins risaskipin, sem hafa siglu-
tré, sem eru hærri en 45 metrar.
Tvö nýjustu skip Sænsku
Ameríkulínunnar, Kungsholm og
Gripsholm, verða að fella sín
siglutré til þess að komast undir.
Þess má geta að brúin yfir Eyrar-
sund er einnig ráðgerð 45 metrar
yfir sjávarmál.
Með allri þeirri tækni, sem fyr-
ir hendi er, mun brúin ekki verða
fyrir gereyðileggingu af sprengju
árás, nema um atomsprengju
verði að ræða.
Árlegur reksturskostnaður við
brúna mun verða rú .ilega 4,5
milljónir króna. Smíðin mun
taka 5 ár.
Myndin sýnir brúna frá inn-
siglingunni.
DELERIUM TREMENS
TÍFALDAST
Fyrsta árið, sem vínið hefur
verið óskammtað hér, hefur haft
í för með sér aukningu á neyzlu
áfengra drykkja. Sem dæmi um
það má nefna það, að „delerium
tremens“ hefur aukizt svo ískyggi
lega, að samkvæmt útreikningum
og skýrslum frá drykkjuhælum,
mun vera um tífalda aukningu að
ræða. Ekki er gert ráð fyrir að
minnkun muni eiga sér stað fyrst
um sinn.
Af skýrslum þessara drykkju-
hæla má sjá, að um er að ræða
unga menn, eða um og rétt yfir
þrítugt. Menn þessir fá delerium
eftir tiltölulega stutta en mikla
neyzlu víns. Áður fyrr var ekki
um delerium að ræða fyrr en
eftir 10 ára misnotkun víns. Þá
voru sjúklingarnir einnig mun
eldri en nú er.
Yfirlæknirinn á Lillhagens
drykkjuhælinu, Torsten Frey,
dosent, segir, að delerium, sem
einkennist af hræðslu og líkam-
legum óróleika, valdi mun færri
dauðsföllum nú en fyrr. Hefði
þetta minnkað mjög hin síðari ár
og þakkaði yfirlæknúinn það
betri hjúkrun, er sjúklingarnir fá
nú en áður. Nú deyja um það bil
2% sjúklingarma í staðinn fyrir
15—20% áður. Önnur skýring á
þessu er sú að eins og áður getur
eru sjúklingarnir nú mun yngri
en áður, sem aftur hefur það í
för með sér, að þeir eru sterkarí
og mótstöðubetri og ná sér fyrr.
Ameískur læknir hefur með
hliðsjón af dauðsföllum af völd-
um þessa sjúkdóms reiknað út
fjölda drykkjusjúklinga í hinum
ýmsu löndum. í þeirri skýrslu hef
ur Svíþjóð lent í fimmta sæti á
eftir Sviss, Chile, Frakklandi,
Bandaríkjunum og Ástralíu. Næst
á eftir Svíþjóð koma svo Dan-
mörk, ftalía, Noregur og Finn-
land.
Margir hér krefjast skömmtun-
ar á ný, eða að minnsta kosti að
aldurstakmark verði ákveðið, en
nú sem stendur getur hver sem
er farið inn í vínbúð og keypt
hve mikið magn, sem hann vill.
Þess má geta að langar biðraðir
myndast við vínbúðirnar á laug-
ardögum.
Framh. á bls. 15.
Hvernig varð verðið
á þurrkuðum ávöxl-
um til?
ISTJÓRNARBLÓDUNUM hefur undanfarið verið hafður uppi
áróður 'í því skyni að koma mönnum til að trúa því að hið
háa verðlag á tilteknum vörutegundum væri því að kenna hve
heildsöluálagning væri há. I Mbl. sl. sunnudag var sýnt hvernig
heildsöluverðið á cplum myndaðist og hér birtist yfirlit um heild-
söluverð á tveim tegundum þurrkaðra ávaxta og hvernig það
verður til.
Eins og kemur fram í því, sem hér er birt á ríkissjóður mestan
þáttinn í hinu háa verði. Heildsöluálagningin hefur aftur á móti
tiltölulega litla þýðingu.
Eftir að binar nýju álögur vinstri stjórnarinnar fara að gera
vart við sig verður hlutur rikissjóðs þó enn siærri og gefst væntan-
Iega síðar tækifæri til að sýna hveraig verðið myndast eftir að
nýju álögurnar koma til sögunnar.
100 ks. rúsinur, komud. 19/10. 1956.
Innkaupsverö í erl. gjaldeyri (fob.) ............ 5.927.00
Flutningsgj. og vátr............................. 1.308.00
Tollar og bátaleyfisgj.......................... 10.174.00
Uppskipun, bankakostn. o. fl...................... 824.00
18.233.00
Heildsöluálagning 12% ........................... 2.167.00
20.400.00
Heildsöluverð pr ks. kr. 204.00, sem skiptist þaimig:
Erl. gjaldeyrir ............................ 59.27 29%
Flutninésgj. og vátr....................... 13.08 6%
Til ríkis og í bátagjald................... 101.74 50%
Uppskipun, bankakostn. o. fl............... 8.24 4%
Hlutur heildsölunnar........................ 21.67 11%
204.00 100%
100 ks. sveskjur, komud. 2/9. 1956.
Innkaupsv. í erl. gjaldeyri ...................... 6.487.00
Flutningsgjald og vátr........................... 1.509.00
Tollar og bátaleyfisgjald ...................... 11.235.00
Uppskipun, bankakostn. o. fl....................... 876.00
20.107.00
Heildsöluálagning 13% .......................... 2.593.00
22.700.00
Heildsöluverð pr. ks. kr. 227.00, sem skiptist þannig:
Erl. gjaldeyrir ............................. 64.87 28%
Flutningsgj. og vátr......................... 15.09 7%
Tollar og bátagjaldeyrir................... 112.35 50%
Uppsk., bankakostn. o. fl.................... 8.75 4%
Hlutur heildsölunnar ........................ 25.93 11%
227.00 100%
Jóhanna C. Þorvaids-
dóttir — minningarorð
ANNAN DAG JÓLA síðastliðmn
andaðist að heimili sínu, Sólvalla-
götu 40 hér í bæ, frú Jóhanna G.
Þorvaldsdóttir.
Jóhanna var fædd hinn 29. júní
1897 að Hlíðarhúsum í Reykja-
vík. Foreldrar hennar voru hjón-
in Þorvaldur Einarsson og Mar-
grét Benjamínsdóttir, sem voru
bæði vel greind og hinir nýtustu
menn.
Árið 1919 giftist Jóhanna Sig-
urbirni Árnasyni. Um það leyti
stundaði Sigurbjörn sjómennsku,
og áttu þau hjón heima að Lamba
stöðum á Seltjarnarnesi. En sam-
búð þeirra varð mjög skömm, því
að Sigurbjörn veiktist, dvaldist
um hríð í heilsuhælinu að Vífils-
stöðum og andaðist þar að lok-
um. Þau hjón, Jóhanna og Sigur-
björn, eignuðust þrjá sonu, og eru
tveir þeirra á lífi.
Árið 1928 giftist frú Jóhanna í
annað sinn, og þá Birni Jónssyni
múrarameistara, hinum ágætasta
og gegnasta manni, og lifir hann
konu sína. Þau Jóhanna og Björn
eignuðust fimm sonu. Einn þeirra
dó í bemsku, en fjórir eru á lífi,
allir hinir mestu efnismenn.
Ég, sem þetta rita, var svo lán-
samur að vera sambýlismaður
þeirra hjóna, Jóhönnu og Björns,
nokkuð á annan áratug. Af þeim
sökum kynntist ég þeim og heim-
ili þeirra allnáið. Heimilisbragur
allur einkenndist af prúðmennsku
og eindrægni, dugnaði, iðjusemi
og sparsemi. Efnahagur þeirra
hjóna var því góður, þótt heimilið
væri þungt og synir þeirra væru
enn í bernsku. Enga hef ég þekkt
sanngjarnari og óeigingjarnari í
viðskiptum en þau hjón, enga
friðsamari og dagfarsprúðari. Á
því heimili heyrði ég aldrei hall-
að á nokkurn mann. Ég leit svo
til, að þennan heimilisbrag hefðu
þau mótað í sameiningu, enda
voru þau um allt hluti samhent.
Frú Jóhanna var einkar hæg-
lát og prúð í framkomu, en þó
glaðleg, viðmótsþýð og ræðin.
Aldrei sá ég hana skipta skapi,
aldrei halda því á loft, er öðr-
um væri til vanvirðu. Stilling
hennar og hlýlegt viðmót ollu því,
að börn hændust mjög að henni.
Hún var greind vel, söngelsk og
fróðleiksfús og svo bókhneigð, að
hún notaði flestar stundir til
lestrar, þær er hún gat misst frá
þungri önn húsmóðurstarfsins á
hinu fjölmenna heimili sínu. Hún
var meðalhá vexti, björt yfirlit-
um og bauð af sér góðan þokka.
í dag verður frú Jóhanna borin
til moldar. Okkur, sem þekktum
hana, finnst öllum, að hún hafi
horfið okkur of fljótt, því að hún
var enn á góðum aldri, er hún
lézt. Allir vinir hennar kveðja
hana með söknuði og þökk — og
eiginmanni hennar og sonum,
systkinum hennar og náinni vin-
konu, frú Málfríði Bjarnadóttur,
sem ól upp einn sona hennar frá
fyrra hjónabandi, votta þeir
dýpstu samúð.
Við lát frú Jóhönnu hafa eig-
inmaður hennar og synir orðið
fyrir sárum og óbætanlegum
missi, en störf hennar og minn-
ingin um hana mimu lifa meðai
þeirra og bæta þann missi að
nokkru.
Magnús Finnbogason.
— Rússneskir stúdentar
Framhald af bls. 6.
en þúsund stúdentar báru lof á
Dudinsev fyrir skáldsögu hans,
en hins vegar fannst þeim hann
ekki ganga nógu langt í gagnrýn-
inni á sóvét-skipulaginu, og þeir
mótmæltu kröftuglega, þegar
einn af prófessorunum, sá er
stjórnaði ftundinum, lýsti því yfir,
að hér væri aðeins um að ræða
örfáa vankanta, sem hlotið hefðu
verðskuldaða gagnrýni. í umræð-
unum, sem stóðu yfir sex klukku-
stundir, komu formælendur stúd-
entanna fram með eftirfarandi
sjónarnrið:
Á Ræðurnar um persónudýrkun-
ina nægja engan veginn til að
skýra eða afsaka skriffinnsku-
báknið í sovét «>kipulaginu.
Finna verður alveg nýjar leið-
ir, þar sem lýðræðisskipulag
tryggi það, að hægt sé að hafa
eftirlit með ráðuneytum og
ráðamönmum.
★ Þetta eftirlit verður að ná
til allra greina ríkisstjórnar-
innar, einnig til æðstu vald-
hafa. Gómúlka hefur eitthvað
svipað í huga, en rússnesk
blöð birta engar fréttir af því.
A Það má ekki halda þjóðinni
lengur frá því að hafa eftirlit
með stjórnarfarinu með þvi
að beita hana ógnunum.
k Stúdentarnir trúa enn á sósíal-
ismann, en hann getur aðeins
sigrað með frjálsri og óþving-
aðri samkeppni.
krUsjeff hótar
Flokksstjórnin og valdhafarn-
ir eru sér fyllilega meðvitandi
um hættuna, sem felst í hinni víð.
tæku andstöðu meðal mennta-
æskunnar. Bæði í Leningrad-út-
gáfunni af „Pravda" og í „Komso
mol Pravda“, sem er málgagn
kommúnista-æskunnar, var þessi
andstaða harðlega fordæmd. í
ræðu sem Krúsjeff hélt fyrir
Komsomol, krafðist hann „sér-
stakrar hugsjónalegrar upp-
fræðslu á æskunni". Og hann lét
sér jafnvel sæma að koma með
beinar hótanir: „Verkamennirnir
lýstu þessu yfir við stúdentana:
Við vinnum og þið stundið nám.
Þið lifið sem sagt fyrst og fremst
á því, sem við framleiðum. Þess
vegna verðið þið að vera iðnir
við námið. Ef ykkur fellur ekki
skipulag okkar, sem við höfum
byggt upp með blóði okkar og
svita, farið þá og vinnið í iðnað-
inum, og aðrir munu koma í ykk.
ar stað á háskólabekkjunum“.
NAUÐUNGARFLUTNINGAR
TIL SÍBERíU
Samkvæmt þessari hótun Krús-
jeffs var þegar hafizt handa um
að binda endi á óróann meðal
stúdenta. Þeir stúdentar, sem
staðið höfðu Cremstir í fiokki
meðal gagnrýnenda við háskólana
í Moskvu og Leningrad, voru
handteknir, og rúmlega 100 stúd-
entar voru reknir. Strax þar á
eftir var fjöldi stúdenta fluttur
í nauðungarvinnu til Síberíu.
Skömmu áður hafði Leningrad-
útgáfan af „Pravda“ gagnrýnt
stúdenta harðlega fyrir að bjóða
sig ekki fram til landbúnaðar-
vinnu í Síberíu. Gagnrýni stúdent
anna hefur ekki aðeins beinzt að
rússnesku valdhöfunum, heldur
og að forráðamönnum og prófess-
orum háskólanna, sem þeir fyrir-
líta fyrir þær sakir, að í gær
sungu þeir lofgerð Stalins, en í
dag syngja þeir af engu minni
þrótti útskúfunarsönginn um
hann. Óánægjan meðal stúdent-
anna í Moskvu verður enn at-
hyglisverðari, þegar þess er gætt,
að þeir hafa lifað við sérstaklega
góð kjör og verið í flokki þeirra
manna, sem einna mestra sérrétt-
inda njóta í Sovétríkjunum.