Morgunblaðið - 06.07.1962, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 8. júll 1962
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavíb.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 55.00 á mánuði innanlands.
f lausasölu kr. 3.00 eintakið.
L
VAXANDI
ALÞJÓÐASAMSTARF
t ræðu þeirri, sem Kennedy
* forseti flutti á þjóðhátíð-
ardegi Bandaríkjanna, sagði
hann að Bandaríkin stefndu
að þvi að koma á samfélagi
Atlantsihafsbandalagsríkja —
sem hefðu það markmið að
mynda bandalag alls hins
frjálsa heims. Slíkt banda-
lag gæti komið í veg fyrir
styrjaldir og hverskonar
kúgun. Þessi yfirlýsing æðsta
valdamanns veraldar imdir-
strikar, ,að Bandaríkjamenn
hafa endanlega rutt úr vegi
einangrunársjónarmiðum og
vilja hraða þeirri óhjá-
kvæmilegu þróun aukinna
samskipta og samstarfs
þjóða, sem á næsta leiti er.
Til skamms tíma hafa ein-
angrunarsinnar verið álirifa-
miklir í Bandaríkjxmum, en
bandaríska þjóðin hefur
skilið það, sem forseti henn-
ar vék að í ræðu sinni, að
Bandaríkin gætu ekki ein
síns liðs tryggt frelsi og
frið í heiminum, en með
samstarfi allra frjálsra
þjóða væri það unnt.
Samstarf meirihluta rfkja
í Vestur-Evrópu er orðið að
veruleika og yfirgnæfandi
líkur eru til þess að flest
eða öll önnur frjáls ríki í
Evrópu taki meiri eða minni
þátt í því samstarfi í náinni
framtíð. — Bandaríkjamenn
hafa stutt þessa þróun, þótt
hún baki þeim ákveðna erf-
iðleika. En Kennedy forseti
vill ekki láta þar staðar
numið, heldur verði þessi
samtök upphaf að öðru og
meira, nánari samskiptum
allra frjálsra þjóða.
Þegar Sameinuðu þjóð-
imar voru stofnaðar, gerðu
menn sér vonir um að þeim
mundi auðnast að tengja
allar þjóðir veraldar saman
til aukins skilnings og sam-
starfs. Þar væri kominn
vísir þeirrar alheimsstjóm-
ar, sem útrýma mundi
styrjöldum og ofbeldi. Því
miður hefur raunin ekki
orðið sú, vegna yfirgangs-
stefnu hins alþjóðlega komm
únisma. En eiga frjálsar
þjóðir þá að leggja árar í
bát?
Kennedy Bandaríkjaforseti
svarar þeirri spumingu af-
dráttarlaust neitandi, og
frj'álshuga menn um heim
allan munu taka undir orð
hans. Enda þótt ógnarstjórn
ríki enn í mörgum löndum,
geta lýðfrjálsar þjóðir þok-
að áfram hugsjónum jafn-
réttis, bræðralags og heil-
brigðs samstarfs. Ef til vill
er þörfin á því ennþá meiri
vegna ógnarvalda þeirra,
sem ráða yfir ægilegum
eyðingarmætti. Því traust-
ari böndum sem frjálsar
þjóðir bindast, þeim mun
minni líkur eru til þess að
ofbeldisöflin áræði að leggja
til atlögu.
En mesta þýðingu hefur
það þó, þegar það ásarmast,
að þroski lýðræðisþjóða
nægi til þess að smáir og
stórir* * geta unnið saman án
hroka eða yfirgangs, en
jafnframt án minnimáttar-
kenndar og misskilins þjóð-
ernismetnaðar. Þegar slíkt
samstarf hefur þróazt .mun
það lí'ka leiða til þess að
veldi kúgaranna riðlast og
draumur mannkynsins um
lög og réttlæti um heim all-
an rætist að lokum
1 baráttunni fyrir þessum
háleitu markmiðum eiga
smáþjóðimar ekki síður
hlutverki að gegna en hin-
ar stærri. Þess vegna hljót-
um við íslendihgar að taka
virkan þátt í samstarfi þjóð-
anna og forðast einangrun-
arstefnu, sem tilheyrir lið-
inni tíð.
FRAMKVÆMDIR
AUKAST
¥»egar viðreisnarráðstafan-
* imar vom gerðar fyrir
rúmum tveimur árum var
ekki dregin á það dul, að
nokkuð kynni að draga úr
fjárfestingu, meðan verið
væri að rétta við fjárhag
þjóðarinnar, en hinsvegar
yrði að því keppt að nýta
öll framleiðslutæki sem fyr-
ir vom.
Sem betur fer gekk við-
reisnin hraðar og betur en
menn höfðu þorað að vona.
Gjaldeyrissjóðir aukast jafnt
og þétt, viðskiptajöfnuður
er stöðugt hagstæður og
sparifjáraukning hefur aldr-
ei verið eins mikil og nú.
Allt hefur þetta lagt gmnd-
völlihn að þeim stórfelldu
framförum, sem hafnar em
og aukast munu ár frá ári.
Eins og Morgunblaðið
skýrði frá í gær, hefur
sementsnotkun stóraukizt á
þessu ári og er það eitt
dæmið um miklar fram-
kvæmdir. Er nú líka svo
komið, að stj ómarandstæð-
ingar hafa hörfað úr síðasta
áróðursvígi sínu, þ. e. a. s.
kenningunni um samdrátt
nevMmw 'MTuh
— ÉG VIDI óska að stelpurn
ar mínar væru hérna, sagði
Nixon, fyrrverandi varafor-
seti Bandaríkjanna, þegar
hann sté út úr einum af raf-
mangsbílunum í Tívolígarðin-
um í Kaupmannahöfn sl.
sunnudagskvöld. Hann var
með allan hugann handan við
Atlantshafið, þar sem dætur
hans voru, óhýrar í bragði. —
Upphaflega var ætlunin að
þær féngju að fara í þessa
ferð, en horfið frá þeim áætl-
unum á.síðustu stundu vegna
þess hve stutt ferðin yrði, en
stelpunum lofað að þær fengju
að fara í Evrópuferð næsta
sumar.
Nixon og frú hans komu til
Khafnar árla á sunnu-
dagsmorguninn og var erindi
hans að halda aðalræðuna á
hinni árlegu Rebild-hátíð í
Danmörku, sem haldin er á
þjóðhátíðardegi Bandaríkj-
anna, 4. júlí. í fyrra var Walt
Disney fenginn til að halda að
alræðuna á ofannefndri há-
tíð. í fyrstunni var Eisenhow-
Nixon og Pat aka í rafmagns bíl í Tívolígarðinum.
Nixon í Hðfn
er, fyrrv. forseta, boðið að
koma í ár, en hann hafnaði
boðinu, þar sem hann var bú
inn að lofa Kennedy Banda-
ríkjaforseta að taka þátt í vin
áttumóti í Stokkhólmi síðast
í júlí.
Þó fyrsti dagur Nixons í
Höfn væri erilsamur (hann
hélt m a. tvo blaðamanna-
fundi), gaf hann sér tíma til
að skreppa í Tívolígarðinn
með frú sinni um kvöldið. Þar
lék hann á alls oddi og sagði í
sífellu: „How nice, how
wonderful". Síðan hefur hvert
boðið tekið við af öðru, á
mánudaginn sat hann veizlu
í Christiansborg, á þriðjudag
inn fór hann í ökuferð o.s.frv.
Nixon flýgur til Bandaríkj-
anna 5. júlí (fimmtudag), en
um næstu helgi verður úr því
skorið hvort hann verður rík
isstjóraefni repúblikana í
Kaliforníu. Það hefur varpað
nokkrum skugga á þessa
skemmtiferð Nixons, áð for-
maður demókrata í Kaliforníu
Roger Kent, sendi honum op-
inbert skeyti, þar sem hann
og kreppu í hinu íslenzka
þjóðfélagi.
Svartsýnisáróður þeirra
var raunar líka orðinn svo
broslegur, að menn nenntu
ekki einu sinni að svara
honum, heldur kímdu þegar
þeir heyrðu hann eða lásu.
FLUTNINGAR
EIMSKIPS
ERLENDIS
fTUutningar þeir, sem Eim-
* skipafélag íslands hefur
kvartaði yfir því að Nixon
hefði komið fram í nafni
Bandaríkjanna og notað Re-
bild-hátíðina sér til pólitísks
framdráttar. Krafðist hann
þess að Nixon gæfi dönsku og
amerísku þjóðinni skýringu á
þessu hátterni sínu og bæðist
afsökunar. Nixon svaraði því
til, að hann hefði oftar en einu
sinni tekið það fram á blaða-
mannafundum í Danmörku, að
hann væri í algjörum einka
erindum þar í landi.
Frá starfsemi SÞ.
FJÖGUR ÞRÓUNARLÖND
ÆTLA AÐ NOTA
KJARNORKU
Nokkur þróunarlönd munu
nú ákveða, hvenær þeim komi
bezt að taka í notkun kjam-
orki^ til rafmagnsframleiðslu
til að auka við orkufram-
leiðslu venjulegra rafstöðva,
sagði Pierre Balligand, að-
stoðarframkv.stjóri LAEA
(Alþjóðlegu kjarnorkustofn-
unarinnar), á ráðstefnu í
Ottawa nýlega. Hann nefndi
sérstaklega, að Filippseyjar,
Pakistan Júgóslavía og Salv-
ador hefðu farið fram á að-
stoð frá LAEA til að fram-
kværna rannsókn á þessum
vettvangi.
Árið 1963 verða eftir Sllum
sólarmerkjum að dæma alls
55 kjamorkuknúnar rafstöðv-
ar í nobkun í tíu löndum, og
samanlögð framleiðsla þeirra
verður meira en 5 milljónir
kílóvatba, sagði Bal’ligand enn
fremur.
— Koml á daginn að hin-
ar nýju kjarnorku-rafstöðvar
verði tæknilega eins hag-
kVæmar og margar þeirra,
sem nú hafa verið teknar í
notkun, má búast við mik-
i'lli öldu kjornorku-rafstöðva
kringum árið 1970, sagði hann
að lokum.
hafið milli hafna erlendis
fyrir útlenda aðila, hafa
numið um 27% af heildar-
flutningsgjaldatekjum félags
ins eða 65 millj. kr. Er
þarna um að ræða veiga-
mikla atvinnugrein, sem
fyllsta ástæða er til að hlúa
að.
Ýmsar af nágrannaþjóð-
um okkar hafa geysimiklar'
tekjur af siglingum fyrir
aðra, eins og kunnugt er. —
Fram að þessu hafa íslend-
ingar lítt hagnýtt slík tæki-
færi, þótt fátt sé eðlilegra
en einmitt það að íslending-
ar gerist í ríkari mæli sigl-
ingaþjóð.
En til að því takmarld
verði náð, verður að búa
þannig að skipafélögunum,
að þau geti stóraukið skipa-
kost sinn og bætt vinnuað-
ferðir. Með fávíslegum verð-
lagsákvæðum hefur Eim-
skipafélaginu hinsvegar ver-
ið búin slík aðstaða að það
stórtapar á rekstri sínum og
hefur enga möguleika til
aukningar. Á því þarf að
verða skjót breyting.