Morgunblaðið - 13.08.1958, Blaðsíða 14

14
MORCUNfíl. AÐIÐ
Miðvikudagur 13. ágffst 1953
Kjarnorkukafbáturinn Nautilus. „Við viljum helzt alitaf vera í kafi“, sagði einn bátSverja við
fréttamenn í Portiand í gær. „Ég verð að viðurkenna, að Nautilus er ekki goít „sjóskip", og við
verðum allir sjóveikir, ef við siglum til lengdar á yfirborðinu“.
Nautilus náði 20 mílna hraða
Skipi og skipshöfn vel fagnað í Englandi
PORTLAND, 12. ágúst: — Banda-
ríska kjarnorkukafbátnum og á-
höfn hans var vel fagnað, er hann
sigldi inn á höfnina í Portland á
Englandi í dag, en það var fyrsti
viðkomustaður kafbátsins síðan
hann hélt frá Hawaii á Kyrrahafi
og sigldi yfir heimskautið á dög-
unum, undir heimskautsísnum.
Anderson skipstjóri hafði farið
flugleiðis til Washington, sem
kunnugt er — með þyrlu frá
skipsfjöl, til Keflavíkur og þaðan
vestur um haf. Hann kom flug-
leiðis til Bretlands í tæka tíð til
þess að komast út í kafbátinn áð-
ur en hann lagði að landi, eins
og ráð hafði verið fyrir gert.
Brezku blöðin voru harðorð í
garð stjórnarinnar í morgun
vegna þess hve móttaka Ander-
sons, er hann kom frá Washing-
ton, hafði verið viðhafnarlítil.
Sum blöðin sögðu, að einungis
brezkir tollverðir hefðu tekið á
móti honum — og önnur, að
heimskautsfarinn hefði hlotið ís-
kaldar móttökur.
En þetta var bætt upp í dag,
því að Bretar fögnuðu Nautilus
og áhöfn með fádæmum. Flug-
vélar og skip fóru til móts við
bátinn og tugþúsundir Breta voru
á hafnarbakkanum til þess að
hylla skipverja.
Whitney, sendiherra Bandaríkj
anna í London, flutti ræðu, er
Nautilus lagði að. Ávarpaði hann
áhöfn í nafni Eisenhowers og
þakkaði þeim unnið afrek, sem
mundi lifa í siglingasögunni um
aldur og ævi. Sæmdi hann skips-
menn heiðursmerkjum og sagði
það sérstaklega vel til fallið að
Nautilus skyldi einmitt hafa
fyrstu viðkomu í Bretlandi, sem
alið hefði svo marga sægarpa og
heimskautafara.
Brezki varnarmálaráðherrann
Duncan Sandys sendi áhöfn kaf-
bátsins heillaóskir og bauð hana
velkomna og sagði för kafbátsins
jafnast á við mestu afrek sjó-
ferðasögunnar.
Könnunarför kjarnorkukafbáts
ins Nautilus frá Kyrrahafi til
Atlantshafs hefur veitt vísinda-
mönnum margs konar nýjar upp-
lýsingar um Norður-íshafið, og
jafnframt verður hún sennilega
til þess, að hægt verður að finna
styttri siglingaleið fyrir kaup-
skip frá Kyrrahafi til Atlants-
hafs.
I þessari könnunarför kjarn-
orkukafbátsins voru gerðar mæl-
ingar á sjávardýpi og þykkt íss-
ins alla leiðina yfir þvert Norð-
ur-íshaf. Meira en 11 þúsund
dýptarmælingar voru gerðar í
Norður-íshafinu, sem hingað til
hefur verið tiltölulega lítt rann-
sakað. í kafbátnum eru 10 mis-
munandi dýptarmælitæki til þess
að mæla þykkt íssins fyrir ofan
og þrjú til þess að mæla hæð
íssins frá hafsbotni.
Meðalþykkt íssins við
norðurskaut 3,6 m
Af þessum mælingum kom í
ljós, að sjávardýptin við norður-
skaut er 4,087 metrar, eða 587,5
metrum meiri en mesta dýpi, sem
mælzt hafði hingað til á þess-
um slóðum. Meðalþykkt íssins
við norðurskaut reyndist vera
3,6 metrar, en á nokkrum stöðum
náði hann 15 metra þykkt eða
meira. Þá komu og í Ijós marg-
ar nýjar upplýsingar um hinn
2,700 metra háa neðansjávar-
hrygg, Lomonosov-hrygginn, sem
liggur frá Kanada til Sovétríkj-
anna og skiptir Norður-íshafinu
í tvennt.
Þessi könnunarför Nautilus
stóð yfir í fjóra daga, og sigldi
hann samfleytt 1,830 mílna vega
lengd undir ísbreiðunni við norð-
urskaut. Hann lagði upp frá
Hawaii hinn 23. júlí sl., fór um
Beringssund og kafaði undir
heimsskautsísinn hinn 1. ágúst.
Siglingin neðansjávar frá Hono-
lulu til Beringssunds er 2,901
míla, og meðalhraði hans á þeirri
Plast dúkar, Plast efni
Gardínubuðin
Laugaveg 28.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 13., 14. og 15. tbl. Lögbirtingablaðsins
1958, á húseigninni Vonarland við Sogaveg, hér í bænum,
eign Guðmundar Magnússonar, fer fram eftir kröfu toll-
stjórans í Reykjavík á eigninni sjálfri, föstudaginn 15.
ágúst 1958, kl. 3y2 síðdegis.
Borgarfógetinn í Reykjavík.
leið var 20 sjómílur, en það er
mesti hraði, sem hingað til hef-
ur náðst á löngum neðansjávar-
siglingum. Hann var undir norð-
urskautinu hinn 3. ágúst og kom
upp undan ísbreiðunni hinn 5.
ágúst. Hann var undan íslands-
ströndum hinn 8. ágúst, og för
hans lauk í dag, þegar hann kom
til Portlands í Englandi.
★
Auk dýptarmælitækjanna er
kafbáturinn útbúinn sérstöku
sjónvarpstæki, sem sýnir ísinn
fyrir ofan. Þar er og nýtt og
fullkomið siglingakerfi, en í því
má fylgjast með afstöðu kafbáts-
ins, hvenær sem er, án þess að
reikna hana út frá stöðu stjarn-
anna eins og hingað til hefur
tíðkazt.
Nánari upplýsingum um þetta
siglingakerfi, sem starfar algjör-
lega sjálfstætt og vindar eða
straumar haf engin áhrif á, er
haldið leyndum. Þó sagði tals-
maður fyrirtækisins North Ame-
rican Aviation Co., Inc., þar sem
það er framleitt, eftirfarandi um
starfsemi þess:
í tæki þessu eru nokkrir ákaf-
lega vandaðir og nákvæmir snúðu
hallamælar og hraðamælar. Frá
þeirri stundu sem það er sett
af stað, mælir það nákvæmlega
og viðstöðulaust hreyfingar kaf-
bátsins og breytingar frá upphaf-
legri stöðu hans. Mælingar þess-
ar eru svo nákvæmar, að þar
koma jafnvel fram hreyfingar
vinda og sjávarstrauma. Að gera
samanburð á þessu taeki og venju
legum siglingatækjum kvað tals-
maðurinn vera svipað og „að
bera saman rómverskan hestvagn
og Cadillac frá 1958“.
★
Kjarnorkustöðin í Nautilus er
í aðalatriðum svipuð kjarnorku-
stöðinni í Shippingport í Pennsyl-
vaníu, sem framleiðir raforku til
heimilis- og iðnaðarþarfa. Hverf-
ill skipsins er í rauninni knúinn
venjulegri ógeislavirkri gufu,
enda þótt hann fái orku frá atóm
inu.
Nautilus er fyrsti kjarnorku-
kafbátur Bandaríkjaflota. Hann
á tvö systraskip, Seawolf og
Skate, sem nú eru í notkun, og
þremur öðrum kjarnorkukafbát-
um, Swordfish, Sargo og Skip-
jack, hefur verið hleypt af stokk
unum. Loks verður enn tveim-
u. kjarnorkukafbátum hleypt af
stokkunum í þessum mánuði, og
verC_ þeir nefndir Seadragon og
Triton. Alls hefur verið áætlað
að smíða 29 kjarnorkúkafbáta í
Bandaríkjunum og 14 þeirra eru
nú í smíðum.
SíldveiBiskýrslan
Botnvörpuskip: Egill Skallagrímsson, Reykjavík .... 4577 Þorsteinn þorskabítur, Stykkish. 5135 Mótorskip: Aðalbjörð, Höfðakaupstað 538 Ágúst Guðmundsson, Vogum ... .... 3905 Akraborg, Akureyri 2869 Akurey, Hornafirði 1236 Álftanes, Hafnarfirði 3087 Höfðaklettur, Höfðakaupstað 686 Höfrungur, Akranesi 3029 Ingjaldur, Krundarfirði 2512 Ingvar Guðjónsson, Akureyri 1805 ísleifur II, Vestmannaeyjum 900 ísleifur III, Vestmannaeyjum 795 Jón Finnsson, Garði 2336 Jón Kjartansson, Eskifirði 3687 Júlíus Björnson, Dalvík 1284
Andri, Patreksfirði 1917 Arnfinnur, Stykkishólmi 658 Arnfiröingur, Reykjavík 3952 Ársæll Sigurðsson, Hafnarfirði .... 1912 Ásgeir, Reykjavík 2998 Kambaröst, Stöðvarfirði 2540 Kap, Vestmannaeyjum 1406 Kári, Vestmannaeyjum 1573 Kári Sölmundarson, Reykjavík .... 1948
Auður, Reykjavík 1573
Baldur, Vestmannaeyjum 845 Baldvin Jóhannsson, Akureyri .... 1850 Baldvin Þorvaldsson, Dalvík 2813 Bára, Keflavík 2374 Barði, Flateyri 1768 Kópur, Keflavík S;80 Kristján, Ólafsfirði 1758 Langanes, Neskaupstað 2«728 Magnús Marteinsson, Neskaupstað 3276 Mímir, Hnífsdal 1105
Bergur, Neskaupstað .......
Bergur, Vestmannaeyjum ....
Bjarmi. Dalvík ............
Bjarmi, Vestmannaeyjum ....
Björg, Neskaupstað ........
Björg, Eskifirði ..........
Björg, Vestmannaeyjum .....
Björgvin, Keflavík ........
Björn Jónsson, Reykjavík ..
Blíðfari, Grafarnesi ......
Búðafell, Búðakauptúni ....
Böðvar, Akranesi ..........
Dux, Keflavík ............
Einar Hálfdáns, Bolungarvík
Einar Þveræingur
1580
3292
5341
1167
1042
2037
972
3804
1018
944
3035
2020
Erlingur III, Vestmannaeyjum .... 1021
Erlingur IV, Vestmannaeyjum .... 784
Erlingur V, Vestmannaeyjum .... 1959
Fagriklettur, Hafnarfirði ..... 1476
Fákur, Hafnarfirði ............ 1305
Fanney, Reykjavík ............. 1705
Faxaborg, Hafnarfirði ......... 5022
Faxavík, Keflavík ............. 1658
Faxi, Garði ................... 1064
Fjalar, Vestmannaeyjum ........ 1581
Fjarðarklettur, Hafnarfirði .... 743
Flóaklettur, Hafnarfirði ....... 644
Fram, Hafnarfirði ............. 1285
Freyja, Vestmannaeyjum ........ 1507
Freyr, Suðureyri ............. 757
Frigg, Vestmannaeyjum .......... 957
Fróðaklettur, Hafnarfirði ..... 1224
Garðar, Rauðuvík .............. 2098
Geir, Keflavík ................ 2420
Gissur hvíti, Hornafirði ....
Gjafar, Vestmannaeyjum ......
1104 i Mummi, Garði ......
2684 Muninn, Sandgerði ...
..2294 ' Muninn II, Sandgerði
Nonni, Keflavík
Ófeigur III, Vestmannaeyjum ...
Ólafur Magnússon, Akranesi ...
Ólafur Magnússon, Keflavík...
Páll Pálsson, Hnífsdal ......
Páll Þorleiísson, Grafarnesi ...
Pétur Jónsson, Húsavík ......
Rafnkell, Garði .............
Reykjanes, Hafnarfirði ......
Reykjaröst, Keflavík ........
Reynir, Akranesi ............
Reynir, Reykjavík ...........
Reynir, Vestmannaeyjum ......
Rifsnes, Reykjavík ..........
Sigrún, Akranesi ............
Sigurbjörg, Búðakauptúni ....
Sigurður, Siglufirði ........
Sigurður Pétur, Reykjavík ...
Sigurfari, Grafarpesi .......
Sigurfari, Hornafirði .......
Sigurfari, Vestmannaeyjum
Sigurkarfi, Ytri-Njarðvík ...
Sigurvon, Akranesi ..........
Sindri, Vestmannaeyjum ......
Sjöstjarnan, Vestmannaeyjum
Skipaskagi, Akranesi ........
Smári, Húsavík ..............
Snæfell, Akureyri ...........
Snæfugl, Reyðarfirði
2439
1209
1421
1333
4294
3194
3393
2603
1356
3589
3971
1118
1123
3142
2067
2329
2263
3699
1735
3546
1075
1591
1752
2076
1955
3760
1546
1343
704
2444
5871
889
Glófaxi, Neskaupstað
Goðaborg, Neskaupstað .......
Grundfirðingur II, Grafarnesi .
Guðbjörg, Háfnarfirði .......
Guðbjörg, ísafirði ..........
Guðbjörg, Sandgerði .........
Guðfinnur, Keflavík .........
Guðjón Einarsson, Grindavík
Stefán Arnason, Búðakauptúni .... 2837
Stefán Þór, Húsavík ........... 2097
2331 f Stefnir, Hafnarfirði ........ 518
3269 Steinunn gamla, Keflavík ...... 2058
2613 Stella, Grindavík ........
506 Stígandi, Ólafsfirði ....
5796 Stígandi, Vestmannaeyjum
759 Stjarnan, Akureyri ......
1706 Straumey, Reykjavík .....
2249 Suðurey, Vestmannaeyjum
3988 Súlan, Akureyri ..........
1700 Sunnutindur, Djúpavogi ....
Guðm. á Sveinseyri, Sveinseyri .... 2228 Svala, Eskifirði
Guðm. Þórðarson, Gerðum ....... 3776 Svanur, Akranesi ...
Guðm. Þórðarson, Reykjavík .... 2086 Svanur, Keflavík ...
Gullborg, Vestmannaeyjum ...... 3164 Svanur, Reykjavík
Gullfaxi, Neskaupstað ......... 3210 Svanur, Stykkishólmi
2635
901
2037
1328
1097
1944
1938
1089
1587
1814
665
1999
1821
Gunnar, Akureyri
Gunnhildur, ísafirði ...
Gunnólfur, Ólafsfirði ..
Gunnvör, ísafirði ......
Gylfi, Rauðuvík .........
Gylfi II, Rauðuvík .....
Hafbjörg, Hafnarfirði
Hafrenningur Grindavík
Hafrún, Neskaupstað ....
Hafþór, Reykjavík ......
Haförn, Hafnarfirði ....
Hagbarður, Húsavík .....
Hamar, Sandgerði .......
Hannes Hafstein, Dalvík
1783 Sveinn Guðmundsson, Akranesi.... 1433
1360 Sæborg, Grindavík ............ 2087
3340 Sæborg, Keflavík .............. 1656
1248 Sæfari, Grafarnesi ............ 819
1872 Sæfaxi, Akranesi ............ 939
1690 Sæfaxi, Neskaupstað ........... 2034
1678 Sæhrímnir, Keflavík ........... 831
2688 Sæljón, Reykjavík ............. 2382
1714 Særún, Siglufirði ............ 2535
2147 Sævaldur, Ólafsfirði .......... 1094
5496 Tálknfirðingur, Sveinseyri .... 1914
2437 Tjaldur, Stykkishólmi ......... 1298
2016 Tjaldur, Vestmannaeyjum ....... 1352
3688 Trausti, Súðavík ............ 1259
Hannes lóðs, Vestmannaeyjum .... 1376 | Valþór, Seyðisfirði
Heiðrún, Bolungarvík .......... 3657 i Ver, Akranesi ..
Heimaskagi, Akranesi .......... 1289. Víðir, Eskifirði .
Heimir, Keflavík ...............1284, Víðir II, Garði ....
Helga, Húsavík ............... 2622 j Víkingur, Bolungarvík
Helga, Reykjavík .............. 4180
Helgi, Hornafirði ............ 1650
Helgi Flóventsson, Húsavík .... 2727
Hilmir, Keflavík .............. 2599
Hólmkell, Rifi ................ 1749
Hrafn Sveinbjarnarson, Grindavík 3503
Hrafnkell, Neskaupstað ........ 2440
Hringur, Siglufirði .......
Hrönn II, Sandgerði .......
Huginn, Neskaupstað ........... 1379 j Þorleifur Rögnvaldsson, Olafsfirði 2007
Hugrún, Bolungarvík ........... 2278 ; Þorsteinn, Grindavík ......... 780
Húni, Höfðakaupstaö ............ 921 ' Þráinn, Neskaupstað ......... 1492
Hvanney, Hornafirði .......... 1132 Öðlingur, Vestmannaeyjum .... 1164
[ Viktoría, Beykjavik
, Vilborg, Keflavík .......
Vísir, Keflavík ..........
Von II, Keflavík .........
Von II, Vestmannaeyjum
I Vörður, Grenivík ........
Þorbjörn, Grindavík ......
2502 j Þórkatla, Grindavík ....
2300 ; Þorlákur, Bolungarvík
1825
1138
4118
r,002
2126
1630
2474
1368
2352
1145
3386
1689
830
1354
FIAT 1100
vel með farinn til sölu. Upp-
lýsingar í sima 24675.
— Skátamótið
Jí rn. al öls 3
Bandaríkjamennirnir ætluðu að
dansa Indíánadansa.
Mótssvæðið er á eystri bakka
Sandár, 4 til 5 km fyrir ofan
Ásólfsstaði rétt neðan við fjallið
Dímon. Er þar breiður grasgeiri
meðfram háum árbakkanum, en
handan árinnar skógi vaxin hlíð.
Meðal þeirra tjalda, sem frétta-
maðurinn kom í, var prentsrniðja
mótsins — eða réttara sagt fjöl-
ritunarstofa. Var þar gefið út
blaðið Dímon, sem skrifað var
af miklu hugarflugi og oft alvöru
leysi eins og vera ber. Mun réft j
að ljúka þessarí frásögn með
stuttri grein úr blaðinu. Svo er
mál með vexti, að skátarnir
þurftu sjálfir að annast matar-
gerðina, en kokkur gekk milli
þeirra og leiðbeindi. Til öryggis
birtust líka leiðbeimngar í blað-
inu. í 1. tölublaði stóð þetta:
„Maturinn í dag.
Það, sem þið eigið að fá í dag,
er hafragrautur og brauð, soðinn
fiskur og kálsúpa. Hafragrautinn
skal búa til þannig: Haframélmu
er blandað saman við vatmð og
hrært í öðru hvoru, þar til graut-
urinn sýður, þá er saltað í og
hrært í stanzlaust. Látið sjóða í
3—4 mínútur. — Brauðið á að
skera niður, svo á að smyrja það
öðrum megin. — Fiskinn á að
matbúa þannig: Vatn látið í pott
og látið sjóða, setjið saltið og
fiskinn í pottinn og látið sjóða
í 5 mín. Kálsúpuna á að búa til
þannig: Látið vatn í pott og iátið
suðuna koma upp. Hrærið þá inni
hald pakkans út í köldu vatni
og hellið því svo út í pottinn og
hrærið í á meðan. Látið sjóða
í tíu mínútur og hrærið í öðru
hvoru. — í dag eigið þið einnig
að fá kakó og skyr, en það eigið
þið að geta matbúið sjalfir ( ef
þið getið það ekki, skulið þið
ekki hafa hátt um það, því að
það er ægileg skömm fyrir ykk-
ur). Að lokum: Munið það, að þið
skuluð bara láta kokkana borða
allt saman, ef þið eruð ekki á-
nægðir með matinn. Það er ægi-
legasta refsingin."