Morgunblaðið - 14.05.1957, Blaðsíða 17

Þrlðjudagur 14. maf 19íPr
MORGUHBLAÐIÐ
1T
Hnilddr á Ruuðamýri
12/4 1857 — 3/2 1941 — 12/4 1957
HALLDÓR á Rauðamýri verður
öllum mönnum minnisstæður,
þeim er hann þekktu eða sáu.
Engum gat dulizt, ungum eða
gömlum, að' eitthvað miklu meira
og öðruvísi en almennt gerist
fylgdi þeim manni fast eftir. Ein-
hver aðalsbragur einkenndi
hann, ósjálfráður og yfirlætis-
laus, hvar sem hann kom eða fór
eða var að verki. Halldór var af
bændahöfðingjum kominn, naut
í æsku beztu uppfræðslu. Bú-
fræði nam hann í Noregi og öðr-
um nágrannalöndunum og gerð-
ist síðan óðalsbóndi og bænda-
frömuður og vann sjálfur að bú-
rekstri á óðali sínu alla ævi.
Hann var sem sjálfkjörinn til
hvers konar framkvæmda og for-
ráða í sveit og sýslu og fá ráð
munu hafa verið ráðin, hvorki til
menningar eða framfara heima í
héraði, nema hann væri við.
Halldór á Rauðamýri var glæsi
menni og vel farinn á allan vöxt.
Meira en meðalmaður var hann
á hæð og íturvaxinn svo af bar.
Hestamaður var hann góður og
svo vel sat hann gæðinginn, að
fremur minnti á æfðan riddara
úr ævintýri, en afdalabónda.
Ekki naut Halldór óblandinna
vinsælda í sveit eða sýslu, síður
en svo. Skoðanir voru ærið skipt-
ar um kosti hans og galla. Einum
fannst það óbærilegur galli, er
annar taldi höfuðkost. Halldór
gat verið óvæginn á orrustuvelli
og barðist hart fyrir hugsjónum
sínum ef því var að skipta. Áfengi
og tóbak mat hann ekki mikils
og jók ekki vinsældir sínar með
afskiptum sínum af bindindis-
málum. —
„Mér er óskiljanlegt hvernig
allt þetta samsafn af illu og góðu
getur rúmazt í einum manni —
honum Halldóri á Rauðamýri",
heyrði sá er þetta ritar konu
nokkra segja, Og hún var ekki
ein um þetta. Halldór átti jafnan
nokkra afburða andstæðinga er
ekki spöruðu á hann vopnin.
Enginn maður getur orðið á-
heyrendum jafn minnisstæður og
Halldór á Rauðamýri, er hann
hélt ræðu. Hann var flestra
manna málstirðastur. Þó var
ræða hans á þann veg flutt, að
dauðaþögn ríkti er hann talaði.
Var sem eftirvænting manna yk-
ist við hvert orð er hann sagði
-— eins og menn vildu gleypa
þau, eða grípa á lofti af ótta við
að missa einhvern stafkrók eða
stam af orðinu. Marga vissi ég
kunna orðræður hans utanbókar,
en engan vissi ég þann gárunga,
þótt meistari væri að hafa eftir
öðrum, að hann hermdi eftir
Halldóri á Rauðamýri.
Það hafa verið mér heila-
brot, oft og tíðum er ég eltist,
hvað það var í ræðu þessa mál-
stirða manns, er vakti þessa ó-
skiptu athygli allra þeirra er á
hann hlýddu. Ég hygg það hafi
aðallega verið eftirfarandi: Hall-
dór talaði aldrei fyrir sjálfar.
sig eða sinn eigin hag. Líf hans
sjálfs kom málefni ræðunnar
ekkert við og ekki heldur skoð-
anir hans, frekar en hann væri
sjálfur ekki til. Ræðuefnið eitt
út af fyrir sig var látið tala og
túlka viðhorfið. Þess vegna
fannst hverjum og einum er á
hlýddu ,að ræðumaður væri að
tala fyrir þeirra munn, frá þeirra
eigin brjósti, en ekki fyrir sjálf-
an sig. Halldór var ekkert að
flýta sér að komast að kjarnan-
um, þvert á móti var eins og
hann tæki útúrkrók og færi að
dútla við aukaatriði eftir að hafa
gefið úheyrendum leynilega á-
vísun á kjarnann. Með þessu
hafði hann áheyrendur ótrúlega
á valdi sínu. Hann vakti áheyr-
endur ætíð til hugsunar með eða
móti og hafði ætíð tögl og hagld-
ir á máli og efni.
Á Alþing fór Halldór ekki.
Var eitt sinn í framboði, en náði
ekki kosningu.
Halldór var lengi ekkjumaður,
bjó með ráðskonu á Rauðamýri
síðustu áratugi ævinnar.
Halldór á Rauðamýri var mild-
ur og nærgætinn við börn og ein-
stæðinga. Hann var löngum odd-
viti sinnar sveitar og sýslunefnd-
armaður og mjög var hann á'móti
hreppaflutningi munaðarleys-
ingja, einkum unglinga og barna.
Tók sjálfur 10 börn á heimili sitt
og ól þau upp án meðgjafar.
Halldór náði nærri 84 ára
aldri. Hann var á fótum til síð-
asta dags og gekk til allra verka
síungur í efni og anda.
Sumir segja að ellin sé ömurleg
og gamalmennum sé ofaukið,
þeim sé sæmst að hverfa sem
fyrst. Gamalt fólk verði að þola
öfund þeirra sem yngri eru ef
þeim hefur tekizt að komast í
góð efni, en fyrirlitning þeirra,
ef þeim hefur mistekizt það.
Þetta viðhorf eigi sinn þátt í því
að gera ellina þungbæra. En
Halldór bar ellina með eindæm-
um vel. Hann gerðist aldrei gam-
almenni. Glampi augans, sem
mér er svo minnisstæður, var æ
hinn sami til æviloka. Sálin var
síung og sívakandi í menningar-
og framfaramálum. Það mátti
með sanni segja, að dauðanum
tækist ekki að vinna hann úr
ellikröm eða sjúkdómum. Hann
STULKA OSKAST
til afgreiðslustarfa.
Kjötverzlunin
Hrísateig 14.
féll eins og hann hafði lifað sem
dýrkandi og hermaður lífsins. —
Þormóður Kolbrúnarskáld dró
sjálfur örina úr hjarta sér, og
féll ekki til jarðar fyrr en hann
var dauður. En Halldór á Rauða-
mýri féll ekki dauður. Hann var í
hlöðunni að taka hey og hallaðist
upp að heystálinu — örendur —
er að var komið. —
Ellinni tókst ekki að koma hon-
um á kné og dauðanum tókst ekki
að fella hann af fótum.
Jochum M. Eggertsson.
FYRIRLIGGJANDI:
EINANGRUNARKORKUR 2 og 1V2”
LAKKHÚÐAÐAR PLÖTUR (ýmsar gerðir), með
eins litum plastlistum.
litum plastlistum
KROSSVIÐUR
TRÉTEX, 4x8 fet og 4x9 fet
VÆNTANLEGT Á NÆSTUNNI:
HART TEX, 4x9 fet (einnig olíusoðið).
PÁLL ÞORGEIRSSON
Laugavegi 22 — Vöruafgr. Ármúla 13.
VHIPTASKIMII1957
í undirbúningi.
Nýjum fyrirtækjum og einstaklingum,
sem reka viðskipti í einhverri mynd, er hér með
boðið að láta skrá sig svo og eldri fyrirtækjum og
einstaklingum, sem ekki eru þegar skráð.
Nýjum félögum og stofnunum
er einnig boðið að láta skrá sig, svo og eldri félog-
um, sem starfandi eru og ekki eru þegar skráð.
Viðskiptaskráin
leggur mikla áherzlu á, að allra, sem reka viðskipti
í einhverri mynd, svo og félaga og stofnana, sé að
réttu getið í bókinni.
Eyðublöð
fyrir umsóknir um upptöku eru í Viðskiptaskránni
1956, en fást einnig á skrifstofu Steindórsprent,
Tjarnargötu 4. Þar eru einnig veittar allar upplýs-
ingar, sem um er beðið.
Umsóknir um upptöku þurfa að berast fyrir 1. júní.
VIÐSKIPTASKRÁIM
Tjarnargötu 4 — Sími 1174 — Pósthólf 365.
Mahogny krossviður
Sfærð 80X205 cm—Verð kr. 72,10
Kristján Siggeirsson hf.
LAUGAVEGI 13 — SÍMI 3879.
Starf byggingafulltrúans
í Reykjavík er laust til umsóknar. Laun samkv. IV.
flokki launasamþykktar Reykjavíkurbæjar.
Umsóknum skal skilað í skrifstofu borgarstjóra eigi
síðar en 20. þ. m.
Skrifstofa borgarstjórans í Reykjavík,
10. maí 1957
Skoda
varahlutir í model 1947—52:
hjóðdeyfar og rör
stýrisendar
spindilboltar
o. m. fl.
Skoda-verksfæðið
við Kringlumýrarveg.

Ég hitti marga mikil-
væga menn á hverjum
degi. En ég get verið
örugg því Colgate gefur
ferskt bragð í munninn.
Ég er oft önnum hlaðin, ea
hefi aldrei frávik vegna
tannpínu. — COLGATB
verndar tennur mínar
skemmdum.
GEFUR FERSKT BRAGf) í MUNNINN
OG VERNDAR TENNUR YÖAR