Morgunblaðið - 30.01.1958, Blaðsíða 13

Fimmtudagur 30. jan. 1958
MORCVNBLAÐIÐ
13
Sæmondur Tryggvi Sæmundsson
Fæddur 19. janúar 1869.
Dáinn 23. janúar 1958.
„Næsta ár verður faðir minn
níræður," sagði Jóhannes Óli
Sæmundsson við mig fyrir um
það bil hálfum mánuði.
Svo lézt hann þá hinn 23. þ. m.
Á átta tíu og níu ára afmæli
sínu sat hann í hópi sona sinna
og ræddi hress og glaður, spuiði
tíðinda og minntist liðinna daga.
Fjórum dögum síðar leið hann
skyndilega og þrautalaust út af,
svo sem allt í einu hefði hann
verið kvaddur brott, við hann
sagt af þeim mikla reiðara:
„Nú hefur þú hvílzt nógu lengi
eftir gott og mikið dagsverk. Nú
er þörf stjórnsemi þinnar, sjó-
mennsku, þreks og atorku, — nú
bíður þín skip með bundið segl
við rá.“
Og í dag verður hann jarð-
sunginn.
Ég hef í „Virkum dögum“ sagt
allýtarlega sögu Sæmundar Sæ-
mundssonar, og mun ég aðeins
lauslega drepa hér á nokkur atr-
iði í ævi hans.
Hann fæddist 19. janúar 1869
í Gröf í Kaupangssveit í Eyja-
firði, var af góðum eyfirzkum
ættum. Snemma missti hann föð-
ur sinn, kom stálpaður sem smali
að Látrum á Látraströnd og fór
ekki þaðan fyrr en hann var
orðinn fulltíða maður. Þar bjuggu
mikil myndarhjón, og kynntist
Sæmundur þar ærnu athafnalifi
á landi og sjó að þeirrar tíðar
hætti, átti þar allstrangan, en þó
hagnýtan skóla.
Snemma fór hann að stunda
sjó, fyrst á áraskipum, en síðan
á hákarlaskútum, og varð tvítug-
ur stýrimaður á slíkri skútu.
Tuttugu og tveggja ára varð hann
skipstjóri á slíku skipi. Þótti
hann þá maður ærið álitlegur.
Hann skorti aðeins þumlung á
þrjár álnir, og svo var hann
þrekinn, að hann vóg 100 kíló.
Hann var fríður sýnum, bjartur
yfirlitum, sviphýr og þó mikii-
leitur. Árið 1895 kvæntist hann
mikilli myndar- og efnisstúlku,
Sigríði Jóhannesdóttur frá Kuss-
ungsstöðum í Hvalvatnsfirði. Þau
reistu bú í Stærra-Árskógi á Ár-
skógsströnd árið 1897. Sæmundur
hélt þó áfram skipstjórn, og á
haustin stundaði hann síldveiðar
á Eyjafirði. Árið 1906 keypti hann
norskt skip með Ottó Tuliníusi
og var síðan skipstjóri á því í
mörg ár. Þeir félagar létu setja
í það vél, og síðan stækkuðu þeir
það að miklum mun. Hét það
Hjalteyrin. Sæmundur stundaði
bæði þorsk- og síldveiði á Hjalt-
eyrinni.varð með þeim allra
fyrstu íslenzkra manna til þess
að veiða síld í snurpunót.
Árið 1908 varð Sæmundur fyrir
þeirri sorg að missa hina ágætu
konu sína frá átta börnum, sem
öll voru innan við fermingu. Börn
þeirra voru öll hin mannvænleg-
ustu og urðu myrtdarfólk. Elzt
var Guðrún. Hún lézt fulltíða,
ógift. Þá var Þórhallur, sem er
bæjarfógeti á Akranesi Þriðja
barnið var Elín, lézt uppkomin,
ógift, fjórða Sigmundur, bifreiða-
stjóri í Reykjavík, kvæntur Þóru
Ólafsdóttur frá Hvítárvöllum,
hann lézt fyrir allmörgum ár-
um, fimmta Ingileif, gift Kristni
Magnússyni á Blönduósi, sjötta
Jón skipstjóri í Lyngholti í Garða
hreppi, kvæntur Helgu Sigurðar-
dóttur úr Njarðvík austur, sjö-
unda Jóhannes Óli, námsstjórj á
Norðurlandi, búsettur á Akur-
eyri, kvæntur Svanhildi Þorst-
einsdóttur frá Rauðuvík, áttunda
Guðmundur bifvélavirkj í Reykja
vík, kvæntur Guðrúnu Ásgeirs-
dóttur úr Bolungarvik. Son átti
Sæmundur utan hjónabands.
Hann heitir Gestur og hefur lengi
búið myndarbúi á Efsta-landi í
Öxnadal og verið atkvæðamaður
í sveit sinni.
Eftir konumissinn kom nokk-
urt reik á ráð Sæmundar. Hann
brá búi, en hélt áfram skip-
stjórn nyðra, unz hann 1918 tlutt
ist vestur til ísafjarðar. Þar var
hann skipstjóri um nokkurt ára-

bil, bjó ýmist í Hnífsdal eða á
ísafirði. Hann hafði þá ráðskonu,
sem Guðrún hét Benjamínsdóttir,
greind kona og skemmtileg. Árið
1928 varð Sæmundur hafnar
vörður á ísafirði, og því starfi
gegndi hann til 1944. Þá var heils
an tekin að bila, og fluttist hann
suður, var nokkur ár hjá Jóni,
syni sínum, en síðustu árin hjá
Þórhalli á Akranesi, og þar lézt
hann.
Eins og áður getur, var Sæm-
undur mikill vexti og þrekinn, og
hann var með afbrigðum kempu-
legur. Hann var svo sterkur, að
menn setti hljóða þá sjaldan þeir
sáu hann neyta síns mikla afls.
Hann var og stórvirkur og hrað-
virkur, þegar því var að skipta,
laginn og hagsýnn við verk, svo
að af bar. Hann var ágætur sjó-
maður, góður stjórnari, gætinn
og djarfur í senn, veðurglöggur
og eftirtektarsamur á allt. sem
máli varðaði á sjónum. Hann
hafði og gott lag á mönnum, var
fámáll, en þó glaðlegur, skap-
mikill, en stillti vel skap sitt,
enda mátti hann fyrir afls sakir
gæta sín að taka ekki ógætilega
til hendi, ef hann mætti misjöfnu.
Hann talaði ekki um rkip eins
og dauða hluti, heldur sem lifandi
verur, sem gæddar væru sinum
sérkennum til ills eða góðs. Um
sum talaði hann hálfespur, önnur
í spaugkenndum tón, enn önnur
af virðingu. Hann var kappsmað-
ur á sjó og aflamaður, og þá
einkum á hákarl og síld. Hann
lýsti þannig gáfum sínum við
mig:
„Ég var tregnæmur á allt, bók-
legt og verklegt, sem ég hafði
ekki áhuga á, en mér hefur alltaf
verið fleygt niður á hvaðeina,
sem ég hef haft yndi af.“
Hvað sem þessari lýsingu líður,
er víst um það, að hann var
gæddur miklum hyggindum. Auk
alls síns verksvits á sjó og landi
bar hann mjög glöggt skyn á
menn, á illt og gott í fari þeirra,
og hann hafði næmt auga fyrir
öllu sem skrýtið var eða á einn
eða annan hátt skemmtilegt.
Hann var orðvar, en bersögull,
ef þess þurfti við, tróð ekki ill-
sakir við neinn að fyrrabragði,
en lét heldur ekk ganga á sinn
hlut. Skyldurækinn var hann
með fágætum og vildi ekki á
neinu níðast, sem honum var trú-
að fyrr og varð barnslega sár, ef
hann taldi sér hafa orðið eitt-
hvað á þótt í mjög litlu væri.
Risnumaður var hann, hafði ríka
réttlætistilfinningu og mátti ekk-
ert aumt sjá án þess að vilja þar
úr bæta.
Það taldi hann mest lán sitt
sem sjómanns, að hann hafði aldr
ei misst út mann alla sína löngu
og ströngu skipstjórnartíð í bar-
áttu við hafís, hríðir og sjóa, en
hins vegar orðið þess auðið að
bjarga mörgum mannslífum úr
greipum Ægis. Fyrir það hlaut
hann heiðursverðlaun frá A1
þingi.
Sæmund þekkti ^ég náið í
fimmtán ár, hitti hann langtím
um saman dag hvern, og mér var
hann góður og trölltryggur vinur
Vildi ég gjarnan, að þá er ég
verð kvaddur til að stíga út í
þann nökkva, sem flytja skal mig
yfir höf milli heima, væru þeir
þar skipstjórnarmenn, hann og
faðir minn, og væri mér raunar
sama hvor þeirra stýrði að
bryggjunni og hvor tæki í hönd
mér og styddi mig á skipsfjöl.
Guðmunður Gíslason Hagalín
Hreppsnefnd
Eyrarbakka
NÚ liggja íyrir upplýsingar um
hverjir muni taka sæti í hinni ný
kjörnu hreppsnefnd á Eyrar-
bakka, en þar hlaut sameiginleg
ur listi Alþfl. og Framsóknar 5
menn kjörna, en D-listi Sjálf
stæðismanna 2 menn kjörna. — í
hreppsnefndinni eru: Vigfús Jóns
son, Sigurður Ingvarsson, Þórar-
inn Guðmundsson (Framsókn),
Ólafur Guðmundsson og Ragnar
Böðvarsson. Hreppsnefndarfull
trúar Sjálfstæðismanna verða
þeir Bjarni Jóhannesson formað-
ur og Bragi Ólafsson læknir.
kjótaefni
Crepé-efni
Margir litir.
A T H.: Crepé-efni er aðal tízkuefnið í ár.
MARKAÐURINN
HAFNARSTRÆTI 11
KVENBOMSIJR
fyrir háa og lága hæla.
Margar geröir og litir.
Hlífar-skófatnaður á karla,
konur og börn.
Ú R V A L,
Sendum í póstkörfu.
HECTOR
Laugaveg 11 — Laugaveg 81
Viðskiptavinir vorir
eru vinsamlegast
beðnir að sækja
sólaða og viðgerða
h j ó 1 b a r ð a,
sem allra fyrst.
Hjólbarðinn hf.
Hverfisgötu 89