Morgunblaðið - 22.03.1960, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 22. marz 1960
MORGUNBLAÐIÐ
3

Skipstjcrinn
Dularfulli
togarinn
ÞAÐ vakti talsverða furðu
er togari kom til hafnar í
Vestmannaeyjum, siglandi
undir enskum fána og skip-
stjórinn sagði erindi sitt
vera að kaupa hér fisk til
útflutnings. Skipstjórinn
er Belgíumaður en eigandi
skipsins Grikki, en áhöfn-
in Belgir og Grikkir. Skip-
ið hefur ekkert fiskiskips- Hinn dularfulli togari, Little Ouse, í höfninni í Vestmannaeyjum,
eigandinn
Grikki og fáninn brezkur
númer, eins og tíðkast um
brezk skip, og heldur enga
kalleinkennisstafi, sem not
aðir eru við loftskeytavið-
skipti.
Blaðamaður Mbl., sem stadd
ur var í Vestmannaeyjum, er
togarinn kom þangað, brá sér
um borð og talaði nokkra
stund við skipstjórann og
spurði nokkuð um hið sér-
kennilega ferðalag hans.
☆
Skipstjórinn heitir F. Vand-
erwal og er frá Oostende í
Belgíu. Hann er gamall í hett-
unni sem skipstjóri. Stundaði
veiðar hér við land fyrir
u. þ. b. 30 árum þá sem ungur
togaraskipstjóri. Þá kynntist
hann hér íslenzkum „fiski-
lóðsum“ og hélt kunningskap
við þá allt fram á styrjaldar-
ár, en þá kom hann nokkrum
sinnum hingað til lands m. a.
á pólsku fiskiskipi, sem hann
stjórnaði og veiddi hér á ís-
landsmiðum fyrir brezkan
markað.
Á stríðsárunum stjórnaði
hann stórum togara, Lord
Winterton og tók m. a. þátt
í því ásamt brezkum fiskiskip
um að bjarga brezka herliðinu
<• • T'nv,ir.eraue. farðalag
var sérstaklega sögulegt fyrir
Vanderwal skipstjóra því
hann notaði tækifærið í leið-
inni og sótti fjölskyldu sína
ásamt 150 öðrum Belgíumönn-
um heim til Oostende. Hann
hélt ásamt brezku fiskiskip-
unum í skipalest frá Fleet-
wood en á leiðinni til frönsku
strandarinnar skall á þá
svarta þoka. Notaði hann þá
tækifærið og laumaðist út úr
skipalestinni og heim til Belg-
íu og sótti fólk sitt. Síðan héli
hann til Frakklands og sótti
allmikið af brezkum hermönn
um og hélt síðan til Bretlands
þar sem hann var þegar í stað
settur í fangelsi fyrir tiltækið
að yfirgefa skipalestina. Það-
an slapp hann þó fljótt gegn
loforði um að stunda fiskveið-
ar á meðan á stríðinu stæði.
Fjölskylda hans var öll í Bret-
landi, synir hans tveir gengu
í brezka sjóherinn og giftust
brezkum stúlkum en fluttust
svo að stríðinu loknu heim til
Belgíu og þar býr fjöl-
skyldan öll nú í dag. Skip
hans, Lord Winterton, tóku
Bretar af honum og notuðu
við hergæzlu og mun það þá
hafa borið nafnið Edouard
van Vlanderen. Fórst það hér
við land, strandaði í óveðri
austur í Norðfirði.
ir það heiðursviðurkenningu
brezku krúnunnar.
Það má því segja að hér sé
nokkur ævintýramaður á ferð,
sem ekki lætur sér allt fyrir
brjósti brenna. Þótt kominn
sé á efri ár tók hann boði
gríska skipakóngsins Livanos,
er hann bað hann að taka við
þessu skipi fyrir. sig. Það hafði
Livanos nýlega keypt í Frakk-
landi og hyggst gera út hing-
að til íslands til fiskkaupa eða
fiskveiða, ef hitt ekki gengur.
Fiskinn á síðan að flytja til
Englands og salta hann þar
og flytja síðan til Grikklands.
☆
☆
Vanderwal skipstjóri gat
sér frægðarorð í lok stríðsins
fyrir björgun manna af sökkv
andi olíuskipi og hlaut fyr
F. Vanderwal, skipstjóri
Er þessi togari, sem er nokk
uð gamall gufukláfur með lé-
legri vél, kom hingað, lá ekki
fyrir neitt leyfi fyrir hann til
fiskkaupa. Það fékkst þó
skjótt frá ísl. yfirvöldum en
síðan liggur ekkert fyrir um
að hér sé fiskur til sölu. Út-
gerðarmenn telja litlar líkur
til þess. En Vanderwal skip-
stjóri hefir fengið skeyti frá
útgerð sinni um að hefja þá
fiskveiðar hér við land, enda
hefir hann veiðarfæri með-
ferðis í skipi sínu. Sá galli cr
aðeins á að vél skipsins er í
megnasta ólagi og var stöðugt
að bila á leiðinni hingað. Seg-
ir skipstjórinn ef ekki tak-
ist að koma vélinni í gott lag
hér, muni skipshöfn hans ekki
samþykkja að hefja veiðar.
Vanderwal skipstjóri segist
ekki sjá fram á annað en að
hann verði að draga sjóræn-
ingjafána að hún á skipi sínu
svo sérstæður sé útbúnaður
sinn allur og ferðalag allt
furðukennt: — En ég fiska
auðvitað utan við tólf mílna
landhelgina ykkar, segir hann
hlæjandi.
Að síðustu segir skipstjór-
inn mér ofurlítið frá viðskipt-
um sínum við íslenzku land-
helgisgæzluna. Það var í hitt-
eðfyrrasumar að hann var að
veiðum hér við suðurströnd
landsins. Veður var ekki gott,
þoka og dimmviðri. Hann vissi
af varðskipinu Þór skammt frá
sér, en hélt samt inn fyrir 4
mílna línuna í var til þess að
lagfæra hjá sér hlera. Hann
var þá með lítið fiskiskip.
Brátt kom Þór brunandi upp
að síðunni og hann varð að
fara með skipsskjölin yfir i
varðskipið og svara þar tií
saka. Viðskipti hans við Eirík
skipherra Kristófersson voru
hin beztu og féllst skipherr-
ann á að athæfi hans hefði
ekki verið saknæmt. Skildu
þeir síðan með virktum. Dag-
inn eftir var Vanderwal skip-
‘stjóri kominn með skip sitt
átta mílur frá landi og þá kom
Þór brunandi til hans á ný.
Kom honum þá í hug hver ó-
sköpin hann hefði nú gert af
sér. En erindi Þórs var þá að
skila honum skipsskjölunum,
sem hann hafði í taugaæs-
ingnum gleymt um borð í
varðskipinu.
— Ég bið kærlega að heilsa
skipherranum ykkar. Hann er
fínasti karl, sagði þessi belg-
íski skipstjóri er hann kvaddi
brosandi.
vig.

Nýtt frumvarp
fyrir stúdentaráð

Á LAUGARDAGINN var hald-
inn almennur fundur háskóla-
stúdenta, — annar í röðinni, þar
sem tekið var til afgreiðslu frum-
varp að nýjum lögum fyrir
stúdentaráð.
Var fundurinn mjög fjölmenn-
ur. Margir tóku- til máls og voru
snarpar deilur milli háskólaborg-
aranna um hið nýja frumvarp.
Frummælendur voru þeir Bjarni
Beinteinsson stud. jur. og talaði
af hálfu andstæðinga frumvarps-
ins og Björn Friðfinnsson stud.
jur., er talaði fyrir frumvarpinu.
Að lokum var það borið upp
undir atkvæði fundarmanna. Hef
ur efni þess verið rakið hér í
blaðinu. Úrslitin urðu þau að
frumvarpið var samþykkt með
allmiklum atkvæðamun. Hin
nýju lög fyrir stúdentaráð koma
til framkvæmda á næsta háskóla-
ári.
„Fi ækorn64, ný
KOMIÐ er út annað hefti af
ljóðabók Bjarna M. Brekkmanns,
„Frækorni". Bókin er prentuð
sem handrit í 500 tölusettum ein-
tökum. Sr. Jón M. Guðjónsson
skrifar formála að bókinni. Þar
segir m. a.: „Bjarni á sér mörg
hugðarefni, en fer ekki alltaf
sömu götur og aðrir. Hann ann
sögu þjóðar sinnar, en fróður á
minningar og kann góð skil á ætt
um og atburðum í heimabyggð
sinni. Vinir Bjarna óska honum
alls hins bezta við ljóðagerð og
í öðru“.
STAKSTI1NAB
Enn grá a þeir
V-stjófrnina
f ræðu sinni á 13. flokksþingi
kommúnistaflokksins minntist
Einar Olgeirsson nokkuð á fail
vinstri stjórnarinnar og harm-
aði það, eins og að líkum lætur
ákaflega. Komst hann að orði
um þetta á þessa leið samkvæmt
Þjóðviljanum sl. sunnudag:
'„Vinstri stjórnin féll vegna ó-
bilgirni foringja Framsóknar-
flokksins. Það er nú flestum Ijóst,
einnig fjölda Framsóknarmanna,
sagði Einar. Eftir því, sem síðast
hefur gerzt í íslenzkum stjórn-
málum, árás núverandi ríkis-
stjórnar á lífskjör alþýðunnar til
sjávar og sveitar, er viðkvæðið
hjá mörgum Framsóknarmönn-
um svipað og hjá eyfirzka bónd-
anum sem sagði: „Það hefði verið
nær að láta kommana iáða í des-
ember 1958“.
Reyna að bæta fyrir
brot sitt
Já, það hefði verið nær að láta
kommana ráða, segja vesalings
Framsóknarmennirnir. Þeir
harma margir hverjir vinstri
stjórnina líka með kommúnist-
unum. En mikið fleiri gera það
nú ekki. En Framsóknarnienn
virðast hafa fullan hug á að
bæta fyrir hinn skyndilega skilu-
að við kommúnista haustið 1958.
Þessvegna hafa þeir hafið nána
samvinnu við þá innan verka-
lýðshreyfingarinnar og jafnvel
tekið harðsoðnustu kommúnista
eins og Björn Bjarnason í Iðju
upp á arma sína.
Keppast við að
„sjóða saman"!
Þau uramæli formanns komm-
únistaflokksins á flokksþingi
hans, að „sjóða“ þurfi Sósíalista-
flokkinn saman, hafa vakið mikla
athygii. Af þeim þykir það ljóst,
sem að vísiu var vitað áður, að
mikill klofningur og óeining rík-
ir innan flokksins. Kom þetta
m.a. fram í kosningunum á sl.
ári, þegar flokkurinn stórtapaði
fylgi. Margir af leiðtogum komm
úistaflokksins kenna þetta fyrst
og fremst samvinnu hans við
Framsóknarflokkinn. Benda þeir
á það, að verkalýðsflokkur geti
aldrei átt samvinnu við Fram-
sókn gömlu án þess að bíða við
það stórkostlegt tjón, bæði á sálu
sinni og trausti meðal fólksins.
Framsókn vill hækka
fjárlögin
Jafnhliða því að Tíminn deilir
harðlega á fjármálaráðherra og
ríkisstjórnina fyrir hækkun fjár-
laganna, flytja þingmenn Fram-
sóknarflokksins tillögur um að
hækka fjárlögin um 100 millj. kr.
Reyna Tímamenn að verja þetta
í sunnudagshugleiðingum sinum
sl .sunnudag. En þeir komast
ekki fram hjá þeirri staðreynd,
að þeirra eigin menn hafa flutt
breytingartillögur til hækkunar
á f járlögunum, sem nema nær 100
millj. kr. Hvernig geta þeir svo
ætlazt til þess að gagnrýni
þeirra á hækkun fjárlaganna sé
tekin alvarlega?
En hver er það annars, sem
haft hefur mest áhrif á fjármál
íslenzka ríkisins undanfarna 3—3
áratugi? Er það ekki einn af að
alleiðtogum Framsóknarflokks-
ins? Vissulega. Hækkun fjárlag-
anna hefur ekki gerzt síðan að
vinstri stjórnin féll.