Morgunblaðið - 28.10.1958, Qupperneq 9

Þriðjudagur 28. okt 1958
M OKC1 ’VriF 4 f) I Ð
9
Hlustað á útvarp
í ERINDI er Jónas læknir Sveins-
son flutti í utvarp um daginn,
sagði hann m.a. að svissneskur
læknir, merkur áhugamaður,
hefði látið í ljós við sig þá skoð-
un, að íslendingar hafi haldið
klaufalega á sínum málum gagn-
vart Bandaríkjamönnum. Sagði
læknirinn (hinn svissneski), að
Bandaríkjamönnum hafi verið
það mikil nauðsyn, að hafa her-
bækistöðvar á íslandi. Aftur á
móti hafi ísland vantað margt,
vegi, hafnir, hótel o. fl. o. fl.
Bandaríkjamenn hefði ekkert
munað um það, að láta hið fá-
tæka land fá það, sem það þurfti
til uppbyggingar og framfara. —
Þannig líta útlendir, velviljaðir
menn, með sæmilegu fjármála-
viti á þessi mál.
★
Séra Óskar J. Þorláksson flutti
erindi er hann nefndi Minningar
um Kötlugosið 1918. Séra Óskar
var þá 12 ára og átti heima í
Vík í Mýrdal. Þetta var minnis-
stæður atburður, ekki sízt fyrir
dreng á hans aldri, ógurlegar
hamfarir elda og vatna. Svo var
öskufallið mikið í Vík, að kol-
dimmt var um hádag, er það
var mest. — Ég sá, héðan frá
Reykjavík, hinn ægilega mökk er
hnyklaðist upp á loftið í austri
með ótrúlegum hraða. Og um
kvöldið sáust glæringar og leift-
ur í mekkinum héðan, þó sumir,
sem nú eru að segja frá þessu
geri nokkuð mikið úr því. Séra
Óskar sagði efalaust alveg rétt
frá og iaust við ýkjur.
★
Sunnudaginn 19. þ.m. var út-
varpað frá Dómkirkjunni víxlu-
athöfn. Biskup landsins, hr. Ás-
mundur Guðmundsson, vígði
ungan prest Jón Bjarman. Biskup
flutti snjalla og fagra ræðu að
vanda. Undarlegt virðist það, að
þessi maður, sem engin ellimörk
er á að heyra né finna, skuli nú
eiga að láta af embætti fyrir
aldurssakir og það þrátt fyrir
það, að meginþorri presta lands-
ins hefur óskað þess, að hann
gegni biskupsembætti enn um
hríð. Biskup vor er vissulega
vinsæll maður, enda stórlærður,
gáfaður og góðviljaður. Að öðr-
um guðfræðingum ólöstuðum
verður varla (ég vil segja alls
ekki) annar honum fremri kjör-
inn í hið virðulega embætti, með
an hann heldur góðri heilsu. Von-
andi nær frumvarp það, sem nú
liggur fyrir Alþingi fram að
ganga, en þar er svo fyrir mælt,
að biskup megi halda embætti
til 75 ára aldurs. — Ég vil geta
þess, að mér þótti hin stutta ræða
séra Jóns Bjarman, hins nývígða
prests, mjög góð og athyglisverð.
Hann gat hinna björtu og fögru
vona sem við, er náð höfum
þx’oska og fullorðinsárum fyrir
heimsstyrjöldina 1914 bárum í
brjósti um betri og batnandi heim
friðar og framfara. Auðheyrt var
að hinn ungi prestur skildi vel
hin hræðilegu vonbrigði okkar.
Það voru alvöruorð er hann
mælti og vissulega tímabært nú,
að snúa við áður en „hyrningar-
steinninn", sem hann lagði út af
fellur á þjóðirnar og kremur þær
sundur.
★
Jónas Jónsson, fyrrv. ráðherra,
talaði á sunnudaginn, um skóla-
mál. Kvað hann mörg mistök í
skólahaldi og kennslu. Taldi upp
nokkrar skólabækur er ónotandi
væru, frá málfræði Björns Guð-
finnssonar niður í enn þá leiðin-
legri skólabækur. Náttúrufræði
kennsla væri á því stigi sem hefði
verið fyrir 100 árum, steinrunnin
aðferð, t.d. kennsla í grasafræði.
Ætti að kenna þessa námsgrein
með því að sýna unglingum grös
og blóm. Á sama hátt ætti að
kenna jarðfræði. Einn skóla hér
á landi, taldi Jónas til fyrirmynd-
ar, en það er Bifröst í Borgar-
firði. Margt fróðlegt og skemmti-
legt til umhugsunar sagði Jónas
Jónsson í erindi þessu og kom
með tillögur til breytinga á
fræðslukerfinu. Kvaðst bráðlega
mundu tala aftur í útvarp um
þetta efni og koma þá með til-
lögur til úrbóta.
Benedikt Gíslason frá Hofteigi
talaði um Vopnafjörð, en þaðan
er hann ættaður og uppalinn í
þeirri fögru sveit. Benedikt er
ákaflega vel að sér í sögu lands-
ins og ættfræði svo að fáir munu
standa honum á sporði í þeim
grelnum. Var fyrirlestur hans
hinn áheyrilegasti og mjög fróð-
legur. Þessir æskustöðvaþættir
eru vinsælir, enda, flestir, vel
fluttir.
Lúðvíg Guðmundsson, skóla-
stjóri, talaði um listiðnað. Þetta
var eftirtektarvert erindi. Danir
og fleiri þjóðir flytja mikið út
af slíkum listiðnaðarvörum, svo
sem húsgögnum, postulíni o. fl.
Vafalaust gætum við einnig flutt
út marga hluti af því tæi, í stað
þess að við höfum hingað til flutt
inn húsgögn, að ég ekki tala um
um glervörur og postulín. Gler-
gerð hefur verið reynd hér, en
gekk illa af einhverjum ástæð-
um. Þarf að athuga þetta mál,
því allir vita að við flytjum allt
of mikið inn en of lítið út. Iðn-
aður þarf að stóraukast hér en
landbúnaðarvörur að minnka,
því þær verða aldrei samkeppn-
isfærar á erlendum markaði og
því óheppilegt að framleiða meira
af mjólk og keti en við þurfunft
sjálfir að nota. —
Jón R. Hjálmarsson, skóla-
stjóri flutti gott og fróðlegt er-
indi um Justinianus keisara. Er
auðheyrt að skólastjórinn er
ágætur sagnfræðingur, hefur
gagngert yfirlit og þekkingu á
því tímabili sögunna- er hann
fjallar um og flytur n.ál sitt vel
og skipulega. —
Þórunn Elfa Magnúsdóttir, rit-
höfundur les nú kvöldsöguna og
er það hin ágæta saga Selmu
Lagerlöf, Föðurást, sem margir
kannast við.
Þorsteinn Jónsson.
Jónas Jónasson sá um þáttinn
t stuttu máli á sunnudaginn. Var
það iistamannaþáttur eins og
þessir þættir eru oft. Talaði hann i ^
fyrst við leikendur þá er sýna, | s
í Þjóðleikhúsinu, leikritið Horfðu )
reiður um öxl, enskt leikrit, ný-
stárlegt að byggingu. Á að sýna
afstöðu ungs fólks, í Englandi,
til lífsins nú á dögum. Margt er
sjálfsagt hægt að segja illt um
þetta ljóta leikrit, a. m. k. er að-
alpersónan, Jimmy Porer kol-
vitlaus maður. Eflaust má af-
saka framferði hans, t.d. með
því, að segja, að þetta „hafi kom-
ið á óvart“, eins og ein leikkonan
sagði um það sem hún var látin
gera á leiksviðinu. — Þá talaði
Jónas við Ævar Kvaran, en hann
verður leikstjóri í næsta leikriti
Þjóðleikhússins, sem er amerískt
og heitir Sá hlær hezt. Það kvað
vera um eins konar eldabusku.
Leikendur tólf, þar á meðal
Emilía Jónasdóttir í aðalhlut-
verki, Indriði Waage og Haraldur
Björnsson. í því leikriti, sem
mun vera gamanleikur, er sú
nýjung, að þar verða sýndir leik-
endur í sjónvarpi. — f viðtalinu
kvaðst Ævar Kvaran hafa byrjað
að leika 1938, hann er stúdent, og
lögfræðingur, sonur séra Ragnars
Hjörleifssonar Kvaran, sem var
ágætur leikari. Ævar er nú með-
al fremstu leikara hér við Þjóð-
leikhúsið. — Jónas Jónasson tal-
aði við unga söngkonu Guðrúnu
Tómasdóttur, sem er fædd á Hól-
um í Hjaltadal og hefur stundað
söngnám í London og New York.
Ætlar hún að halda hér söng-
skemmtun. Virðist hún hafa
fagra og vel þjálfaða rödd. —
Eitthvað fleira var í þætti Jónas-
ar, söngur og gamanupplestur
eða skopstæling á ensku.
Á
\uenjojó oi
/ . J.i
heitnivio
in
°9
Bezt klœddu konurnar
ÁRLEGA er gefinn út listj í
Bandaríkjunum með nöfnum „10
bezt klæddu kvennanna Við
rekjum hér nokkuð úr grein um
listann er birtist í bandarísku
kvennablaði til gamans fyrir þær
konur sem hafa gaman af að lesa
um hve sumar kynsystur þeirra
geta komizt yfir að eyða miklu
fé til þess að klæða sig.
Sagt er að ekki gé hægt að
„kaupa“ nafnið sitt á þennan
lista, en óhætt er að fullyrða að
enginn sem ekki hefur offjár
handa á milli, fær nafn sitt birt
þar.
Þær konur sem á listanum eru,
eyða árlega frá a. m. k. 10 þús.
upp í 40 þús. dallara í fatnað,
og er þar ekki reiknað með loð-
feldum og skartgripum. Og til
þess að geta átt von á sæti þar
þarf meira til en fötin. Það þarf
margvíslega „hæfileika", aUt frá
góðri heilsu upp í háa stöðu í
þjóðfélaginu.
Það eru nokkrar konur sem
alltaf eiga viss sæti á listanum og
meðal þeirra er hertogafrúin af
Windsor, Mrs. Winston Guest,
Mrs. William Paley, Mrs. Rand-
olph Hearst jr. og Mrs. Henry
Ford jr.
um“ í djúpum skápum. Síðir og
fyi'irferðarmiklir kvöldkjoiar exu
I geymdir endilangir í skúffum
Og þessar konur þurfa seint og j ÞeSar samkvæmistiminn er úti.
snemma að vinna úr ýmiss konar | Skórnir standa a slám alveg upp
mannúðarmál, eru vei'ndarar , un<iir loft. Þjónustustúlkan sem
hinna og þessara félaga, svo hugsar um fötin hefur rúllustiga
1 til þess að komast upp í efstu
sem ki-abbameinsfélaga,
verndarfélaga o. s. frv.
barna-
Söngskemmtun Cuðrúnar
Jómasdóttur
GUÐRÚN TÓMASDÓTTIR efndi til, og er auk þess ágætlega
til söngskemmtunar í Gamla
Biói með aðstoð Fritz Weisshapp
els síðastl. föstudagskvöld. —
Mörgum mun hafa leikið forvitni
a uo ; ic..cin„i' uu, eftir
margra ára útivist og nám í
Bandaríkjunum. Hún var raunar
vel þekkt hér fyrir ágætar söng
gáfur og fagra rödd áður en hún
fór vestur um haf. Hlustendui
urðu heldur ekki fyrir von-
menntuð og framkomarx öll hin
geðfelldasta. Alls þessa gætir í
list Guðrúnar.
Söngskráin var athyglisverð.
bæði hvað val verkefnanna
snerti, og svo fyrir hinn snyrti-
lega frágang, sem stakk allmjög
í stúf við söngskrár almennt.
Voru hér t. d. birtar lauslegar
þýðingar á textum tveggja laga-
flokka: „Frauenliebe und Leb-
en„ eftir Schumann og „spánsks
þjóðlagaflokks“ eftir de Falla
Gátu hlustendur nú loks haft
einhverja hugmynd um efni
textanna, en á það hefur oft vilj-
að skorta tilfinnanlega, þegar um
erlenda texta var að ræða. —
Guðrún fór vel og smekklega
með lög Schumanns og söng þau
af næmum skilningi. Þetta gildii
raunar um öll lögin, sem hún
söng, en auk fyrrnefndra laga-
flokka söng hún lög eftir Pergo-
lesi, Gluck og Scarlatti, og ís-
lenzk lög eftir Jón Þórarinsson,
Magnús Bl. Jóhannsson, Ingunni
Bjarnadóttur og Sigvalda Kalda-
lóns.
Með Guðrúnu Tómasdóttur
bætist góður liðsmaður í hóp ís-
brigðum. Guðrún hefur mikið emsöngvara og hygg ég,
lært og röddin hefur þroskazt og
aukizt, er hrein og tær, að vísu
með nokkuð „neutrölum" blæ í
hæðinni, ef svo mætti að orði
komast. En söngurinn kemur frá
hjartanu og túlkunin er vönduð
og fáguð, enda er söngkonan
músikölsk, eins og hun á kyn
að hennar bíði bráðlega hlut-
verk á sviði Þjóðleikhússins, því
áreiðanlega býr hún einnig yfir
góðum leikgáfum.
Aðsókn var allgóð og viðtök
ur mjög hjartanlegar og feiknir.
öll bárust af blómum.
P. I.
Litið í klæðaskápinn
Til gamans skal hér rakinn
klæðnaður einnar af þessum kon-
um og mun sjálfsagt margan
furða að nokkur ein kona skuli
eiga svona mikið af fötum: 5 loð-
skinnskápur og 6 minni háttar
loðflíkur, 28 síðir kvöld- og ball-
kjólar, 14 cocktailkjólar og stutt-
ir kvöldkjólar, 19 dragtir, 10 létt-
ir ullarkjólar, 8 bómullarkjólar,
6 ullarkápur, 1 loðskinnsfóðruð
kápa, 4 stutt-jakkar, 3 kápu- og
kjólasamstæður, 8 stuttir silki-
og chiffon-kjólar, 35 innisloppar
og náttsloppar, 37 náttkjólar 8
nátttreyjur, 42 blússur, 29 peysur,
225 hanzkar, 89 pör af skóm, 37
hattar, 93 klútar og treflar, 23
undirkjólar og 8 undirpils, 16
buxur, 18 brjóstahöld og 4 hlýra-
laus, 17 sokkabandabelti, 5 dúsin
nælonsokkar, 28 handtöskur, 3
regnhlífar, 1 plastskóhlífar tath.
engin regnkápa) 117 vasaklútar,
45 eyrnalokkar, 38 hálsmen, 28
nælur og prjónar og 16 armbönd!
Meirihluti alls þessa er búinn
til sérstaklega, nema skór, hanzk-
ar, sokkar og klútar. Þessi kona
átti 5 Alencon-blúndu-slæður,
sem búnar voru til fyrir hana
sérstaklega og kostuðu 185 doll
upp
hillurnar. Hún þekkir smekk hús
móður sinnar svo vel að hún get-
ur valið henni klæðnað við hvaða
tækifæri sem er, án þess að ráð-
færa sig við húsmóðir sína, jafn-
vel pakkað mður fyrir helgar-
ierð
★
En þetta sem við höfum nú tal-
ið upp eru alls ekki öll fötin sem
þessi kona á. Hún á nefnilega tvö
sveitasetur, hús á eyju, og auk
þess íbúð í annarri borg. Og á
öllum stöðunum hefur hún
einnig kynstrin öll af fatnaði.
Reikna má ’New York fat.nað‘
þessarar konu á 100 þúsund doll-
ara (16,32 millj. ísl. kr. reiknað
á gengi!!.) Og til þess að halda
þessu við þarf hún árlega að
kaupa af stærri hlutum um 15
hatta, 8 dragtir, 3 kápur, 2 dús-
ín af skóm og 2 kjóla (þar af eru
a. m. k. 20 frá frægum tízkuhús-
um, aðallega Dior og Baxenciaga
og aðrir saumaðir af frægum
tízku-sérfræðingum, gjarnan eft-
ir hugmyndum frúarinnar sjáífr-
ar).
Þessi kona sem við höfurn tek-
ið sem dæmi þykir ekki eyða til-
finnanlega miklu í að klaeða sig.
Margar eyða miklu meira en hún.
En allar konurnar á listanum
fræga eiga það sameiginlegt að
ara stk., ein er handsaumuð með j Þær ,.kunna að klæða sig“ fyrir
gullþræði. Undirkjólarnir eru
handsaumaðir í París úr satím
með belgískri blúndu og kosta
150 dollara stk. Buxurnar úr fínu
silki, kosta 20 dollara parið.
Brjóstahöldin eru úr þykku silki
með blúndu, saumuð í New
York og kosta 45 dollara Sokka-
bandabeltin eru úr biúndu og
satíni og kosta 60 dollara.
Dxagtirnar kosta frá 800---1000
dollara, dagkjólarnir 500—700,
coctail- og stuttir kvöldkjólar
500—850 og síðir kvöld- og ball-
kjólar um 950 dollara, nerua einn
rúbínrauður, úr brókaði frá Bal-
enciaga, allur handsaumaður með
litlum perlum og steinum og kost
aði hann 2500 dollara.
Hún á skósíðan minkapels, sein
kostaði um 28 þús. dollara, fyrir
utan aðra skinnavöru sem kostaði
þúsundir dala.
Hún á 3 demantshálsmen, út-
skorna smargaða, rúbína, 7 per.u-
festar fyrir utan aðra eðalsteina.
Hún geymir fötin sín i bleiku
fataherbergi sem er á stærð við
stóra dagstofu. Skartgripirnir
eru allir í merktum skúffum í
öryggishirzlu, og við hana er
þjófabjalla sem er í sambandi við
aðalstöðvar leynilögreglufyrir-
tækis í borginni.
Herbergið er allt sett skápum
og skúffum, sem hafa íramhlið
úr gleri, þannig að hægt sé að
sjá í fljótu bragði hvar hver
hlutur er. Hattarnir eru á „gín-
öll tækifæri. — Og þær fara
vel með fötin sin. — Konan sem
við höfum talað um hér segist
t. d. alltaf hengja kjólana sína
upp á herðatré er hún fer úr
þeim „annars þarf að pressa þá,“
segir hún, „og það eyðileggur föt
in.
Við ikulum hafa þetta hugfast
og reyua að komast hjá því að
eyðileggja okkar fínu kjóla með
því að láta þá ,liggja‘ til morguns!
(þýtt A.Bj.)
Egg, sem snýst eins og venjuleg
skopparakringla, þegar það er
sett af stað, er soðið. Sé það ósoð-
ið snýst það með hægum, ójotir-
um rykkjum.