Morgunblaðið - 05.01.1957, Qupperneq 8

8
MORCVNBLAÐIÐ
Laugárdagur 5. jan. 1957.
ttigtíJtM&MI*
Útg.: H.f. Arvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónssun.
Aðalritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjamason frá Vigur.
Einar Ásmundsson.
Lesbók: Ámi Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Ámi Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 1600
Áskriftargjaid kr. 25.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 1.50 eintakið.
Alifshnekkir íslendinga
í HINNI glöggu áramótagrein
sinni, sem birtist hér í blaðinu
30. des. vék Ólafur Thors form.
Sjálfstæðisflokksins meðal ann-
ars að þeim álitshnekki, sem þjóð-
in hefði beðið við meðferð nú-
verandi stjórnarflokka á utanrík-
ismálum þjóðarinnar. Fórust
Ólafi Thors m.a. svo orð:
„Verður það aldrei nógsamlega
vítt, að Framsóknarflokkurinn iét
hafa sig til að rjúfa samstarfið
um utanríkismálin og gerði þessi
viðkvæmustu mál þjóðarinnar að
heitustu deilumálum kosning-
anna. Var með þessu settur
flekkur á skjöld íslendinga og
þjóðin svipt því trausti og áliti,
er hún með viturlegri stjórn ut-
anríkismálanna undir farsælli
forystu Bjarna Benediktssonar
hafði áunnið sér.
Er enn óséð, hvort eða hvenær
tekst að endurreisa það traust“.
Hanzkanum kastað
Það er meira en vafasamt hvort
þjóðin hefur almennt gert sér
ljóst hve alvarlegt tjón hún hefur
beðið við þann skollaleik, sem
,vinstri‘-fylkingin hér á landi lék
frammi fyrir alheimi, þegar hún
dró utanríkismálin inn í stjórn-
málabaráttuna innanlands og
kastaði af léttúð og stórlæti
hanzkanum framan í bandamenn
okkar, á þann hátt, sem gert var.
Framsóknarflokkurinn hafði í
3 ár haft utanríkismálin með
höndum og ráðherra þeirra mála
hafði sótt marga alþjóðlega fundi
og samkomur með bandamönnum
íslendinga innan Atlantshafs-
bandalagsins. Undir forsæti hans
í ráði bandalagsins voru gefnar
út yfirlýsingar um þá ófriðar-
hættu, sem ætíð hyggi undir og
þá brýnu þörf, sem væri á því
að vestrænar þjóðir héldu áfram
sem nánustu samstarfi og slökuðu
ekki á viðbúnaði sínum. Engum
áttu þessi mál að vera ljósari
hér á landi en Framsóknarflokkn-
um og ráðherra hans.
En þar kom að þessi flokkur
taldi sig þurfa á nýrri pólitískri
spekúlation að halda. Hann ákvað
að rjúfa þá samheldni, sem verið
hefði um utanríkismálin og opna
sér leið til samstarfs við komm-
únista. Flokkurinn var ofsalega
hræddur við áróður Þjóðvarnar-
manna gegn veru varnarliðs í
landinu og nú skyldi þetta flokks-
brot, sem hafði ástundað að narta
utan úr Framsókn í sumum kjör-
dæmum, lagt að velli. Leiðin til
að ná markinu var að taka upp
þá stefnu kommúnista að gera
landið varnarlaust og rjúfa þar
með skarð í sameiginlegar varnir
vestrænna þjóða. Þetta þýddi
raunverulega einangrun íslands
frá vestrænum þjóðum en al-
þjóðakommúnismanum var gefið
nýtt og óvænt tækifæri. Svo
mikið kapp lagði „vinstri“-sam-
steypan á þetta mál að tillaga
Sjálfstæðismanna um frekari at-
hugun á ástandi alþjóðamála var
feld. Það mátti heldur ekki leita
álits Atlantshafsbandalagsins áð-
ur en skrefið væri stigið. Slíkt
hefði þó verið án allra skuld-
bindinga af okkar hálfu en
stjórnarblöðin eru enn að stagast
á þeirri firru að Sjálfstæðismenn
hafi viljað hlíta því áliti skilyrðis
laust, hvernig sem það væri.
Slíkt kom aldrei til mála en svo
mikið lá á að ekki mátti einu
sinni leita álits bandamanna okk-
ar af því búið var að stofna til
kosninga og þetta mál — varnar-
leysi landsins — skyldi verða
höfuðbaráttumálið.
Ofaníát oi» dollaralán
Allur hinn vestræni heimur
horfði agndofa á þessar aðfarir.
Hvarvetna var spurt: Hvað geng-
ur að íslendingum? En Rússar
brostu. „Við eigum vini á fslandi",
sagði utanríkisráðherra þeirra.
Svo fóru kosningarnar fram
með þeim afleiðingum, sem kunn-
ar eru. En „vinstri“-stjórnin var
ekki fyrr sest í stóla sína en
allt, sem hún gerði og sagði varð-
andi utanríkismálin fór að verða
loðnara og óákveðnara. Nú var
farið að tala um, að íslendingar
Ættu að halda sjálfir uppi varnar-
stöðvum, sem yrðu ætíð og án
fyrirvara reiðubúnar til að gegna
hlutverki sínu í hernaði. Enginn
vissi þó hvað raunverulega fólst
í þessu orðalagi. Það var líka
aftur farið að tala um áframhald-
andi samstöðu með Atlantshafs-
bandalaginu, að aðstæður hefðu
breyzt og orðið ófriðvænlegri o.
s. frv. Leitað var álits Atlants-
hafsbandalagsins, sem taldi varn-
ir landsins knýjandi nauðsyn. í
fyrstu gerðu „vinstri“ flokkarnir
lítið úr þessu áliti og töldu það
barlóm „hernaðarsérfræðinga“,
en þegar frá leið hættu stjórn-
arblöðin að tála í þessum tón.
Loks kom svo að því að „vinstri“-
stjórnin át allt ofan í sig, sem
sagt hafði verið um þessi mál fyr-
ir kosningar og samdi aftur við
Bandaríkjamenn um dvöl varnar-
liðs í landinu um óákveðinn tíma.
í kjölfar þess fylgdi svo dollara-
lán handa íslendingum, sem veitt
var úr sérstökum sjóði, sem
Bandarík j aforseti „má aðeins
nota til ráðstafana, sem forsetinn
teluj mikilvægar fyrir öryggi
Bandaríkjanna". Þannig var lán-
veitingin og vera varnarliðsins
hér tengd saman í hinni opin-
beru yfirlýsingu Bandaríkjanna.
„Vinstri“-stjórnin hafði svikið
sína fyrri stefnu en jafnframt
fengið sitt peningalán.
Hraoaðir úr fyrri flokki
Erlendir stjórnmálamenn hafa
auðvitað fylgst nákvæmlega með
því, sem gerðist hér. Erlendur
almenningur hefur einnig horft
á fsland undrunaraugum og sér-
staklega fest athyglina við það
að ísland er nú eina landið vest-
an járntjalds þar, sem kommún-
istar sitja í ríkisstjórn. Hingað
til höfum við íslendingar yfirleitt
verið settir á borð með öðrum
Norðurlandaþjóðum en nú erum
við fallnir hrapalega niður úr
þeim flokki. Bandamenn okkar
geta tæplega litið á okkur sömu
augum og fyrr. Við höfum brotið
af okkur traust vestrænna þjóða
og það er „enn óséð hvort eða
hvenær tekst að endurreisa það
traust“, eins og Ólafur Thors
sagði.
UTAN UR HEIMI
Þ
í: jj.
u oc^ nu
VétUc
veró áon vur
%i ?
ur
CýU
(l^rσi
tnnur
Við höfum nýverið feng
ið nýja og skemmtilega viðbót við
hina gamalkæru sögu um Nóa.
Hún kemur af nýjustu pergament
rúllunni, sem fannst við Dauða-
hafið. Einn af þýðendum sögunn-
ar, hermaðurinn og fræðimaður-
inn Yigael Vadin, við hebreska
háskólann í Jerúsalem, segir að
hún sé rituð á aramaísku á geita-
skinn „snoturri hendi". Sagan
segir frá því, hvernig Lamek
(faðir Nóa og sonur Metúsalems)
kvæntist systur sinni, en það var
þá góður siður, því konur voru
sjaldgæf vara í þá tíð.
I-i amek fór að renna
grun í, að Nói væri ekki hans
eigin sonur, og þóttist hafa eitt-
hvað fyrir sér í því. Þegar barn-
ið fæddist, „rétti það sig upp í
höndum ljósmóðurinnar og hóf að
ræða við Drottin réttlætisins".
Líkami Nóa var „hvítur sem
snjór og rauður eins og rós í
blóma“. Hár hans var „hvítt eins
og ull“, og þegar hann opnaði
augun, lýstu þau upp húsið „eins
og sólin“. Þegar Lamek fór að
óttast, að barnið væri í raun og
veru afkvæmi „verndarenglanna,
hinna heilögu eða fallinna engla“,
hafði hann orð á því við systur
sína og eiginkonu og var ómyrk-
Tómas Aquinas: vélheilinn
rannsakar verk hans.
ur í máli. Hún svaraði honum „af
mikilli einurð“ og minnti hann á
hvert smáatriði í sambandi við
getnað Nóa.
E n Lamek lét ekki ró-
ast og bað Metúsalem föður sinn
(sem lézt 969 ára gamall) að leita
ráða hjá Enok föður hans,
sem hafði horfið 365 ára gamall
og fengið „dvalarstað meðal engl-
anna“. En hvað hinn ódauðlegi
Enok sagði Lamek um hinn upp-
1 rennandi skipasmið er ekki vitað,
því hér er eyða í sögunni.
v
v elarnar fimm stóðu
þar þögular og silfurgrænar og
virtust alls ekki vera að hugsa,
þegar Giovanni Battista Montini,
erkibiskup í Mílanó hóf upp hend-
ur sínar og blessaði þær. „Það
kynni að virðast við fyrstu sýn“,
sagði erkibiskupinn, „að vélmenn
ingin, sem fær vélunum í hendur
verkefni, sem áður voru bundin
við hugvit og vinnu mannsins
sjálfs, svo að vélarnar geta nú
hugsað, munað, leiðrétt og haft
eftirlit, mundi breikka bilið milli
mannsins og íhugunar hans um
Guð. En þetta er ekki svo. Það
má ekki vera svo. Með því að
blessa þessar vélar, erurn vér að
gera samning og skapa straum,
sem fer frá einum póli, trúar-
brögðunum, til annars, vélamenn-
[ ingarinnar..... Þessar vélar
) verða leið nútímans til að skapa
samband milli Guðs og manns-
' ins“.
0 g í fyrri viku tók einn
munkanna við heimspekistofnun
Jesúíta í Gallarte nálægt Mílanó
sér fyrir hendur að láta vélheil-
ann starfa til dýrðar Drottni sín-
um. Tilraunin hófst í rauninni
fyrir 10 árum, þegar ungur Jesúíti
Roberto Busa, sem stundaði nám
við Gregóríusar-háskólann í
Róm, ákvað að skrifa doktors-
ritgerð sína í guðfræði um óvenju
legt efni: hann ætlaði að aðgreina
og skýra hin ýmsu merkinga-
blæbrigði í hverju orði, sem
heilagur Tómas Aquinas notaði.
En þegar hann komst að raun um,
að heilagur Tómas hafði skrifað
eigi færri en 13 milljón orð, gafát
hann upp á fyrirtækinu og ákvað
að takmarka rannsókn sína við
eitt einasta orð, hinar sundur-
leitu merkingar í forsetningunni
„í“ í ritum Tómasar. Jafnvel þetta
verkefni tók hann heil 4 ár, en
honum þótti alla tíð fyrir því, að
hinu upphaflega verkefni var
ólokið.
IVt eð leyfi yfirmanns
Jesúíta-reglunnar, John B. Jans-
sens, fór faðir Busa með vanda-
mál sitt til Bandaríkjanna, þar
sem hann hitti að máli forstjóra
hinna frægu IBM-véla, Thomas J.
Lamek: afi hans hvarf
Watson. Þessar vélar eru eins
konar stálheilar, sem reikna,
þýða bækur, o. s. frv. Þegar Wat-
son heyrði, hvað faðir Busa hafði
í huga, var honum alveg nóg boð-
ið, enda þótt hann hefði sjálíur
smíðað þessa furðuheila. „Jafn
vel þótt þú gætir eytt allri ævi
þinni í þetta, mundirðu aidrei
ljúka verkinu“, sagði hann
„Þú virðist vera framsæknari og
amerískari en við erum“.
V .
Dn a 7 árum hafa sér-
fræðingar IBM-vélanna í Banda-
ríkjunum og Ítalíu fundið leið til
að vinna þetta verk í samráði við
Busa. Öll ritverk heilags Tómas-
ar verða vélrituð á sérstök kort,
sem notuð eru í IBM-vélunum.
Síðan munu vélarnar vinna úr
þessum kortum og framleiða
kerfisbundið registur yfir öll orð,
sem Tómas notaði, ásamt með
upplýsingum um, hve oft hvert
orð kemur fyrir, hvar það kem-
ur fyrir, svo og með næstu sex
orðum á undan því og eftir til að
sýna samhengið. Þetta tekur vél-
arnar 8.125 klukkustundir, en það
mundi taka hvern einstakling
heila ævi.
N
11 æsta verkefni þessa
nýja guðfræðilega vélheila verða
pergamentrúllurnar frá Dauða
hafinu. í þessum plöggum og öðr-
um skyldum er oft hægt að fylla
út í eyðurnar með því að rann-
saka orðin, sem koma næst á und-
an og næst á eftir eyðunni, og
ákveða síðan hvaða orð eru oftast
tengd þeim í textanum, sem fyr-
ir hendi er. „Ég bið Guð“, sagði
faðir Busa í fyrri viku, „um æ
fljótvirkari og æ nákvæmari vél-
ar“.
Nýbyggingar í sveitum hafa verið svo miklar að gamlar byggingar eru að hverfa og margir gamlir
íslenzkir siðir með þeim. Á einstaka stað má þósjá leifar af hinu forna íslenzka byggingarlagl. —
Mynd þessi er af bænum Sólvöllum á Rangárvöllum, skammt frá Odda. Hún var tekin um jóIaleytiS
af Gunnari Sverrissyni.