Morgunblaðið - 30.04.1958, Page 1

20 síður
45. árgangur
97. tbl. — Miðvikudagur 30. apiíl 1958
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Samtal við Hans C. Andersen:
Formaður íslenzku sendinefndarinnar
í Genf telur, að mikilsverður árangur
hafi orðið á Genfarráðstefnunni
íslendingar hafa algerlega frjálsar hendur
um aðgerðir í landhelgismálunum og rík-
isstjórn íslands mun gera þær ráðstafanir,
sem henni þýkir henta
Mikoyan heilsar von Brentano við komuna til V-Þýzkalands. —
Á heimleiðinni kom hann við í A-Berlín. Hann fór aftur
heim til Moskva í gær.
Míkoyan átti skemmtilegt sam-
tal við Strauss í veizlu í Bonn
„Þér eruð mjog geðugur maðuir en ræður
yðar eru ógeðfelldar,” sagði Rússinn — og
ráðlagði Strauss að hætta að halda ræður
BONN — Nú hafa borizt frekari
fregnir af heimsókn Mikoyans til
Bonn, en eins og kunnugt er,
vakti koma hans mikla athygli.
Mikoyan kom í þeim erindum að
undirrita verzlunarsamning við
Vestur-Þjóðverja. Þegar undirrit-
un hafði farið fram, sagði Miko-
yan í hjartnæmri ræðu, að nú
hefði verið lagður grundvöllur að
betri og traustari vináttu milli
landanna er verið hefur. Síðan
tók hann lengi og fast í hönd
von Brentanos, utanríkisráðherra
Vestur-Þýzkalands, og sleppti
henni ekki fyrr en bandarískir
sjónvarpsmenn höfðu náð góðum
myndum. Síðan tók von Bren-
tano til máls og sagði, að verzi-
unarsamningurinn væri mikil-
vægur. Vildi hann þó ekki gera
meira úr honum en efni stóðu til
og segja fréttamenn, að viðmót
hans hafi verið fremur kuldalegt
„að venju“. Samkvæmt samn-
ingnum mun verzlun Rússa og
Vestur-Þjóðverja nema 3,2 mill-
jörðum v-þýzkra marka á næstu
þremur árum. Ennfremur er gert
ráð fyrir, að Rússar sendi heim
þýzka stríðsfanga, sem enn eru
í haldi í Sovétríkjunum.
Fréttamenn segja, að Mikoyan
hafi tekið eftir því skömmu eftir
komuna til Bonn, að hann hafði
gleymt penhanum sínum í flug-
vélinni. Ekki vildi hann undirrita
samninginn með öðrum penna,
svo að bifreið var send eftir hon-
um til Frankfurt, þar sem flug-
vélin lenti. Vegalengdin mi.Ui
Frankfurt og Bonn er um 180 km.
Kom bifreiðin aftur skömmu áð-
ur en sammngurinn var undir-
ritaður.
Mikoyan var boðið til veizlu.
Þar hitti hann m. a. Strauss land-
varnaráðherra. Þegar þeir höfðu
rabbað saman stundarkorn, sagði
Mikoyan af óvenjulegri einlægni:
„Þér eruð mjög geðugur maður,
en ræður yðar eru ógeðfelldar og
ættuð þér að hætta að halda
þær“. Strauss svaraði með því að
segja, að „Moskva hefði mjög
ógeðugan fulltrúa í Austur-
Þýzkalandi — Ulbricht aðalrit-
ara. Þér ættuð að senda hann til
Moskvu og skulum við gjarnan
greiða uppihald hans þar“. Miko-
yan svaraði: „Ulbricht er alls
ekki ógeðugur maður, eins og þér
haldið. Þér ættuð að tala persónu
lega við hann og getið þér þá
sannfærzt um það. Ég hélt í fyrst-
unni, að þér væruð ljótur og leið-
inlegur, en nú hef ég breytt um
skoðun". Þá spurði Mikoyan:
„Hvers vegna hervæðist þið?“
Strauss svaraði: „Dvergurinn ótt-
ast risann“. Hér greip Etzel fjár-
málaráðherra inn í samtalið og
sagði: „Ef þið veitið Austur-
Þýzkalandi frelsi, skal ég sjá um,
að hersveitir Strauss fái ekki eyri
úr ríkiskassanum". Síðan tókust
þeir í hendur Strauss og Mikoyan
og skáluðu. Áður hafði Strauss þó
lýst því yfir, að Mikoyan þekkti
ekki ræður sínar nema af úr-
dráttum í rússneskum blöðum og
lélegum þýðingum eða af umtali
ráðgjafa hans. „Næst þegar ég
held ræðu“, sagði hann, „skal ég
senda yður hana eins og hún
leggur sig“.
GENF, 29. apríl. — Einkaskeyti
til Mbl. frá fréttaritara þess í
Genf. — íslenzka sendinefndin
er ennþá hér í Genf, en í dag
voru samþykktir ráðstefnunnar
undirritaðar. — Ég átti tal við
Hans G. Andersen formann ís-
lenzku sendinefndarinnar í dag
og spurði hann u> álit hans á
störfum ráðstefnunnar og þeirn
árangri sem náðst hefði í því að
setja réttarreglur á hafinu, —
Blöðin hér hafa sagt, að árangur
ráðstefnunnar hafi ekki orðið sá,
sem vonazt var til og er fyrst
og fremst bent á, að engin niður-
staða hafi fengizt á víðáttu land-
helginnar. Hans sagði m. a. um
þessi mál: Ég tel, að mikill og
markverður árangur hafi orðió
í ýmsum málum hér á Genfar-
ráðstefnunni, og má þar fyrst og
fremst nefna að meirihlutinn hef.
ir auðsjáaplega verið þeirrar skoð
unar, að þriggja mílna reglsn sé
nú úr sögunni. Kom það greini
lega í ljós í umræðunum um
I landhelgismálin og af afstöðu
sumra þeirra landa. sem áður
höfðu stutt 3 sjómílur, en nú
gátu fallizt á 6 mílna landhelgi.
í öðru lagi hefir fengizt fullkom-
in staðfesting á því, að heimilt
sé að draga beinar grunnlínur,
svo sem gert hefir verið við ís-
land undanfarin ár, eða frá 1950.
í þriðja lagi virðist nú ljóst, að
rétt sé að greina milli hinnar
eiginlegu landhelgi og fiskveiði-
lögsögunnar, og jafnframt að
ekki sé rétt að miða við minna
en a. m. k. 12 sjóm., þegar um
fiskveiðilögsöguna er að ræða. í
fjórða lagi er nú viðurkenning
fengin á því, að utan þess svæðis
beri að viðurkenna forgangsrétt
strandríkis til fiskveiða, svo sem
fram kemur í tillögu Suður-Afr-
íku, sem samþykkt var á ráðstefn
unni.
Að öllu athuguðu, sagði Hans
G. Andersen enn fremur, hefir
ráðstefnan haft mjög mikla þýð-
ingu fyrir íslendinga, svo sem
ég hefi tekið hér fram. En þér
spyrjið einnig um afstöðu ríkja
til útfærslu landhelginnar. Um
það vil ég segja þetta: Eftir að
ráðstefnunni hefir misíekizt að
komast að niðurstöðu um það,
hve víð landhelgin skuli vera,
eins og ég tók fram í ræðu minni
á síðusta fundinum á sunnudags-
kvöldið, þá álítur íslenzka sendi-
nefndin, að íslendingar hafi
óbundnar hendur um víðáttu fisk
veiðilögsagnar okkar. Og segja
má, að það sé ekki sízt vegna
þess, að með öllu er óvíst hver
árangur verður af næstu ráð
stefnu, sem kölluð verður saman
til þess að ræða landhelgismálin.
Það er skoðun íslenzku sendi-
nefndarinnar, sagði Hans G. And-
ersen að lokum, að nú að ráð-
stefnunni lokinni, hafi íslending-
ar algerlega frjálsar hendur um
aðgerðir í landhelgismálunum.
Og ríkisstjórn íslands mun gera
þær ráðstafanir í þeim efnum,
sem henni þykir henta.
Nelirú er orðinn
þreyltur á
stjórnarstörfum
DELHÍ, 29. apríl. — Á fundi
Þjóðþingsflokksins í dag lýsti
Nehru, forsætisráðherra Ind-
lands, yfir því, að hann hefði
boðizt til þess að láta af em-
bætti forsætisráðherra. Sagði
hann, að hann vildi gjarna heyra
álit fundarins á þessu máli. Hann
hefur verið forsætisráðherra Ind
lands síðan 1947.
Nehrú sagði, að hann langaði
til að vera laus við áhyggjur em-
bættisins og lifa í landi sínu eins
og hver annar óbreyttur borgari.
Hann vildi nú fá tækifæri til að
hugsa um sjálfan sig og einka-
mál sín. — Flokkurinn mun at-
huga þessa tillögu Nehrús.
Pleven vinnur að
stjórnarmynciun
PARÍS, 29. apríl. — Pleven vinn-
ur nú að því að koma saman
nýrri stjórn í Frakklandi. Ekki
hefur það gengið eins og í sögu.
en þó hefur hann fengið stuðning
lýðræðisflokkanna við Alsír-
stefnu sína. Jafnaðarmenn hafa
þó ekki gefið endanlegt svar enn.
Þeir munu taka ákvörðun um
málið á aukafundi.
Enn á Pleven eftir að fá sam-
þykki flokkanna við stefnu sína
í efnahagsmálum og eru skiptar
skoðanir un, hvernig það muni
takast.
Bandaríkjostfórn lagði iram
tillögu í Öryggisráðinu um
eftirlit á norðursvæðinu
Ráðstjórnin hafnaði henni i gærkvöld
NEW YORK, 29. apríl — í dag kom Öryggisráðið saman til að ræða
þá uppástungu Eisenhowers Bandaríkjaforseta, að komið verði á fot
sérstakri eftirlitsnefnd, sem hafi eftirlit með öllu flugi á norður-
svæðinu (yfir heimskautslöndunum), en með því ætti að vera
tryggt, að eKki verði gerð skyndiárás á Bandaríkin eða Sovétríkin.
./afnframt báru Rússar fram tillögu þess efnis, að Öryggisráðið óski
þess, að ríkisleiðtogar stórveldanna komi saman til fundar og verði
þá fyrrnefnt atriði til umræðu þar.
Sobolev, fulltrúi Rússa, gagn-
rýndi Cabot Lodge, fulltrúa
Bandaríkjanna, fyrir að víkja
ekki úr formannssæti á meðan
rædd er tillaga, sem hann hefur
borið fram sjálfur fyrir hönd
stjórnar sinnar, en sem kunnugt
er, gegnir Lodge formanns-
störfum í ráðinu um þessar mund
ir. —
Lodge ræddi nokkuð tillögu
Bandaríkjastjórnar og kvað það
von hennar, að Rússar fallist á að
komið verði á eftirliti á norður-
svæðunum. Hann sagði, að eng-
in vafi léki á því, að það mundi
draga úr spennunni í alþjóðamál-
Islendingar víkka út fiskveiðiland-
helgi sína í 12 mílur innan mánaðar
— segir i fréttaskeyti frá NTBjReuter i gærkvöldi
GENF, 29. apríl — Islendingar
munu innan skamms víkka út
fiskveiðilandhelgi sína í 12 sjó-
mílur. Þessi fregn er höfð eftir
mönnum, sem hafa verið í nánu
sambandi við sendinefnd Islands
á Genfarráðstefnunni. Óstaðfest-
ar fregnir herma, að íslenzka fisk
veiðilandhelgin verði víkkuð út
innan eins mánaðar.
Fregn þessi er samkvæmt
skeyti frá Reuter NXB, og segir
ennfremur í því, að ríkisstjórn Is-
lands taki ekki í mál að bíða eft-
ir því að ný ráðstefna komist að
samkomulagi um fiskveiðiland-
helgina.
um og gera að engu hættuna á
skyndiárás. Sagði Lodge enn-
fremur, að stórveldin ættu að
vinna að því öllum árum að eyða
ótta þjóðanna við nýja heims-
styrjöld. Að því miðaði þessi til-
laga Bandaríkjastjórnar.
MOSKVU, 29. apríl — Gromyko,
utanríkisráðherra Rússa, visaði í
dag á bug tillögu Bandaríkja-
manna um eftirlit á norðursvæð-
unum. Sagði hann, að hér væri
um áróðursbragð að ræða af
hálfu Bandaríkjastjórnar. — Gro-
myko skýrði frá þessari stefnu
Sovétstjórnarinnar á blaðamanna
fundi í Moskvu í dag. Hann
minntist á ákæru Sovétstjórnar-
innar á hendur Bandaríkjamönn-
um fyrir að senda flugvélar með
kjarnorkuvopn að landamærum
Sovétríkjanna og gagnrýndi slíkt
flug harðlega.
Nasser í Moskvu
29. APRÍL. — Nasser kom í dag
í opinbera heimsókn til Moskvu.
Á meðal þeirra, sem tóku á móti
honum, voru Voroshilov fcseti
Krúsjeff forsætisráðnerra.