Morgunblaðið - 27.06.1962, Síða 8

8
MORGXJTSBLAÐIÐ
Miðvikudagur 27. júní 1962
Stanzað við Varmahlíð í Skagafirði.
VIÐ hittum Markús Jónsson,
bónda á Borgareyrum undir
Vestur-Eyjafjöllum, á förn-
um vegi fyrir skemmstu.
Hann var að koma úr
skemmtilegri bændaför norð-
ur í land, sem Eyfellingar
höfðu farið í tilefni 75 ára
afmælis búnaðarfélagsins í
sveit þeirra. Raunar átti
Búnaðarfélag Merkurbæja
sitt stóra afmæli í fyrra, en
1 þá var 'ekki kostur að halda
það hátíðlegt. Félagið var
stofnað af nokkrum framá-
mönnum af Merkurbæjun-
um og nokkru síðar annað
félag í austurhluta sveitar-
innar, er voru síðan sam-
einuð undir nafni hins fyrr-
nefnda.
— Sumir halda veizlur
heima í sveit sinni á af-
mæli sem þessu, en það
þótti okkur ekki nógu frum-
„Er irm
á lendur
andinn fer"
legt, vildum enda gera okk-
ur nokkurt gagn á þessum
tímamótum, auk skemmtun-
arinnar, og því varð þetta að
ráði. Félagið okkar hefur
starfað vel alla tíð og átt
góðum og gegnum forystu-
mönnum á að skipa, segir
Markús.
— Við lögðum upp í þessa
för hinn 16. dag júnímán-
aðar og vorum alls 66 í för-
inni, bændur og . konur
þeirra, ásamt farastjóra og
bifreiðastjórum.
• — Farastjórann lagði Bún-
aðarfélag íslands okkur til,
Gunnar Árason, skrifstofu-
stjóra félagsins, sem gegndi
því hlutverki með ágætum
í samráði við formann fé-
lags okkar, Árna Sæmunds-
son, bórida í Stóru-Mörk.
— Ekið var að austan um
Þingvelli, Uxahryggi og allt
norður í Reykjaskóla í
Hrútafirði, þar sem Vestur-
Húnvetningar tóku á móti
okkur með boði. Síðan Var
gist á ýmsum bæjum í V-
Húnavatnssýslu. Á þjóðhá-
tíðardaginn var svo haldið
' norður í Skagafjörð og
Glaumbæjarsafnið skoðað, en
síðan setið boð bændafröm-
uða í Skagafirði að Varma-
hlíð. Þaðan var svo haldið
norður í Eyjafjörð og setið
boð Eyfirðinga að 'Freyvangi.
Um kvöldið var komið að
Laugum í Þingeyjarsýslu og
setið boð Suður-Þingeyinga,
en gist síðan á bæjum í
Reykjadal og Aðaldal.
— Hinn 18. júní var
haldið fyrir Tjörnes og þeg-
ið boð Norður-Þingeyinga í
Skúlagarði, en þaðan haldið
um Ásbyrgi að Dettifossi um
Hólsfjöll og í Mývatnssveit
og setin veizla Búnaðarfé-
lags íslands í Reynihlíð, en
síðan gist hjá bændunum í
Reykjahlíð. Fjórða daginn
var svo haldið til Akureyr-
ar og þar setið boð KEA og
dvalizt alllanga hríð, eða svo
lengi að ekki vannst tími til
að sækja heim Hóla í Hjalta
dal, sem ráðgert hafði verið,
en um kvöldið vorum við í
boði * Austur-Húnvetninga í •
Húnaveri og síðan gist í Ból-
staðarhlíðarhreppi og Langa-
dal.
— Hinn 20. júní var svo
haldið í Hreðavatnsskála og
setið hádegisboð hjá Borg-
firðingum, en síðast tók
Búnaðarsamband Kjalarnes-
ings á móti okkur í Hlé-
garði og þar með var hinni
raunverulegu bændaför lok-
ið.
— Móttökur allar í þess-
ari .för voru svo ánægjuleg-
ar og rausnarlegar að vart
fá orð lýst. Móttökunefndir
bændasamtaka í hinum
ýmsu héruðum komu víðast
á móti okkur að sýshimörk-
um og fylgdu okkur úr
hlaði. Mér virtist allt, er ég
sá hjá bændum nyrðra, bera I
vott um mikla búmenningu 1
og framfarahug og ég vil
þeta þess að við hjónin gist-
um á fjórum bæjum á leið
okkar og á þeim voru þrjú
íbúðarhúsanna ný, svo
greinilega ber það vott á-
framhaldandi nýsköpun land 1
búnaðarins. 1
— Við hittum okkur til
mikillar ánægju þrjá fyrr-
verandi sveitunga okkar,
sem nú eru búsettir á Norð-
urlandi. Voru það ólafur
Jónsson frá Yzta-Skála, sem
nú býr í Gröf í Skagafirði,
og Sigurlaug Einarsdóttir frá
Nýjabæ, sem einnig er bú-
sett í Skagafirði, og síðast
Guðrún Jakobsdóttir frá
Holti, sem nú býr á Vikinga-
vatni. Þetta fólk ferðaðist
með okkur um hin nýju
heimahéruð sín.
— Ég vil að siðustu flytja
Kjalnesingum, Borgfirðingum
og Norðlendingum alúðar-
þakkir fyrir hönd okkar Ey-
fellinga fyrir frábærar mót-
tökur og fyrst og fremst for-
ystumönnum bændasamtak-
anna á hverjum stað, sem
stóðu straum af öllum þess-
um vinafagnaði. Þá vil ég
vegna okkar hjónanna
þakka fólkinu á bæjunum,
sem við gistum, fyrir alúð-
legar móttökur og beztu að-
hlynningu. Við gistum á
Efra-Núpi í Miðfirði, Ytra-
Fjalli í Aðaldal, Reykjahlíð
við Mývatn og Geitaskarði í
Langadal.
— Og loks varð þessi vísa
til, sem vottur þakklætis til
fararstjórans okkar, segir
Markús;
„Er inn á lendur andinn fer
— áður lítið kunnar, —
Eyfellingar óska sér
yðar fylgdar, Gunnar“.
Norski milljón kr. sjóðurinn
til skógræktar tekur til starfa
ósló, 25. júní. (NTB)
SKIPUÐ hefur verið íslenzk-
norsk nefnd, til þess að sjá um
ráðstöfun á þjóðgjöfinni —
einni milljón norskra króna —
sem Stórþingið ákvað hinn 27.
maí sl. ár að færa íslendingum.
Konungur Noregs skýrði frá
gjöf þessari, er hann var í op-
inberri heimsókn á Islandi síð-
astliðið sumar. Skal fénu varið
til skógræktar á íslandi — og
í því sambandi til eflingar á
menningarsamskiptum Islands
og Noregs.
Samkvæmt. reglum þeim, er
um ráðstöfun gjafarinnar skulu
gilda, tilnefna ríkisstjórnir
beggja landanna 2 menn í nefnd
ina, þ.e. sinn manninn hvor, en
sá þriðji er skógræktarstjórinn
á fslandi. Af hálfu íslendinga
hefur nú verið skipaður í
nefndina Hákon Guðmundsson,
formaður Skógræktarfélags ís-
lands, sem jafnframt verður
nefndarformaður. Norska utan-
ríkisráðuneytið hefur skipað
norska sendiherrann í Reykja-
vík, Bjarna Börde, til þess að
taka sæti Norðmanna. Og með
þeim situr svo í nefndinni
Hákon Bjarnason, skógræktar-
stjóri.
f þágu hverskyns
skógræktarmála
Um reglur þær, er settar
voru um ráðstöfun gjafarinnar,
er að öðru leyti það að segja,
að henni skal fyrst og fremst
varið í einhverja stórfram-
kvæmd á sviði skógræktar,
sem orðið getur sýnilegt og
varanlegt tákn um tilgang
gjafarinnar — og varðveitt
minninguna um hana sem
þjóðgjöf. Að öðru leyti má ráð-
stafa af fénu til skiptiheim-
sókna norsks og íslenzks skóg-
ræktarfólks, könnunarferða sér-
fræðinga, upplýsingastarfsemi 1
þágu skógræktar o. s. frv.
Frumkvæði Anderssen-Rysst
Hugmyndin um slíka þjóð-
gjöf Norðmanna til eflingar
skógrækt á íslandi kom fyrst
fram árið 1958 frá Torgeir
Anderssen-Rysst, þáverandi
sendiherra Norðmanna í Reykja
vík. Norska stjórnin tók svo
málið upp að nýju haustið
1960, eftir að ýmsir aðilar
höfðu hvatt til framgangs þess.
— Gjöfinni er m.a. ætlað að
sýna þakklæti Norðmanna í
garð íslendinga fyrir mikils-
verða aðstoð við Noreg í síðari
heimsstyr j öldinni.
Jindrich Rohan og
Sinfóníuhljómsveitin
HLJÓMSVEITAR.STJÓRI Sinfón
íuhljómsveitar íslands og Ríkis-
útvarpsins, Jindrioh Rohan, held
ur nú af landi burt eftir árang-
ursríkt starfsár, og er þá rétt að
staldra við og huga að starfi
þessa tékkneska, kærkomna
gests.
Jindrich Rohan ihefir nú á ein-
um vetri stjórnað. hér fleiri
hljómsveitarkonsertum en nokk-
ur annar starfsbræðra hans á
jafnskömmum tíma. Það eitt er
merkur áfangi til að tryggja
hljómsveitinni meiri stöðugleik í
stjóm og starfi en verið hefir,
ehda hafa hljómleikar hennar
aldrei verið jafnvel sóttir sem
nú.
Jindridh Rohan hefir stjórnað
tólf konsertum í hinum nýja tón-
leikasal Háskólans og tíu skóla-
hljómleikum. Á einum vetri hef-
ir hann ennfremur flutt ellefu
islenzk tónverk með hljómsrveit-
inni, þar af fimm frumflutt. Við
kynningu nýrra íslenzkra tón-
verka hefir Rohan því verið af-
kastamestur allra útlendra hljóm
sveitarstjóra, er hér hafa unnið.
Þegar Jindrich Rohan hóf starf
sitt hér síðastliðið haust, setti
hann markið hátt og gerði mikl-
ar kröfur. Brátt mun hann iþó
hafa séð að sérstæð tök hæfðu
sérstæðu landi. Kröfurnar varð
að miða við úttekinn þröska og
reynslu. Allt annað var skortur
á raunsæi. Með þessu móti varð
samvinna öll æ betri. Skilningur
á umhverfinu jókst og aðdáun
á þeirri þrautseigju að byggja
upp sinfóníuhljómsveit við örð-
ug skilyrði.
í höndum Rohans hefir hljóm-
sveitin tekið mjög góðum fram-
förum. Reglulegar æfingar hafa
stuðlað að auknum og betri af-
köstum en áður, áhuginn eflzt og
samtökin batnað. Þannig hefir
hljómsveitin fyrst nú sýnt, að til-
veruréttur hennar er óvefengjan-
legur. Þessi réttur byggist að
verulegu leyti á skipulögðu, víð-
tæku starfi í þjóðlífinu. Enda
þótt þáttur thljómsveitarinnar
hafi hér stórum vaxið, þá mun
hann þó ekki enn að fullu nýttur.
En rekstur sveitarinnar í vetur
hefir sýnt, að fastur grundvöllur
er lífsskilyrði. Þessi grundvöllur
er nýr og stendur á þremur
stoðum:
1) Fyrirfram samin heildar-
verkefnaskrá fyrir allt starfsárið.
2) Fastráðinn hljómsveitar-
stjóri.
3) Fastir áskrifendur að kons-
erium (að nokkrum hluta).
Þar við bætist, að hljómsveitin
leikur nú í fyrsta sinni í boðleg-
um konsertsal, þótt vi3s vand-
kvæði séu jafnan á að sameina
í sörnu húsakynnum konsertsal
Og kvikmyndasal. Og við brott-
för Jindriöh Rohans má minnast
þess, að þessi- grundvöllur var
lagður í samráði við hann undir
eftirliti Ríkisútvarpsins.
' *
Af eftirminnilegri frammistöðu
Rohans og hljómsveitarinnar er
vert að nefna sérstaklega sym-
fóníu César Francks. Hér var
arnsúgur í framsetningu, sam-
skeyti öll þétt, tilfinning og skap
í samræmi við höfundinn. Sym-
fónían hljómaði réttilega sem
heilsteypt listaverk. Þá ber að
meta skilning Rohans á nauðsyn
þess, að íslenzk tónskáld fái flutt
verk sín. Hér hefir hann gengið
fram fyrir skjöldu og vakið til
bljómandi lífs mörg verk, er
aldrei áður höfðu heyrzt. Fyrir
það hlýtur hann einlæga þökk.
Nú, er Jindrich Rohan hverfur
af landi brott, er hann þakklátur
landi og þjóð. Hann ber íslend-
ingum gott orð fyrir góðvild og
gestrisni og þa-kkar einkum.
hljómleikagestum fyrir einstak-
an áhuga, fólki sem hlustar á
hljómleika einungis af innri
þörf en ekki af sýndarhneigð. Og
unga fólkið, sem oft var um
helmingur konsertgesta, gefur
góðar vonir um framtíðaraðsókn.
Hallgrímur Helgason.
Höfunm fengið failega danska nýtízku
blómavasa
marga liti, frá hinni velþekktu verksmiðju
Hoimegaards Glasværk a/s
Konunglegur hirðsali.
Lítið í gluggana.
HJðRTUR NIELSEN H.F.
Templarasundi 3.