Morgunblaðið - 19.08.1962, Blaðsíða 13

Sunnudagur 19. Sgúst 1962
MORCVNBLAÐIÐ
13
Af hver ju að
breyta afreki
1 ögrun?
Síðustu geimferðaafrek Rússa
eru aðdáunarverð. En menn
hljóta að spyrja, af hverju svo
hafi verið á haldið, að hin
tmiklu afrek séu endilega gerð
að ögrun. f því skyni að sanna
ógnarmátt sinn hefur sovétstjóm
in valið þeim tíma rétt eftir að
hún byrjaði helsprengjur á ný.
Sennilega er það og ekki ein-
ber tilviljun, að þetta hringsól
skyldi eiga sér stað á ársafmæli
svívirðingar veggsins þvert í
gegnum Berlínarborg E.t.v. er
þetta undanfari nýrra átaka
Sovétstjórnarinnar til að
tryggja sér varanleg ráð yfir
Austur-Þýzkalandi með friðar-
samningum við leppstjómina
þar í landi. Slíkur bægslagang-
ur er þó óþarfur fyrir einræðis-
herrana í Moskvu. Gereyðingar-
máttur þeirra var mönnum þeg-
ar áður nógu kunnur. Áhrifin
verða öfug við það, sem ætlazt
er til. Afleiðingin verður sú ein,
að frjálsir menn sannfærast enn
betur en áður um, að þeir mega
sízt af öllu slaka á vörnum sín-
um.
„Vmáttubandið“
Litlar líkur eru og til þess, að
menn gleymi í bráð hinu ömur-
lega hlutskipti Austur-Þjóð-
Flugvélar Landhelgisgæzlunnar, Sif og Rán. (Ljósm. Mbl. Markús).
andi, að góðærið fær notið sín.
Almenningur hefur aldrei átt
við betri kjör að búa, fjárhagur
ríkisins stendur í blóma og efna-
hagur þjóðarheildarinnar er
tryggari en nokkru sinni fyrr.
Kommúnistar ætla
enn að breiða yfir
nafn og númer
Það segir einnig sína sögua um
það, hvernig stjórnarandstöð-
unni hefur farnazt, að kommún-
istar skuli nú enn einu sinni
vera í undirbúningi með að
breiða yfir nafn og númer. Al-
þýðubandalagsdulan þykir vera
orðin of gagnsæ, svo að ætlunin
er að leggja hvorttveggja niður,
Alþýðubandalagið_ og sjálfan
Sósíalistaflokkinn, sameiningar-
flokk alþýðu. Enn er ekki vitað
hvaða nýtt nafn verður valið.
Enginn þarf þó að ætla, að flokk
urinn breyti um eðli, þrátt fyr-
ir öll nafnaskiptin. Tilgangur-
inn er raunar sá að gefa til
kynna, að tengslin við Moskvu
verði rofin. Því til frekari á-
herzlu vinnur Lúðvík Jósefsson
að því öllum árum að steypa
Einari Olgeirssyni af stóli sem
höfuðerindreka Moskvuvaldsins
og formanni Sósíalistaflokksins.
Á Hannibal minnist enginn,
með hann er farið sem hvern
annan bandingja.
• •
Oruggur
REYKJAVÍKURBRÉF
s—.——. Laugard. 18. dgust ■
verja. Enn ein sönnun um þrá
þeirra til að brjótast úr fang-
elsinú, sem búið er að breyta
heimkynnum þeirra í, birtist á
æskulýðsmótinu í Helsingfors
nú fyrir skemmstu. Þangað voru
einungis sendir unglingar, sem
leppstjórnin taldi örugga fylgis-
menn sína. Engu að síður notaði
nær tíundi hluti þátttakendanna
þetta færi til að flýja. Ekki
vantaði þó, að á þeim væru hafð
ar strangar gætur. Eitt ráðið til
þess að halda í þá var, að þegar
Austur-Þjóðverjarnir komu og
fóru á mannamót voru þeir látn-
ir tengjast „vináttubandi", þ.e.
halda í hendina hver á öðrum,
svo að enginn gæti slappið úr
hópnúm! Slíkar aðfarir lýsa bet-
ur eðli stjórnarfarsins heldur en
þrumur helsprengjanna eða
hringsól geimfaranna.
Landhelgis-
gæzlan efld
Fátt hefur orðið landhelgis-
gæzlunni að meira gagni en öfl-
un flugvélar í hennar þjónustu
fyrir sjö árum. Flugbáturinn,
sem þá var fenginn, er nú
úr sér genginn, enda er slík-
ur farkostur orðinn svo fá-
gætur, að vaxandi örðugleikar
hafa verið á að afla til hans
varahluta. Voru þess jafnvel
dæmi, að einstök stykki hafi
þurft að sækja alla leið austur
til Ástralíu. Þess vegna hefur
verið kannað undanfarna mán-
uði, hvort unnt væri að fá með
viðráðanlegu verði vél, sem
gæti komið I stað hinnar, sem
úrelt er orðin. Þegar lítt notuð
Skymastervél fékkst fyrir tæki-
færisverð suður í Portúgal, var
ekki áhorfsmál um að rétt væri
að kaupa hana. Nú er þessi vél
komin til landsins og virðist í
öllu vel á sig komin. Af ein-
hverjum ástæðum er óheimilt að
velja aftur nafnið á gömlu vél-
inni og hefur hin nýja því feng-
ið heitið Sif, sem raunar er
mætavei viðeigandi. Vonandi
verður Sif jafn gifturík og Rán
hefur reynzt, Flugþol hennar er
talið meira og hún að ýmsu
öðru leyti hentari til gæzlu-
starfs. En ógerningur er að
halda Uppi viðhlýtandi gæzlu á
hinum miklu hafsvæðum, sem
fiskveiðilögsaga íslands nú nær
yfir, nema með atbeina flugvél-
ar.
Sigurinn ekki
lengur vefengdur
Stóryrði og svívirðingar
stjórnarandstæðinga náðu há-
marki, þegar samið var um lausn
landhelgisdeilunnar fyrir einu
og hálfu ári. Nú eru þeir hættir
að minnast á það mál. Reynslan
hefur svo gersamlega gert að
engu allar ófarnaðarspárnar,
sem þá voru bornar fram. ís-
lenzkir fiskimenn hafa notið
góðs af hinni stækkuðu fiski-
veiðilögsögu, sem þá var samið
um. Hættan, sem stafaði af ó-
friðnum á miðunum, er úr sög-
unni og Bretar nota sér mun
minna en búizt hafði verið við
hin takmörkuðu, tímabundnu
veiðiréttindi. Allur almenning-
ur 'viðurkennir nú orðið, að það
var sannmæli, sem þá var sagt,
að með landhelgissamningnum
við Breta unnu íslendingar einn
sinn stærsta stjórnmálasigur.
Þannig má snúa ófriði og vand-
ræðum upp í sátt og samlyndi,
þegar hyggilega er að farið.
Fetum sama vegínn
um lausn annarra
vandamála
A sama veg og ekki verður
véfengt, að ríkisstjórnin gerði
rétt í þessu mikla vandamáli,
mun koma á daginn að afstaða
hennar til Efnahagsbandalagsins
er mótuð af raunsæi og hygg-
indum. Þar hefur verið valinn
sá kostur að fylgjast náið með
öllu, sem gerist og kynna aðil-
um sérstöðu okkar til að greiða
götuna síðar meir og firra því
að nokkuð sé gert, er útiloki að
réttmætt tillit verði til okkar
tekið. Enn er ekki tímabært fyr-
ir okkur að taka ákvörðun um,
hvort eða með hverjum hætti
við eigum að tengjast bandalagi
þessu. Fyrst verður að fást úr
því skorið, hverjir gerist full-
komnir aðilar þess. Fyrir okkur
veltur þar á mestu um aðild
Breta, Dana og Norðmanna. Fyr-
irsjáanlega bíða enn margir mán
uðir þangað til ijóst verður,
hvort úr aðild þessara ríkja
verður. Allir eru þessir samning-
ar svo flóknir og viðurhluta-
miklir, að þeir taka mun lengri
tíma en ráðgert hafði verið.
Ef bandalagið verður svo
stórt sem horfur eru á, þá er fs-
lendingum búin mikil hætta af
því að standa alveg utan við.
Með því sköpum við okkur ekki
aðeins miklu lakari samkeppnis-
stöðu og fyrirsjáanleg útgjöld,
heldur afsölum okkur öllum á-
hrifum á meðferð mála og á-
kvarðanir, sem úrslitaáhrif geta
haft um afkomu okkar og fram-
tíð. Full undanþágulaus aðild
mundi hinsvegar verða okkur
erfiðari en nokkrum öðrum. Ein-
hverskonar aukaaðild sýnist því
vera vænlegasta leiðin. Alger
misskilningur er, þegar sumir
tala svo sem einungis sé til ein
tegund aukaaðildar, sú, sem
Grikkir hafa samið um sér til
handa. Eðli aukaaðildarinnar fer
algjörlega eftir því, sem um
semst í hverju einstöku tilfelli.
Það er því mikjð undir því kom-
ið að vel sé á málum haldið af
okkar hendi. Núverandi ríkis-
stjórn sannaði með landhelgis-
samningunum við Breta, að
henni er að fullu treystandi í
hinum vandasömustu milliríkja-
samningum.
Gerðu sjálfa sig
að fíflum
Það var ekki í landhelgismál-
inu einu, sem stjórnarandstæð-
ingar gerðu sjálfa sig að fíflum.
Hið sama átti sér stað í umræð-
unum um efnahagsmálin. Varn-
aðarorð Karls Kristjánssonar —
manns, sem ella er ekki vanur
að tala af sér — um „móðuharð-
indi af mannavöldum", voru á
sínum tíma mælt af þungri al-
vöru en eru nú hvarvetna höfð
í flimtingúm. Jafnvel Framsókn
armenn eiga nú ekki nógu mörg
orð um góðærið, er ríki í land-
inu. Þeir sýnast þó lítið hafa
lært. Enn fjasa þeir um sam-
drátt og stöðnun, þegar meiri
atvinna og framkvæmdir eru en
nokkru sinni fyrr í sögu þjóðar-
innar. Nöldur þeirra sprettur
af því, að engum fær lengur
leynzt hvílíkir falsspámenn
Framsóknarherrarnir hafa
reynzt. Þeir treystu því að ekki
væri unnt að rétta fjárhaginn
við nema með þeirra atbeina. Á
daginn hefur hinsvegar komið,
að það er ekki sízt að þakka á-
hrifaleysi Framsóknar að nú
hefur tekizt að leysa vanda, sem
áður virtist óviðráðanlegur. —
Svo var á meðan Framsóknar-
menn höfðu aðstöðu til að
fleyga allar framkvæmdir með
sérhyggju og synjun á því að
láta eitt yfir alla ganga.
Þegar góðæri
var snúið upp
í hallæri
Forystuskortur Framsóknar
átti drjúgan þátt í því, að mesta
aflaári sem þá hafði gengið yfir
landið, árinu 1958, var snúið í
hallærið, sem leiddi til uppgjaf-
ar V-stjórnarinnar. Eðlilegt er
að Framsóknarmenn reyni að
breiða yfir frammistöðu sína þá
og fá almenning til að gleyma
upplausninni sem við blasti. En
lýsing Hermanns Jónassonar 4.
desember 1958 á úrræðaleysi,
sundrung og vesöld V-stjórnar-
innar mun ekki falla mönnum
úr minni í bráð. Bersögli Her-
manns þá bætir úr mörgum mis-
gerðum hans og gerir að verk-
um, að þrátt fyrir allt stendur
þjóðin í þakkarskuld við hann.
Sanngjarnari dómur um eigin
verk hefur aldrei verið kveðinn
upp. Það er því að vonum að
oft sé til hans vitnað.
Alveg gagnstætt því, sem þá
tókst til, hefur farið að þessu
sinni. Nú eins og þá er góðæri
af náttúrunnar völdum. Mun-
urinn er, að hyggileg stjómar-
stefna hefur orðið þess vald-
Moskvumaður
Lítillækkun Einars Olgeirs-
sonar mun engan blekkja. —
Lúðvík Jósefsson er að vísu til
með að þfegða sér í allra kvik-
inda líki. Þjónustusemi hans við
mennina i Moskvu er hinsvegar
sízt minni en Einars. Báðir eru
gallharðir, sannfærðir kommún-
istar.
Eftir að Lúðvík hafði unnið
það, sem hann telur sitt mesta
afrek, að skapa ófriðinn um
landhelgismálið 1958, lagði hann
tafarlaust leið sina austur til
Moskvu til þess að þiggja þar
þau laun, sem trúum þjóni ber.
fslendingarnir, sem með Lúð-
vík voru á Genfarráðstefnunni
1960, hafa lýst framkomu Lúð-
víks þá. Þegar á reyndi afhjúp-
aði hann sig sem hreinan erind-
reka Sovétstjórnarinnar og lét
sér sæma að bera fram hótanir
um afarkosti þjóð sinni til
handa,, ef takast kynni að leysa
landhelgismálið á friðsaman
hátt.
Sjálfstæðismenn
í sóknarhug
Þegar litið er á alla aðstöðu
í stjórnmálum okkar nú, þá er
eðlilegt, að Sjálfstæðismenn séu
hvarvetna í sóknarhug. — Þeir
hafa nú í sumar mjög eflt sam-
tök sín hvarvetna um landið. —
Skipulag flokksins er komið í ör
uggara horf en hingað til hefur
verið. Mörg ný flokksfélög
hafa verið stofnuð, fulltrúaráð
kjörin og um síðustu helgi var
stofnað kjördæmisráð í Vest-
fjarðakjördæmi, en áður höfðu
slík verið stofnuð í öllum hin-
um kjördæmunum, utan Reykja-
víkur, þar sem fulltrúaráðið
starfar með sama hætti og áður.'
Vegna stofnunar kjördæmisráð-
anna hafa forystumenn flokks-
ins í öllum byggðarlögum hitzt,
borið saman ráð sín, rætt sam-
eiginleg áhugamál og hvatt
hvern annan til ötullar baráttu
fyrir hinn góða málstað. Hvar-
vetna hefur komið í ljós, að al-
menningur fagnar hinni nýju
kjördæmaskipan. Menn skilja,
ekki sízt í þeim héruðum, sem
fjarlægust eru Reykjavík, að
þeir hafa nú miklu sterkari að-
stöðu en áður til að koma hags-
munamálum sínum fram. Meðan
Framhald á bls. 14