Morgunblaðið - 17.01.1958, Qupperneq 11

Föstudagur 17. jan. 1951
MORCVTS BL 4Ð1B
11
Einar Thoroddsen hafnsogumaður:
Stœkkun Bleykjavíkurhafnar og futlnýting
innri hafnarinnar
HAFNARMÁLIN verða alltaf
stór og mikilsverður þáttur í
bæjarmálum Reykjavíkur. Segja
má að höfnin sé lífæð bæjarins
og þeirra sem hann byggja. Það
er því mikilsvert að vel sé á
þehn málum haldið. Þegar núver
andi höfn var byggð á árunum
1913—1917, hafa þeir menn, sem
þá réðu málum vissulega sýnt
stórhug og framsýni. Á þeim
tíma var lítil sigling hingað önn
ur en fiskiskip, sem héðan voru
gerð út. Fjármagn var ekkert til
að ráðast í stórframkvæmd slíka
sem þessa, og mannshöndin ein
að heita mátti til að framkvæma
verkið, því vinnuvélar voru þá
varla þekktar. Þrátt fyrir þetta
var málinu hrundið í framkvæmd
með mestu prýði, og enn í dag
búum við að því, sem þá var gert,
hvað snertir stærð hafnarinnar.
Ilins vegar hefur verið og er
enn unnið að því að fullgera höfn
ina innan garða. Nú hafa Sjálf-
stæðismenn lagt fram í bæjar-
stjórn tillögur um stækkun hafn-
arinnar, og fullnýtingu innri
hafnarinnar. í þessum tillögum,
sem eru mjög ýtarlegar, er í
upphafi gert ráð fyrir skiptingu
hafnarinnar í fiski- og farmskipa
höfn. Nauðsynlegt er að skipta
höfninni þannig eftir því hvaða
hlutverk henni er ætlað að leysa,
þar sem löndun á fiski og upp-
og útskipun á öðrum varningi
eiga ekki samleið. Gert er ráð
fyrir að vesturhluti hafnarinnar
verki fiskihöfn, en mið- og aust-
urhöfnin fyrir farþega og vöru-
flutningaskip. Við skiptingu hafn
arinnar, eins og gert er ráð fyrir,
skapast skilyrði til hagkvæmari
afgreiðsluhátta. T.d. er þá minna
um tilfærslu á þeim tækjum, sem
notuð eru við afgreiðslu skipanna
og ætti að auðvelda meiri véla-
notkun í því sambandi. Að þvi
ber að stefna, að unnt sé að
afferma fiskinn á færiböndum
beint inn í vinnslusali hraðfrysti
húsanna, þar sem þess er kostur.
Jafnframt verði ís og salt flutt
um borð á vélrænan hátt. Til
mikils hagræðis væri að fá af-
rennslisvatn frá Hitaveitunni á
f isklöndunarbry ggj urnar. Kæmi
það sér einkum vel að vetrinum
í kuldatíð, við þrif á lestum og
lestarborðum. Eins mætti hugsa
sér að nota það á eimkatla tog-
aranna, þegar þeir eru hreinsað-
ir, en upphitun þeirra tekur 20
klst. þegar hreinsun er lokið.
Mætti ef til vill stytta þennan
tíma verulega með notkun heita
vatnsins. Það virðist full þörf á
að notað sé allt, sem stuðlað geti
að hagkvæmari rekstri útgerðar-
innar.
Gert er ráð fyrir að athafna-
svæði bátaflotans verði við
Grandagarð og í ICróknum hjá
Fiskiðjuveri rikisins. Granda-
bryggjurnar eru, sem kunnugt er,
hallandi og verður því nokkur
hluti þeirra undir sjó á flóðum.
Slíka bryggjugerð tel ég ekki
heppilega og hagkvæmara að
bryggjur séu í fullri hæð, eða lá-
réttar. í tillögunum er gert ráð
fyrir bryggju með fram Fiskiðju-
verinu og landmegin austur að
lóð Stálsmiðjunnar, síðan komi
bryggja út frá landinu til norð-
urs. Áður hafði verið ákveðið
að byggja bryggju út frá Granda-
garði til austurs, alllangt norðan
við nyrzta bátalón, sem nú er.
Sunnan þessarar bryggju og á
milli hinnar bryggjunnar og
Grandagarðs, myndaðist ákjósan
leg bátakvi, sem veitti skjól í
öllum áttum. Með þessari bryggju
gerð myndaðist mikið viðlegu
pláss, og með nauðsynlegri upp-
fyllingu landmegin, skapaðist
nokkurt athafnasvæði. Sá kostur
fylgir þessu um leið, að tvö fisk-
Mjög víða erlendis eru' hafnir
afgirtar, og aðeins hlið, sem er
gætt af lögreglu. Aðgang að hafn
arsvæðinu fá ekki aðrir en þeir,
sem þangað eiga erindi. Ég get
ekki séð nein vandkvæði á því,
að hafnarsvæðinu hér sé lokað,
en hins vegar margt gott, sem af
því mundi leiða.
Margt fólk konur sem karlar
leggja leið sína að höfninni, án
þess að eiga þangað nokkurt þarf
legt erindi.
Ráp unglinga að næturlagi um
borð í skip, innlend sem erlend,
eins og nú á sér stað, er mál
sem þarf að athuga og koma í
veg fyrir, en ég hygg að það
verði erfitt verk fyrr en hafnar-
svæðinu verður lokað.
í framangreindum tillögum
Sjálfstæðismanna er lagt til að
ytri höfnin sem nú er, verði hag-
nýtt sem framtíðarhöfn. Gert er
ráð fyrir að lokað verði með
garði á milli örfiriseyjar og Eng-
eyjar. Ennfremur komi garður
Einar Thoroddsen
iðjuver eru þarna alveg hjá, svo
að auðvelt væri að landa á færi-
böndum beint frá skipshlið, þeim
fiski, sem þau tækju til vinnslu.
Norð-vestast í þessari kví með
fram Grandagarði, ætti að af-
marka svæði með bryggju, (eða
staurum) þar sem smábátar
(trillur) gætu verið I öruggu
skjóli fyrir veðrum, og aðskildir
frá stærri bátum. Að því verður
að vinna að smábátunum verði
ætlaður öruggur samastaður.
Sumir líta svo á að þeim sé of-
aukið í höfninni, og til engra
nytja. Hitt mun þó réttara, að
margur hafi haft góðan stuðning
af „trillunni" sinni tekjulega,
auk skemmtunar.
í tillögu Sjólfstæðismanna er
gert ráð fyrir að m.s. Akraborg
og öðrum flóabátum verði ætl
aður staður á milli Ægisgarðs og
Loftsbryggju.. Á því svæði er
fyrirhuguð bryggja meðfram
landinu, en bryggjur þær sem þar
eru hverfi. Vegna dýpis mun vera
nauðsynlegt að færa nokkuð út
frá hlaðna kantinum, sem nú er,
en við það eykst athafnasvæðið
nokkuð. Verbúðirnar, sem nú
eru, þurfa að hverfa, en byggja
í þeirra stað hús, sem væri í
samræmi við þarfir flóabátanna.
Akraborg hefur flutt, síðan hún
kom til landsins um 40 þús. far-
þega á ári. Hún er því eitt af-
kastamesta samgöngutæki hér
lendis. Nú mun vera von á nýju
skipi, sem verður í förum til
Vestmannaeyja. Það er því nauð-
synlegt, að þessum skipum séu
ætluð föst viðlegupláss, og að-
staða í landi til geymslu á vör-
um og annarar starfsemi. Á hafn
arbakkanum væri æskilegt að
reistar væru vöruskemmur, sem
gætu tekið á móti allri stykkja-
vöru fyrst í stað. Óheppilegt og
kostnaðarsamt er að flytja vörur
til geymslu á marga. staði, áður
en þær komast til eigenda. Á
austursvæði hafnarinnar, er lít-
ið um verðmætar byggingar, eða
frá Hafnarhúsinu og austur að
Ingólfsgarði. Þar er staður fyrir
margra hæða vörugeymsluhús.
Hvernig staðsetning þeirra og
gerð verður, er verkefni sér-
fróðra manna að fást við, og væri
sjálfsagt að nota reynslu ann-
arra þjóða í því sambandi. Jafn-
framt teldi ég eðlilegt, að skipa-
félögin og höfnin hefðu fulla
samvinnu sín á milli við iausn
þessa máls.
Þá vil ég víkja hér að einu
máli enn, en það er lokun hafn-
arsvæðisins. Mig hefur oft furð-
að á því, að ekki skuli vera
meira um það mál rætt en er.
útfærslu, eða hafnargerð á Við-
eyjarsundi, ef henta þætti, til
sérstakrar starfsemi, þegar tím-
ar líða.
Eðlileg byrjunarframkvæmd
væri garðurinn frá Örfirisey út
í Engey. Þegar náð væri nokkrum
áfanga með byggingu hans, t.d.
komnir 5—600 m., álít ég, að
hann myndi verja núverandi höfn
fyrir sjávargangi, einkum vest-
an-öldunni, en það er hún sem
veldur óróa og sú, sem oft hefur
slitið skip laus frá bryggjum og
valdið tjóni. Ef innanvert á þess
um garði væri vel frágengið við-
legupláss, myndi vera hægt að
leggja skipum að honum flesta
daga ársins. Að sjálfsögðu myndi
hann verða notaður fyrir stærstu
skipin, því þar væri nægjanlegt
dýpi. Á þennan hátt leystist að
nokkru vöntun á viðleguplássi
fyrir stór skip, þó að hafnargerð-
in í heild væri skammt á veg kom
in. Þó að þessi hluti garðsins
væri tekinn í notkun, hindraði
það ekki áframhaldandi bygg-
ingu hans.
Ekki má þó skilja orð mín
svo, að þetta verði öruggt við-
legupláss. Það yrði aðeins 1
stormi og þegar vestan-öldu legg
ur inn, sem órólegt væri að liggja
þarna. Hins vegar er opin leið að
fara frá þessari bryggju, ef óveð-
ur gengi að, og reynslan sýndi
að ekki væri liggjandi þar í
vondum veðrum.
Um bryggjugerð og hólfun hafn
arinnar hafa ekki verið gerðar
samþykktir enn þá, enda þarf
að undirbúa þetta mál vandlega,
tæknilega, og því ekki á færi
annarra en sérfræðinga á þessu
sviði að leysa þann vanda. Hér
er um svo stórt mál að ræða, að
mikils er vert að alls sé gætt i
undirbúningi, og reynt að forð-
ast mistök.
Ýmsar hafnargerðir hérlendis
eru misheppnaðar svo erfitt er úr
að bæta. Má rekja margar þeirra
til ónógs undirbúnings og tog-
streitu manna á milli. Vonandi
næst samstaða um þetta stóra
nauðsynjamál, án þess að til
flokkadrátta komi. Sjálfstæðis-
menn munu leggja ríka áherzlu á,
að það verði farsællega til lykta
leitt.
........■:I..Í..Í i:
Koit, sem sýnir stækkun hafnarinnar
út frá Lauganesi og síðan garður^
frá suðurenda Engeyjar, en inn- '
siglingin verði á milli þessara
garða. Stærð hafnarinnar, sem
afmarkast með þessu móti verður
um 3.5 ferkm. eða nál. 9 sinn-
um stærri en núverandi höfn.
Með því að stækka höfnina þann-
ig verður hún í beinu sambandi
við núverandi höfn, en það er
stórt atriði. Liggur í augum uppi,
hvaða óþægindi, og í mörgum til-
fellum aukinn kostnaður, væri
því samfara ef stækkun hafnar-
innar væri alveg aðskilin frá
núverandi höfn, en það yrði ó-
hjákvæmilegt, ef ráðizt væri í
hafnargerð á öðrum stað en þess
um. Hins vegar skerðir þessi
stækkun hafnarinnar á engan
hátt möguleika fyrir enn meiri
Svörtn til Bulpnins rædd í Poríi
PARÍS 15. janúar. — Bandaríkin
og Frakkland hafa þegar sent
svör sín við síðasta bréfi Bulg-
anins til Moskvu — og brezka
svarið mun verða sent á næst-
unni. Fastaráð Atlantshafsbanda-
lagsins samþykkti brezka svarið
í dag. Öll munu svörin vera á þá
leið, að hugsanlegan fund ríkis-
leiðtoganna verða að undirbúa
vel. Hins vegar mun Macmillan
hafa í sínu svari virzt fúsari til
þess að ræða um griðasáttmála
austurs og vestur og pólsku til-
löguna um „afvopnað” belti í Ev-
rópu en þeir Gaillard og Eisen-
hower. Upprunalega var bréf
þetta rætt sem svarbréf við bréfi
Bulganins til Macmillans frá 10.
fyrra mánaðar, en nú var fellt
inn í það svar við síðasta bréfi
Bulganins.
Mun fastaráðið koma aftur sam
an til fundar til þess að ræða
svör annarra forsætisráðherra
við bréfum Bulganins, en ekki
er vitað hvaða svör hafa þegar
borizt til Parísar.