Morgunblaðið - 22.07.1960, Síða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 22. júlí 1960
TTtg.: H.f. Arvakur Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6 Sími 22180.
Áskriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 3.00 eintakið.
KERFI SPILLINGAR
UPPRÆTT
UTAN UR HEIMI

„Orðagjálfurspólitík-
inni“ verður að Ijúka
Ekki hœgt að semja við Krúsjett nema
með vald og raunverulegan styrk að
bakhjarli
t KOSNINGASTEFNU-
SKRÁM beggja stjórn-
arflokkanna fyrir síðustu
kosningar var lögð rík áherzla
á að uppræta þyrfti kerfi
hafta og uppbóta. Landslýður
allur var orðinn langþreytt-
ur á uppbótakerfinu og menn
voru famir að gera sér grein
fyrir því, að fyrirkomulagið
rýrði stóríega tekjur þjóðar-
innar.
Þessu meginmarkmiði hef-
ur ríkisstjórnin þegar hrund-
ið í framkvæmd. Munu ís-
lendingar því í framtíðinni
búa við stjórnarhætti frelsis
og framf'ara, eins og allar ná-
grannaþjóðirnar, sem með
réttri stjórn efnahagsmála,
hefur tekizt að tryggja sí-
batnandi lífskjör samhliða
heilbrigðu og styrku stjórnar-
fari.
Þegar stjórnarflokkarnir
ákváðu að taka höndum sam-
an um að uppræta haftakerf-
ið, vissu þeir að vísu, að
margháttuð spilling hafði
þróazt í skjóli þess. Hins veg-
ar gerðu menn sér þá ekki
grein fyrir, hve víðtæk lög-
brot höfðu verið framin und-
ir verndarvæng þeirra, sem
mesta áherzlu lögðu á, að við-
halda hinu spillta afturhalds-
kerfi. Við rannsókn á máli
Olíufélagsins h.f. og SÍS er nú
komið í Ijós, að spillingin var
orðin meiri en menn hafði ór-
að fyrir.
Að sjálfssögðu verða þeir
menn, sem brotlegir hafa
gerzt, að sæta ábyrgð. Við
búum í réttarríki, þar sem
allir menn eiga að vera jafn-
ir fyrir lögunum. Þess vegna
verður dómur að ganga yfir
hvern þann, sem sannur verð-
ur að sök. En um.leið og dóm-
stólarnir fella dóma yfir þeim,
sem brotlegir hafa gerzt við
löggjöf hafta og vinstri
stefnu, verður annar dómur
upp kveðinn af almenningi.
Sá dómur verður kveðinn
upp yfir því vinstristefnu
kerfi sem nært hefur spilling-
una. Við skulum játa það
hreinskilnislega, að allir ís-
lenzkir stjórnmálaflokkar
eiga nokkra sök á því, hve
djúpt við vorum sokknir í
fenið. Sjálfstæðisflokkurinn
hefur að vísu reynt að hamla
gegn haftastefnunni, en oft
látið undan meira en góðu
hófi gegndi, einfaldlega
vegna þess að menn gerðu sér
ekki grein fyrir, hve geysi-
skaðvænleg höftin voru.
Þegar löggjöf er þannig í
einu þjóðfélagi að allur fjöldi
einstaklinga brýtur hana, þótt
í smáu sé, má búast við að
skjótt dragi til stórafbrota.
Þannig hefur þetta verið hér
bæði með skattalöggjöfina og
gjaldeyris- og haftafyrir-
komulagið.
Enda þótt hin nýja og
frjálslynda efnahagsmála-
stefna muni bæta stórlega
kjör landsmanna, þá er ann-
að enn mikilvægara við fram
kvæmd hennar. Það er þannig
orðið augljóst, að uppræta
verður spillingarfyrirkomu-
lagið í heild, ef við eigum hér
að geta búið við réttaröryggi
og sæmilega heilbrigt þjóð-
skipulag. Mikilvægi þess ætti
öllum að vera augljóst.
Afbrot SÍS-manna hljóta að
styrkja mjög það almennings-
álit, að brýn nauðsyn hafi
verið á að hverfa frá hafta-
fyrirkomulaginu. Og þegar
menn hafa gert sér þess grein,
hljóta þeir líka að berjast
ötullega fynr sigri stjórnar-
stefnunnar.
Við skulum ekki ganga út
frá því, að ekkert það geti
borið að höndum, sem valdi
erfiðleikum við framkvæmd
hinnar nýju stefnu. í þjóðfé-
laginu eru niðurrifsöfl, sem
staðráðin eru í að reyna að
kollvarpa heilbrigðu stjórn-
arfari og innleiða spillinguna
á ný. Að óreyndu verður því
ekki trúað að þessum öflum
takist að hagnýta þá, sem
mest eiga undir réttlætinu,
almenning í landinu, í baráttu
sinni fyrir þessum áformum.
En tilraunir til þess verða
gerðar.
Kommúnistum eru auðvit-
að nú, eins og alltaf áður,
mest kappsmál að koma í veg
fyrir að heiðarleiki og rétt-
læti ríki í þjóðfélaginu, því
að þeirra stefna þrífst bezt í
spilltum þjóðfélögum. Og því
miður virðast Framsóknar-
menn engir eftirbátar þeirra
í óábyrgri afstöðu til hinna
nýju og heilbrigðu stjórnar-
hátta.
Með haustinu má búast við
því, að þessir félagar reyni
að koma á vinnudeilum og
stéttastríði í þeim tilgangi að
innleiða spillingarkerfið á ný.
Gegn slíkum tilraunum verða
allir góðir íslendingar að
standa, því að óvíst er um
sjálfstæði og lýðræði í þessu
landi, ef ósóminn verður aft-
ur innleiddur.
CÍÐASTLIÐINN þriðjudag
^ birtist í danska blaðinu
„Ekstrabladet“ viðtal, sem
blaðið hafði átt við hinn ný-
útnefnda xrambjóðanda demó
krata í Bandaríkjunum við
forsetakosningarnar þar í
haust, John Kennedy, öld-
ungadeildarþingmann frá
Massachusetts. — í viðtali
| John Kennedy, |
! forsetaefni demó- j
S ?
i krata, lýsir því, |
i hvað til þurfi, svo I
I að Krúsjeff hœtti I
^ S
S að óvirða Banda- \
S J
i ríkin eins og hann \
\ gerði í París í vor i
S
þessu, sem fer hér á eftir í
megindráttum í lauslegri
þýðingu, setur Kennedy fram
skoðanir sínar á því, hvernig
marka skuli stefnu Banda-
ríkjanna og forseta þeirra
gagnvart Sovétveldinu og
hinum harðsnúna forsætis-
ráðherra þess, Nikita Krús-
jeff.
—★—
Fyrst minnist Kennedy á fram
komu Krúsjeffs við Eisenhower
í París í vor — og leggur áherzlu
á, að sérhver Bandaríkjamaður,
án tillits til stjórnmálastefnu,
fordæmi svo svívirðilega fram-
komu við forseta sinn. Allir
Bandaríkjamenn vilja ráða bót á
veikleikum og annmörkum á
stöðu Bandaríkjanna í heimin-
um, sem hafi sýnt sig og valdið
því, að unnt var að koma fram
við þau af slíku virðingarleysi.
— Síðan segir forsetaefnið:
★ AÐVÖRUN XIL
KRÚSJEFFS
— Þegar um er að ræða við-
ræður eða samninga við Krús-
jeff, er enginn munur á aðferð-
um demókrata og repúblikana;
þá erum við aðeins Bandaríkja-
menn. Krúsjeff kvartar yfir því,
að hann geti ekki séð neinn
mun á stjórnmálaflokkum okk-
ar. Það er vegna þess, að báðir
flokkarnir eru einhuga í andstöð-
unni við kommúnismann, bæði
heima fyrir og erlendis.
Kosningaárið freistar að sjálf-
sögðu Krúsjeffs ti! að reyna að
fiska í gruggugu vatni, en það
væri hyggilcgast fyrir hann að
halda sig sem f jært bandarískum
stjórnmálum, því að sérhver
íhlutun af hans hálfu mun snú-
ast gegn honum sjálfum eins og
„boomerang“ (kastvopnið, sem
snýr aftur til sama staðar og þvi
er kastað frá). — Krúsjeff skyldi
ekki gera þá skyssu að telja kosn-
ingadeilur okkar tákn um óein-
ingu þjóðarinnar varðandi grund
vallaratriðin í andstöðustefnu
okkar gegn kommúnismanum.
Slíkar kosningadeilur eru nú
einu sinni sú aðferð, sem við
beitum hér, þegar við erum að
velja þá menn, sem skulu mynda
ríkisstjórn okkar.
★ VÍKJUM EKKI UM
HÁRSBREIDD
Næsti forseti Bandaríkjanna
mun gera Krúsjeff það ljóst, að
ekki kemur til mála að víkja
um hársbreidd — það kemur
ekki til mála að gefa frelsi
Berlínar upp á bátinn eða gefa
eftir í neinum brýnum hags-
munamálum yfirleitt. Hann mun
einnig gera það fullljóst, að
Bandaríkin eru fús til að gera
allt, sem mögulegt er og raun-
hæfa þýðingu hefur til þess að
hafa hemil á vígbúnaðarkapp-
hlaupinu og koma í veg fyrir
heimsstyrjöld með kjarnorku-
vopnum. — En það er ekki að-
eins einörð andstaða okkar gegn
útþenslu kommúnismans og
óframhaldandi barátta í þágu
friðarins, sem þarf að taka af öll
tvímæli um við Kreml. Það verð-
ur að vekja athvgli alls heimsins
á þessu.
Og ekki aðeins í orði, heldur
og á borði — með verkum okk-
ar. — Umfram allt verðum við
framvegis að tryggja það, að við
getum setzt að samningaborðinu
með raunverulegan styrk okkar,
traustan efnahag okkar, hugsjón-
ir okkar og markmið að bak-
hjarli. — Vestrænir og kommún-
iskir leiðtogar munu hittast á ný.
En við megum aldrei ganga til
slíkra funda haldin þeirri glap-
skynjun, að hátíðlegt orðagjálfur
geti komið í stað raunverulegs
styrks, eða að persónulegur góð-
viiji og vinsældir nægi til að
leysa djúpstæðan hagsmuna-
ágreining.
—★—
Diplómatísk samskipti og
fundahöld mnan vébanda Sam-
einuðu þjóðanna þurfa nú að
fara að taka framförum, með til-
liti til vígbúnaðarkapphlaupsins.
Það skiptir hins vegar ekki svo
miklu, með hvaða hætti og á
hvaða stöðum við hittumst í
framtíðinni. Mikilvægara er,
hvað við segjum og gerum —.
hvaða tillögur við gerum, og
hverju við komum í framkvæmd.
* VERÐUM AÐ XAKA
FRUMKVÆÐIÐ
Ef Kreml á að læra það, að
taka verður viðræður og bind-
andi samninga fram yfir her-
væðingarkapphlaup eða ofbeldi,
þá verðum við að taka frum-
kvæðið í heimsmálunum í okkar
hendur, en ekki vera tvístígandi
í afstöðu okkar til hótana Sovét-
veldisins.
Framlhald á bls. 13.