Morgunblaðið - 20.01.1959, Qupperneq 10

10
MORGUNfíLAÐlÐ
Þriðjudagur 20. jan. 1959
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Aðalritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá V'r"’r.
Einar Ásmundsson.
Lesbók: Árni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargald kr. 35,00 á mánuði innamands.
í lausasölu kr. 2.00 eintakið.
LYÐRÆÐISSKYLDA AÐ KJOSA
FY R I R þingkosningarnar
1956 lýstu bæði Alþýðu-
flokkur og Framsókn yfir
því, að þeir mundu á kjörtíma-
bilinu hvorki vinna með Sjálf-
stæðismönnum né kommúnistum
í ríkisstjórn. Þessi heitstrenging
var raunar umsvifalaust svikin
með myndun V-stjórnarinnar.
En þau svik hagga engu um
það, að kjósendur beggja, Alþýðu
ílokks og Framsóknar, greiddu
þeim atkvæði á þeim forsendum,
að með hvorugum hinna flokk-
anna yrði unnið. Sjálfstæðismenn
bentu á það strax eftir myndun
V-stjórnarinnar, að þegar af
þessari ástæðu væri lýðræðisleg
skylda að láta kosningar fara
fram tafarlaust. Tillaga Sjálf-
stæðismanna um þingrof og nýjar
kosningar, sem þeir fluttu rétt
fyrir jól 1956, byggðist m.a. á
þessari óvéfengjanlegu forsendu.
V-stjómarliðið felldi þá tillögu,
svo sem við mátti búast. Þeir,
sem staðnir eru að svikum í al-
þjóðar-augsýn láta sig ekki muna
um eina óvirðinguna enn.
★
Svik og skömm V-stjórnar-
liðsins voru hins vegar sízt lög-
uð til þess að vekja löngun Sjálf-
stæðismanna til að taka þátt í
samstarfi, sem með engu móti gat
komizt á, nema brugðið væri frá
því loforði, sem hátíðlega hafði
verið gefið í áheyrn allrar ís-
lenzku þjóðarinnar. Sjálfstæðis-
menn höfðu raunar aldrei lýst
neinu þvílíku yfir. Þeir hafa ætíð
talið, að samstarf við aðra yrði
að fara eftir málefnum hverju
sinni. Skoðun þeirra er sú, að það
sé í senn heimskulegt og ófram-
kvæmanlegt, að lýsa aðra — hvað
þá nærri belming þjóðarinnar —
óalandi, óferjandi og óráðandi
öllum bjargráðum.
★
En Sjálfstæðismenn telja sjálf-
um sér ósamboðið og á móti rétt-
um reglum lýðræðis, að taka til
frambúðar þátt í samstarfi við
flokka, sem höfðu heitið því að
vinna ekki með þeim á kjörtíma-
bilinu. Áður en samstarf til fram-
búðar við þá aðila getur hafizt
verða nýjar kosningar að fara
fram. Samstarf byggt á svikum
annars hvors aðilans er sízt lík-
legt til að leiða til góðs.
Tal Framsóknarmanna um þjóð
stjórn nú byggist á því, að flokk-
ur þeirra láti sér ekki nægja svik-
in, sem framin voru með mynd-
un V-stjórnarinnar heldur vilji
hann bæta þar á ofan að bregðast
einnig loforðinu um að vinna ekki
með Sjálfstæðismönnum! Vera
kann, að Framsókn hyggist með
þessu búa svo í haginn fyrir sig
við næstu kosningar, að þá geti
enginn ásakað hana, því að allir
séu orðnir henni samsekir í
svikataflinu. Sjálfstæðismenn
ætla ekki að láta það eftir henni,
enda hefur samstarf við Fram-
sókn reynzt öllum ærið erfitt,
þótt ekki væri til þess efnt á jafn-
óheilbrigðum grundvelli sem
þessum.
★
Lýðræðisreglur voru ekki að-
eins rofnar með myndun V-stjórn
arinnar, þvert ofan í gefin loforð,
heldur var sjálft Hræðslubanda-
lagið, svo sem til þess var stofn-
að og það starfaði, algert lýð-
ræðisbrot. í orðaskiptum máls-
svara Alþýðuflokks og Fram-
sóknar út af samvinnuslitunum
nú hafa þeir játað, að Framsókn
hafi við kosningamar 1956 feng-
ið 4—5 þingmönnum fleira en at-
kvæðamagn hennar stóð til og
Alþýðuflokkurinn 1—2. Samtals
eru það þá 5—7 þingmenn, sem
þessir aðilar játa nú sjálfir, að
þeir hafi ranglega fengið vegna
klækja sinna. Lætur það og mjög
nærri. Þingmannatala þeirra er
samtals 25. Eftir fylgi þeirra með
þjóðinni er vel f lagt, að þeir
hafi átt rétt til 18 þingmanna
samtals.
Alþingi, sem þannig er saman
sett, er röng mynd af þjóðarviljan
um. Út yfir tekur þó, þegar
Framsókn hefur uppi ásakanir
gegn Alþýðuflokknum fyrir
svik á sjálfu Hræðslubanda-
laginu og segir, að vegna þess
megi Alþýðuflokksþingmenn ekki
hafa sjálfstæða skoðun heldur
halda samvinnu við Framsókn á
hverju sem veltur. Alþýðuflokks-
menn telja Framsókn hins vegar
hafa hremmt svo mikið af ráns.-
fengnum, að henni farist ekki að
tala!
★
Með þessu er engan veginn allt
upp talið. Kunnara er en frá þurfi
að segja, að leitun er á því lof-
orði, sem V-stjórnin sáluga ekki
sveik.
Kemur þar í einn stað, hvort
litið er til endurskoðunar kjör-
dæmaskipunarinnar, sem stofn-
un og starf Hræðslubandalagsins
gerði óumflýjanlega, til utanrík-
ismála eða efnahagsmála. Hvar
vetna blasa svikin við.
Hermann Jónasson uppgötvaði
á sínum tíma þá stjórnspeki, að
ekki væri hægt að stjórna fs-
landi án kommúnista af því að
þeir væru búnir að gera svo mik-
ið illt, að ómögulega yrði án
þeirra verið. Árangur þeirrar
sameiningar blasir nú við.
V-stjórnin gafst upp og Her-
mann Jónasson hljóp frá ábyrgð-
inni eftir að hann var búinn að
koma efnahagsmálunum í meira
öngþveiti en áður eru dæmi til.
Manndómurinn var ekki einu
sinni slíkur, að Alþingi væri skýrt
frá vandanum og því gefinn kost-
ur á að hefjast handa áður en
hin nýja verðbólgu-alda skylli
yfir.
Öllu var stefnt í glundroða og
ófarnað án þess að kjörnir full-
trúar þjóðarinnar væru til kvadd-
ir. Þvert á móti var undirstöðu-
gögnum haldið fyrir þeim á með-
an nokkur von hélzt í brjósti
V-stjórnarherranna um, að þeir
þyrftu ekki að hrökklast frá.
Lýðræði og réttir stjórnarhætt-
ir hafa aldrei fremur verið óvirt
í íslandssögu en með allri frammi
stöðu V-stjórnarinnar. Eðlilegt
er, að hinir seku vilji sem allra
lengst skjóta sér undan dómi í
þeirri von, að ef uppkvaðning
hans dregst, þá verði farið að
fyrnast yfir afglöp þeirra.
Á sínum tíma kemur í ljós,
hvernig þjóðin dæmir hið liðna.
Það er mál fyrir sig. En svo mik-
ið er nú í húfi um það, sem ógert
er, að ekki má dragast, að al-
menningur leggi réttari og örugg-
ari grundvöll fyrir frambúðar-
ákvarðanir en þann, sem byggt
hefur verið á nú í 2% ár.
UTAN IIR HEIMI
Ávöxtur skilningstrésins var
aprikósa, en ekki epli
Danskur guðfræðidoktor vefengir
„jurtafræði Bibliunnar"
MUNKSGAARDS Forlag í Dan-
mörku hóf nú um áramótin út-
gáfu nýs og myndarlegs mánað-
arrits, sem nefnist „Fra Kirkens
Verden“. í fyrsta tölublaði rits
þessa birtist nýstárleg grein eftir
K. E. Jordt Jörgensen dr. theol.
um „jurtaríki Biblíunnar“, þar
sem m.a. er rætt nokkuð um
syndafallið og hinn forboðna
ávöxt.
★
Menn hafa löngum talað um, að
það hafi verið epli, sem opnaði
augu Adams og Evu fyrir nekt
þeirra, en hinn danski guðfræði-
Kassem hvatti stúdenta til oð halda
sig oð náminu og láta stjórnmál
afskiptalaus
Trúarleiðtogar í írak leggja fast að
Kassem að halda kommúnistum í skefjum
TRÚARLEIÐTOGAR í frak virð-
ast nú leggja fast að Kassem for-
sætisráðherra í þeim tilgangi að
fá forsætisráðherrann til að
draga úr áhrifum kommúnista í
landinu. Af fregnum, sem berast
austan frá frak, verður ekki bet-
ur séð en að tilraunir trúarleið-
toganna hafi borið nokkurn ár-
Kassem
angur. A. m. k. má ætla það af
skrifum þeirra Bagdadblaða, sem
hlynnt eru róttækum og komm-
únistum. Undanfarið hafa þau út-
húðað „andbyltingarsinnum“, sem
láti til sín taka undir yfirskini
trúarinnar.
í sl. viku reyndi Kassem að
reisa. skorður við aðgerðum
vinstrisinnaðra afla, sem m.a.
höfðu gengizt fyrir götuóeirðum.
Kassem ákvað, að „heimavarnar-
liðið“ skyldi vera undir eftirliti
hersins, og í annað sinn í þessum
mánuði minnti Kassem háskóla-
stúdenta á, að þeir ættu að halda
sig að náminu og láta stjórnmál
afskiptalaus. Stúdentar og liðs-
menn úr „landvarnarliðinu"
voru grunaðir um að hafa veitt
kommúnistum brautargengi gegn
þjóðernissinnum og fylgismönn-
um trúarleiðtoganna í götuóeirð-
unum.
Stúdentarnir tóku tilmælum
Kassems mjög vel og lofuðu að
halda sig að bókunum og hætta
að svara pólitískt þeim spurning-
um, sem væru lagðar fyrir þá í
kennslustofunum.
★
Fyrstu merki þess, að trúarleið-
togarnir hygðust fá Kassem til
að hefjast handa, voru nokkur
bréf, sem birt voru opinberlega.
Bréfin komu frá Najef, sem er
borg skammt suður af Bagdad.
Najef er helgistaður Shiatrúar-
flokksins. Afturhaldssamir Mú-
hameðstrúarmenn eru í þessum
trúarflokki, sem er fjölmennur og
valdamikill.
í bréfum sínum lögðu trúarleið-
togarnir áherzlu á þá erfðavenju
í Múhameðstrú, að „kirkja" og
ríki væru óaðskiljanleg. Þeir
hvöttu hina rétttrúuðu til að hafa
Islam að leiðarljósi í þjóðfélags.-
umbótum og lýstu yfir því, að
ekki væri hægt að leggja bless-
un sína yfir, að nein önnur trú-
arbrögð, kenningar eða stjórn-
málaskoðanir væru höfð að leið-
arljósi í þessum efnum.
★
Sl. föstudag skrifaði æðsti trú-
arleiðtoginn í Najef opið bréf,
þar sem hann lagði þessari yfir-
lýsingu lið og hafnaði „öllum ut-
anaðkomandi kenningum". Blað-
ið, sem birti þetta bréf, lét þá
athugasemA fylgja, að þetta
sýndi, að í írak takmörkuðu trú-
arleiðtogar sig ekki við sitt sér-
staka svið „eins og í kommúnista-
ríkjunum“.
Kassem sýndi trúarleiðtogun-
um í sl. viku, að hann fylgir þeim
að málum. Hann veitti viðtöku til
mælum frá þeim, þar sem farið
var eindregið fram á, að hann
myndi fylgja fast eftir æðstu
markmiðum þjóðernisstefnunnar
og Múhameðstrúarinnar.
★
Vinstrisinnuð blöð svöruðu þess
um aðgerðum trúarleiðtoganna
með því að gefa í skyn, að í
moskunum hefðu samsærismenn
andvígir stjórn Kassems, haft að-
albækistöðvar sínar. Þessi hörðu
viðbrögð benda til þess, að trú-
arleiðtogunum hafi orðið ágengt.
| blöð og gjörðu sér mittisskýlur".
! doktor leiðir rök að því, að
ávöxturinn, sem varð örlaga-
valdur mannkynsins, hafi alls
ekki verið epli — heldur apri-
kósa! — Doktorinn segir m.a.:
— „Undarlegur misskilningur
hefir komizt inn í eina þekktustu
frásögn Biblíunnar, söguna um
Adam og Evu í Paradís og synda-
fallið. Þegar vitnað er til þessarar
frásagnar, er mjög oft talað um
hinn forboðna ávöxt sem epli,
enda þótt Biblían sjálf geti hvorki
nafns trésins né ávaxtarins. Þar
segir aðeins: „En er konan sá,
að tréð var gott að eta af, fagurt
á að líta og girnilegt til fróð-
leiks, þá tók hún af ávexti þess
og át, og hún gaf einnig manni
sínum, sem með henni var, og
hann át“. (1. Mósebók, 3. kapítuli,
6. vers.)“
Nú eru flestir jurtafræðingar
sammála um það, að sögn dr.
Jörgensens, að eplatré hafi ekki
vaxið í Gyðingalandi á þeim tíma,
sem hér um ræðir. Aftur á móti
eru jurtafræðingarnir á einu
máli um það, að hér muni senni-
lega hafa verið átt við aprikósur,
enda hafi þær löngum vaxið í
stórum stíl hvarvetna í Gyðinga-
landi — við ströndina, á láglendi
og hálendi.
Þá er það og dregið í efa, að
Adam og Eva hafi gert sér mittis-
skýlur úr fíkjuviðarblöðum. —
Fíkjutréð er annars fyrsta jurt-
in, sem nefnd er með nafni í
Biblíunni. — í þriðja kapítula
fyrstu bókar Móse, 7. versi, segir,
að „þau festu saman fíkjuviðar-
— Nú eru sem sagt bornar brigð-
ur á þetta og bent á að fíkjuviðar-
blöð séu lítt til þess fallin að
hylja með nekt sína. Sennilega
sé i Mósebókinni talað um fíkju-
viðarblöð í þessu sambandi til
þess að leggja áherzlu á um-
komuleysi hins fyrsta manns. —
Þá er bent á, að í hinum ýmsu
biblíuþýðingum sé nokkur mis-
munur á orðalagi, þegar því er
lýst, á hvern hátt Adam og Eva
reyndu að hylja nekt sína.
Fleiri „jurtafræðileg" atriði
Biblíunnar vefengir Jörgensen,
svo sem það, að Jesús hafi talað'
um „liljur vallarins" — og vill
hafa, að þar hafi verið um ane-
mónur að ræða — og svo fram-
vegis.
Ekki er ólíklegt, að hin „jurta-
fræðilega" endurskoðun þessa
danska guðfræðidoktors á Biblí-
unni geti orðið nokkurt deiluefni
meðal strangra túlkenda guðs
orðs — a. m. k. hefir stundum
ekki þurft öllu meira til þess að
vekja trúmáladeilur.
Trúboðinn
f'júga áfram
SIDNEY, Ástralíu 17. jan. —
Ungur bandarískur Mormóna-
trúboði var í dag „strandaður"
einhvers staðar yfir Kyrrahafi.
Trúboðinn, sem er ættaður frá
Honolulu og er 23 ára að aldri,
var á leið með farþegaflugvél
til Samoa, til trúboðsstöðvar
sinnar þar. En hann hefur nú ferð
azt 5,000 mílur án þess að fá að
stíga út úr flugvélinni — og er
nú á heimleið. Honum hefur ver-
ið neitað um landgöngu á öllum
viðkomustöðum flugvélarinnar,
því að hann hefur hvorki vega-
bréf né heilbrigðisvottorð. Eina
skilríkið, sem hann hefur með-
ferðis er fæðingarvottorðið —
og kveðst hann ekkert hafa vitað
um að öll þessi plögg þyrfti til
þess að komast til Samoa. Er
mönnum hulin ráðgáta hvernig
maðurinn hefur sloppið gegnum
vegabréfsskoðunina, þegar hann
lagði upp með flugvélinni frá
verður að
Honolulu. — Sem fyrr segir er
flugvélin nú aftur á austurleið og
trúboðinn fjarlægist stöðugt
ákvörðunarstaðinn. Hann hefir
ekki stigið út úr flugvélinni allan
tímann.
Sjö kindur heimt-
ast af f jalli
ÞÚFUM, N.-fs., 17. jan. — Fyrir
nokkrum dögum heimtust fimm
kindur af fjalli á Nauteyri. Komu
þær sjálfar í byggð, allar klökug-
ar og brynjaðar, en ekki virtust
þær hafa liðið sult.
Þá heimtust einnig tvær kindur
af fjalli í Reykjarfjarðarhreppi
nú nýlega. Komu þær sjálfar í
heimafé í Vogum og Svansvík.
Var önnur kindin frá Reykjar-
firði, en hin frá Svansvík.
Hér um slóðir er enn mjög snjó-
lítið, og munu því vera góðir hag-
ar víða frammi á fjöllum. — P.P.