Morgunblaðið - 24.12.1961, Blaðsíða 12

60
MORGUNTir 4 Ð1Ð
Sunnudagur 24. des. 1961

— JÆJA, þá eru það
greinar í jólablaðið ... þið
þurfið að fara að skila
þeim sem allra fyrst, í síð-
asta lagi.... — Svofelld
orð ritstjórans boða óvel-
komið aukastrit við rit-
vélina, þegar líður að jól-
um, og blaðamennirnir
hrökkva við, þótt þeir
hafi raunar mátt eiga von
á þessum boðskap.
Það er meira en nóg að gera á
ritstjórn Morgunblaðsins, þegar
íyrir alvöru tekur að síga á
seinnihluta ársins. Sú venja hef-
ir skapazt, að síðustu vikurnar
fyrir jól séu gefin út aukablöð á
sunnudögum — og reynt að hafa
efni þeirra sem allra fjölbreytt-
ast. Þetta þýðir að sjálfsögðu
lengri vinnudag fyrir blaðamenn
ina, sem reyndar • er ekki talið
eftir að marki. Þótt þeir njóti
sjaldnast ávaxtanna af því erfiði
í beinhörðum peningum, mega
stjórnendurnir eiga það, að þeir
reyna að sjá þetta við „þræla“
sína á annan hátt. — Blaðamenn
búa við „blessun“ hinna föstu
mánaðarlauna, sem allir virð-
ast nú sækjast eftir sem hin-
um æðstu gæðum.
tAt „Úr fylgsnum fyrri
aldar“---------------
Og svo, einn góðan veðurdag,
þegar menn eru óljóst að byrja
að finna til nálægðar hinnar
miklu hátíðar, jólanna, birtist rit
stjórinn fasmikill og minnir
blaðamanninn allra náðarsamleg-
ast á þá „þjóðfélagslegu" skyldu
hans að skrifa nú sérstaka (og
auðvitað helzt af öllu óvenju-
snjalla) grein í jólablaðið, sem
skal vera, svo stÆt og voldugt,
að lesendur hafi helzt engan tíma
aflögu frá lestri þess um há-
tíðirnar — og a. m. k. ekkert tóm
til að lesa allir hinar „frábæru“
og margauglýstu jólabækur.
Sumir kváðu raunar vera svo
fákænir og gamaldags að taka
bækurnar fram fyrir blöðin til
hátíðalestrar — en slík „nátt-
tröll“ gefum við blaðamenn auð-
vitað frat í. Eigum ekkert van-
talað við fólk „úr fylgsnum fyrri
aldar“I
„Þumalskrúfur" —
þrælsótti
Enda þótt hin skilyrðislausa
áskorun ritstjórans um jólagrein-
arnar sé árvisst fyrirbæri — rétt
eins Og sjálf jólahátíðin — virðist
hún koma flestum blaðamönnun-
um í opna skjöldu. — En svo ég
tali nú ekki fyrir annarra munn,
þá er víst varlegra að staðhæfa
þetta ekki um neinn nema sjálfan
mig. Svo kemur millibilsástand,
þegar ýmist er reynt að „finna“
eitthvert uppbyggilegt greinar-
efni — eða, hina stundina, að
útiloka alla umhugsun um hið
óhjákvæmilega auka-ritvélastrit
nokkra daga enn — rétt eins og
latur skólastrákur, sem dregur og
dregur að lesa lexíurnar sínar,
þar til allt er komið í eindaga. —
Ef satt skal segja, gengur það
einmitt þannig á ritstjórn Mbl. —
menn skila jólagreinum sínum
varla fyrr en ritstjórinn er kom-
inn á fremsta hlunn með að taka
fram sínar andlegu þumalskrúf-
ur, sem hann á hin mestu býsn
af og kann rnæta vel að beita
— með miklum árangri.
Þetta ætlar víst að verða nokk-
uð langdreginn formáli, en hver
verður að koma til dyranna sem
hann er klæddur. Og er ekki
sanngjarnt, að lesendum sé einu
sinni sagt í hreinskilni, að ekki
eru allar greinarnar í þessum
stóru blöðum samdar af einskærri
sköpunar- og vinnugleði, heldur
samkvæmt miskunnarlausri skip-
un — af þrælsótta, væri e. t. v.
sannleikanum samkvæmast.
-Á' Þjóðlegur þanka-
gangur
Ég verð að játa, að ein fyrsta
hugsunin, sem að komst, þegar
ég var krafinn um grein í jóla-
blaðið, var sú hvernig ég gæti
komizt frá því verkefni með
minnstri fyrirhöfn. Sennilega
ósköp lágkúrulegur hugsunarhátt
ur. En — þótt það sé sjálfsagt
engin afsökun undirrituðum —
er þetta ekki einmitt þankagang-
ur alls þorra afkomenda Egils og
Snorra nú, á þessum tíma helryks
og heimsvoða: að heimta brauð,
en horfa í erfiði huga og handar?
Og þessar .,þjóðlegu“ hugrenn-
ingar mínar báru reyndar árang-
ur. Ég minntist þess nefnilega, að
ég hafði ekki fleygt minnisblöð-
um, sem ég hripaði upp í hálfs
mánaðar-för um Þýzkaland á sl.
vori. Reyndar skrifaði ég eina
þrjá greinarstúfa í blaðið á liðnu
sumri úr umræddri ferð — en þó
var það varla nema upphaf henn-
ar, sem þar var frá greint, svo
að eitthvað hlaut að mega vinna
úr öllum dagbókarbrotunum, sem
eftir voru. Og ég lét mér þá nokk
urn veginn í léttu rúmi liggja,
þótt ekki væri um neitt sér-
stakt „jólaefni" að ræða — tel
mig hvort eð er ekki líklegan til
að skrifa nein „guðspjöll" eða
geistlega jólahugvekju, þótt
meira væri til vandað. — Já, það
er í rauninni ákaflega lítið jóla-
legt við það, sem hér á eftir verð
ur reynt a'ö gera fábreytta
„skissu" eða svipmynd af — og
mun fyrirsögnin ein nægja til
þess að gefa flestum það til
kynna.
★ „Á eigin ábyrgð" —
í St. Pauli
Við erum komnir til Hambórg-
ar, nokkrir fslendingar — blaða-
menn og fleiri — eftir langa og
stranga ferð vítt um Vestur-
Þýzkaland. Það hefir orðið smá-
breyting á ferðaáætluninni, sem
í upphafi hafði ekki gert ráð fyrir
að sleppa hendinni af gestunum
til næturdvalar í Hamborg. En
nú erum við sem sagt komnir
þangað, á mildu maí-kvöldi. Við
erum ekki lengur virðulegir gest-
ir þýzkra stjórnvalda, heldur eig
um við jiú fyrir höndum stutta
kvöldstund Og eina nótt í þessari
stóru og fjörmiklu borg, „á eigin
ábyrgð“. — Og það er alls ekki
örgrannt um, að það geti reynzt
(og hafi sumum reynzí) nokkur
ábyrgðarhluti að ráfa um Ham-
bOrg að kvöld- og næturlagi. Þar
leynast ýmsar hættur — og sér
í lagi ótal freistingar, sem hún
litla Reykjavík hefur ekki enn
kennt börnum sínum að varast.
Enda þótt Austurstrætið okkar
sé slíkum töfrum slungið, að sögn
Tómasar a. m. k., að sumir elski
þar „meira á einum heitum degi
en öðrum tókst í löngu hjóna-
bandi“, þá er hin fjölgengna leið
niður Laugaveg og Austurstræti
samt sem áður sannkallaður
dyggðanna vegur, í samanburði
við Reeperbahn í St. Pauli, því al
ræmda gleðihverfi Hamborgar —
sjón að ræða, hvað sem öðru
líður. ■
t
•Á „Ástkæra, ylhýra
málið" — í Herbert-
strasse
Það voru óneitanlega býsna
harkaleg umskipti að koma beint
úr hinum fremur friðsæla Og gróð
urríka skemmtigarði inn í há-
væran glaum og neonljósaskraut
St. Pauli. Þar gerðust reyndar eng
in stórtíðindi — þótt ýmsir, sem
skemmtihverfið heimsækja láti
gjarna í ve.ðri vaka, að þeir hafi
lent þar í hinum ótrúlegustu
ævintýrum. — Svo kann eflaust
að vera um suma — en við, sem
hér um ræðir, vorum ekki undir
ævintýrastjörnunni. Áttum þarna
svolítið óvenjulegt kvöld — alls
ekkert ævintýri. Til marks er
það, að mér þótti það einna eftir
tektarverðast við þessa heimsókn,
að ekki vorum við fyrr komnir
inn í hina (að nafninu til) lokuðu
„útstillingargötu“, Herbertstrasse,
en heita mátti, að þar hljómaði
„ástkæra, ylhýra málið“ úr öll-
um áttum. Skýringin var nærtæk,
Tvö íslenzk flutningaskip lágu
í höfn í Hamborg — og nokkrir
sjómannanna höfðu farið svipaða
„eftirlitsferð" Og við ferðafélag-
arnir. Því var það, að skamma
Borðalagður „naggur“ með útbreiddan faðm
Það voru íslenzk skip í höfninni
en, að vönum, lögðum við fé-
lagarnir leið okkar þangað þessa
kvöldstund — enda getur ferða-
maður varla talizt hafa séð Ham-
borg, hafi hann ekki litið þann
sérstæða drátt í andliti börgarinn
ar, sem St. Pauli vissulega er.
■fc Fyrst í „Planten
un Blomen"
Já, auðvitað brugðum við okk-
ur í St. Pauli, þótt skammur
væri tíminn, sem við höfðum til
umráða.
Reyndar létu hinir rosknustu og
ráðsettustu í hópnum gleðihverf-
ið eiga sig — en með sjálfum
mér var ég viss um, að það væri
einungis af því, að þeir hefðu
svo oft komið þar áður! — Þess
ber að geta, dð við fórum „rólega
af stað“ — skoðuðum fyrst hinn
fagra skemmtigarð „Planten un
Blomen" — sáum m. a. og heyrð
um hinn fræga „Wasser-Licht-
konzert" (eða „vatnsorgelið"),
sem marga gesti Hamborgar fýsir
einnig að skoða. — Fyrir þá, sem
ekki þekkja til, skal þess getið
að þessi „konsert“ fer fram með
þeim hætti, að orgelmúsíkk er
varpað út yfir garðinn gegnum
gjallarhorn, en gosbrunnar, sem
á er kastað ljósum í hinum marg-
víslegustu litum, gjósa í takt við
tónlistina — og mun bæði litur-
inn á gossúlunum og mismunandi
hæð þeirra eiga að leggja
áherzlu á og auka áhrif tónlist-
arinnar, þótt mér fyndit það
reyndar fremur til truflunar. En
vissulega var þarna um fagra
stund virtist álíka margt fslend-
inga og Þjóðverja á rölti um
stræti Herberts þetta maíkvöld.
skoðandi hina sérstæðu — og
raunar miður geðfelldu — „sýn*
ingargripi*. sem þar getur að líta
innan ljóra.
•£■ Og „íslenzkur söngur"
á Liliput
Eftir að við höfum skyggnzt
þarna um skamma stund, beiií-
um við för á dálitla krá, sem nefn
ist „Liliput“, en þar er stillt út
í glugga litlum bréfflöggum, fán-
um allra Nörðurlanda, ásamt tit-
kynningu um það, að þarna leiki
„Liliput-systur1' norræn lög og
syngi á öllum Norðurlandamálun
um. Af forvitni göngum við inn,
pöntum okkur bjór — Og send-
um beiðni til „systranna“, um áð
þær leiki og syngi íslenzk lög.
Meðan við bíðum, verðum við
þess varir, að einmanalegur kven
maður við næsta borð gefur gaum
að samtali okkar — og virðist
skilja, hvað við erum að blaðra.
Það kemur og í ljós við eftir-
grennslan, að konukind þessi skil
ur og kann talsvert í íslenzku —
Og kveðst hún hafa lært málið
„svona hér og þar“, án þess hún
vilji frekar fara út í þá sálma.
Og „Liliput-systur* hafa líká
nasarsjón af íslenzku máli. A.m.k.
syngja þær skammlítið „Litln
fluguna“ hans Fúsa — og spila
svo „Sjómannasalsinn“ hans
Svavars Ben, sem aukagetu. Og
okkur þykir á vissan hátt
skemmtilegt að heyra þessi al-
kunnu lög í svo framandi um-
hverfi — enda þótt mér finnist