Morgunblaðið - 09.01.1960, Blaðsíða 12

12
MORCVTSRLAÐ1Ð
Laugardagur 9. jan. 1960
Friðtik J. Ratnar
vigslubiskup
ÞAÐ var Sríð '1916, að ungur
xnaður og óþekktur á Suðurnesj-
um, kom suður að Útskálum til
að líta á prestssetrið. Vel mun
honum hafa litizt á staðinn, því
rétt strax byrjaði hann að starfa
þar settur prestur. Seinna sótti
hann um prestakallið, og fékk
það. Þar með réðist giftusamlega
fyrir prestakallið, og raunar fyr-
ir þennan unga mann einnig.
Þessl un'gi maður er ég tala
hér um, var séra Friðrik Jónas-
son Rafnar. Fæddur var hann
Í4. fébrúar 1891, að Hrafnagili í
Eyjafirði. Giftist eftirlifandi eig-
inkonu sinni frú Ásdísi Guðlaugs
dóttur 12. febr. 1916. Vígðist til
Útskálaprestakalls 1. júní 1916.
Biskupvígslu vígðist hann 29.
ágúst 1937, sem vígslubiskup í
Hólabiskupsdæmi hinu forna.
Hér verður hvorki ætt hans og
konu hans, né störf rakin, utan
Útskálaprestakalls, þar sem það
hefir áður verið gert.
Þegar þessi ungi prestur kom
til Útskálaprestakalls, höfðu set-
ið þar um árabil, hver merkis-
presturinn eftir annan. Síðan
skömmu fyrir aldamót þeir, séra
Sigurður Sívertsen, sr. Friðrik
Hallgrímsson og sr. Kristinn Dan
íelsson. Sérstaklega var ekki
vandalaust að setjast í sæti séra
Kristins, því þó að hann þætti
ekki beint áhrifamikill í ræðu-
stól, báru allir mikla virðingu
fyrir honum sem presti og fræð-
ara. Hann var einn af þeim
mönnum sem ekki máttu „vamm
sitt vita“. Heimilis hans og frú
ídu Halldórsdóttur Friðrikssonar,
var litið upp til sem æðsta heim-
ilis í prestakallinu. Það var litið
upp til þess með virðingu. Mér
skilst að heimilishættir hafi mik-
ið batnað í prestakallinu, í tíð
frú ídu og séra Kristins Daníels-
sonar.
Eins og áður er getið, þá byrj-
aði séra Friðrik prestsskap í Út-
skálaprestakalli. Þar munu þau
frú Ásdís og hann einnig hafa
raunverulega byrjað að skapa
sér framtíðarheimili, og haxm
sem prestur og sálusorgari, í einu
af stærstu prestaköllum landsins,
utan Reykjavíkur. Og hún hús-
freyja að byggja upp heimili í
fátækt, en góðum húsakynnum
eftir þeirra tíma mælikvarða.
Man ég það að litið var til
hinna ungu prestshjóna með for-
vitni. Fólkið þarna hafði eins og
áður er sagt, haft úrvals presta
og prestaheimili langa tíð, það
var því ekki lítill vandi fyrir
ungan prest og prestkonu, að
setjast í þetta sæti. Ekki man sá
er þetta ritar sérstaklega eftir
fyrstu Guðsþjónustu sér Friðriks
Rafnars í prestakallinu. En eitt
af fyrstu ummælum um hann
sem ég heyrði, voru þessi: „Mik-
ið er blessaður nýji presturinn
okkar elskulegur“. Sá eða sú er
þessi urnmæli hafði, meinti að
hann væri þetta sem prestur og
maður. Það fór líka svo að hann
vann sér fljótlega hjartarúm hjá
flestum íbúum prestakallsins,
sem elskulegur félagi, og gáfað-
ur og áhrifamikill prédikari.
Styrkur hans sem prédikari, mun
ekki sízt hafa verið fólgin í því
að hann leitaði sér uppbygging-
ar og fræðslu, í viðtölum við
lífsreyndan almúgann. Hann
veigraði sér ekki við að nota sér
reynslu langra lífdaga karla og
kvenna, er hann kynntist í presta
kallinu ,sjálfum sér til uppbygg-
ingar í starfi sínu meðal fólks-
ins við úthafið. Frú Ásdís vann
sér einnig vini, en hún helgaði
wmtm
jþað nýjasta á
verðbréfamarkaðnum?
Nýju Sogsskuldabréfin eru til
skamms tíma. Vextirnir eru
hagstæftír og greiddir fyrir-
fram og þau eru verMrygg®.
í Reykjavík fást verðbréfin hjá öllum
bönkum, sparisjóðum og ýmsum verð-
bréfasölum. Úti á landi fást þau hjá úti-
búum bankanna og staerri sparisjóðum.
SÉÐLABANKINN
heimilinu krafta sína að mestu,
enda mun þess hafa verið full
þörf, því þau munu hafa verið
mjög fátæk, er þau settust að á
Útskálum. En þeir sem kynntúst
frú Ásdísi, munu ekki gleyma
henni, því þeim var hún trygg-
lynd vinkona.
Fljótt bar á því að séra Friðrik
Rafnar hafði mikinn áhuga fyrir
lífi og störfum sjómannanna
þarna, enda var líka mestur
hluti karlmanna þarna, sem sjó-
inn stunduðu, nema þá eldri
menn, sérstaklega vetrarvertíð-
ina, sem vitanlega er mesti
hættutíminn, Það bar göðan á-
vöxt, að presturinn hafði áhuga
fyrir þessu starfi, sem mest var
talað um á þessum slóðum. Og
þetta gat séra Friðrik talað um
eins og hann væri í starfinu
sjálfur. Hann hafði á ungum ár-
um stundað sjó lítillega. Hann
vildi kynnast hugrenningum sjó-
manna við sem flestar aðstæður.
Hann vildi kynnast því hvort
þeir leituðu Guðs síns á hættu-
stuvdum. Hvaða viðbrögð sálar-
líf þeirra tæki ef þeir höfðu tal-
ið sig hanga á þræði milli lífs og
dauða.
Það var vertíð í Sandgerði, á
einhverj.u árinu 1920—-’26. Þá var
venja þar syðra að halda helgan
einn sunnudag á vertíðinni, sem
kallaður var sjómannasunnudag
ur. Ef ég man rétt var það fyrsti
sunnudagur í febrúar. Þennan
mér ógleymanlega sunnudag, (þó
ég muni ekki ártalið), hélt séra
Friðrik Rafnar guðsþjónustu í
samkomuhúsinu þar á staðnum,
fyrir troðfullu húsi sjómanna og
annarra þar úr byggðarlaginu. —
man ég textann, sem hann lagði
út af. Það var úr Lúkasar-guð-
spjalli, 17. kapítula,, 5. versi, er
hljóðar svo. „Og postularnir
sögðu við Drottin: „Auk oss
trú“. Hann tvítók þennan texta,
og lagði síðan út af honum. En
í framhaldi þessa guðspjalls
hljóðar svo: „En Drottinn sagði:
Ef þér hafið trú eins og mustarðs
korn, gætuð þér sagt við móberja
tré þetta: Ríf þig upp með rót-
um og gróðurset þig í hafinu, og
það myndi hlýða yður“.
Þessa Guðræknisstund hélt
sérá Friðrik Rafnar eina af sín-
um djúphugsúðu og kraftmiklu
ræðum. Vitanlega er hún mér
gleymd frá orði til orðs, en enn
vara í hug mínum áhrif hennar
og endurminningar. Hann mun
hefa borið saman trúarþorsta
lærisveina Frelsarans, og trúar-
styrk og trúarþorsta sjómann-
anna, sem hann taldi, ef ég man
rétt, meiri en hjá öðrum almenn
ingi. Hann benti á kraftinn sem
hverjum þeim veitist er trúir skil
yrðislaust á handleiðslu Guðs.
Mér fannst sem hann muni hafa
sannfært marga þetta kvö.ld, um
að jafnvel í hafinu væri hægt
að gróðursetja tré, ef trúin væri
nógu sterkt. Að Guði væri ekk-
ert ómáttugt.
Þetta hljóða vetrarkvöld, með
hundruðum sjómanna, og fjöl-
skyldum úr byggðarlaginu, held
ég að séra Friðrik Rafnar hafi
náð inn að hjörtum flestra við-
staddra. Þarna, sem alltaf, pré-
dikaði hann af hjartans sann-
færingu, en líka af auðmýkt and
ans, og öruggu trausti á hand-
leiðslu Guðs. Hann leiddi okk-
ur þarna um hið ólgandi haf, og
um ljóssins lönd, og Drottinn var
alls staðar. Nú er hann sjálfur
kcminn yfir á ljóssins lönd, eft-
ir erfiðar stundir hérna, vegna
langvarandi veikinda. Heimkom
una hefur hann áreiðanlega ver-
ið búinn að undirbúa, og vænta,
og gleðjast til. Blessuð sé minn-
ing hans.
Ég hef verið að vona að ein-
hver Suðurnesjamaður annar,
sendi frá sér kveðjuorð, vegna
láts séra Friðriks Rafnars vígslu
biskups. En þar sem ekki hef-
ur orðið af því enn, leyfi ég mér
að senda þéssar fátæklegu minn
ingar frá mér. Ég veit að fleiri
en ég, minnast prédikana hans
með hjartans þökk.
Ekkju hans, frú Ásdísi, sendi
ég hugheilar samúðarkveðjur, þó
seint sé, frá okkur Suðurnesja-
mönnum.
Suðurnesjakarl.
— Utan úr heimi
Framh. af bls. 10
um 5 km. frá núverandi verk-
smiðju. Hefir fyrirtækið keypt
þar mikið land, svo að nægt rúm
á að vera til frekari stækkunar
síðar.
Við sögðum áðan, að vinna við
hið nýja verksmiðjuhverfi væri
þegar hafin. Þetta er bæði rétt
og rangt. Áður en sjálf bygging-
arvinnan getur hafizt, verður að
leggja nýjan veg að svæðinu og
aðra styttri vegi um það —
svo að byggingaframkvæmdirnar
hefjast ekki fyrr en með vorinu.
— Um 600 menn munu starfa
þarna og verður því byrjað á því
að reisa íveru- og matskála fyrir
þá.
Verksmiðjurnar verða í fjór-
um deildum, og verður stærsta
byggingin tveggja hæða, 860
metra löng og 18 metra breið —
en samtals verður gólfflötur
verksmiðjanna 140.000 fermetr-
ar. — Eingöngu verða framleidd-
ir fólksbílar í hinum nýju verk-
smiðjum. — Áætlað er, að starfs
fólk verði milli 3.000 og 4.000, og
munu margir þeirra, sem nú
vinna í gömlu verksmiðjunum
fá starf í hinum nýju, þegar þær
taka til starfa. — Með fullri nýt-
ingu, á að vera hægt að fram-
leiða þar 150.000 bifreiðir á ári
— og ef það reynist ekki nóg,
þá eru möguleikar fyrir hendi
að stækka verksmiðjurnar mjög
mikið.
Símastúlka
Símastúlka vön skiptiborði óskast að stóru fyrirtæki
hér í Reykjavík. Framtíðaratvinna og góð launa-
kjör. Tilb. merkt: „Símastúlka — 8589“ sendist af-
greiðslu blaðsins fyrir 11. þ.m.
Til sölu
Steypuhrærivél rafmagnsdrifin K-75 (3ja poka).
Efnisvigt tekur 2000 kg. Gufuketill 12 ferm. með
regulator og vatnsdælu. Jarðýta JD. 6. Gasgerðar-
tæki. Loftspil 1 tonn. Samsetningarvél fyrir band-
sagar blöð. Borhamrar, Borstengur o. fl. Móta-
klemmur. Uppl. veita
VERKLEGAR FRAMKVÆMDIR H.F.
Brautarholti 20 — Símar 10161 og 19620.
— Hugleiðingar
Framh. aí bls. 11
tíðarskipulagi borgarinnar. Með
því að flugvallarsvæðið skapar
eina möguleikann til útþenslu
núverandi miðbæjar ,er spurn-
ingin um framtíð flugvallarins
svo mikið skipulagsmál, sem raun
ber vitni um. Hér er því um að
ræða, hvort skapa á núverandi
miðbæjarsvæði eðlilega vaxtar-
möguleika eða viðurkenna þá
staðreynd, að miðbærinn verði
í framtíðinni að flytjast.
Ræðumaður kvað flugvallár-
svæðið myndi duga um
langa framtíð til að svara kröf-
um um miðbæ við vaxtarmögu-
J leika Reykjvíkur. Flugvallar-
svæðið væri 5—6 sinnum stærra
1 en miðbæjarkvosin milli Garða-
strætis' og Laufásvegar suður að
Hringbraut og væri þá meðtalið
flatarmál tjarnarinnar.
Þá yék Þorvaldur Garðar að
i samgönguhlið þessa máls. Benti
hann á, hver kostur væri að hafa
flugvöllinn sem næst byggðinni
en ýmis vandkvæði stöfuðu þó
af því, svo sem slysa-
hætta. Þá kvaðst hann
vilja leggja áherzlu á, að
mönnum mætti ekki vaxa fjár-
hagshliðin um of í augum, ef
horfið yrði að því ráði að leggja
flugvöllinn niður. í fyrsta lagi
yrðil í því sambandi að meta ann-
ars vegar fjárhagsgildi þess að
skapa núverandi miðbæ vaxtar-
möguleika og verðmæti landsins,
sem flugvöllurinn stendur á, og
hins vegar kostnaðinn af nýjum
mannvirkjum fyrir flugsamgöng-
urnar. í öðru lagi yrði að hafa
í huga, að slíkar framkvæmdir
yrðu ekki gerðar á einum degi.
Þær tækju langan tíma og væri
ekki meira stórvirki en margt
annað, sem hlyti að bíðá þjóð-
arinnar að framkvæma á næstu
árum og áratugum.
Að lokum sagðist Þorvaldur
Garðar vera sammála Alfreð
Gíslasyni um nauðsyn þess að
tka ákvörðun sem fyrst um fram-
tíð flugvallarins. Þar yrði að
hafa í huga annars vegar fram-
tíðarmiðbæ og hins vegar aðstöð-
una til sem beztra flúgsamgangna
við borgina. Sagði hann það eðli
I legt vera, að þeim aðilum, sem
falið hefði verið að gera athug—
un á þessum málum væri gert
að skila greinargerðum og áiiti
áður en ákvarðanir væru teknar.
Kvað hann því rétt að samþykkja
dagskrártillögu borgarstjóra fjár-
mála.
Magnús Ástmarsson kvað mal-
ið nú ekki lengun aðkalland: í
bæjarstjórn, þar sem Alfreð
Gíslason hefði lýst því yfir, að
það gæti dregizt allt upp í 30
ár, að flugvöllurinn yrði fluttur,
en á þeim tíma yrðu kosnir a. m.
k. 8 bæjarstjórnir. Væri því eng-
inn skaði, þó málinu yrði vísað
til núverandi bæjarráðs.
Gísli Halldórsson kvað mál
þetta þurfa meiri undirbúning,
sem eðlilegt væri, þar sem fjallað
væri um skipulag. Hann sagði,
að land það, er flugvöllurirvn
stæði á, væri ekki meira virði en
landið austan Elliðaár. Um 2050
yrðu Reykvíkingar með Kópavogi
væntanlega ein milljón og mundu
þá um 800 þúsund manns búa á
svæðinu austan Elliðaár. Væri
því, skammsýni að sjá ekki verð-
mæti í neinu landi nema flugvall-
arstæðinu.
Þá kvað ræðumaður það mikið
atriði, í sambandi við framtíð
flugsins, hvort ekki væri hægt
að aðskilja innanlands og utar.-
landsflugið og flytja utanlands
flugið til Keflavíkur.
Fleiri tóku ekki til máls. Var
tillaga borgarstjóra borin upp í
tveimur liðum, fyrri málsgreinin
var samþykkt með 12 atkv. gegn
3 (bæjarfulltrúa kommúnista),
en sú síðari með 14 aktvæðum
samhljóða.
Kennsla
SAMTAL \ ENSKU
á eina sameiginlega hótelinu og
málaskólanum í Bretlandi
(Stjórnað af Oxfordmanni). Frá
£ 10 vikulega.
The Regency, Ramsgate, EngL