Morgunblaðið - 12.07.1963, Blaðsíða 13

Föstudagur 12. júlí 1963
MORCVNBLAÐIÐ
13
kiptar skoðanir íslenzkra
ista um
Mál og menning aðai-
vígi kínakommúnista
á Islandi
ÁHRIFANNA af hinum illvígu
deiium kínverskra og sovézkra
kommúnista gætir nú innan alira
kommúnistaflokka heimsins. —
Kommúnistaflokkurinn hér á
landi hefur ekki tekið' opinbera
afstöðu til deilunnar — og gerir
vafalaust ekki ótilneyddur —
enda hefur hann yfirleitt hliðrað
sér hjá að taka opinbera afstöðu
í innbyrðis átökum „bræðraflokk
anna“. Almennt er þó talið, að
meirihluti flokksmanna „Sósíal-
ístaflokksins" og flestir forystu-
manna hans hallist á sveif með
foringjum sovézka kommúnista-
flokksins í deilu þeirra við kín-
verska flokkinn, enda hafa ís-
lenzkir kommúnistar allt frá upp
hafi litið á sovézka flokkinn sem
„forystusveit sósíalismans í heim
inum“ og lotið forystu hans. Á
hinn hóginn er ljóst, að kínversk
ir kommúnistar eiga einnig sína
stuðningsmenn innan raða „Sós-
ía!istaflokksins“.
í viðtali við Morgunblaðið í
fyrradag sagði Einar Olgeirsson
formaður „SósíaIistaflokksins“,
að ekki hefði orðið vart við nein
skipulögð samtök manna innan
flokksins, sem fylgdu
Kínverjum að málum, en vafa-
laust nytu þeir fylgis einhverra
einstaklinga innan hans. Er sízt
ástæða til að ætla, að Einar vilji
gera meira úr áhrifum kínverskra
kommúnista meðal flokksmanna
sinna en efni standa til. Einnig
upplýsti Einar, að „Sósíalista-
flokkurinn" hefði ekki tekið af-
stöðu til deilu sovézkra og kín-
verskra kommúnista, en fylgdist
vandlega með henni.
Á Heimskringla dreifir
kínverskum áróðri.
Helzta hreiður kínverskra
kommúnista hér á landi virðist
vera útgáfufyrirtæki kommún-
ista, Mál og menning og Heims-
kringla, sem um skeið hefur séð
nm prentun og dreifingu áróðurs
rita Kínverja hérlendis. Hefur all
lengi verið vitað, að forstjóri fyr
irtækisins, Kristinn E. Andrésson,
hefur haft ríka samúð með kín-
verskum kommúnistum í deilum
þeirra við hina sovézku flokks-
bræður. Einar Olgeirsson vildi
hvorki játa því né neita, að Krist
inn hallaðist á sveif með Kínverj
nm; sagði aðeins, að um það
yrði að ræða við Kristin sjálf-
an. Ekki verður annað ráðið
af grein, sem helzti aðstoðar-
maður Kristins, Magnús Torfi
Ólafsson fyrrverandi ritstjóri
„Þjóðviljans" ritaði um deiluna
fyrir nokkrum dögum, en hann
fylgi Kínverjum einnig að mál-
um. Einnig er talið, að nokkrir
meðal hinna yngri manna innan
„Sósíalistaflokksins“ séu veikir
fyrir hinni „hörðu“ stefnu kín-
verskra kommúnista og telji
hana meira í samræmi við „fræði
kenninguna“. í>ó munu t.d. SÍA-
menn frekar á bandi sovézkra
kommúnista, enda hafa þeir flest
ir hlotið menntun sína í þeim
kommúnistaríkjum, sem næst
standa Sovétstjórninni.
★ Deilan.
Hin magnaða misklíð kommún
istaflokkanna í Sovétríkjunum
og Kína, sem fyrst vaktj athygli
á Vesturlöndum eftir fordæmingu
Krúsjeffs á Stalín árið 1956 —
en undir hana hafa Kínverjar
aldrei viljað taka — hefur undan
farið vakið heimsathygli vegna
„friðarráðstefnu" helztu kenni-
77 r
setningameistara deiluaðilanna,
sem nú stendur yfir í Moskvu.
Á ytra borðinu snýst deilan
einkum um það hvaða baráttu-
aðferðir séu heppilegastar til út
breiðslu kommúnismans og til að
koma hinum kapitalísku ríkjum
á kné. Á Vesturlöndum
eru hins vegar margir
þeirrar skoðunar, að ágreiningur
inn eigi sér dýpri rætur; þ.e. átök
in standi um forystuna fyrir hin-
um kommúníska heimi og séu
jafnvel afleiðing af beinum hags
Magnús Torfi Ólafsson:
Krúsjeff „stingur höföinu í
sandinn“.
munaárekstrum Sovétríkjanna og
Kína, en tglið er, að Kínverjar á
girnist nú mjög ýmis landsvæði,
sem Sovétríkin ráða nú, en áð
ur tilheyrðu Kína.
Á Kínverjar:
Svik við marxismann.
Kínverjar hafa einkum beint
spjótum sínum gegn kenningum
Krúsjeffs og annarra sovétleið-
toga um „friðsamlega sambúð"
mismundandi hagkerfa og þjóð-
félagshátta. í orðsendingu sinni
til Kommúnistaflokks Sovétríkj
anna frá 14. júní sl„ sem Heims
kringla hefur dyggilega séð um
þýðingu og dreifingu á hér á
landi, segja KínVerjar t.d.:
.jFriðsamleg sambúð getur
ekki komið í stað byltingarbar-
áttu alþýðunnar. Umskiptin frá
auðvaldsskipulagi til sósíalisma í
einhverju landi geta einungis átt
sér stað með öreigabyltingu og
alræði öreiganna í því landi".
Og kínverskir kommúnistar
segja ennfremur:
„Sé meginstefna alþjóðahreyf-
ingar kommúnista einhliða tak-
mörkuð við „friðsamlega sam-
búð“, „friðsamlega samkeppni"
og „friðsamleg umskipti", er með
því brotið gegn byltingarsinnuð
um grundvallarreglum yfirlýsing
arinnar frá 1957 og samþykktar-
innar frá 1960, sögulegu hlutverki
heimsbyltingar öreiganna varpað
fyrir borð og vikið frá byltingar-
Peking og Moskvu
Kristinn E. Andrésson, áróðursstjóri kínverskra kommún-
ista á íslandi, sem hér sést með tveim kínverskum skoð-
anabræðrum sínum, segir um Maó tse-tung:
,Foringinn, sein leitt hefur kínversku þjóöina aftur fram í
dagsljósið“.
sinnuðum kennisetningum marx-
leninismans".
Og þeir bæta við í ábendingar
tón:
„Staðreyndin er sú, að ekkert
fordæmi er í sögunni fyrir frið-
samlegum umskiptum frá auð-
valdsskipulagi til sósíalisma“.
Kínverjar saka Sovétleiðtogana
um neikvæða afstöðu til „frels-
ishreyfinga" og um að nota kenn
inguna um friðsamleg umskipti
til kommúnisma til að hylma yfir
hugleysi sitt. Einnig bera Kín-
verjar þeim á brýn „þjóðernis-
Einar Olgeirsson:
Vafalaust fylgja einhverjir ein-
stáklingar innan „Sósíalista
flokksms“ Kínverjum aö málum
lega eigingirni“ og „stórveldis-
þjóðrembing".
Á Krúsjeff:
Stríð'sæsingamenn.
Sovétleiðtogarnir kalla kín-
versku kommúnistaleiðtogana á
móti stríðsæsingamenn, árásar-
seggi, kynþáttahatara og saka þá
um að spilla einingu og samvinnu
allra kommúnista.
Sovétleiðtogarnir hafa svarað á
sökunum Kínverja með því að
bera fyrir sig kenningu marxism
ans um óumflýjanlegan sigur
kommúnismans yfir auðvalds-
skipulaginu. Þeir segja, að sagan
sé á móti hinum vestrænu þjóð-
um; hin rétta leið til kommún-
ismans sé því sú að halda þeim
í skefjum meðan kommúnistarík
in byggi upp hernaðarmátt sinn
og efnahag. Af friðsamlegri
stefnu kommúnisftaríkjanna muni
leiða andvaraleysi Vesturveld-
anna og samvinna þeirra og
bandalag með tímanum veikjast
mjög eða jafnvel rofna alveg.
Af þeim 14 ríkjum, sem nú oúa
við kommúníska stjórnarhætti,
er talið, að 3 aðhyllist hina kín-
versku stefnu, þ.e. Kína, Alban-
ía og Norður-Kórea, og hið fjórða
N-Vietnam, stendur Kínverjum
mjög nærri. Rúmenska kommún-
istastjórnin hefur til þessa hall-
azt að stefnu sovézkra kommún-
ista, en undanfarið hafa sézt ým
is merki um aukna kærleika með
henni og kínversku stjórninni, þó
að enn sé of snemmt um það
að segja, í hvora sveitina rúm-
enskir kommúnistaleiðtogar
skipa sér áður en lýkur. Öpnur
kommúnistaríki hafa verið talin
fylgja sovézkum kommúnistum í
deilunni, en stuðningur þeirra er
þó misjafnlega dyggilegur.
Á Ágreiningur innan allra
kommúnistaflokka.
En það er ekki aðeins, að klofn
ingurinn geri vart við sig innan
kommúnistaríkjanna sjálfra,
heldur hefur hann komið fram
innan flestra eða allra kommún-
istaflokka í heiminum og á vafa
laust eftir að koma enn skýrar
í ljós eftir því sem deilan harðn
ar, því að engin líkindi virðast til
þess, að sættir séu í nánd. Stuðn
ingur við stefnu kínverskra
kommúnista hefur einkum komið
fram innan kömmúnistaflokk-
anna í Asíu, Afríku og Suður-
Ameriku og hefur farið vaxandi,
enda höfða Kínverjar mjög til
þeirra í áróðri sínum. Hins veg
ar er talið, að stefna sovézkra
kommúnista hafi öllu meiri hljóm
grunn meðal kommúnista í Vest'
ur-Evrópu og Norður-Ameríku,
þó að Kínverjar eigi þar vissu-
lega einnig sína talsmenn.
Á fslenzkir kommúnistar
þöglir.
Hér á landi hafa engar umræð-
ur farið fram opinberlega meðal
kommúnista um deiluna, svo að
erfitt er að gera sér grein fyrir,
hvernig íslenzkir kommúnistar
skiptast í afstöðunni til ' hinna
stríðandi afla. Málgagn „Sósíal-
istaflokksins", „Þjóðviljinn", hef
ur ekki rætt deiluna frá eigin
brjósti, og hefur í fréttum sínurn
gert stjórnarmiðum beggja aðila
ýtarleg skil. Ekki virðist deilan
heldur hafa verið rædd í ein-
stökum flokksstofnunum og ein-
stakir forystumenn flokksins hafa
forðazt að tjá sig á opinberum
vettvangi um afstöðu sína til
deiluaðila. Getur vissulega verið
álitamál, hvaða skríning ber að
leggja í þessa þögn, en með hlið „
sjón af fyrri afstöðu íslenzkra
kommúnista til hinna sovézku
flokksbræðra sinna og afstöðu
kommúnista annars staðar í Vest
ur-Evrópu má þó ætla, að íslenzk
ir kommúnistar legðust að meiri
hluta til á sveif með hinum sov
ézku, ef á reyndi.
Á Einar: Með sósíalismaiium
í Sovét og Kína.
í áramótagrein, sem Einai *>l-~
geirsson, formaður „Sósíalista-
flokksins* ritaði í „Þjóðviljann“
31. desember 1961 víkur hann
m.a. allýtarlega að „alþjóðlegri
afstöðu Sósíalistaflokksins", auð-
sjáanlega með deilu sovétleiðtog-
anna og Kínverja sérstaklega í
huga. Ekki er þar frekar en
endranær tekin bein afstaða til
deilunnar almennt, en svo virð
ist af ummælum hans í greininni,
sem íslenzkir kommúnistar geti
hugsað sér „friðsamlega sam-
búð“ við stjórnmálaandstæðinga
sína að óbreyttum aðstæðum.
Hins vegar segir hann:
„Það auðváld, sem með vopnum
vegur alþýðuna, mun og með
vopnum vegið verða. Við skul
um muna, er vér ræðum alþjóða-
mál, að yfirgnæfandi meirihluti
mannkyns hefur aldrei þekkt
borgaralegt lýðræði né þingræði,
— að meirihlutinn t.d. af öllum
kommúnistaflokkum heims, sem
alls eru um 80, verða að starfa i
banni laganna í landi sínu, — og
Frh. á bls. 23

Frtttatilkynning
Ft* lönduóði lySvi-ldiíi-M ( Donmóiko

1
Ttðogo tmx
Kápusíða og hluti af haksíðu
hins harðorða árásarbréfs kín-
versku kommúnistaleiðtoganna
til hinna sovézku frá 14. júní sl.,
sem útgáfufyrirtæki kommún-
ista hér á landi, Heimskringla,
hefur nú dreift. Hafa kommún-
istar sennilega aldrei haft eins
liraðar hendur við útgáfu neins
rits, því að ekki eru liðnar
nema 3 vikur frá því bréfið var
birt í Peking.
<í*íi* V» 9»
«*
N«WÍ1»
^MÍwÍÍmhmHI