Morgunblaðið - 23.09.1962, Blaðsíða 13

Sunnudagur 23. sept. 1962
MORGUNBLAÐ1Ð
13
Tvær nýútkomnar
garðyrkjubækur
Litmyndabækurnar:
Tré og runnar og Garðblóm
BÓKAÚTGÁFAN Skuggsjá hef-
ur á þessu hausti gefið út tvær
Tnerkar litmyndabækur, sem
vert er að vekja abhygli á. Fyrri
foókin er Tré og runnar, með
3ö7 litmyndum, tei'knuðum af
danska teiknaranum Verner
Hancke, en Ingólfur Daviðsson,
grasafræðingur, hefur skrifað ís
lenzkan texta með myndunum.
iHin bókin er einnig verk þeirra
Haneke og Ingólfs Davíðssonar,
©g nefnist Garðblóm, í litum, með
508 litmyndum af skrautblóm-
um, sem ræktúð eru í skrúðgörð
um.
Fyrir íslenaka skrúðgarðarækt
endur er mikill fengur í báðum
iþessum bókum. Ingólfur Davíðs-
son ákrifar af sinni alikunnu
þökkingu og snilld, lýsingar á
Ihverri tegund og hefur gefið
þeim jurtum íslenak nöfn, sem
ekki höfðu það fyrir. Er Ingólfur
kunnur nýyrðasmiður, enda á
Ihann heiðurinn af flestum nafn
igiftum þeirra plantna, sem bætzt
Ihafa við íslenzkt gróðurríki, síð
asta aldarfjórðunginn.
Ingólfur skýrði frá heimkynn
um tegundanna, hugsanlegri vaxt
arhæð þeirra, blómalit og rækt-
unaraðferðum. Jafnan lætur hann
þess getið hvort tegundin sé ein
ær eða fjölær, og á hvern hátt
sé auðveldast að fjölga henni.
í Tré og runnum eru myndir
af ílestum nýjustu rósaafbrigð-
um, sem nú eru mest eftirsóttar
í skrúðgarða (eða rösklega 40
rósaafbrigðum), margar hverjar
undur fagrar og tiltölulega auð-
veldar í ræktun hér. Um ræktun
þeirra segir Ingólfur m.a. (Mynd
og texti nr. 187). „ — En nú taka
við bastarðarrósir, eða kyhblend
ingarnir (hibrid), þ.e. kynbætt-
ar rósir, sem aðallega er fjölgað
með ágræðslu brums fagurrar,
stórblóma rósar á rót villirósar,
sem fóstrar ágræðinginn. Rósirn
ar gróa saman og upp af hinu á-
grædda brumi vaxa sprotar, sem
foera stóru, fallegu blómin. En
stundum spretta „villisprotar"
upp af rótum fóstrunnar. Ber að
sníða þá af.
— Á vorin eru dauðir og
skemmdar greinar klipptar af.
Ennfremur er Skorið dálít.ið ofan
af heil'brigðum greinum frá árinu
áður; um Mt á Remontant-rósum,
en allt að % lengd ársgamalla
greina á Tehybrid — og Ferneti-
an-rósum (sjá nr. 191). Ofan af
„Polyanth- eða búket“-rósum,
(sjá nr. 210), er skorið enn meir
-------“ og þannig heldur Ing-
ólfur áfram að leiðbeina um rækt
un ágæddra rósa, með einföld-
um leiðbeiiningum. í fáeinum vel
völdum setningum, sem fylla
ekki eina blaðsiðu bókarinar, og
eru þó svo mikilvægar fyrir
hvem þann, sem gróðursetur og
ræktar þessar viðkvæmu rósir,
að sá verður að kunna skil á
þeim grundvallaratriðum í rækt
un þeirra, sem Ingólfi tekst á
svo einfaldan en skýran hátt, að
benda ræktandanum á.
Ég vissi það áður en ég lauk
upp þessum tveim bókum, að
Ingólfur Davíðsson hefur skrif-
að meira en nokkur annar íslend
ingur, um garðyrkju og að hann
var enginn nýgræðingur í leið
sögn um ræktun trjáa, runna og
blómjurta, en þó verð ég að
játa það, að með þeim fáorðu
ræktunarleiðbeining'um, sem
Ihann skrifar í þessar tvær bæk-
ur, um 805 tegundir plantna, kem
ur hann mér oft mjög mikið á
óvart. Bg dláist að lagni hans við
að segja flest, sem segja barf, í
fáeinum setningum, um ræktun
hinna fjölmörgu plantna.
I»að má hiklaust telja útkomu
þessara tveggja litmyndabóka
með mestu viðburðum, sem til
þessa hafa átt sér stað í útgáíu
íslenzkra fræðirita í garðyrkju,
og ég efast ekki um, að þær eiga
eftir að hafa mikil áihrif á blóma
'þekkingu alls almennings á næstu
árum, auk þess sem bær munu
verða til þess að vekja áhuga á
tilraunum með ræktun fjölda
nýrra tegunda, sem ennþá hafa
ekki verið reyndar hér í ræktun.
Haf: höfundar og útgefandi beztu
þakkir fyrir áræðið, að gefa ís-
lenzkum ræktunaráhugamönnum
kost þessara ágætu bóka.
Hafliði Jónsson
Úr Austur-Skagafirði
BÆ, 12 sept. — Það er að verða
haustlegt. Nokkrar frostnætur
hafa þegar komið, kartöflugrös
eru því mikið fallin og víða er
verið að byrja að taka upp.
Mér er sagt að uppskera sé
misjöfn, enda var víðast seint
sett niður í vor. Það fer nokkuð
í vöxt að menn seti 1—200 kart-
öflur í mold snemma vors (þétt-
sái), en planti svo í garðana
þegar góð grös eru komin og
frosthætta er úti. Með þessu
móti fá þeir góðar kartöflur til
átu jafnvel tímanlega í júlí. Því
miður er þó of víða hér um
slóðir að menn setji ekki í garða,
þar sem uppskera er alls ekki
árviss á þessum slóðum.
í vor sem leið voru fyrningar
á heyjum ekki teljandi og á
nokkrum stöðum heyvöntun,
gekk þó fénaður vel undan, því
að heyfóður og mat var hægt að
fá þar sem vöntun var, en alltof
víða verða vanhöld af.
Lambablóðsóttar og ormaveiki
verður vart, jafnvel hefur garna-
veiki stungið sér niður á nokkr-
um bæjum, er henni þó haldið
í skefjum með bólusetningu í
ungfé. Bústofni fjölgar heldur
árlega og þó sérstaklega kúnum,
því mjólkin virðist bændum
tryggari gjaldmiðill, jafnvel þótt
kúafaraldur gangi yfir annað
slagið og geri mörgum slæmar
búsifjar.
Heyskapur er nú senn búinn
og margir þegar hættir. Verður
heyfengur líklegast ekki meiri
en í meðallagi, en hey óhrakin.
Það var allsstaðar byrjað seint
að slá og spretta rír fram eftir
sumri. Stórrigningar engar, en
oft kuldatíð, svo að hey þorn-
uðu seint. Víðast hvar eru hjón
með börnum sínum og kaup-
staðabörnum ein að heyvinnu,
en vélakostur er orðinn það
mikill að næstum má segja að
heyvinna sé leikur hjá því sem
áður var.
Vegavinna
Á Siglufjarðarleið frá Hofsósi
er nú kominn upphleyptur og
ágætur vegur til Haganesvíkur.
Er það geysileg samgöngubót,
enda veitir ekki af, því að alltaf
eykst umferð. Ég átti nýlega tal
við hinn mæta brúarvörð, Þor-
stein Björnsson, sem opnar og
lokar svokölluðu mæðiveikis-
hliði við austari Héraðsvatna-
brú. Ég held að hann opni og
loki fyrir hverjum einasta bíl.
Frá 28. apríl til ágústloka 1961
fóru 9150 bílar yfir brúna, en á
sama tíma 1962 fóru 9954 bílar
yfir. Mjög mikið af þessum far-
artækjum eru þungir flutninga-
bílar, sem reyna mjög mikið á
vegina, enda má svo heita að
vegheflar hafi ekki við. Nýlega
sá ég í Morgunblaðinu að getið
var um vegaframkvæmdir í
Strákavegi til Siglufjarðar. Læt
NOTID: #
HARPO #
HÖRPU SILKI •
HÖRPU JAPANLAKK •
HÖRPU BÍLALAKK •
HÖRPU FESTIR •
Jícupa
ég því nægja að segja að ein-
hugur Skagfirðinga, a. m. k. hér
austan fjarðar, og Siglfirðinga
er um, að þar verði gerð stór
átök í framkvæmdum á næstu
árum.
Um afkomu manna efnalega
er líklega of snemmt að spá, en
sýnilegt er að sjómennirnir á
Hofsósi eiga erfitt uppdráttar,
þar sem fiskafli hefir verið ó-
venju rír, svo að næstum aldrei
hefir fengizt sæmilegur róður.
Af þessu leiðir, að vinna í landi
við frystihúsið og aðgerð aflans
er einnig mjög lítil.
Silungsveiði
Silungsveiði í Höfðavatni og í
sjónum hefir aftur verið með
allra bezta móti. Höfðavatn var
opnað til sjávar í vor, en það
hafði verið lokað síðan 1940. —
Þessi breyting virðist hafa gefið
góða raun og er nú genginn í
vatnið alls konar fiskur, svo sem
þorskur, upsi, koli, rauðmagi og
nýrunninn sjóbirtingur. Stang-
arveiði, sem var mjög góð fyrri-
part sumars, er nú að verða lítil
þar sem silungur tekur illa þeg-
ar að hausti líður.
Heilsufar
Að sögn héraðslæknis hefir
heilsufar verið mjög sæmilegt.
Um nokkurn tíma hafa lækna-
skipti verið nokkuð tíð. Kandi-
datar hafa verið hér að leysa af
sitt skyldunám í héraði, en við
höfum verið mjög heppin með
þessa lækna. Nú er á förum héð-
an ólafur örn Árnason, sem
hefir getið sér almennar vin-
sældir, en héraðslæknir er nú
settur Valgarð Björnsson.
Björn,