Morgunblaðið - 23.03.1957, Qupperneq 6

MORCunnr/4ÐiÐ
Laugardagur 23. marz 1957
I fáum ordum sagt

Bíll er ekki bíll — þótt
hann sé bíll!
Rætt við Pétur Jukobsson fust-
eignusulu um líf og dnuðn —
og gullið rnuðn
í' VIKUNNI hringdi ég til Péturs
1. Jakobssonar fasteignasala, og
þegar ég hafði skýrt honum frá
erindi mínu, sagði hann: — Ég
er alltaf upplagður til viðtals
milli 10—12 og 2'—7. Þér getið
komið, hvenær sem er á þeim
tíma. Guðvelkomið. — Það skipt-
ir síðan engum togum, að ég arka
upp á Kárastíg 12 með fullt höf-
uðið af spurningum sem allar
ruku út í veður og vind, þegar
við Pétur fórum að rabba saman.
Þetta kom allt eftir hendinni.
— Var það upp á að birta sam-
tal okkar? spurði Pétur.
— Já.
— Jamm, bætti hann þá við, og
Settist. — Þá skuluð þér bara
spyrja og ég svara. En eigum við
ekki að verða dús áður. Jú, ætli
' það ekki.
Og nú hófst samtalið af fullum
krafti. Ég spurði hann auðvitað
strax, hvers vegna hann hefði
gerzt fasteignasali. Hann sagði, að
það hefði orðið langur aðdrag-
andi að því og rifjaði upp eftir-
farandi:
— Það er fyrst að segja frá
því, að ég er alinn upp í Tungu
í Gönguskörðum, rétt fyrir ofan
Sauðárkrók. Jamm. Þegar ég fór
að vitkast, langaði mig að mennt-
ast svolítið, svo ég fór í Hóla-
skóla og ætlaði að verða bóndi.
Lauk þaðan kandídatsprófi 1907,
aðeins 21 árs að aldri. Síðan
starfaði ég um skeið i Gróðrar-
stöðinni á Akureyri við verklegt
búfræðinám og var orðinn ágæt-
ur búfræðingur eftir því sem þá
gerðist. Þá um haustið bauð Sig-
urður búnaðarmálastjóri mér
starf á búgarði á Jótlandi eða
einhvers staðar í Danmörku. Þar
átti ég að læra kúahirðingu og
verða fóðurmeistari. En þá fór
ég að athuga, hvar væri fjós við
mitt hæfi, þegar ég kæmi heim
aftur, og sá, að það var ekki til.
Þess vegna fór ég hvergi, vildi
ekki eyða dýrmætum tíma í að
berjast við tómar vindmyllur. —
Ég sneri mér því heldur að Kenn-
araskólanum og lauk prófi frá
honum 1912. Og það er bezt að
geta þess, að ég er kennari með
fyrstu einkunn.
Og nú hlær Pétur og krassar
eitthvað á pappír sem liggur á
skrifborðinu. Svo skrifar hann
eitt og annað á milli langra talna-
raða. Þarna stendur t.d. 700 þús.
Ekkert er hann nú billegur,
hugsa ég með mér, en segi þó
ekkert, því að Pétur heldur
áfram:
— Ég fluttist alfarinn til
Reykjavíkur 1917 og varð þá
auðvitað að fá mér eitthvað að
gera. Mín eina list var sú, að ég
var afbragðsskrifari. Jamm. Ég
var alveg úrvalsskrifari á mín-
um beztu árum. Ég sótti því um
að verða skriftarkennari við Mið-
bæjarbarnaskólann, en fékk neit-
un. Sú neitun var þjóðfélaginu
dýr, get ég sagt þér, því að þús-
undir Reykvíkinga skrifuðu nú
áreiðanlega betri hönd, ef ég
hefði fengið starfið.
— Og svo fórstu í skrifstofu?
— Jamm, svo fór ég í skrif-
stofu. Þó ég sé algjör heimaaln-
ingur, er ég fæddur skrifstofu-
maður, svo ég segi alveg eins og
er. Þegar ég sit í ró og næði í
skrifstofu og heyri vel slegna
ritvél, þá þykir mér það miklu
skemmtilegri mússík en þó leikið
sé á píanó. Og hún á miklu betur
við mig.
— Þú hlýtur þá að vera óvenju-
músíkalskur?
— Nei, en ég er ekki heldur
músíkfalskur.
— En heyrðu Pétur, nú erum
við komnir af sporinu — eða
ætlaðirðu ekki að segja mér,
hvers vegna þú fórst út í fast-
eignasöluna?
— Jú, alveg rétt. Meðan ég
kenndi uppi í Mosfellssveit, fann
ég af hendingu Formálabók Ein-
ars Arnórssonar og mér féll hún
svo vel, að ég drakk þetta í mig
í einum teyg. Og er ég þó ekki
drykkfelldur.
— Nei, bragðar það kannski
ekki?
— Nei, aldrei. En ég er samt
enginn templari, nei-nei, ég er
bara bindindismaður fyrir sjálf-
an mig. Ég hef aldrei viljað
leggja neitt á mig til þess, að
aðrir yrðu bindindismenn. Ekki
hið minnsta. Hef engan áhuga á
því. Það verður hver að sjá um
sig sjálfur.
Og svo fer Pétur að tala um
það, að hann sé ekki félagslynd-
ur maður og dansi sjaldan. Bætir
við:
— Onei, ég hef aldrei verið fé-
lagslyndur að eðlisfari. Ég er ein-
staklingshyggjumaður. Hef alltaf
viljað vera sjálfstæður bæði í
hugsun og fjármálum. Og ég hef
aldrei beðið um opinbert starf.
— Nú, en skriftarkennsluna?
— Tja, þetta er svo langt síð-
an....
★ ★
NÚ hringir síminn, svo að Pétur
getur ekki haldið setning-
unni áfram, tekur símtólið og
segir: Hátún 14? Er það kjallari
— nei — þetta á að vera hæð —
er þetta ofanjarðarkjallari — ha?
— nú — jæja þá skulum við ekki
tala meira um það — elskan mín
góða — vertu blessaður. — Og
þar með er gátan ráðin, hugsaði
ég mér: svona er að vera fast-
eignasali. — En við símtalið
hljóp snurða á þráðinn hjá okk-
ur, svo að við verðum að
reyna að komast aftur á sporið
og halda áfram að tala um fast-
eignasölu:
— Jamm, segir Pétur nú enn
einu sinni og ýtir gleraugunum
hærra upp á nef sér. Jamm, við
vorum að tala um Formálabók-
ina hans Einars. Og svo heldur
hann áfram:
— Ég fór nú að fá mér kennslu-
bækur sem kenndar eru við lög-
fræðideild Háskólans og las þetta
af kappi. Og þegar mér fannst ég
vera orðinn sæmilegur í faginu,
setti ég upp málaflutningsskrif-
stofu og fasteignasölu, og þegar
skattalögin gengu í gildi 1922,
byrjaði ég strax á því að annast
framtöl til skattstofunnar. Við
þetta hef ég svo starfað hingað
til — nema hvað málflutningur-
Pétur Jakobsson: Þegar ég heyri vel slegna ritvél . . .
inn var tekinn af mér með nýju
réttarfarslögunum nr. 85/1936.
— Og þér hefur auðvitað líkað
starfið vel.
— Já, prýðilega. Fasteignasal-
an er oft og tíðum skemmtileg
vegna auglýsinganna. Það er
hægt að nota andagiftina í þær
með miklum árangri. Annars er
nú lítil sala mikinn hluta ársins,
og við fasteignasalarnir erum
ekki nógu miklir búmenn til að
kunna að spara peningana — þeir
vilja þá eyðast, þegar maður fær
þá í svona slumpum. Við erum
því alltaf heldur fátækir, fast-
eignasalarnir. Fáum þó ágæta
róðra á milli, svo að ég tali á
sjómannamáli.
— En lögfræðistörfin, Pétur?
— Lögfræðingar voru orðnir
allmargir hér í bæ, þegar ég hóf
praksis, og þeir litu niður á mig.
En ég átti alltaf góða málsvara
í dómurum bæjarins, þeim dr.
sbrifar úr
d aglega lifinu
TtyWIKIÐ hefir verið rætt um
sorpritin undanfarin miss-
eri og mörgum kann að þykja
það borið í bakkafullan lækinn
að Velvakandi skuli nú leggja þar
orð í belg.
Hvað þýðir „sex“?
EN sannleikurinn er sá, að ég
get ekki orða bundizt um
þetta fyrirbæri.
Þannig er mál með vexti, að í
gær þegar ég var' á leið í vinn-
una varð mér gengið’ í gegnum
Vesturver, eins og svo oft áður.
Þar rak ég augun í nýtt tímarit,
sem nú hefir hafið göngu sína, og
blaðaði dálítið í því. Þetta tíma-
rit nefnist því „háíslenzka“ nafni
Sex og var svo furuðlegt að
ytra búnaði jafnt sem innihaldi,
að með fádæmum er. Mörg hafa
sorpritin verið gefin hér út á síð-
astliðnum árum, en ég held, að
ekkert þeirra hafi komizt í sam-
jöfnuð við þetta „mérka menning
arrit“, nema ef vera skyldi Adam,
sem gefinn var út á Akureyri og
réttilega gerður upptækur aí
dómsmálaráðuneytinu fyrir tveim
ur árum. Af efni ritsins má nefna
þessar greinar, svo sem þeirra er
getið á kápunni: Ég seldi sjálfa
mig vegna ástarinnar. Ég stund-
aði símavændi, Forboðin ást, Á
glapstigum ofdrykkjunnar. Hann
vildi ná ástum mínum, Synduga
stúlkan, Lögreglumorð í Essex,
Um Diönu Dors, og er þá efni
ritsins upptalið.
Hvaða tungu talar
ritstjórinn?
NAFN ritsins sjálft og eitt út af
fyrir sig er ærin ástæða til
þess að óska þess að ritstjóri Sex
hefði aldrei fæðzt á íslandi heldur
í Skid Row í New York. Þá væri
i þessi málhreinsunarbarátta hans
lofsverð og eðlileg. Aftur á móti
er erfitt að gera sér í hugarlund
mann sem farið hefir í gegnum
skóla hér á landi svo margbrotið
sem það er orðið, og leyfir sér
síðan að gefa út tímarit með frum
töluna sex að heiti, en á í
rauninni við að rit sitt eigi að
bera heitið „kynferðislegir órar“
og grípur til enskunnar til þess
að tjá hugsanir sínar svo einkar
smekklega.
Og það er bezt að skýra frá því
hver þessi mikli íslenzkumaður
er, sem telur það heilaga köllun
sína að fræða íslenzkan æsku-
lýð um hvernig stunda eigi síma-
vændi, og hvernig stúlkur selji
líkama sinn í framandi löndum.
Sá heiðursmaður heitir Ragnar
Jónasson, eftir því sem frá er
skýrt á síðu 28. Ritið er prent-
að í Stórholtsprenti h. f. í Skip-
holti 1 og er prentsmiðjan emnig
útgefandi þessara sígildu bók-
mennta. Afgreiðsluna annast
Dreifing, Vesturgötu 39 hér í bæ.
Kynferðislegur þvættingur
SÖGURNAR og greinarnar sem
í þessu fyrsta hefti birtast
eru hver annarri lágkúrulegri
þvættingur um kynferðismál,
nauðganir, tælingar og vændi,
greinilega samansettar og birtar
til þess að auðga ímyndunarafl
unglinga langt innan við tvítugt,
sem munu teljast til helztu les-
enda slíkra rita. Þar er allt jafn
ömurlega úr garði gert, efni og
málið, sem á ritinu er, en það
úir og grúir af málleysum og
stundum efast maður um að það
sé móðurmálið, sem maður er að
lesa.
Tilgangurinn með slíkri blaða-
útgáfu er aðeins einn. Að græða
fé á því að prenta klámsögur svo
svæsnar að ritið seljist — að þeir
sem að því standa, í þessu tilfelli takið þátt í henni.
Ragnar Jónasson, auðgist og
græði fé á tá og fingri.
Blóðpeningar
EN slíkir peningar eru blóðpen-
ingar. Með öllum þjóðum er
það viðurkennt að slík sorpblaða-
útgáfa er einn höfuðþátturinn í
því að spilla æskunni og gefa
henni fordæmi til gjörða sem
ekki geta samræmzt menningar-
legri breytni, heilbrigðra æsku-
manna. Hér á landi hefur enn
enginn maður lagzt jafnlágt í
peningasöfnun sinni eins og
Ragnar Jónasson, og við skulum
vona að honum nqtist betur fé en
þess var aflað.
Því er vakin athygli á þessu
fyrirbæri í íslenzkri blaðaútgáfu
hér í dálkunum í dag, að það er
kominn tími til þess að skorin
verði upp herör gegn sorpritum
þeim, sem nú flæða yfir mark-
aðinn, gegn Sex og öðrum slíkum
blöðum sem eru útgefendum sin-
um verðugt vitni.
Birni Þórðarsyni og Jóhannesi
bæjarfógeta. Þeir tóku minn mál-
stað, þegar lögfræðingarnir risu
mér öndverðir og héldu hlífi-
skildi yfir mig. Og mér er ekki
grunlaust um, að þeim hafi þótt
sóknir mínar og varnir skemmti-
legar. Ég man t.d. eftir því, að
dr. Björn sagði eitt sinn við mig:
Þér skrifið sóknir yðar og varnir
af lífi og sál. — Nú, og svo var ég
svo vel að mér í réttarfari, að ég
var alveg lýtalaus maður fyrir
rétti. Já-já, það var ég algjörlega.
Ég varð oft að annast bókanir
á móti lögfræðingum og það
hefði ég ekki getað, ef ég hefði
ekki verið þjálfaður í jus. Dóm-
ararnir gerðu aldrei athuga-
semdir við bókanir mínar. Og ég
tapaði tiltölulega mjög sjaldan
málum, en var eftirsóttur mál-
flytjandi.
— En þér datt aldrei í hug að
taka lögfræðipróf?
— Jú, ég minntist á þetta við
Jónas á Hriflu, þegar hann var
dómsmálaráðherra 1928. En það
kom fyrir ekki. Háskólalögin
kváðu á um, að menn yrðu að
vera stúdentar til að ganga undir
Háskólapróf. Svo að þetta fór allt
út um þúfur.
— En heldurðu, að þú hefðir
staðizt það?
— Ég býst við því, að ég hefði
slarkað í gegn.
— En hvað er þér einna
minnisstæðast úr málaferlum
þínum?
— Ja, það kom aðeins einu sinni
fyrir, að sakborningur bæði um,
að ég verði hann fyrir sakarétti.
Hann hafði gerzt brotlegur við
áfengis- og bílalögin, þ.e.a.s.
hann hafði verið tekinn, þar sem
hann sat drukkinn við stýri á bíl
sem hafði bilaða vél og var dreg-
inn af öðrum. Þegar ég fór að
kynna mér bílalögin, sá ég, að í
þeim var eftirfarandi ákvæði:
Það er bíll skv. lögum þessum
sem er knúinn áfram af eigin
aflvél. — Sá ég þá þegar, að mað-
urinn hafði ekki gerzt brotlegur
við bílalögin og byggði ég mína
vorn á því, að farartækið sem
hann stjórnaði hefði ekki verið
bíll að lögum.
— Og þú hefur auðvitað unnið
málið?
— Nei, þetta dugði ekki. Lög-
reglustjóri dæmdi manninn sek-
an. Lét ég hann þá áfrýja og
flutti Claessen málið fyrir Hæsta-
rétti og byggði vörnina á sömu
forsendum og ég. Hæstiréttur við
urkenndi, að maðurinn hefði ekki
verið í bíl og sýknaði hann. Og
nú á ég heiðurinn af því, bætir
Pétur við sigri hrósandi, að hafa
manna fyrstur bent á, að bíll sé
ekki bíll — þótt hann sé bíll!
— Já, ég óska þér til hamingju
með það. En svo að við snúum
okkur að auglýsingunum?
— Ég hef reynt að lífga dálítið
upp á þær til að tryggja mér að
menn lesi auglýsingar mínar. Og
ég held það hafi tekizt. Auglýs-
ingar i blöðunum eru líka svo
ósköp leiðinlegar — og alltof há-
Frh. á bls. 13.