Morgunblaðið - 16.03.1961, Blaðsíða 6

MORGUISBLAÐIÐ
Fimmtudagur 16. marz 1961
viðurkenndar grunnlínubreyting-
ar, sem tryggja okkur þýðingar-
mikil fiskimið innan landhelgi
okkar. Til þess að fá þessa mik-
ilsverðu viðurkenningu höfum
við orðið að fórna nokkru en að-
eins í bili.
viðskipti
Utvarpsræða Jónasar
G. Rafnars á Alþingi
HERRA forseti. — Góðir hlust-
tndur!
Fyrsta verkefni núverandi rík-
isstjórnar var að leita úrrseða til
þess að koma þjóðinni út úr ó-
göngunum, sem vínstri stjórnin
hafði leitt hana í. Vegna þess,
hvernig komið var, gat engum
dulizt, að ekki yrði komizt hjá
rótlækum aðgerðum sem í bili
krefðust fórna af öllum almenn-
ing: í landinu.
Þjóðin var í sömu aðstöðu og
einstaklingur sem nfað hefir um
efni fram_
Síðustu 5 árin hafði greiðslu-
hallinn við útlönd numið sam-
tals um 1100 milljónum króna.
Erlendis hauguðust upp skuld-
ir, er greiða átti á svo skömmum
tíma, að óviðráðanlegt var.
Greiðslur aflborgana og vaxta
þerrra lána, sem samið hafði ver-
ið um í árslokin 1959, komu til
með að nema á árinu 1960 og
1961 um 374 milljónum kj-óna.
Á árunum 1951—1955 greiddi
þjóðin um 3% af gjaldeyristekj-
um sínifm í afborganir og vexti
af lánum. Nú var sá útgjaldalið-
ur kominn yfir 10% af gjald-
eyris tekjunum.
Leið skuldasöfnunar varð ekki
lengur farin, ef þjóðin átti að
halda efnahagslegu sjálfstæði
sínu. En þá var ekki um aniað
að gera en að hverfa frá upp-
bótakerfinu, og skrá gengið —
miðað við þarfir og nauðsyn út-
flutningsframleiðslunnar. Jafn-
framt varð ekki komizt hjá ráð-
stöfunum til þess að tryggja jafn
vægi í efnahagsmálunum innan
lands og í viðskiptunum við út-
lönd — og þá ekki sízt til þess
að koma i veg fyrir verðbólgu-
þróun, sem eyðilagt hafði allar
fyrri aðgerðir.
Breytingin borið tilætlaðan
árangur
Nú, eftir rúmt ár, er fengin
reynzla af breytingunni í efna-
hagsmálunum. í öllum megin-
atriðum hefur hún borið tilætlað,-
an árangur.
Atvinna hefir yfirleitt verið
góð um land allt og einnig í þeim
byggðarlögunum, sem oft hafa
átt við þröngan kost að búa í
þeim efnum. í sumum atvinnu-
greinum hafa ráðstafanirnar leitt
af sér samdrátt, sem búast mátti
við, en hleypt aftur á móti nýju
lífi í aðrar.
Eftir verðhækkanirnar, sem
óhjákvæmilega leiddu af gengis-
breytingunni, hefir verðlag hald-
izt stöðugt, og framboð verið á
vörum, sem áður skorti.
í viðskiptunum við útlönd hefir
orðið mikil breyting til batnað-
ar, og sparifjáraukning veruleg.
Þegar aðstæður eru metnar,
verður að taka tillit til þess að
árið, sem leið varð þjóðarbú-
skapurínn fyrir miklu áfalli
vegna aflaleysis togaraflotans og
verðfalls á mjöli og lýsi.
Stjórnarandstaðan hefir ekki
sparað að deila á aðgerðirnar í
efnahagsmálunum. Nú halda
Stjórnarandstæðingar því fram,
að vandalaust befði verið að
stýra þjóðarskútunni yfir brot-
sjóa verðbólgunnar, sem forsæt-
isráðherra Vinstri-stjórnarinnar
taldi þó á sínum tíma, að væri
að keyra allt í kaf —- og yfirgaf
því stjórnarvölinn, án nokkurra
björgunartilrauna. Nú eins og
1958, uppgjafarár Vinstri-stjórn-
arinnar, varast þessir menn að
benda á ráðin og því síður að
marka nokkra stefnu. Sannleik-
urinn er líka sá, að þeir hafa
engan boðskap að fiytja, og láta
sér því nægja andófið í orði og
verki þar sem því verður við
komið.
Framundan eru margvísleg
verkefni, sem ríkisstjórnin er
ýmist að vinna að eða hefir til
athugunar og frekari undirbún-
ings. Vii ég geta nokkurra þeirra.
Ræktunarsjóður var gjaldþrota
Þannig, hafði verið skilið við
aðalstofnlánasjóð landbúnaðar-
ins, Ræktunarsjóð, að hann var
raunverulega gjaldþrota, eftir lög
festingu yfirfærslugjalds Vinstri
stjórnarinnar og svo gengisbreyt
inguna. Þrátt fyrir þennan hörmu
lega viðskilnað var á síðastliðnu
ári lánuð hærri upphæð úr
Ræktunarsjóði en nokkru sinni
áður eða 49,6 milljónir króna. Úr
Byggingarsjóði voru lánaðar um
13,3 milljónir króna, sem einn-
ig er hæsta lánveiting á einu ári.
Nú er verkefnið að finna leiðir
til þess að tryggja fjárhag sjóð-
anna svo þeir geti gegnt hinu
merka hlutverki sínu fyrir land-
búnaðinn. Bændur landsins vita
hvaða þýðingu það hefir.
Þá er knýjandi nauðsyn að
finna úrræði til þess að tryggja
Veðdeild Búnaðarbankans starfs
grundvöll. Varla er unnt að segja
að hann hafi verið fyrir hendi.
Hámarkslán úr veðdeildinni hafa
til þessa verið um 35 þús. krónur,
sem í langsamlega flestum til-
fellum er allskostar ófullnægj-
andi.
Sjávarútvegurinn hefir átt í
erfiðleikum, sem m. a. stafa af
áföllum eins og verðfalli á mjöli
og lýsi og aflaleysi togaraflotans.
Það er svo annað mál, að út-
gerðina hefir skort lánsfé, með
hagstæðum kjörum, til þess. að
standa undir fjárfestingunni. Af
því hefir leitt allverulega bind-
ingu rekstrarfjár og söfnun lausa
skulda, einkum í bönkunum. Til
þess að létta undir með útgerð-
inni í þessum efnum hefir ríkis-
stjórnin gert ráðstafanir til þess
að komið verði upp nýjum lána-
flokki við stofnlánadeild sjávar-
útvegsins — í þeim tilgangi að
breyta allmiklu af skuldum, sem
eru til skammt tíma, í löng lán.
Með þessu er raunverulega verið
að -.iána út á framkvæmdir lið-
inna ára, sem þá fengust ekki
löng lán til, en voru í þess stað
greidd með bráðabirgðalánum.
Að hve miklum notum þess.ar
ráðstafanir í peningamálunum
koma fyrir útgerðina í heild, verð
ur ekki sagt að sva komnu máli
— en tvimælalaust er stefnt í
rétta átt með bessari nýbreytni.
Með hverju ári, sem líður, hefir
þýðing iðju- og iðnaðar í atvinnu
lífinu farið vaxandi.
Iðnlánasjóði tryggðar 15 millj. kr.
Af hinni öru uppbyggingu iðn-
aðarins hefir leitt brýna þörf
fyrir aukið stofnfé. Hæstvirtur
iðnaðarmálaráðherra, Bjarni
Benediktsson, hefir látið athuga
eftir hvaða leiðum mætti efla
Iðnlánasjóð og mun álitsgerð þeg
ar liggja fyrir eða vera á næstu
grösum. Á þessu ári hafa sjóðnum
verið tryggðar 15 millj. króna
'lánsfé til þess að endurlána iðn-
aðarf yrir tækj um.
Jónas G. Rafnar
Verið er að framkvæma víð-
tæka athugun á því, hvaða stór-
iðja komi einna helzt til greina
hérlendis og hvaða skilyrðum
hún muni háð. Tvímælalaust er
hér um að ræða eitt mesta hags-
munamál þjóðarinnar, ef hagstæð
ar niðurstöður fást og vel tekst
til um framkvæmdir. Rannsóknir
á virkjunarskilyrðum í stórám
landsins eru nátengdar þessum
athugunum, og eru þær nokkuð
á veg komnar.
f tilefni af ádeilum stjórnar-
andstöðunnar varðandi húsnæð-
ismálin, er fróðlegt að kynna sér
lánveitingar úr veðlánakerfinu
síðustu árin.
Árið 1955, er lögin um húsnæð-
ismálastjórn og fleiri tóku gildi,
voru lánaðar 27,4 millj. króna.
Ári síðar 63,6 millj. króna. í
valdatíð Vinstri stjórnarinnar
varð mjög verulegur afturkippur
í lánveitingum, þannig að árið
1957 voru ekki lánaðar nema 45,6
milljónir og árið 1958 48,7 millj.
króna. Þessi mikli samdráttur
stakk illa í stúf við loforð vinstri
flokkanna um útvegun fjár í veð
lánakerfið.
Á sl. ári lánaði veðdeildin 71,8
millj. króna, sem byggist á því,
að ríkisstjórnin hafði forgöngu
um að útvega dtjildinni fjármagn.
Þegar veðdeildinni vex fiskur
um hrygg sem vonandi verður
innan tíðar, þarf að endurskoða
ákvæði laganna um hámark láns
upphæðar, en það er nú þegar
ófullnægjandi vegna hækkunar
byggingarkostnaðar, enda staðið
óbreytt siðan 1955.
Ríkisstjórnin hefir beitt sér
fyrir allverulegum spa/rnaði í
fjármálum ríkisins og spornað
gegn hækkunum á rekstrarliðum
fjárlaganna. Hins vegar hafa út-
gjöld til Almannatrygginganna
og til niðurgreiðslna á vöruverði
hækkað vegna efnahagsráðstaf-
ananna. Einnig hafa framlög til
verklegra framkvæmda, eins og
vegamála og raforkumála, verið
allmíkið aukin.
Skiljanleg afstaða
Að undanförnu hefir fiskveiði-
deilan við Breta verið efst á j
baugi. Víst er, að þeir, sem á ann i
að borð óskuðu eftir lausn deil-
unnar, una vel við þá samninga,
sem nú hafa tekizt.
Afstaða kommúnista til þessa
máls hefir allt af verið skýr. Þeir
hafa viljað hald-a deilunni — hern
aðarástandinu — áfram til þess
að geta með því móti spillt fyrir
samskiptum okkar við vestrænu
ríkin. 1
Afstöðu Framsóknarleiðtog-
anna verður og að skilja og raun-
ar að afsaka, í ljósi þeirrar stað-
reyndar, að þeir hafa í einu og
öllu verið á móti stjórnarflokk-
unum.
í umræðunum hér fyrir
skömmu kom það meðal annars
fram, og var ekki andmælt, að
Vinstri-stjórnin, undir forustu
formanns Framsóknarflokksins,
bauð á sínum tíma upp á sam-
komulag um að hleypa brezkum
fiskiskipum upp að 6 mílunum,
allt umhverfis landið, og án
nokkurrar útfærslu á grunnlín-
um.
Nú segja þessir sömu menn,
að „samningur" sé svik við þjóð-
ina þótt hann sé á allan hátt
miklu hagstæðari en sá, sem þeir
höfðu sjálfir einu sinni forgöngu
um að bjóða upp á.
Þá upplýstist það einnig, að
Vinstri-stjórnin lagði til á Genf-
arráðstefnunni árið 1958, að að-
gerðir strandrikis, utan hinnar
eiginlegu fiskveiðilögsögu,
skyldu háðar úrskurði gerðar-
dóms. Þessi tillaga var að efni
til tekin upp af núverandi ríkis-
stjórn á Genfarráðstefnunni síð-
ari, með fullu samþykki háttvirts
2. þ.m., Vestfirðinga, Hermanns
Jónassonar og háttvirts 4. þ. m.
Austlendinga, Lúðvíks Jósefsson
ar.
Munum vinna að frekari
útfærslu
Það situr því sízt á Framsóknar
mönnum og kommúnistum að ær
ast yfir því, að komist sé að nið-
urstöðu um að íslendingar leggi
ágreining um fiskveiðiréttindi
utan 12 mílna landhelginnar und
ir Alþjóðadómstólinn — stofnun-
ina, sem smáríkin fyrst og fremst
telja sina aðalstoð og styttu í bar
áttunni fyrir rétti sínum. Ég læt
mér naegja að benda á þetta sem
dæmi um ósámræmið í athöfnum
stjórnarandstæðinga og orðum
þeirra hér i þingsölunum.
Með orðsendingum íslenzku og
brezku ríkisstjórnanna varðandi
landhelgina, sem Alþingi hefir nú
staðfest, hefir okkur íslendingum
verið tryggður rétturinn til 12
mílna landhelgi, frá tilteknum
grunnlínum, um aldur og ævi.
Jafnframt fáum við þegar í stað
Eftir því sem þróunin verður
í þessum' málum og eftir því sem
fært þykir, munum við íslend-
ingar halda áfram að vinna aS
útfærslu fiskveiðilögsögunnar. Ef
til ágreinings kemur munum við
flytja mál okkar fyrir þeirri
stofnun, sem á að skera úr um
það, hvort rétt sé að farið í
samskiptum þjóða.
Sigurinn í landhelgismálinu • sr
meðal annars í því fólginn, að s&
aðilinn, sem við höfum staðið í
illdeilum við, hefir nú fallizt á
að hlíta samkvæmt dómsúr-
skurði réttum lögum, ef til ágrein
ings kemur, í stað þess að beita
okkur valdi.
Herra forseti,
Tími minn er á þrotum.
Með tilvísun til þess, sem ég
hefi nú gert nokkra grein fyrir,
og aðgerða ríkisstjórnarinnar yf-*
irleitt, tel ég, að henni hafi vel
tekizt að leysa verkefnin og legg
því til, að tillagan á þingskjali
nr. 432 um vantraust á ríkisstjórn
ina verði felld.
Dásamlegt, alltaf ung og fal- j
leg, ég nota daglega Rósói- j
crem með A vitamini. — Það
hefur undraverð áhrif á húð-
ina, engar hrukkur, en mjúka
og fallega húð. 4 —
4
„Með piparmintubragði og virku Cuma-
sina-silfri, eyðir tannblæði og kemur í veg
fyrir tannskemmdir".
mum
„Sérlega hressandi með Chlorophyll, hinni
hreinu blaðgrænu, fjarlægir leiða munn-
þefjan“.
□ □□□□
„Freyðir kröftuglega með piparmintu-
bragði“.
VEB Kosmetik-Werk Gera
Deutsclie Demokratische Republik.