Morgunblaðið - 05.10.1957, Qupperneq 2

M OXC V n L 4DÍÐ
Laugardagur 5. okt. 1957
Hinir nýju og björtu vinnuskáiar að Reykjaiundi.
Berklavaraardagurinn
er á morgun
Á MOKGUN, sunnudag, er hinn
árlegi berklavarnadagur iiéi' á
landi, en fyrir 19 árum var dagur
þessi fyrst haldinn, voru það fé-
lagssamtök berklasjúklinga, sem
gengust fyrir því. Þau settu sér
það mark meðal annars að stöðva
útbreiðslu berklanna og útrýma
þeim og að koma á fót hinu
merka vinnuheimili Sambands
íslenzkra berklasjúklinga. —
Merkjasalan hefur gengið til þess
að koma upp Reykjalundi, og í
dag verða einnig seld merki og
út kemur rit S.Í.B.S., Reykja-
lundur.
Fyrir nokkrum dögum drukku
blaðamenn kaffi með nokkrum
af forráðamönnum S.Í.B.S., sem
töldu það hafa orðið samtökum
þeirra ómetanlegt hve allur al-
menningur í landinu hafi frá
fyrstu tíð verið í nánum tengsl-
um við markmið S.Í.B.S. og það
starf sem unnið hefur verið á
Reykjalundi. Á þessum árum hef-
ur mikið áunnizt á sviði berkla-
varna í landinu og Reykjalundur
orðið að þeirri miðstöð fyrir
berklaöryrkja, sem forustumenn
samtakanna hafði dreymt um.
Þar hefur verið hægt að skapa
milli 80 og 90 berklaöryrkjum
starf við þeirra hæfi og getu. Er
það einkum plastiðnaðurinn nú á
síðari árum sem vaxið hefur hröð
um skrefum.
Þórður Benediktsson, fram-
kvæmdastjóri, einn af forvígis-
mönnum stofnunar S.Í.B.S., sagði:
Það má enginn vanmeta andstæð-
inginn, berklana, og við vitum
heldur ekki hve hættuiegur hann
kann að verða í framtíðinni. Þó
berklarnir séu á hröðu undan-
haldi, þá eru enn um ófyrirsjáan-
legan tíma, næg verkefni fyrir
Reykjalund við það eitt að hjálpa
berklaöryrkjum. í Reykjavík eru
þeir í miklum meirihluta þeirra
1000 öryrkja sem þar eru nú.
Á Reykjalundi mun bygginga-
framkvæmdum senn ljúka. Næsta
ár munu síðustu gömlu hermanna
braggarnir sem frá fyrstu tíð
hafa verið notaðir, verða rifnir.
Verða þá fullgerðir þrír stórir og
bjartir vinnuskálar.
Meðal þess sem nú er á dag-
skrá hjá ráðamönnum S.Í.B.S. er
að kenna öryrkjum, ekki aðeins
berklaöryrkjum, hinn ýmsa létta
iðnað ásamt nauðsynlegri þjálfun
við slík störf.
Merki S.Í.B.S. á morgun verða
jafnframt happdrættismiði, 300
merki eru með númeri, sem hvert
hefur sinn ákveðna vinning aðal-
lega varning frá plastverksmiðj-
unum að Reykjalundi. En einn
þessara 300 miða, hefur von í
aukavinning, sem er hvorki meira
né minna en nýr Fíat bíll, 4ra
manna. Verður dregið í þessu
happdrætti daginn eftir. Það mun
hafa verið S.Í.B.S. sem fyrst reið
á vaðið með slíkt happdrætti,
vinningar hafa alltaf verið góðir
munir og einhver stórglaðningur
að auki.
í blaðið Reykjalund skrifar
Þórður Benediktsson um hlutverk
S.Í.B.S. Þar er samtal við list-
málarann Veturliða Gunnarsson,
sem nú er sjúklingur á Vífils-
stöðum. Kvæðabálkur eftir Árna
úr Eyjum. Oddur Ólafsson yfir-
læknir á Reykjalundi segir frá
læknaþingi í Finnlandi, þá koma
ýmsar smærri greinar og frá-
sagnir. Helga Jónasdóttir frá
Hólabaki skrifar ..Silungurinn
sem strauk", og er það bernsku-
minning Helgu. Sagt er frá því
að þeir Jónas Rafnar fyrrum yf-
irlænir og Helgi Ingvarsson yfir-
læknir á Vífilsstöðum hafi verið
kjörnir heiðursfélagar S.Í.B.S. —
Er „Reykjalundur" mjög efnis-
mikill, en kápumyndin sem er
skemmtileg, er teiknuð af Vet-
urliða Gunnarssyni.
Búðir opnar til
klukkan 4 í dag
í GÆR voru verzlanir bæjarins
opnar til kl. 6, en þær hafa verið
opnar til 7 á kvöldin á föstudög-
um í sumar og haust. í dag verða
búðirnar opnar til kl. 4 síðdegis
og verða það framvegis á laugar-
dögum fram til áramóta, og til
kl. 6 á föstudagskvöldum. —
Mjólkurbúðir verða þó aðeins
opnar til kl. 2, á laugardögum
eins og verið hefir.
Sexlánda heflið af
íslenzkum fræðum
komið út
NÝLEGA_ er komið út sextánda
heftið af íslenzkum fræðum, sem
heimspekideild Háskóla íslands
gefur út. Er Steingrímur J. Þor-
steinsson prófessor ritstjóri rits-
ins. — Þetta hefti af íslenzkum
fræðum er ritað af dr. Richard
Beck og fjallar um Jón Þorláks-
son og þýðingar hans á verkurr.
þeirra Pope og Miltons, en óprent
uð doktorsritgerð dr. Richards
fjallar einmitt um þetta efni.
Inflíienzan
eykst ekki
EFTIRFARANDI frétt hefur blað
inu borizt frá skrifstofu borgar-
læknis: (Tölur frá fyrri viku erú
í svigum):
Farsóttir í Reykjavík vikuna
15.—21. sept. 1957 samkvæmt
skýrslum 23 (21) starfandi
lækna.
Hálsbólga .... 74 (76)
Kvefsótt .... 111 (97)
Iðrakvef .... 24 ( 9)
Inflúenza .... 76 (74)
Hvotsótt .... 10 ( 0)
Kveflungnab. . 7(2)
Rauðir hundar 2(3)
Munnangur .. 13 ( 4)
Hlaupabóla .. 1(6)
Efnt til samkeppni um
myndskreytta glugga
Skálholtskirkju
21 gluggs í kirkjunni verður steindur
ÁKVEÐIÐ hefur verið að efna til samkeppni um tillögur að steind-
um gluggum í Skálholtskirkju hina nýju. Verða veitt 50 þús. kr.
verðlaun fyrir beztu tillöguuppdrætti. Skiptast þessi verðlaun í
þrennt, 1. verðlaun, kr. 25 þúsund, 2. verðlaun, kr. 15 þús. og þriðju
verðlaun, kr. 10 þúsund.
Dómnefnd skipuð
Dóms- og kirkjumálaráðuneyt-
ið hefur skipað þriggja manna
dómnefnd til þess að gera tillög-
ur um verðlaunin. í nefnd þess-
ari eiga sæti: Sigurður Guð-
mundsson, arkitekt, dr. Kristján
Eldjárn, þjóðminjavörður, og
Björn Th. Björnsson, listfræðing-
ur, en til vara, frú Selma Jóns-
dóttir, listfræðingur.
Af hálfu hinna dönsku gefenda
glugganna hafa jafnframt verið
valdir til samstarfs við dómnefnd
ina þeir Svend Möller, forseti
listaakademíunnar í Kaupmanna-
höfn, og Hákon Stephensen, rit-
stjóri Politiken í Kaupmanna-
söfn.
21 litaður gluggi
Gert er ráð fyrir að samtals
verði 21 litaður gluggi í hinni
nýju Skálholtskirkju. Verða 5
myndskreyttir gluggar á hvoru
útbroti framkirkjunnar, 2 glugg-
ar á þverskipi kirkjunnar, 4
Ný íslandssago 1874-1944 —
StafsetningaiorSabék — Dýra-
fræðin verður endurskoðuð
gluggar á hvorri hlið kórs og
einn bogagluggi á vesturgafli
kirkjunnar.
Hér er um að ræða merkilega
nýjung og verkefni fyrir íslenzka
listamenn. Gæti þessi samkeppni
örvað til svipaðra vinnubragða
við skreytingu fleiri opinberra
bygginga.
Þátttökuréttur
í Evrópumeistara-
móti
Á BLAÐAMANNAFUNDI náms-
bókanefndar í gær, sögðu nefnd-
armenn nokkuð frá fyrirætlun-
um varðandi námsbókaútgáfu á
næstu árum.
Reynt er að taka sem mest til-
lit til óska kennaranna. Kvaðst
nefndin leggja áherzlu á sem nán
asta samvinnu við kennara og
skólastjóra og hafa leitað álits
þeirra og tillagna um starfsemi
útgáfunnar. Hefur nú þegar
verið hafinn undirbúningur að
Sjukoff fer fil Júgóslavíu
MOSKVU, 4. okt. — Sjúkoff
marskálkur, landvarnaráðherra
Sovétríkjanna, fór í dag með her-
skipinu Kuybysjef, til Júgóslavíu,
þar sem hann mun dveljast í
nokkra daga í boði landavarna-
Allsherjarverkfall
í Túnis
TÚNIS, 4. okt. — öll vinna lá
niðri í fjórar klukkustundir í
Túnis síðdegis í dag og var boðað
til allsherjarverkfallsins til þess
að mótmæla loftárásum franskra
sprengjuflugvéla á bæi við landa-
mæri Túnis og Alsír. Fréttamenn
segja, að verkfallið hafi verið al-
gert, ekki hafi einu sinni sézt
leigúbíll á götunum hvað þá ann-
að. öllum skrifstofum hins opin-
bera var lokað, svo og kvik-
myndahúsum og öðrum skemmti-
stöðum. Allstór hópur manna
safnaðist saman fyrir utan sendi-
ráð Frakka í höfuðborginni,
Túnis. — Efnt var til mótmæla-
fundar í miðri borginni. Ekki
kom til átaka.
AKRANESI, 4. október. — Þrír
komu inn í dag af raknetjabát-
unum sem úti voru og höfðu þeir
40 til 50 tunnur síldar hver.
Hingað kom togarinn Akurey
í nótt frá Vestur-Grænlandi með
200 lestir af karfa og 25 lestir af
þorski. —Oddur.
ráðherra Júgóslavíu. Búizt er við,
að skipið komi til Júgóslavíu 8.
okt. n. k. — Áður en Sjúkoff lagði
af stað í förina, ræddi nann við
Krúsjeff aðalritara, sem dvelst
um þessar mundir á Krím sér til
hressingar.
Eyddu
mein
peniu^um
WASHINGTON, 4. okt. — Banda-
rískir ferðamenn, sem heimsóttu
önnur lönd árið 1956, eyddu meiri
peningum en nokkru sinni áður.
Bandaríkjamenn eyddu 1800
milljónum dollara erlendis á ár-
inu 1956 og er það 200 milljónum
dollara meira en árið áður.
Af 1.240.000 Bandaríkjamönn-
um, sem fóru utan á árinu 1956,
lögðu 267 þús. leið sína til Evrópu.
Margir fóru einnig til Mexikó og
Kanada.
13 flugvélar
skotnar niður
PARÍS, 4. okt. — Franska her-
stjórnin í Alsír hefur skýrt frá
því, að Túnisbúar hafi skotið nið-
ur 13 franskar flugvélar á tíma-
bilinu 18.—30 sept. s. 1. Frönsku
flugvélarnar voru allar á eftir-
litsflugi yfir landamærum Alsír
og Túnis, þegar þær voru skotn-
ar niður.
útgáfu nokkurra bóka, sem þeir
töldu brýnasta nauðsyn til að
breyta eða gefa út nýjar. Má þar
nefna litprentaða landabréfabók,
íslandssögu um tímabilið eftir
1874 og allt fram til 1944, sem
samin er af Þorsteini M. Jóns-
syni, fyrrv. skólastjóra, og nýja
stafsetningarorðabók, sem tekið
hafa saman þeir Árni Þórðarson
skólastjóri, og Gunnar Guð-
mundsson, yfirkennari. Orðabók-
in mun koma út í næsta mánuði.
Því miður verður ekki hægt að
láta nemendur hafa hana ókeypis
af fjárhagslegum ástæðum. Gert
er ráð fyrir, að íslandssagan
komi út einhvern tíma á næsta
ári.
Auk beinna námsbóka mun
Ríkisútgáfan gefa út ýmsar hjálp
arbækur og hjálpargögn við nám
ið og selja sem næst kostnaðar-
verði. — „Ég get reiknað" nefn-
ist byrjendabók í reikningi eftir
Jónas B. Jónsson, fræðslustjóra
Tvö hefti koma út innan skamms
og verður hið fyrra með teikn-
ingum eftir Þóri Sigurðsson
kennara. Þá er í ráði að gefa út
vinnubókarblöð í landafræði,
teiknuð af Marinó L. Stefáns-
syni kennara. Ennfremur er haf-
in athugun á því, hvaða bækur
þarfnist endurskoðunar af þeim,
sem nú eru notaðar, og í hvaða
greinum sé þörf nýrra bóka.
Þegar hafa verið ráðnir menn
til að endurskoða Dýrafræði
Bjarna Sæmundssonar og ís-
lenzka málfræði eftir Björn Guð-
finnsson. Eru það þeir Guðmund
ur Kjartansson, jarðfræðingur,
og Eiríkur Hreinn Finnbogason,
cand. mag.
Eins og áður er vikið að mun
endurskoðun og samning náms-
bókanna taka langan tíma, þar
sem útgáfan vill að sjálfsögðu
reyna að vanda sem bezt til bók-
anna.
Námsbókanefnd er nú þannig
skipuð:
Séra Jónas Gíslason, formaður
Gunnar Guðmundsson, Helgi
Elíasson, Helgi Þorláksson og
Pálmi Jósefsson. — Varamenn:
Kristján J. Gunnarsson, varafor-
maður, Einar Magnússon, Frí-
mann Jónasson og Þórður Krist-
jánsson. — Framkvæmdastjóri er
Jón Emil Guðjónsson.
Á SUNNUDAGSKVÖLD hefst í
Reykjavík undirbúningskeppni
um þátttökurétt á næsta Evrópu-
meistaramóti í bridge, sem
háð verður í Osló næsta
sumar. — Spilað verður í
Sjómannaskólanum. Átta sveit-
ir taka þátt í keppni þessarj og
eru sveitarforingjar þessir: Ás-
björn Jónsson, Einar Þorfinnsson,
Hjalti Elíasson, Jón Björnsson,
Ólafur Þorsteinsson, Ragnar
Halldórsson, Sigurhjörtur Péturs-
son og Stefán J. Guðjohnsen.
Keppt er í fjögurra manna sveit-
um.
Ennfremur hafa tilkynnt þátt-
töku sína í keppnina um þátt-
tökuréttinn tvær sveitir frá Vest-
mannaeyjum og ein sveit frá
Akranesi. Vestmanneyjasveitirn-
ar munu spila innbyrðis til þess
að komast í úrslitakeppnina, sem
háð verður síðar í vetur, en sveit-
in frá Akranesj kemst beint í þá
keppni. Fjórar sveitir frá Reykja-
vík taka þátt í úrslitakeppninni.
Þess má geta, að sjö af þeim
sveitum, sem taka þátt í keppn-
inni í Reykjavík, eru frá Bridge-
félagi Reykjavíkur, en ein sveit-
in, Hjalta Elíassonar, frá Tafl-
og bridge-klúbbnum.
— írar — Danir
Frh. af bls. 1.
að sparka knettinum eins langt
út af vellinum og þeir frekast
gátu. Stóðust þá Danir ekki mátið
og ólætin hófust. Þeir köstuðu
eplum og tómum flöskum á írsku
leikmennina og herma fregnir, að
ávaxtasalar íþróttavallarins hafi
ekki grætt jafnmikið í annan
tíma. Einkum beindust árásirn-
ar að írska markmanninum og
mun hann hafa verið í lífshættu
um tíma. Síðustu 15 mínútur
leiksins slógust írsku og dönsku
leikmennirnir upp á líf og dauða
og mun það einna helzt hafa
minnt á slagsmál í Nýhöfninni.
Stjórn vallarins neyddist til að
sækja lögregluna til að skakka
leikinn og tókst það, eftir að
mikill liðsafnaður var kominn á
vettvang. Þegar leiknum lauk
loksins, var leikvangurinn einna
líkastur öskuhaugum og er nú
ónothæfur.
Eftir leikinn tókst írunum að
komast inn í búningsklefa sína
enda þótt margir Danir hefðu
fullan hug á því „að tala
við þá“. Loks komust írarnir út
af leikvanginum með aðstoð lög-
reglunnar, en þá var enn mikill
mannfjöldi fyrir utan völlinn.
Danir ætluðu sem sé að sýna ír-
unum, hvar Davíð keypti ölið.
★
Þessi leikur var liður í heims-
meistarakeppninni. Voru Eng-
lendingar, Danir og írar í 1. riðli.
Er honum nú lokið. Englending-
ar hlutu 7 stig, írar 5 stig og
Danir 0 stig.