Morgunblaðið - 30.04.1961, Blaðsíða 4

4
MÖRCVNVLAÐ1Ð
Sunnudagur 30. aprfl 1960

*****

***************
^.»..M.»,.É.. —.^.».-r*f~“*-'-fr*~"u-ir.nn~i.ru
IJr 30 ára sögu Landspítalans
Samtöl við yfirlæknana
Prófessor
Snorri Hallgrímsson:
— Fyrsti yfirlæknir band-
læknisdeildarinnar var próf.
Guðmundur Thoroddsen, að-
stoðarlæknir Kristirm Bjöms
son, nú yfirlæknir Hvítabands
ins og fyrsti kandidatinn Jón
G. Nikulásson, læknir hér í
bæ. Fyrsta skurðstofuhjúkr-
unarkonan var Guðmundina
Guttormsdóttir og fyrsta deild
arhjúkrunarkortan Vilborg
Stefánsdóttir, nú látin.
Deildin var upprunalega
ætluð 45 sjúklingum, fyrir
utan fæðingardeildina. Á
fyrsta starfsári spítalans vist
uðust 479 sjúklingar á deild-
inni og skurðaðgerðir voru
328 talsins.
Næstu 5 árin var hagur deild
arinnar lítið breyttur, yfir-
læknir var sá sami en annað
starfslið breyttist. Var próf.
Guðmundur yfirlæknir allt til
vorsins 1952, er ég tók við.
Fljótlega kom í ljós, að deild
in var of lítil. í stað 45 sjúkl-
inga lágu að jafnaði 60 sjúkl-
ingar á deildinni.
Aukning á starfsliði deild-
arinnar varð fyrst árið 1940,
þegar annar aðstoðarlæknir
var ráðinn á handlæknisdeild
ina. I>á hafði sjúklingatalan
aukizt upp í 600 á ári og að-
gerðir á deildinni voru um
500. Árið 1951 var ráðinn svæf
ingarlæknir, Elías Eyvindsson,
nú spítalalæknir í Neskaup-
stað, og kandidötum fjölgað
upp í 2. Sjúklingafjöldinn það
ár var á 7. hundrað og skurð
aðgerðir milli 6—700. Valtýr
Bjarnason tók við starfi Elías-
ar á árinu 1957 og síðar var
öðrum svæfingalækni bætt
við.
Húsrými deildarinnar óx
ekki að ráði fyrr en 1957. í>á
bættust deildinni 10 rúm í hús
næði því, sem Hjúkrunarskóli
íslands hafði haft á efstu hæð
inni. Samtímis tók barnadeild
til starfa og voru börn með
handlæknissjúkdóma lögð
þangað inn. Má því segja að
handlæknisdeildin hafi nú
til umráða 70—80 rúm.
Deildaskipuninni hefur ver
ið breytt innbyrðis á seinni
árum. Áður voru allir sjúkl-
ingar deildarinnar í umsjá
einnar deildarhjúkrunarkonu
en nú eru deildirnar þrjár
talsins, A-, B- og C-deild og
hefur hver sína deildarhjúkr
unarkonu.
Læknar deildarinnar eru
þessir:
Friðrik Einarsson, aðstoðar
yfirlæknir, byrjaði 1951 sem
deildarlæknir. Hann er sér-
fræðingur í almennum hand-
lækningum og þvagfærasjúk-
dómum.
Hjalti Þórarinsson, sérfræð
ingur í lungnaaðgerðum, hóf
störf á deildinni árið 1955 en
var fastráðinn 1957. fyrst sem
deildarlæknir, nú aðstoðaryf-
irlæknir.
Þá hefur Árni Björnsson
starfað siðustu árin á deild-
inni. Hann er sérfræðingur í
plastik- kirurgi og skurðað-
gerðum á höndum.
unarkvenna.
Deildarhjúkrunarkona á IV
d. A. er Guðrún Þorsteins-
dóttir, á IV d. B. Jóhanna
Björnsdóttir og á IV. d. C
Sigríður Bjarnadóttir.
Deildarhj úkrunarkonurnar
hafa samtals 10 aðstoðarhjúkr
unarkonur og 15 hjúkrunar-
nema sér til aðstoðar.
Síðastliðið ár vistuðust á
deildinni 12—1300 sjúklingar
og skurðaðgerðir voru á 15.
hundrað. Lauslega reiknast
að hægt sé að beita þá við-
eigandi meðferð.
Fyrir röskum fjórum árum
hófst nýr þáttur í starfi
lyflæknisdeildarinnar, þegar
byrjað var á blóðsegavömum.
Nýlega var sú starfsemi flutt
í hinn nýja hluta tengiálmu
spítalans í bráðabirgðahús-
næði. Sem stendur ganga hér
til eftirlits vegna hjarta- og
æðasjúkdóma, aðallega krans-
æðasjúkdóm, 200—300 manns.
Læknar deildarinnar eru:
Læknar, kandidatar, hjúkrunarkonur og nemar á stofugangi.
Valtýr Bjarnason er svæf-
ingayfirlæknir. Aðstoðarlækn
ar hans sem jafnframt stunda
nám í svæfingafræði eru þeir
Stefán Bogason og Daniel
Guðnason. Svæfingalæknarn-
ir munu framvegis einnig ann
ast svæfingar fyrir Fæðinga-
deild Landspítalans.
Aðstoðarlæknir er Halldór
Arinbjarnar. — Sérfræðingar
deildarinnar eru Stefán Ólafs-
son, háls-, nef og eyrnarlækn-
ir og Kristján Sveinsson, augn
læknir.
Þá starfa þrír námskandi-
datar á hverjum tíma við deild
ina.
Yfirhjúkrunarkona á skurð
stofu er Katrín Gísladóttir og
hefur hún starfað þar í s. 1.
10 ár. Aðstoðarskurðstofu-
hjúkrunarkonur eru fimm,
auk nema. Skurðstofuhjúkr-
unarkonur þurfa að taka sér-
nám að almennu hjúkrunar-
námi loknu og tekur það nám
15 mánuði. Þann tíma eru
þær á byrjunarlaunum hjúkr
Fæðingardeildin.
mér til að heildartala skurð-
aðgerða á deildinni frá því
hún tók til starfa séu um það
bil 20 þúsund.
Prófessor
Sigurður Samúelsson:
Fyrsti yfirlæknir lyflæknis
deildar var Prófessor Jón
Hjaltalín Sigurðsson. Hann
lét af störfum 1948 og við
Síðari hluti
tók prófessor Jóhann Sæm-
undsson, sem lézt 1955. Síðan
hefi ég gengt yfirlæknisstörf-
um deildarinnar.
Frá því að spítalinn tók til
starfa fyrir röskum 30 árum
hefir rúmafjöldi lyflæknis-
deildar verið sá sami - 57 rúm
— þótt skipað sé þar mun
þéttara en upprunalega var
til ætlazt. Afköst deildarinn-
ar hafa aukizt mjög á siðari
árum, t. d. voru vistaðir að
meðaltali 350—400 sjúklingar
á ári frá 1940—1954. Eftir það
fóru afköstin að aukast, þegar
hægt var að koma langlegu-
sjúklingum fyrir á öðrum stöð
um, sem dæmi skal ég nefna
að þegar sjúkrahúsið „Sól-
vangur“ í Hafnarfirði fór að
taka á móti sjúklingum, voru
sendir þangað fimm sjúkling-
ar af deildinni, sem höfðu
dvalið fimm ár að meðaltali
eða samtals 25 ár.
Árið 1960 voru vistaðir 936
sjúklingar á deildinni. Sérstak
legá ber að geta, að lyflækn
isdeildin er rannsóknardeild
og útbúin samkvæmt því.
Áherzla er lögð á að greina
sjúkdóma sem fyrst til þess,
Theodór Skúlason, aðstoð-
aryfirlæknir. Snorri P. Snorra
son, deildarlæknir. Jón Þor-
steinsson, 1. aðstoðarlæknir.
Ólafur Jónsson, 2. aðstoðar-
læknir.
Deildarhjúkrunarkona á
karlagangi er Frk. Ósk Sig-
urðardóttir. Deildarhjúkrunar-
kona á kvennagangi er Frk.
Sigríður Stephensen.
Dr. Gísli Fr. Petersen:
Röntgendeild hefur starfað
í Landspítalanum frá upphafi,
eða nánar tiltekið frá 17.
janúar 1931. Fyrsta árið er
fjöldi sjúklinga, sem skoðað-
ir eru í deildinni 1575, en
árið 1960 eru þeir 8380, en
fjöldi röntgenskoðana 14134,
svo starfsemin hefur mjög
aukizt.
Yfirlæknir röntgendeildar-
innar var dr. Gunnlaugur
Claessen frá byrjun og þar
til hann lézt í júlí 1948, en ég
tek við yfirlæknisstarfinu frá
áramótum 1948—49.
Starfsskilyrði deildarinnar
breyttust mjög til batnaðar
1952, þegar lokið var við að
stækka húsakynnin. Var kom-
ið fyrir nýjum geislalækn-
ingatækjum, sem Krabba-
meinsfélag Reykjavíkur gaf.
Auk þess fylgdi nærgeislunar
tæki með lágri spennu.
Árið 1958 eignaðist deildin
nýja og fullkomna röntgen-
vél með öllum útbúnaði, til
viðbótar þeim, sem fyrir voru.
Einnig fylgdu sneiðmyndun-
artæki og skyggnimagnari,
sem gerir gegnlýsingarmynd-
ir miklu skýrari en ella. Nú
er nýlokið við að setja upp
sjálfvirka framköllun, sem er
til flýtisauka og gerir fram-
köllun myndanna öruggari.
í tengiálmu nýja spítalans
er gert ráð fyrir röntgentæki
í einni skurðstofunni og er
það sérstaklega í sambandi
við rannsóknir á þvagfærum.
Vonir standa til að fá færan-
leg röntgentæki með skyggni-
magnara, sem er einkar hag.
kvæmt við aðgerðir á bein-
brotum. Nú er farið að nota
sjónvarpstæki í sambandi við
slíka skyggnimagnara og get- 1
ur verið að slíkur útbúnaður
fylgi einnig. Þessi viðbót á
röntgenþjónustu í tengiálm-
unni mun létta á röntgendeild
inni í bili, en síðar mun starf-
semi hennar verða komið fyr-
ir í sérstakri álmu við spital-
ann.
Auk röntgenskoðana, rönt-
gen- og radiumlækninga voru
ljósböð áður töluverður þátt-
ur í starfinu, en aðrir aðilar
hafa tekið við þeim.
Á sL ári voru 1597 sjúkling-
ar í geislalækningum.
Fjöldi starfsfólks sem vinn-
ur við röntgendeildina er nú
26 og þar af 4 læknar. Aðstoð-
aryfirlæknir er Kolbeinn
Kr istófersson.
Ingibjörg Skúladóttir hefur
starfað í röntgendeildinni frá
upphafi, en auk hennar er enn
starfandi við spítalann Stein-
grímur Guðjónsson, umsjón-
armaður, sem einnig kom að
spítalanum þegar hann tók
til starfa.
Kristbjöm Tryggvason, yfir-
læknir barnadeildarinnar:
Barnadeildin er yngsta
deild Landspítalans, hún tók
til starfa 19. júní 1957. Nú-
verandi barnadeild er í bráða
birgðahúsnæði, en Barnadeild
Hringsins, sem fyrirhuguð er
í Nýja spítalanum, leysir
þessa af hólmi, líklegast á
næsta ári. Hringurinn hjálp-
aði til að koma deild þessari
upp á sínum tíma lánaði rúm
og önnur tæki.
Á bamadeildinni eru nú 29
rúm. Það sem háir störfum
deildarinnar mest eru þrengsl
in. Til dæmis vantar okkur
alla möguleika til að einangra
þá sjúklinga, sem grunaðir
eru að vera með smitandi sjú-
dóma.
í Nýja spítalanum er gert
ráð fyrir 60 rúmum og gólf-
flötur verður þar a. m. k.
fjórum sinnum stærri. Við það
batna að sjálfsögðu öll vinnu-
skilyrði.
Á deildinni starfa nú 3 lækn
ar, 8 hjúkrunarkonur, auk
nema og gangastúlkna. Er sá
starfskraftur nægilegur að
öllu jafnaði. Störfin á deild-
inni eru mjög mismunandi, og
fer það eftir því á hvaða aldri
börnin eru. Litlu börnin kref j-
ast meiri starfskrafta, það
þarf að mata þau og gæta
þeirra.
Það hefur sýnt sig, að mikil
þörf var á að reisa þessa
deild. Langur biðlisti hefur
verið frá fyrsta degi og leng-
ist hann stöðugt.
Samstarfið við foreldra
bamanna hefur verið með á-
gætum. Finnst mér mjög á-
nægjulegt hve fólk skilur vel,
að við höfum þurft að setja
reglur. Þær reglur eru ein-
göngu settar barnanna vegna.
Heimsóknir eru t. d. ekki
Xeyfðar nema tvisvar í viku.
Samvinna milli handlæknis
deildar og barnadeildar hefur
verið prýðileg, svo og við aðr-
ar deildir spítalans.
Pétur Jakobsson, yfirlæknir
fæðingardeildarinnar:
Fæðingardeild tók til starfa
þegar í upphafi, er spítalinn
tók til starfa og var hún inn-
an vébanda handlæknideild-
arinnar undir umsjón Prófess-
ors Guðmundar Thoroddsen,
en frk. Jóhanna Friðriksdóttir
var yfirljósmóðir. Á þeirri
deild voru ekki nema 10—12
rúm og 2 fæðingarstofur, en
á fyrsta áratug sjúkrahússins
kom það þegar áþreifanlega
Framh. á bls. 11.