Morgunblaðið - 28.02.1961, Blaðsíða 5

Þriðjuðagur 28. fehr. 1961
MORCrl’WRLAÐIB
5
Svik við brezka
fiskimenn,
segja tevgaramenn í Grimsby
^ London, 27. febr. (Reuter).
ÍHALDSBLAÐIÐ Daily Mail í London segir í þriðju-
dagsútgáfu sinni, að Bretland hafi „dregið niður
fánann“ í fiskveiðistyrjöldinni við ísland og látið
undan úrslitakostum íslendinga um 12 mílna fisk-
veiðilögsögu. Nefnir blaðið samkomulagið „uppgjaf-
arkosti“ (surrender terms). Þá segir í Daily Mail:
„Það er ekki lengra síðan en á síðasta ári að há-
marks eftirgjöf Breta var að fá að veiða í tíu ár inn-
an tólf mílnanna meðan togaramenn væru að end-
urskipuleggja veiðarnar og togaraflotann. Um helm-
ingur af afla 230 úthafstogara Breta, aðallega þorsk-
ur, er veiddur við ísland. Uppgjöfin (the surrender)
mun hafa í för með sér stórkostlegt fjárhagslegt tjón.
Búizt er við miklum átökum í hafnarborgunum“,
segir Daily Mail.
Fundur með Soames
Christopher Soames fiskimála-
ráðherra átti í kvöld fund með
fulltrúum fiskiðnaðarins og
skýrði þeim frá samkomulaginu.
Hafa þeir undanfarið lagt hart
að ríkisstjórninni að skýra frá
því hvort samningar væru
væntanlegir við íslendinga, því
vertíðin við Island væri að hefj
ast. Fulltrúar brezkra togaraeig-
enda hafa haldið því fram að ef
12 mílna mörk yrðu viðurkennd
við ísland, fylgdi þeirri viður-
kenningu atvinnuleysi og tekju-
missir hjá fiskiðnaðinum.
Þá er á það bent í Reuters-
fréttinni að íslendingar hafi alls
ekki fallið frá fyrirætlunum sín
um um frekari útfærslu fiskveiði
lögsögunnar, sums staðar allt í
40 til 50 mílur en tekið fram að
þegar til þess komi muni ís-
lendingar veita sex mánaða fyr
irvara. Fréttastofan bendir á að
samningur þessi við íslendinga
sé mun óhagstæðari fyrir Breta
en samningurinn við Norðmenn,
þar sem Bretum eru heimilar
veiðar innan 12 mílna næstu tíu
árin.
Kemur hart niður á brezkum
fiskimönnum
Samkomulag þetta mun koma
hart niður á brezkum fiskimönn-
um, segir Reuter. Þeir hafa und-
anfarið fengið helminginn af
þorskafla sínum við fsland, en ár
legt verðmæti hans er um 20
milljónir sterlingspunda (kr.
2.133.000.000,00). Ekki hefur ver-
ið nákvæmlega reiknað út hve
mikið mun tapast við samning-
ana.
SVIK, segja þeir í Grimsby
Togaramenn í Grimsby lýstu
í dag einróma óánægju sinni
með samkomiulagið og sögðu
það svik við brezka fiskimenn.
Tveir þekktir togaraskipstjór-
ar, þeir Don Lister á togaran-
um Grimsby Town, sem lenti
í kasti við íslenzkan flugbát á
síðasta ári, og Tom Spall lýstu
því yfir að ekki hafi verið tek
ið tillit til togaramanna þegar
gengið var frá samningnum.
Deilan rakin
f einkaskeyti til Mbl. frá
fréttastofu Reuters í London er
skýrt frá samkomulaginu í flsk-
veiðideilu Breta og íslendinga.
Þar er saga deilunnar rakin
ítarlega og helztu atriði sam-
komulagsins. Segir í skeytinu að
deilan hafi valdið fáleikum
milli Breta og Islendinga í
Atlantshafsbandalaginu. Sam-
komulag hafi loks náðst eftir
margra mánaða viðræður, bæði
í Reykjavík og London.
Haft er eftir áreiðanlegum
fréttum í London, að samkomu-
Christopher Soames, fiskimála-
ráðherra Breta.
lagið hafi verið gert er Guð-
mundur í. Guðmundsson, utan-
ríkisráðherra, kom til London
rétt fyrir jólin.
í tilkynningu brezku stjóm-
erinnar segir að samkomulagið
verði skráð hjá Sameinuðu þjóð
unum og sérstaklega tekið fram
að það breyti í engu stefnu
Breta gagnvart landhelgi og
fiskveiðilögsögu annarra þjóða.
Samkvæmt frumvarpi, sem nú
liggur fyrir brezka þinginu,
verður ríkisstjórninni heimilt að
veita úthafsflotanum fjárhagsað-
stoð vegna glataðra fiskimiða.
Grimsbytogari á tslandsmiðum.
— Varðafundur
Framh. af bls. 16
sagði hann að í því fælist að
Bretar, sem aldrei hefðu viður
kennt nema 3 mílna landhelgi
samþykktu nú 12 mílna fiskveiði
takmörk við fsland. Væri sú við
urkenning endanleg og íslending
ar gætu einir af fullveldi sínu
farið með umráð fiskveiðiland-
helginnar og ráðið yfir henni
eins og þeim sýndist.
Um annað atriðið þ.e.a.s. nýju
grunnlínunnar, væri það að
segja að ekki skipti einungis
máli hvort landhelgin væri míl
unni rýmri eða þrengri, heldur
við hvaða mörk hún væri miðuð.
Vildu lögfesta gömlu grunn-
límirnar
Grunnlínubreyting var gerð
hér eins og kunnugt er 1952 eftir
að dómur var fallinn í máli Norð
manna og Breta. Var þar stuðst
við álit hæfustu sérfræðinga á
niðurstöðum þess dóms. Var þá
hvergi lengra farið en við töldum
að örugglega fengi staðizt, en
líka jafnlangt. Á Genfarráðstefn-
unni 1958 voru síðan samþykktar
reglur um grunnlínur. En við út-
færzlu landhelginnar 1958 töldu
þáverandi stjórnarflokkar samt
ekki fært að breyta grunnlínum,
heldur héldu enn við grunnlín-
urnar frá ’52 er fiskveiðilandh.
var færð út í 12 mílur. Og sér-
staklega er það eftirtektarvert, að
nú í haust lögðu þeir til að grunn
línurnar, sem ákveðnar voru
með reglugerð 1952, yrðu lögfest-
ar af Alþingi. í nefndaráliti
þeirra við það frumvarp frá 13.
febr. sl. lögðu þeir enn áherzlu á
að lögfesta þessar gömlu grunn-
línur, þrátt fyrir ábendingar
Sjálfstæðisflokksins og Alþýðu-
flokksins, um að keppa bæri að
landhelgi. Á því getur engin önn
ur skýring verið en sú, að þeir
hafi talið einsýnt að okkur brysti
lagaheimild til grunnlínubreyt-
inga. Ég skal ekki ræða það sér-
staklega, sagði dómsmálaráð-
herra, hvorf grunnlíubreytingar
þær, sem Bretar staðfesta nú
fengju staðizt fyrir alþjóðadómi,
en það virðast stjórnarandstæð-
ingar ekki hafa talið. Ómetanlegt
verður þó að telja, að fá þessa
viðurkenningu Breta, enda er
stækkunin á Selvogsbanka utan
Faxaflóa og sunnan Langaness
mun meiri en við gerðum okkur
vonir um og þýðing þeirrar frið-
unar verður seint metin.
Gegn þessum veigamiklu grunn
línubreytingum var svo fallizt á
að Bretar fengju að veiða tíma-
bundið á ákveðnum svæðum um
þriggja ára skeið. Hagsmunir
okkar til frambúðar af grunnlínu
breytingunum eru ýkjulaust
miklu veigameiri en hin tíma-
bundnu hlunnindi Breta.
Fylgt fyrri yfirlýsingu Alþingis.
Bjarni Benediktsson dómsmála
ráðherra ræddi síðan um þá yf-
irlýsingu ríkisstjórnarinnar að
haldið yrði áfram að vinna að
framgangi ályktunar Alþingis frá
5. maí 1959. Væru aðgerðirnar í
fullu samræmi við þá samþykkt
í landhelgismálinu. Með þeim
fengjum við full og ótvíræð yfir-
ráð yfir 12 m auk útfærslu við
grunnlínubreytingar. Landhelgin
ekki með réttu hægt að halda
því fram að við leggjum á okk-
ur neinar kvaðir að árétta yfir-
lýsta stefnu okkar um að við
ætlum að fara að lögum. Því
gæti sá einn haldið fram, sem
afneita vildi lögum og rétti. —
Þannig væru íslendingar settir
í spor ofbeldismannsins, sem
ætlaði að taka sér rétt, sem
ekki væri virtur að lögum. En
smáþjóð hefur engin tæki önnur
en vitna til réttlætishugsjónar-
innar, þar sem stórveldin geta
tekið sér rétt með valdi.
Einn mesti stjórnmálasigur
Dómsmálaráðherra ræddi að
væri þannig stærri en ekki minniIokum um bað að raunverul
eftir en aður.
Sýndi ráðherrann fram á, að
við aðgerðirnar nú væri í einu
og öllu fylgt ályktun Alþingis.
Og það væru fleiri en Sjálf-
stæðismenn, sem teldu að fara
ætti að alþjóðalögum í deilu-
málum. Þannig hefur sá lög-
fræðingur, sem fremstur er í
hópi stjórnarandstæðinga, Ólaf-
ur Jóhannesson, lagt á það
áherzlu á Alþingi, að hvert spor,
sem stigið væri í landhelgismál-
inu ætti að vera þannig undir-
búið að við værum reiðubúnir
að leggja málið undir alþjóða-
dómstól, enda væri smáríki
brýn nauðsyn á því að lög og
væri það tygrgt með þessu á-
kvæði að við þyrftum aldrei
framar að lúta afarkostum eins
og löndunarbanni og herskipa-
vernd Við undirgengjumst það
eitt, sem við höfum margboðið
og okkur væri fyrir beztu að
hlutlaus og færasti aðili heims,
alþjóðadómstóllinn, skæri úr
hugsanlegum ágreiningsatriðum,
en valdbreyting væri fordæmd.
Við skulum játa að okkur mun
áfram geta greint á um það við
Breta hver víðátta landhelg-
innar skuli vera, en í slíkum
deilum höfum við tryggt okkur
að við verðum hvorki beittir
efnahagslegu né hernaðarlegu
réttur ríkti. Athyglisvert er, að valdi og jafnframt höfum við
stjórnarandstæðingar lögðu ein-
mitt áherzlu á að þessi maður
talaði fyrir þeirra hönd um
landhelgismálið 1. des.
Á tveim Genfarráðstefnum
höfum við íslendingar verið
sammála um að leggja til að
ágreiningur, sem rísa kynni um
útfærslu utan 12 mílna marka
yrði borin undir gerðardóm. —
staðfest að við erum og viljum
vera réttarþjóð, sem halda mun
áfram að afla sér hverju sinni
alls þess réttar, sem hægt er að
fá að lögum.
Bjarnj Benediktsson lauk máli
sínu á þessum orðum:
Þótt við þökkum ekkj Bretum,
þá skulum við meta það að þeir
hafa sýnt að þeir vilja bæta
Tóku þeir Hermann Jónasson og : fyrir misgerðir í okkar garð. Ég
Lúðvík Jósefsson þátt í þeim
yfirlýsingum okkar og höfðu for-
yztu um það mál á fyrri ráðstefn-
unni. Er það þannig yfirl. stefna
allra flokka og ísl. stjórnmála-
leiðtoga, að við hljótum að fara
að alþjóðalögum. Það er því
vil fullyrða að það muni vera
dómur allra hlutlausra manna
bæði nú og í framtíðinni hér og
annarsstaðar að þetta samkomu-
lag sé einn merkasti stjórnmála-
sigur, sem íslenzka þjóðin hefir
fyrr og síðar unnið
Stjórnarandstaðan
boðar vantrauststillögu
FRÉTTASTOFA útvarpsins
hafði það í gærkvöldi eftir
leiðtogum stjórnarandstöðunnar,
Framsóknarflokksins og komm-
únistaflokksins, að þeir myndu
í dag leggja fram tillögu á Al-
þingi um vantraust á ríkisstjórn
ina. Má gera ráð fyrir að flokk-
arnir flytji þessa tillögu sam-
eiginlega, enrda eru þeir fyrir
löngu gengnir í náið fóstbræðra-
lag, og koma raunar fram sem
einn stjórnmálaflokkur.