Morgunblaðið - 09.01.1960, Blaðsíða 11

Laugardagur 9. jan. 1960
MOKCTiNTlT.4T>1Ð
11
Hisgvekja á þretlándanum
SáSmasöngur
eða jazz
Fyrir nokkrum árum flutti ég
tillögu um það á synodus,-að fav-
ið yrði fram á það við útvarps-
ráð, að varið skyldi einum klukku
tima á viku til að kynna falleg
sálmalög. Þetta var gert í þeim
tilgangi að auðvelda kirkjukórum
strjálbýlisins starf sitt, en þar
kostar hver söngæfing talsvert fé
vegna bílferða, jafnvel svo skipt-
ir hundruðum króna. Mundu tíð
útgjöld af þessu tagi fljótt fara
fram úr því, sem fjárhagur fá-
mennra safnaða þolir, en ekki er
hægt að ætlast til, að söngflokk-
arnir sjálfir borgi ferðakostnað
sinn ofan á þá fyrirhöfn, þó að
þess munu dæmi.
Hér gæti útvarpið hlaupið und-
ir bagga, kynnt sálmalögin ræki-
lega og jafnvel kennt raddir, og
þannig létt verulega undir starf
semi kóranna, jafnframt því sem
mörgu eldra fólki að minnsia
kosti væri þökk að því að fá
meira af sígildri kirkjutónlist í
útvarpjð, enda þótt sífelldur
glymjandi dægurlaga og jasslaga
fengi ÍJá að blása mæðinni ein-
stöku sinnum. Bak við þessa mála
leitun var eindregin ósk margra
áhugasamra kirkjukóra, sem lagt
hafa á sig mikið og ólaunað starf
fyrir kirkjussönginn.
Ekki var þessari ósk nein
áheyrn veitt af útvarpsráði, senni
lega af þeirri ástæðu, að það hef-
ur haldið að sönglist af þessu tagi
mundi vera óvinsælt útvarpsefni.
Hins vegar var um svipað leyti
bætt inn í útvarpsdagskróna auka
þáttum, sem nefndir voru „óska-
lög unga fólksins", eða eitthvaö
því um líkt, og er það mái
fgróðra manna að þetta sé yfir-
leitt hin hörmulegasta tónlist,
enda undarlegt, ef menn bera þvi
meira skyn á hljómlist, sem þeir
eru nær óvitaldrinum. En lótum
það nú vera,. þó að bömin iái
pelann sinn, ef eitthvað örlítið
væri líka gert fyrir þá gömlu,
einkum þegar farið er fram á
lítið.
Það var kirkja Krists á íslandi,
sem bað um greiða. En svo er
að sjá, að þessari menningar-
stofnun hafi þótt lofsöngurinn
þegar of mikill, en jass-söngur-
inn of lítill.
Þar sem blindir leiða blinda.
Fornvinur minn Skúli Guð-
jónsson var eitthvað að ræða
um það í jólablaði Þjóðviljans
nýlega, að það væri æskilegt, að
prestar hættu að leggja út af guð
spjöllunum í prédikunarstól, þvi
útskýringar þeirra gerðu „aðems
illt verra“. Þetta verður ekki
öðruvísi skilið, en að „hið illa“
séu kenningar Krists. Skilst
manni, að þessi rithöfundur gæti
þó frekar við það unað, ef guð-
spjöllin væru aðeins lesin „eins
og framhaldssaga frá altari eða
prédikunarstól, því að þar sé allt
sagt“, sem þarf að segja á ljós-
an og einfaldan hátt“.
Þetta virðist nú að vísu eKki
koma vel heim og saman, og
varla mundi það ágæta blað, sem
flytur þennan jólaboðskap, geta
verið bréfritaranum sammála, ef
kenningin væri heimfærð upp á
þess eigin trúarbrögð, nefnilega
kommúnismann, því að þá þýddi
það, að blaðið ætti að hætta að
koma út. I stað þess ætti það að
vera fullnægjandi að fá safnaðar
limunum í hendur rit stórpost-
ulanna: Marx og Engels, Lenins
og Stalins, og harðbanna svo að
leggja út af þeim í blöðum eða
á mannfundum, „því að ekki er
hægt að kenna mönnum trú“, að
skoðun þessa vitrings.
Merkilegt er það annars, hvað
menn geta orðið ósanngjarnir og
blindir er þeir deila á önnur trú-
arbrögð en sín eigin. Það er mér
til efs, að Skúli mundi nokkru
sinni hafa trúna tekið á Stalín,
ef blöð hefðu ekki staglað þessa
trú í hann dag eftir dag, prédik-
arar hefðu ekki vitnað og jafnvei
kassamenn æpt að honum.
Þá þykir- Skúla það óviðeig-
andi af kristnum prestum að vara
fermingarbörn sín við að ganga
á hönd öðrum trúarflokkum, sam
afneita öllu því er þeir hafa reynt
að innræta börnunum. Ekki minn
ist hann neitt á þá trúarsetningu,
sem Marx heitinn innrætti söfn-
uði sínum, og hans fylgjendur
Sr. Benjamin Kristjánsson
hafa síðan dyggilega haldið á
lofti að kristindómurinn sé eit-
ur fyrir fólkið. Meðan Skúli og
hans flokksmenn segja við sin
börn: Varið ykkur á kristindóm-
inum, því að hann ópíum fyrir
fólkið, Kristur mettaði sínar þús-
undir á eitri, ki.kja hans hefur
ævinlega verið til bölvunar og
prestar hans gera „illi verra“,
þá eiga kristnir prestar að segja:
Flýtið ykkur yfir í flokkinn hans
Skúla, sem fræðir ykkur á þvi,
að enginn guð sé til og við höf-
um verið að ljúga að ykkur:
Og í tilefni af sjálfri jólahá-
tíðinni finnur Skúli Guðjónsson
köllun hjá sér til að láta í ljós
undrun sín yfir þessu, og hneyksl-
un yfir því, að sjálfur biskup
landsins skuli ekki vera svo
grunnhygginn að skrifa upp á
áróðursvíxla þessara óvina kirkj-
unnar. Hann vill gera fagnaðar-
boðskap Stalín hærra undir höfði
en kenningu Krists. Og meðan
börnum er kennt að gera bænic
sínar til föður Stalins (en ég
þekkti dæmi um það, að minnsta
kosti áður en Krúsjeff upplysti
að hann hefði verið fantur) þá
þykir þessum rithöfundi hæfileg-
ast, að guðspjöll Nýja testament-
isins séu lesin í hænsnakofa, þar
sem svo er dimmt, að varla sjá-
ist stafaskil.
Skólinn, sem ríkið tímir ekki
að byggja yfir.
Þó að sleppt sé nú þessum jóla-
boðskap vinar míns Skúla, er yað
þá ekki í sjálfu sér nauðalíkur
hugsunarháttur, sem liggur á bak
við hirðuleysi þeirra, sem þyKii
allt ofgert, sem kostað er til
kristnihalds á landi voru? Finnst
þeim ekki í raun og veru, að
hænsnakofarnir geti dugað til að
útbreiða guðspjöllin? Sumar
kirkjur eru litlu veglegri og eru
talandi vitni um ást þjóðarirtnar
á skapara sínum.
Á undanfarandi árum hefur
ríkið varið stórum fjárfúlgum til
að byggja félagsheimili, stund-
um mörg í sömu svejt, þar sem
ekkert hefur verið sparað til að
gera þau sem veglegust. Þetta er
að vísu skemmtilegt og ætti að
geta orðið að gagni, þó að alH
of oft verði sú raunin á, að mest
séu þau notuð fyrir - dans og
drykkju. En hvað hefur verið
hægt að sarga út mikið fé í kirkju
byggingasjóð til láns á sama
tíma?
Þjóð vor hefur einnig verið
ósínk á fé til skóla. Vér trúum
á visindi og þau eru ágæt, séu
þau notuð til góðra hluta. Ann-
ars geta þau orðið háskaleg. —
Uppskeran af lærdómsstaglinu
virðist þó stundum minni en bú-
ast mátti við. Einn er sá skóli,
sem hefur það hlutverk að kenna
greinarmun góðs og ills og graí-
ast eftir rökum gíftusamlegs -íf-
ernis. Hann á að kenna mönnum
farsælar dyggðir: Þú skalt exki
morð fremja. Þú skalt ekki stela.
Þú skalt ekki ljúgvitni bera.
Elska skaltu náungann eins og
sjálfan þig. Þessi skóli heitir
kristin kirkja.
Það fjármagn, sem til hennar
fer, er ekki nema lítið brot af
öðrum skólakostnaði þjóðarinnar.
Ríkið hefur þennan skóla á fram-
færi sínu, en vill helzt ekki
byggja yfir hann, svo að húsa-
kostur hans er yfirleitt sára-
vesæll i samanburði við þá skóla,
sem kenna aðra hluti, er meira
þykir um vert. Sem betur fer er
ekki mikið um manndráp hér á
landi, þó að algengt sé það er-
lendis, einkum í stríðum. En
skyldum við ekki brjóta flest
boðorð önnur í stórum stíl?
Kannske gerir þetta þjóðfélag-
inu ekkert til? Flestir sýnast vera
á þeirri skoðun.
Benjamín Kristjánsson.
ítarlegar afhuganir gerðar um
framtíð Reykjavíkurflugvallar
A BÆJARSTJÓRNAR-
FUNDI sl. fimmtudag urðu
allmiklar umræður um
Reykjavíkurflugvöll, framtíð
hans og hugsanlega framtíð-
arskipulagningu þess svæðis,
sem flugvöllurinn nú stendur
á, ef horfið yrði að því ráði
að flytja hann. Þó tóku all-
margir bæjarfulltrúar til máls
og sýndist nokkuð sitt hverj-
um. Engin samþykkt var þó
gerð um það, hvort völlurinn
skyldi vera eða ekki, og sýnd-
ist flestum bæjarfulltrúum
að yfirstandandi rannsókn
máls þessa þyrfti að ljúka,
áður en bæjarstjórn tæki
slíka ákvörðun.
Tilefni umræðna þessara var
svohljóðandi tillaga frá bæjar-
fulltrúum Alþýðubandalagsins,
er var á dagskrá fundarins:
„Bæjarstjórnin telur legu flug-
vallarins í bæjarlandinu óhag-
kvæma og óviðunandi til fram-
búðar og ályktar að stefna beri
að því, að honum verði valinn
annar og heppilegri staður. Sam-
þykkir bæjarstjórnin að skipulag
bæjarins skuli við það miðast, að
núverandi flugvallarsvæði og
óbyggt umhverfi þess verði síðar
hagnýtt til byggingar nýrra bæj-
arhverfa".
Alfreð Gíslason talaði fyrir til-
lögunni. Kvað hann mál þetta
fyrr hafa komið fyrir bæjarstjórn
og taldi að hún hefði ekki tekið
það nógu föstum tökum Þá taldi
hann slysahættu stafa af vellin-
um, þar sem hann nú er og sagði,
að þeir yrðu æ fleiri, sem vildu,
að núverandi flugvöllur yrði lagð
| ur niður. Einnig væri brýn þörf
á því fyrir bæjarfálagið að fá
það landrými, sem flugvöllurinn
stendur á, og nauðsynlegt að fá
úr því skorið, hvort það yrði í
náinni framtíð.
Magnús Ástmarsson kvaðst
álíta að það, sem sagt væri í til-
lögu Alþýðubandalagsmanna um
óhagkvæma staðsetningu flugvall
arins orkaði mjög tvímælis. Stæð
um við vel að vígi, hve nálægt
byggðinni flugvöllurinn væri stað
settur, og því ekki að ófyrir-
synju að bæjarstjórn hefði skoð-
að vel hug sinn um þetta mái.
Þá væri síður en svo slysahætta
á Reykjavíkurflugvelli, því slys
hefðu verið mjög sjaldgæf þar.
Kvað Magnús það sína skoðun,
að flugvöllurinn ætti að vera
þarna fyrst um sinn. Hitt kæmi
til álita, hvort það væri sann-
gjarnt að Reykjavíkurbær legði
til land undir flugvöllinn án þess
að nokkuð kæmi í staðinn frá
ríkinu, og væri ekki óskynsam-
legt að taka upp viðræður við
ríkið um það mál.
Geir Hallgrímsson, borgarstjó.'i
kvaðst álíta, að þær ræður, sem
fluttar hefðu verið á fundinum,
sýndu, að ekki væri tímabært að
ganga til atkvæða um málið.
Hér væri um mjög umfangsmikið
og mikilvægt mál að ræða. Hann
rifjaði upp, að flugvöllurinn hefði
á sínum tíma verið gerður af
Óeðlilegt væri að taka endan-
lega afstöðu til þessa máls áður
en yfirstandandi athuganir væru
til lykta leiddar.
í lok máls síns bar borgarstjóri
fram svohljóðandi tillögu:
„Með tilvísun til þess, að ítar-
Iegar athuganir hafa verið gerðar
varðandi framtið Reykjavíkur-
flugvallar, en endanleg álitsgerð
liggur ekki enn fyrir, vísar bæj-
arstjórn framkominni tillögu bæj
arfulltrúa Alþýðuflokksins frá.
Leggur bæjarstjórn áherzlu á
að fá álitsgerð um málið hið
fyrsta“.
Þórður Björnsson talaði næst-
ur. Kvað hann aðalvandamálið,
hvort beina ætti flugumferð-
inni til Keflavíkurflugvallar eða
byggja nýjan flugvöll. Hann
kvað það sína skoðun, að vinna
bæri að því, að nýr flugvöllur
yrði byggður nær Reykjavík og
Rœtt um flugmál og skipulagsmál
á bœjarstjórnarfundi
Bretum gegn vilja bæjarstjórn-
arinnar og hefði staðsetning hans
verið rædd á bæjarstjórnarfund-
um bæði þegar eftir striðið og
eins eftir 1950. 8. febrúar 1957
hefði verið gerð samþykkt íbæjar
stjórn um að bæjarráð og bæj-
arstjórn teldu sig ekki bundin
af reglum umferðarstjórnar um
hæð húsa í bænum.
Þá gat borgarstjóri þess, að
nefnd hefði verið skipuð til að
gera tillögur um framtíð flug-
vallarins og hefðu átt sæti í henni
Gunnar heitinn Ólafsson skipu-
lagsstjóri, Guðmundur Helgi Gúð
mundsson og Árni Snævarr verk
fræðingur. Hefði nefnd þessi
unnið mikið og gott starf, gert
bráðabirgðauppkast af álitsgerð,
sem lægi fyrir ásamt allmiklu
upplýsingum um málið. Nú hefði
Gunnlaugur Pétursson borgarrit-
ari verið skipaður í nefndina í
stað Gunnars Ólafssonar og jafn-
framt ákveðið að Aðalsteinn
Richter skipulagsstjóri skyldi
starfa með nefndinni.
Reykjavikurflugvöllur lagður
niður, þegar hinn væri nothæfur
Athuganir, er gerðar hefðu verið
sýndu, að á Álftanesi væri mjög
heppilegt flugvallarstæði, en hitt
væri svo annað mál, að þar væri
dýrt að byggja flugvöll. Kvaðst
ræðumaður álíta að Reykjavíkur-
bær ætti að taka upp samvinnu
við ríkið um að byggja flugvöll
á Álftanesi. Kvað hann sér skilj-
ast, að þær upplýsingar, sem borg
arstjóri fjármála hefði gefið um
málið, væru mjög i samræmi við
óskir flugráðs. Tillaga Alþýðu-
bandalagsmanna, eins og húr.
væri fram komin, gæti hins vegar
ekki gert nokkum skapaðan hlut
og því væri ástæðulaust að fram-
fylgja henni.
Guðmundur II. Guðmundsson
kvaðst telja æskilegast að fjar-
lægja flugvöllinn innan einhvers
ákvíðins tíma, en því meir, sem
hann hefði hugsað um þessi mál,
hefði hann orðið fráhverfari
þeirri hugmynd, að fjarlægja
bæri flugvöllinn þegar í stað. —
Flugið ætti ef til fyrir sér a8
breytast svo, að byggja mætti
á því landi umhverfis flugvöll-
inn, sem byggilegt væri. Kvaðst
ræðumaður telja, að mál. þetta
væri á því stigi að rétt væri að
bíða átekta og sjá hverju fram
yndi. Þá kvaðst hann vilja víta
það, sem embættismaður bæjar-
ins hefði sagt í útvarpi fyrir
skömmu, að skipulag bæjarins
væri við það miðað að flugvöll-
urinn yrði fluttur. Sér vitanlega
hefði ekkert gerzt, sem heimil-
aði þessum embættismanni bæj-
arins að viðhafa slík ummæli.
Alfreð Gíslason kvað engan
geta sagt fvrir um þróun flugsins.
Það væri heppilegt vegna fram-
kvæmda á flugvellinum að bæj-
arstjórnin tæki afstöðu til þessa
máls, en þar með væri ekki sagt,
að flugvöllurinn yrði fluttur á
næstu 2—3 árum. Það gætu eins
liðið 20—30 ár, þar til hann yrði
fluttur.
Þorvaldur Garðar Kristjánsson
talaði næstur. Kvað hann mál
þetta bæði umfangsmikið og mik
ilvægt. Það væri tvenns konar
eðlis. Annars vegar væri um að
ræða skipulagsmál, en hins vegar
samgöngumál. Hann kvaðst þeirr
ar skoðunar, eins og Þórður
Björnsson, að veigamesta atriði
málsins væri skipulagslegs eðlis.
Þetta mál yrði ekki sltiði úr sam-
hengi við þá spurningu, hvar mið
bænum væri ætlaður staður 1
framtíðarskipulagi Reykjavíkur.
Staðsetning miðbæjar væri eitt
þýðingarmesta atriði í skipulagi
allra bæja og borga. Miðbærinn
yrði að svara ákveðnum þörfum
og kröfum. Þar væru helztu op-
inberar byggingar, stórhýsi fynr
miðstöðvar verzlunar og athafna
lífsins, hvers konar menningar-
stofnanir og skemmtistaðir. Kvað
ræðumaður ljóst vera, að það
landsvæði, sem núverandi mið-
bær Reykjavíkur stæði á, dygði
ekki til að fullnægja þörfuin
hinnar hraðvaxandi höfuðborg-
ar til frambúðar. Spurningin er
því, hvernig á að leysa þetta
vandamál. Það verður ekki gert
nema með því að skapa núverandi
miðbæ vaxtarmöguleika eða gera
ráð fyrir nýjum miðbæ í fram-
l' ramh. á bls. 12