Morgunblaðið - 30.04.1961, Blaðsíða 7

Sunnudagur 30. apríl 1960
MORCIJTSBT AÐIÐ
7

Atriði úr leiknum. Hinn frægi listamaður King Kong (leik-
inn af Suffur-Afriku-svertingjanum Nathan Mdledle) ræðir
viff blaffamenn. Skopstæling á blaðamannafundi.
ar en engum blöðum um það
að fletta, að söngleikurinn hef
ur slegið í gegn, — ekki af
stjórnmálaástæðum, heldur af
hreinum listrænum ástæðum.
Flestir eða allir, jafnvel gagn-
rýnendurnir sjálfir eru nú
komnir á þá skoðun, að þeir
hafi ekki haft alveg rétt fyrir
sér, í fyrstu gagnrýninni.
Máske hafði viðhorf þeirra
orðið neikvæðara í fyrstu
vegna hins mikla umtals og
blaðagreina, senj komu fyrir
fram.
Áhorfendur hafa leitað að
pólitískum boðskap í söng-
leiknum. En þeir hafa ekki
fundið einn einasta títuprjón.
Söngleikurinn er pólitískur
aðeins vegna þess að svert-
ingjar leika í honum og vegna
þess að samstarf þeirra og
nokkurra hvítra starfsmanna
bak við tjöldin og við leik-

sýna list sína í London
EITT allra vinsælasta leik
húsverk í London um þess
ar mundir er suður-afríski
jazz-söngleikurinn King-
Kong. Leikurinn þykir á
ýmsan hátt mjög sérkenni
legur og einkum hrífast
menn af hinum hröðu
dönsum.
Allir leikendurnir eru
svertingjar og allir frá
Suður-Afríku, landi þar
sem svertingjar njóta ekki
venjulegra mannréttinda.
Það eitt væri auðvitað
nægilegt til að vekja at-
hygli á leiknum. í Eng-
landi hafa menn mjög
mikla samúð með hinum
kúguðu svertingjum og
margir Lundúnabúar
myndu sækja leikhúsið,
þó það væri ekki til ann-
ars en að sýna andúð á
vinnubrögðum Verwoerd-
stjórnarinnar.
• Blámenn stígra á land
Þannig fékk King Kong á
sig pólitískan blæ, jafnvel
löngu áður en leikendurnir
voru komnir til Englands.
Menn biðu þess með eftir-
væntingu, að þessi undarlegi
svertingjasöngleikur frá Suð-
ur-Afríku kæmi. Blöðin
spurðu hvort Verwoerd stjórn
in hleypti svertingjunum úr
landi. Alltaf var eitthvað frétt
næmt í sambandi við leik-
förina. Það var engu líkara en
„King-Kong“ væri að gera
innrás í Bretland, eins og flot-
inn ósigrandi væri að koma úr
Suðurhöfum og blámennirnir
ætluðu að stíga á land hjá
Helsingj aporti.
SvO var frumsýningin hald
in í London seinnihluta vetr-
ar, en gagnrýnendur blaðanna
voru ekki hrifnir af sýning-
unni. Þeir létu óánægju sína
að vísu í ljósi með kurteis-
lepum orðum, vegna þess að
líta mátti á þetta sem gesta-
'leik. En kuldinn í kritíkinni
duldist engum Og jafnvel bar
á því þar sem þeir hrósuðu
einstökum atriðum, voru þeir
mjög varkárir.
• Gagnrýnendur skipta um
skoffun
En nú nokkrum vikum síð-
skapazt meðal svartra hafn-
arverkamanna í Durban. Þeír
voru í gúmmískóm af sér-
stakri gerð sem áttu að verja
nakta fætur þeirra fyrir skað
hann þegar mathlé er gefið
í vinnunni o. s. frv.
Svertingjar Suður-Afríku
standa á mótum hins frum-
stæða lífs í gömlum ættflokk-
stjórn hefur tekizt með mestu
prýði. Að öðru leyti er leikn-
um ekki ætlað að flytja neinn
pólitískan boðskap.
• Þjóffdansar svertingja
En „King Kong“ lýsir lifi
svertingjanna á raunhæfan og
skemmtilegan hátt. Leikurinn
er að miklu leyti byggður á
þjóðlögum og þjóðdönsum
svertingjanna í Suður Afríku.
Þessir dansar eru bæði gaml-
ir og nýir. Einn allra hraðasti
og skemmtilegasti dansinn
kallast „Gúmmískó-dansinn“.
Það er sagt að hann hafi fyrst
Þrjár suffur-afrískar negrameyjar á leiksviffi í London.
þetta ekki brot á Apartheid-löggjöf Verwoerds?
vænum efnum sem þeir voru
að skipa upp úr lestinni. Síð-
an breiddist þessi fjöldadans
eins og eldur í sinu um allt
landið. Oft kom það fyrir, að
svertingjar sem biðu eftir
járnbrautarlest fóru að dansa
hann á brautarpallinum,
svörtu verkamennirnir í gull-
og demantanámunum dansa
Gúmmískó-dansinn vekur mesta hrifningu. Þaff er alþýffudans sem kom upp í Suffur-Afríku
fyrir nokkrum árum og hefur breiffzt út um allt landiff.
um sínum og börgarlífsins. Á
þessu stigi er enn mikil
gróska í hinni gömlu alþýðu-
list þeirra. Enn lifa þjóðsög-
ur, söngvar og dansar hinna
gömlu tíma, en samtímis því
streyma erlend áhrif inn 1
landið. Hinn ameríski jazz
sem er vaxinn út frá þjóð-
lögum Afríku snýr nú til baka
yfir Atlantshafið kominn á
æðra stig og hinir afrísku
svertingjar drekka hann í sig.
Ótal mörg önnur menningar-
áhrif blandast svo saman við.
Skipin koma við í Suður-
Afríku á leið sinni til og frá
Asíu og Evrópu.
• Mefffæddir hæfileikar
Suðurafríski rithöfundurinn
Dan Jacobsen skrifar nýlega
um „King-Kong“ og segir
m.a.:
— Það voru beztu atriðin
í leikum þegar hinir með-
fæddu hæfileikar og eðli leik-
endanna fengu að koma ó-
þvingað fram — ag vísu sam
fara góðri leikþjálfun. Það
atriði, sem sýndi þetta einna
bezt voru hinar frábæru „lög-
reglu-eltinga-senur, þar sem
hópur svertingja-verkamanna
stóð í biðröð að bíða eftir
kaupinu sínu og hin þar sem
hópur manna beið eftir stræt-
isvagni.
Dan Jacobsen segir að lok-
um, að ef stjórnmálaástandið
væri eðlilegt í Suður-Afríku
og svartir og hvítir menn
gætu gengið þar saman til
leiks, þá myndi þessi söng-
leikur verða upphaf. heillar
stefnu í leiklist.
Efnið er til og andinn reiðu
búinn að semja fjölmörg leik-
rit í líkum stíl. En eins og
ástandið er, þá mun sitja við
þetta eina sýnishorn.

Gagarín í „lágflugi“ til Prag
PRAG, Tékkóslóvakíu, 28. apríl.
[(Reuter) —. Fyrsti geimfarinn,
Júrí Gagarín majór, kom hing-
•ð í dag í tveggja daga heim-
sókn, í boði tékkneska kommún-
istaflokksins. Móttökurnar voru
stórkostlegar — og raunar líkast
því, að hér væri mikilsmetinn
og virtur þjóðhöfðingi á ferð.
Prag-búar voru þó enn inni-
legri við Gagarín en menn yfir-
leitt leyfa sér við þjóðhöfðingja.
Að sögn tékknesku fréttastofunn
ar CETEKA hlupu þúsundir
manna til, er hann steig út úr
flugvél sinni, — til þess að
reyna að komast í færi að
þrýsta hönd hans.
— ★ —
Gagarín sagði í Moskvu áður
en hann lagði af stað í för sína,
að hann hlakkaði mjög til að
heimsækja Prag, enda væri
þetta „fyrsta ferð“ háns „út fyr-
ir landamæri Sovétríkjanna". —
(Reiknar hann þar sýnilega ekki
með geimferð sinni)
„Lína langsokkur66
LEIKFÉLAG KÓPAVOGS sýnir
barnaleikinn „Lína langsokkur“
í Borgarnesi í dag og á Akranesi
á morgun.
Þetta eru síðustu sýningar á
þessu vinsæla barnaleikriti. «