Morgunblaðið - 04.07.1959, Síða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
’ v
4?-*&7tT0|i <i r i
Laugardagur 4. júlí 1959
Sigurður Ólafsson
frá Bæi'um — minning
HINN 23. marz sl. andaðist í
Sjúkrahúsi ísafjarðar, Sigurður
Ólafsson, sem um langan aldur
var bóndi í Hærra-Bæ í Bæjum
á Snæfjallaströnd.
Hinn 2. dag sl. aprílmánaðar
var svo gerð útför hans frá Un
aðsdalskirkju
SigUiður var fæddur að Tröð
£ Álftafirði 12. maí 1882, og skorti
því rúman mánuð til, að hann
fyllti 77 ár, er hann lézt. Þegar
Sigurður var t.eggja ára missti
hann föður sinn, sem drukknaði
í fiskiróðri.
Fluttist hann þá með móður
sinni, Jónu Jónsdóttur að Unaðs-
dal á Snæfjallaströnd. Jóna var
pettuð írá Hóli í Bolungarvík, en
í Unaðsdal bjó _ i systir hennar
Þóra, ásamt manni sínum. Guð-
mundi Þorleifssyni.
Sjö árum síðar eða um það
leyti, ^em Sigurður er níu ára
flyzt hann sem smali að Bæjum
til Maríu Rebekku Kristjánsdótt-
ur, dannebrogsmanns Ebenezer-
sonar frá Reykjarfirði, er þá bjó
l Hærra-Bæ með börnum sínum.
Mun hann þá hafa farið að vinna
fyrir sér sjálfur og ekki verið á
vegum móður sinnar eítir það.
Árið 1904 kvæntist Sigurður
Maríu Rebekku Ólafsdóttur, er
var fósturdóttir Maríu Kristjáns-
dóttur. Um sama leyti hófu þau
hjón búskap í Bæjum og bjuggu
þar í rúm íiörtíu ár, að einu ári
undanteknu, er þau bjuggu á
Hjöllum í Skötufirði Hin síðari
ár, eftir að þau hættu búskap í
Bæjum, áttu þau lengst af heima
á ísafirði.
Á uppvaxtarárum Sigurðar og
fyrstu búskaparárum, voru lífs-
hættir almennings og atvinnu-
vegir við ísafjarðardjúp, eigi
stórum breyttir frá því, sem ver-
ið hafði um aldir áður. Bú manna
voru yfiileitt lítil og afrakstur
þeirra fór að miklu leyti til fæðis
og klæðis heima fyrir, og gat því
ekki orðið söluvarningur, nema
að litlum hluta. Tekna til
greiðslu á kaupstaðarvöru var að
mestu aflað með sjósókn, næst-
um allan ársins hring, utan há-
sumarið.
Á vetrarvertíð var róið frá
Bolungarvík, en vor og haust
einnig frá smærri verstöðvum
innan við Djúpið, og einstökum
bæjum. Á tímum árabátanna var
nálægðhi við fiskimiðin höfuð-
atriði.
Skömmu eftir aldainótin koma
vélbátarnir til sögunnar, og mega
heita orðnir einráðir í sjósókn-
inni í lok fyrra stríðs. Um líkt
leyti verða og breytingar í bú-
skaparhf.ttum til landsins, þó að
þau stakkaskipti fari hægar
fram, en hin miklu aldahvörf við
sjóinn.
Sæti sitt i þessari þróun, sem
einyrkja bóndi með mikla ómegð,
skipaði Sigurður með prýði.
Hann sótti sjóinn af kappi og
var, ásamt Jóni bróður sínum,
meðal fyrstu manna við Djúp,
sem eignaðist vélbát til fiski-
veiða. Um skeið munu þeir bræð-
ur hafa gert út tvo báta, vélbát
og árabát.
Á meðan hinn stóri barnahóp-
ur þeirra hjóna var í bernsku,
mun efnahagur þeirra hafa verið
frekar þröngur, sem vonlegt var.
En öll ólust börnin þó upp hjá
foreldrum sínum við góðan
þroska, og engra opinberra
styrkja nutu þau við uppeldi
þeirra, eins og nú er lenzka.
Þar ..íunu tekjurnar frá sjón-
um hafa orðið einna drýgstar í
bú að leggja, en hörðum hönd-
um varð fyrir þeir.. að vinna. Er
eldri börnin komust nokkuð á
legg, mun Sigurður meir hafa
snúið sér að búskapnum í landi.
Keypti hann þá ábýli sitt og
bætti það stórum, að ræktun og
byggingum. Öll fénaðarhús jarð-
arinnar byggði hann að nýju, bar
á meðal fjós og hlöðu, áburðar
og votheysgeymslur, allt úr
steinsteypu.
Að siðustu byggði hann, árið
1939, vandað íbúðarhús úr steini.
Að sjálfsögðu naut hann aðstoð-
ar barna sinni við framkvæmdir
þessar, því að lengstun. voru ein
hver þeirra heima, þó að upp-
komin væru.
Þegar ég varð farkennari í Snæ
fjallahreppi, og fluttist þangað bú
ferlum nokkru siðar, þá urðu
þau Hærra-Bæjarhjón og börn
þeirra - -;stu nágrannar mínir,
og svo nálægir, að aðeins nokkr-
ir tugir metra voru milli bæja
okkar. Kynni hlutu því að verða
nokkur og samskipti.
Það kom og til, að mér, sem
frumbýlingi var margs vant þess,
en nú þarf við, og var þá hendi
næst að leita til nágrannanna. En
á þeim árum var það lán mitt og
fjölskyldu minnar, að eiga þá
góða, svo að vart mun geta betri.
Sigurður var með hærri meðal
mönnum á vöxt, beinvaxinn og
þreklegur, vel farinn um andlits
fall. Hann var hraustmenni til
burða og lagvirkur, og svo sagði
mér Kolbeinn í Dal, að á yngri
árum hefði hann verið meðal
beztu áramanna við Djúp. Hann
var dulur rnaður og hlédrægur,
fámæltur og orðvar hversdags-
lega, en greinagóður og skemmt-
inn í fárra manna tali. Skap hans
var mikið og viðkvæmt, en hann
duldi það svo, að fáir urðu þess
varir. Svo sem líklegt var, um
mann með hans skapferli, hafði
hann ákveðnar ->g fast mótaðar
skoðanir á mönnum og málefn-
um, þó að eigi léti hann þær!
mjög uppi við hvern sem var. í
landsmálum fylgdi hann Sjálf-
stæðisflokkr.um
Sigurður var um fjölda ára for
söngvari í Dalskirkju, enda hafði
hann frábrigðilega mikla og
bjarta tenórrödd, allt fram á efri
ár.
Hann var söngvinn og hafði
mikið yndi af söng og hljóðfæra
slætti, og mundi hafa náð langt á
því sviði, ef lífskjörin hefðu ver-
ið önnur og menntunar notið við.
Þau Sigurður og María eign-
uðust fimmtán börn, og eru af-
komendur þeirra nú níutíu, um
fimmtíu barnabörn og tuttugu og
fimm barnabarnabörn. Sigurður
eignaðist son utan hjónabands,
Magnús að nafni, er hann búsett-
ur í Stykkishólmi, kvæntur, en
barnlaus.
Börn þeirra hjóna eru þessi;
1. Sigurður Guðmundur, kvænt
ur Guðmundu Bæringsdóttur,
voru lengi búsett í Hafnarfirði,
en nú í Hafnarfirði.
2: Ingibjörg Sara, er dó rúm-
lega tvítugu. Hún var gift Gunn-
ari Ásgeirssyni, og áttu þau sam-
an eina dóttur
3. Halldór Kristinn, dáinn fyr-
ir allmörgum árum. Hann var
kvæntur Friðlaugu Guðmunds-
björgu systur hennar, búsett á
ísafirði.
6. Óskar, kvæntur Ástu Tómas-
dóttur. búsett í Reykjavík.
7. Aðalsteia*, kvæntur Mörtu
Markúsdóttur, búsett á ísafirði.
8. Jón, dó í ifírnsku.
9. Jón, annar, kvæntur Sigríði
Stefánsdóttur, húa í Borgarhóli í
Eyjafirði.
10. Ásgeir Guðmundur, kvænt
ur Önnu Hermannsdóttur, búsett
á ísafirði.
11. Arnþrúður Guðbjörg, var
gift Þórði Kaldalóns, en hann anð
aðist eftir nokkurra ára sambúð
þeirra; búsett í Reykjavík.
12. Torfi Salmundur, kvæntur
Sigrúnu Guðbrandsdóttur, búsett
í Reykjavík.
13. Halldór, kvæntur Sigrúnu
Einarsdóttur. 'búsett að Eiðum.
14. Kristján Björn, kvæntur
Brynhildi Berndsen, búsett í
Reykjavík.
15. Ólafur Marinó, kvæntur
Hólmfríði Einarsdóttur, búsett í
Egilsstaðaþorpi.
Það er sjálfsagt ekkert eins-
dæmi, þó að ég þekki ekki annað,
að svo stór systkinahópur, sé allur
svo góðu atgrevi búinn, til líkama
og sálar, sem þau eru börn þeirra,
Sigurðar og Maríu.
Það sýnir bezt hve stofnarnir
eru traustir og heilir, sem að
þeim standa á báðar hliðar,. og
nú hafa jkilað þjóðfélaginu svo
mörgum og starfhæfum höndum,
við búskap, sjósókn og iðnað.
Engin eign er mikilsverðari,
ungri þjóð, sem þarf að vaxa ört
vegna óteljandi verkefna, sem
óleyst híða, en þeir synir og dæt-
ur, er eftir sig láta slíkan arf.
Jóhann Hjaltason.
Heimilið að Hlíð í I.óni fékk verðlaun fyrir bezta umgengni.
— Ljósm.: Vigfús Sigurgeirsson.
Verðlaun veitt fyrir bezfa
umgengni á heimili
Frá aðalfundi Búnaðarsambands
A-Skaftfellinga
BÚNAÐARSAMBAND Austur-
Skaftfelliiiga hélt aðalfund sinn
í fundarhúsi Lónsmanna dagana
10—11 maí sl. Niðurstöðutölur
fjárhagsáætlunar sambandsins
voru 75-þús. kr.
í skýrslu ráðunauts kom meðal
annars fram, að ræktun á sam-
bandssvæðinu var mjög svipuð
og árið áður eða að meðaltali á
bónda 7.700 ferm. Mest var rækt-
un í Öræfum, 13.446 ferm. á
bónda.
Björgvin Jóhonnsson stúd.med.
Vinarkvebja
í ÖNDVERÐUM febrúarmánuði
árið 1951 fórst á miðunum undan
Nýfundnalandi togarinn „Guð-
rún“ frá Boston með allri áhöfn,
þar á meðal eiganda og skip-
stjóra togarans, Jóhanni Axel Jó-
hannssyni. Þar fór faðirinn.
Réttum átta árum seinna eða 8.
dóttur,. frá Lónseyri, og áttu þau'
saman einr. son, sem andaðist j
innan við tvítugt.
4. Gunnar, kvæntur Steinunni
Jakobsdóttur, búsett á ísafirði. |
5. María Rebekka, gift Gunnari
Ásgeirssyni, er fyrr átti Ingi-.
febrúar 1959 fórst togarinn ,,Júlí“
frá Hafnarfirði á sömu slóðum,
einnig með allri áhöfn. Einn af
hásetunum, Björgvin Jóhannsson
fór í þessa einu ferð, en hann
varð eins og fleiri námsmenn, að
afla sér tekna jafnhliða náminu.
Þar fór og einnig sonurinn.
Björgvin Jóhannsson var fædd
ur hér í Reykjavík 13. júní árið
1929 og var því tæplega þrítugur
er hann var burt kvaddur. Hann
var sonur Ragnheiðar Bjarnleifs-
dóttur héðan úr Reykjavík og
Jóhanns Axels Jóhannssonar,
skipstjóra, ættuðum frá Stóra-
Hrauni í Árnessýslu. Eins og fleiri
bæjarbörn var honum komið „í
sveit“ á sumrin og var hann svo
heppinn að komast á eitt af beztu
heimilum í austur Barðastrand-
arsýslu, Tindum í Geiradal til
höfðingshjónanna Ragnheiðar
Grímsdóttur og Arnórs Einarsson
ar og var hann þar á sumrin fram
yfir fermingu og einnig þrjá vet-
ur og sýnir það bezt hve vel hon-
um hefir liðið þar. Eftir ferm-
ingu lagði hann út á mennta-
brautina, fyrst í Gagnfræðaskóla
Austurbæjar, sðan 2 vetur í Hand
íðaskólanum, tók svo próf upp í
þriðja bekk Menntaskólans og
lauk þaðan stúdentsprófi vorið
1952 með ágætiseinkunn, lagði
síðan stund á læknisfræði í Há-
skóla íslands og var langt kom-
inn með það nám er hann fórst.
Árið 1957 gekk hann að eiga
heitkonu sína Arnheiði Magnús-
dóttur, ættaða úr Árnessýslu og
eignaðist með henni tvær dætur,
þá yngri fékk hann áldrei augum
litið því að hún fæddist tveim
dögum eftir að hann fór á sjóinn
í sína seinustu för.
„Venna“, eins og hann var oft-
ast kallaður, var ég búinn að
þekkja yfir 20 ár og varð sá
kunningsskapur brátt að einlægri
vináttu er hélzt óslitið alla tíð
síðan og bar þar aldrei skugga á.
það mátti heita að við skildum
aldrei eftir að ég fluttist hingað
í bæinn og var þá mamma hans
mér einnig sem önnur móðir. Á
ég þeim báðum mikið að þakka
hve vel þau reyndust mér bæði
tvö, er ég kom einmana sveita-
piltur til Reykjavíkur. Trygg-
lyndi „Venna“ var órjúfandi og
hann var hinn bezti drengur sem
ég hef kynnzt, og er þá mikið
sagt.
Venni minn, söknuðurinn er
sár, en ég geymi dýrmæta minn-
ingu um bezta vininn, sem aldrei
mun fyrnast. Móðir þinni og systr
um, eiginkonu og dætrum, votta
ég mna innilegustu samúð, en ég
veit að við eigum öll eftir að
hitta þig á „Bláu eyjunni". —
Vertu sæll vinur og hjartans þökk
fyrir allt og allt.
f guðs friði.
Steinn Gunnarsson.
Skip teknr hval-
kjöt
AKRANESI, 2. júlí. — Norska
skipið Aalesund kom hingað síð-
degis í gær og lestar á þriðja
hundrað lestir af hvalkjöti. Á
laugardaginn sigldi héðan annað
skip með fullfermi af hvalkjöti,
370 lestir. Allt fer hvalkjötið á
Englandsmarkað. — Oddur.
Mælingar og kortlagningu tún-
anna var að mestu lokið í tveim
hreppum, og er áformað að halda
því verki áfram á þessu ári.
A árinu jókst mjög starfsemi
nautgriparæktar. Þrjú nautgripa
félög skiluðu skýrslum. Alls
voru skýrslufærðar 199 kýr, þar
af 122 fullmjólka og 77 ófull-
mjólka, sem samtals gerir 179,7
árskýr. Afurðir voru eftir full-
mjólka kú 3215 kg. mjólk, 4,02
fita = 12926 fe. eftir árskú, 3044
kg; 4,05 fita = 12328 fe.
í skýrslu ráðunauts kom fram
vaxandi áhugi og starf hjá Bún-
aðarsambandinu.
í lok fundarins fór fram verð-
launaafhending vegna beztrar
umgengni á heimili. En Búnaðar-
sambandið hefur ákveðið að
veita slík verðlaun ár hvert, en
þau eru kr. 1000,00 úr verðlauna-
sjóði Jóns Eiríkssonar. Að þessu
sinni hlutu verðlaunin Stefán
Jónsson hreppstjóri, Hlíð, og
kona hans frú Kristín Jónsdóttir.
Var þeim jafnframt fært skraut-
ritað þakkarávarp í tilefni þessa
heiðurs. — Gunnar.
Síðasia sýning
á Föðnrimm
á Akureyri
AKUREYRI, 30 júní. — Um sið-
ustu helgi kom hingað leikflokk-
ur frá Þjóðleikhúsinu, en hann er
á sýningarferð um Norður- og
Austurland. Kom flokkurinn aust
-an úr Mývatnssveit, er þar sýndi
hann í félagsheimilinu Skjól-
brekku.
Verkefni það, sem Þjóðleikhús-
ið flytur út um landið að þessu
sinni er harmleikurinn Faðirinn
eftir Strindberg. Fyrsta sýning
á leiknum utan Reykjavíkur fór
fram í Hornafirði hinn 18. þ. m.,
en þangað fóru leikararnir flug-
leiðis. Síðan hefur leikurinn
verið sýndur á 10 stöðum á Aust-
ur- og Norðurlandi við góða að
sókn og ágætar undirtektir. —
Hefur fólk látið í ljósi ánægju
yfir að fá að sjá sígild drama-
tízkt verk af og til. Síðasta
sýning á þesum leik, þ.e.as. í
þessari leikför fer fram hér á
Akureyri í kvöld, en leikarar
Þjóðleikhússins fara í sumarfrí
hinn 1. júlí. Fyrri sýning á leikn-
um var hér í gærkvöldi við ágæta
aðsókn og undirtektir. Leikstjóri
er Lárus Pálsson, en leikarar Val-
■ur Gíslason, Guðbjörg Þorbjarn-
ardóttir, Kristbjörg Kjeld, Jón
Aðils, Haraldur Björnsson, Arn-
dís Björnsdóttir, Erlingur Gísla-
son og Klemenz Jónsson, en hann
hefur jafnframt fararstjóm á
hendi.
í dag sitja leikararnir síðdegis-
boð bæjarstjórnar Akureyrar.
—vig.