Morgunblaðið - 09.12.1960, Page 12

12
M on CTIWHL 4 ÐIÐ
Föstudagur 9. des. 19G0
Utg.- ti.í Ai-vakur Revkjavut.
Framkvæmdast.ióri: Sigfús Jónsson.
Rnstjórar= Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason trá Visri.’-
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók.: Arnj Ola. simi 33045
Auglýsingar: Arni Garðar Kristmsson.
Ritstjorn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og aígreiðsla: Aðalstraeti 6 Sími 2?480.
Askriftargjald kr 45.00 á mánuði mnaniands.
1 lausasöiu kr. 3.00 eintakið.
HAGNÝT JARÐ-
EFNI Á ÍSLANDI
Fliótfærnin
borgar sig ekki
TSLENDIN GAR hafa löng-
um talið sjálfum sér og
öðrum trú um, að í landi
þeirra væri engin hagnýt
jarðefni að finna, eða a.m.k.
í svo litlum mæli að ekki
væri orð á því gerandi. Efni
eins og góður sandur til
steypugerðar er einskis virði
í augum fólks, af því að nóg
virðist til af honum í land-
inu. En sandur var ekki
einskis virði í þá daga, þeg-
ar vantrúin var svo mikil á
íslenzkum sandi, að hann var
talinn ónothæfur í steypu, og
sandur því fluttur inn frá
Danmörku vegna byggingar
Dómkirkjunnar í Reykjavík!
Á undanförnum árum
hefur margt komið í ljós,
sem gerir það að verkum,
að full ástæða er til að end-
urskoða matið á hagnýtum
jarðefnum í landinu.
Kalk og líparít
Þegar hefja átti undirbún-
ing að byggingu sements-
verksmiðju fannst mikið
magn af skeljasandi í Faxa-
flóa. En kalk er eins og
kunnugt er eitt helzta hrá-
efnið til sementsgerðar. Ann-
að aðalefnið, sem þarf í sem-
ent, er að finna í líparíti,
með sérstökum eiginleikum.
Hafin var leit að þessu efni,
þar sem auðvelt væri. að
komast að því, og eftir
skamma stund fannst það í
Hvalfirði. Þarf því nær eng-
in hráefni að flytja til sem-
entsvinnslunnar.
Biksteinn eða perlusteinn
er nú mjög notaður í bygg-
ingariðnaði Bandaríkjanna og
er að ryðja sér til rúms í
V-Evrópu. Fyrir nokkrum
árum barst hingað fyrirspúrn
að vestan um hvort hér væri
ekki bikstein að fmna, þar
sem ísland er eldfjallaland.
Um það vissi enginn, en það
var farið að leita og hafa nú
fundizt tvær stórar biksteins-
námur. Önnur á Austfjörð-
um og hin, hvorki meira né
minna en heilt fjall, á Vest-
urlandi. Til þess að vinna
þessar námur þarf að leggja
í allmikinn stofnkostnað og
þar sem biksteinninn verður
að vera ódýr til að geta
keppt á heimsmarkaðnum,
getur orðið nokkur bið á að
vinnsla hefjist hér. En ekki
er nokur vafi á að svo verð-
ur fyrr eða síðar og má vera
að það verði ekki sízt mikil-
vægt innlendum byggingar-
iðnaði. Enda mikill skortur
hér á hagkæmum byggingar-
efnum og ekki síður á hag-
kvæmum byggingarháttum.
Naman við Mývatn
Aðalhráefni Áburðarverk-
smiðjunnar í Gufunesi eru
loft og vatn, en til þess að
áburðarkornin festist ekki
saman þarf að úða þau með
svonefndum kísilgúr og eru
árlega flutt inn um 800 tonn
af honum í þessu augnamiði.
Á meðan áburðarverksmiðj-
an var í smíðum var hafin
leit að þessu efni hérlendis
og fannst nokkurt magn eigi
langt frá Reykjavík. Ekki
mun þó hafa þótt svara
kostnaði að vinna það. Síðan
mun þó hafa fundizt kísilgúr
í vötnum í nágrenni Reykja-
víkur. En jafnframt hefur á
botni Mývatns fundizt stærsta
kísilgúrnáma í Evrópu!
Þarna má vinna 10 til 15
þús. tonn af verðmætu hrá-
efni á ári og nota úrganginn
til húðunar á áburði. Miðað
við þetta vinnslumagn ætti
náman að endast um aldur
og ævi, svo mikið myndast
af kísilgúr árlega í Mývatni.
Almennings-hlutafélag
Vonandi verður hægt að
ljúka öllum undirbúningsat-
hugunum við Mývatn á
næsta ári svo að sem fyrst
verði hægt að hefjast handa
um verksmiðjubyggingu og
annan undirbúning. Um 60
manns munu fá atvinnu við
vinnslu og flutning á efn-
inu og búast má við 40 millj.
krória gjaldeyristekjum af
þessu á ári. Eðlilegast væri
að stofnað yrði almennings-
hlutafélag um þetta merka
fyrirtæki, með eða án aðild-
ar erlendis fjármagns, eftir
því sem henta þætti.
Enn má nefna það, að bráð
lega mun hefjast útflutning-
ur frá Hafnarfirði til Þýzka-
lands á hraungrýti, en þar
verður það notað í bygging-
ariðnaðinn.
Telja má víst að stöð-
ugar framfarir í efnaiðn-
aði muni leiða til þess að
miklu fleiri íslenzk jarð-
efni verði eftirsótt. Og nú
er þegar svo komið að ís-
lenzka þjóðin býr ekki
Iengur í hráefnasnauðu
landL
HANN heitir U. E. Baughman og
er yfirmaður þeirrar deildar
bandarísku leynilögreglunnar,
sem hefir með höndum það
ábyrgðarmikla hluiverk að g-æta
lífs og lima forseta landsins,
á nótt sem degi. Baughman er
varkár maður, sem vera ber í
slíku starfi, og hættir ekki á
neitt, hvorki að því er öryggi
forsetans varðar — né heldur
hans eigið öryggi.
— • —
Svo sem venja er, þegar for-
setakosningar fara fram í Banda
ríkjunum, biðu menn úr leyni-
lögreglunni viðbúnir í grennd
við aðsetur þeirra Richards Nix-
ons og John F. Kennedys aðfara
nótt hins 9. nóv. sl., til þess að
taka að sér gæzlu hins nýja for-
seta — hvor þeirra, sem kjörinn
yrði. — Það var eiginlega fyrst,
þegar lögreglumennirnir, sem
beðið höfðu alla nóttina í grennd
við bústað Kennedys í Hyannis-
port í Massachusetts, nálguðust
húsið kl. 9:30 að morgni hinn
9. nóv., að bandarískur almenn-
ingur þóttist þess fullviss, að
John Kennedy hefði — þrátt fyr-
ir allt — verið kjörinn næsti for
seti Bandarikjanna.
» —
Yfirmaðurinn,
Baughman, var
ekki viðstaddur
— af því að
hann, sem fyrr
segir, er mjög
varkár maður.
Hann hefir látið
reynslu annarra
sér að kenningu
verða. Fyrir-
rennari hans í
embættinu, J.
Maloney, var
ekki eins varkár
— og það kost-
aði hann stöð-
una.
» —
Við forsetakosningarnar 1948,
þegar nær allir Bandaríkjamenn
fóru í háttinn í þeirri trú, að
John Dewey hefði verið kjörinn,
þá var Maloney sömu skoðunar
— en varð að reyna það næsta
morgun, eins og aðrir, að dæmið
var skakkt reiknað. Truman
hafði verið endurkjörinn forseti.
Og þegar Truman vaknaði upp
til forsetaembættisins, var eitt
af því fyrsta, sem hann sá í blaði
u — mynd af Dewey kosninga
nóttina, þar sem hann var um-
kringdur vinum sínum og nán-
ustu samstarfsmönnum. Og í þess
um hópi mátti reyndar þekkja
Maloney leynilögregluforingja!
Og eitt af fyrstu verkum Tru-
mans sem endurkjörins forseta
var þáð, að flytja Maloney úr
stöðu yfirmanns leynilögreglu
sinnar í lága stöðu í fjármálaráðu
neytinu.
— • —
Baugham var skipaður eftir-
maður Maloneys — og hann hefir
sýnilega ekki ætlað sér að falla
í sömu gryfjuna og hann. Þess
vegna hélt hann sig fjarri keppi-
nautunum um forsetaembættið,
þar til úrslitin voru orðin fylli-
lega Ijós . . .
• FRANSISKUSABMUNK-
URINN faðir Blandino della
Crose hefir stofnað „reglu“
ungra, italskra munka sem
skuldbinda sig til þess að sitja
a.m.k. eitt ár í fangelsi. Þessir
,fangelsisbræður“, sem skulu
starfa meðal hinna almennu
fanga, munu einnig fá ágæta
aðstöðu til að kynna sér
ástandið í fangeisismálunum
og orsakir og afleiðingar
hinna margvíslegu afbrota —
enda er tilgangurinn sá.
Viðrœður
FISHING News greinir frá þv5,
að Norðmenn hafi fallizt á að
hefja viðræður við Vestur-Þjóð-
verja um hina nýju 12 mílna
fiskveiðilögsögu Noregs. Fylgir
þetta í kjölfar samninganna við
Breta um tímabundnar veiðar
brezkra togara upp að 6 mílna
mörkunum.
Ekki er enn búið að ákveða,
hvenær viðræðumar hefjast. —
Þjóðverjar telja fiskimiðin við
Norður-Noreg meðal mikilvæg-
ustu veiðisvæða sinna. Stunda
þeir þau jafnvel meira en Bretar.
Hægri hönd |
Mobutus?
ÞEGAR Kasavubu, forseti
Kongó, kom heim til Leopold-
ville úr för sinni á AUsherjar-
þing SÞ í New York fyrir
skemmstu, var tckið á móti
honum með viðhöfn á flug-
vellinum. — Á þessari mynd
sést, er Mobutu, herstjóri i
Kongó (t. v. kynnir belgiska
höfuðsmanninn Jean Gosse
fyrir forsetanum.
Gosse þessi var áður undir
foringi í belgiska hernum í
Kongó, dvaldist áfram í land
inu eftir að það fékk sjálf-
stæði í sumar — og hlaut höf-
uðsmannstign í Kongóhem-
um. — Margir eru þeirrar
skoðunar, að Jean Gosse sé
raunveruiega hægri hönd Mo
butus og nánasti ráðgjafi.
• Hin nýstofnaða regl*
treystir á samstarf við leik.
menn, og hvetur þá til að
ganga í hana. Þannig skulu
lögfræðingar fengnir til þess
að taka að sér að verja mál
fanga, án þóknunar — og
læknar skulu sömuleiðis veita
föngum ókeypis læknishjálp
— svo og fjölskyldum þeirra,
þar sem þörfin er oft ekki
minni. Blaðamenn verða
fengnir til að beita áhrifum
sinum til þess að koma fram
umbótum á aðbúnaði fanga,
— en eitt af meginverkefnum
munkanna sjálfra verður það
að útbreiða boðskap kristinn-
ar kirkju meðal afbrotamenna
• Faðir Blandino della
Crose hefir mikið starfað að
líknarmálum, m. a. í Grikk-
landi á styrjaldarárunum. Þá
var hann eitt sinn viðstaddur
aftöku 16 afbrotamanna og
reyndi að veita þeim síðustu
huggun við gálgann. Þessi at-
burður fékk mjög á munkinn
ákveðið að koma á fót slíkri
reglu, sem nú er orðin að
veruleika.
— og kveðst hann þá hafa
Crose hefir mikið starfað ið
ákveðið að koma á fót slíkri
reglu, s».m pú er orðin að veru
Baughman
— lærði af
reynslunni
í fangelsi
af frjálsum vilja