Alþýðublaðið - 13.07.1920, Qupperneq 1

Alþýðublaðið
Grefið tít af Alþýðuflokknum.
1920
Þriðjudaginn 13. júlí
157. tölubl.
Yalnx jiú sem sefnr!
Allir tala um dýrtíðina og það
ekki að ástæðulausu, en þó stend-
ur kaup almennra verkamanna
enn við sama. Aðrir verkamenn
t. d. trésmiðir, múrarar o. fl. hafa
fengið kaup sitt hækkað orðalaust
-— eða orðalítið — því skildu þá
ekki allir verkamenn fá kaup sitt
hækkað hlutfallslega eftir dýrtíð-
inni? Eg ætla ekki í þetta sinn
að fara út í einstaka liði dýrtíð-
arinnar, enda er öllum almenningi
kunnugt um slíkt, — en það er
bein áskorun frá mér og fjölda
annara verkamanna til stjórnar
verkmannafélagsins »Dagsbtún«
að heíjast handa þegar f stað.
'Xalla saman fund og krefjast
'hækkunar á kaupi.
Verkamaður.
€mi! Watiers
vestur-islenzkur listamaður.
I Heimskringlu, 16. júaf s. I., er
grein, eftir G. T. Johnson, um
íslenzkan mann, er heitir Emil
“Walters. Hann er sagður einhver
cfnilegasti listmálari vestan hafs
©g hefir auk þess fengist við guli-
og silfur-Iistsmíði.
Nýlega hefir þessi ungi landi
vor — sem er fæddur í Amerfku —
getið sér ágætan orðstýr sem list-
málari og hlotið heiðursstyrk frá
einni helstu listasíofnun Bandaríkj-
anna, „The Lous C. Tififany
FoundatiOn". Heiðursstyrkurinn
nemur sem svarar 12 þús. kr.,
eftir núverandi gengi dollars, og
mun hann eigi lítið létta undir
með listamanninum, sem til þessa
hefir orðið að berjast áfram við
lítil efni.
Emil hefir áður hlotið viður-
kenningu. Árið 1917 fékk hann
50 dolíara verðlaun fyrir gull- og
siifursmíði, og í íyrra hiaut hann
tvenn verðlaun, er til samans
námu 210 dollurum, fyrir mynd
sína „Uppskeran".
Er okkur, hérna megin hafsins,
eigi síður gleðiefni þegar einhver
landi vor vestan hafs getur sér
frægðar. Okkur fiust við f raun
og veru eiga hvert bein í þeim,
þó þeir séu ýceddir erlendis.
I.
Mikið hefir verið ritað rætt um
dýrtíðina, Blöðin flytja daglega
greinar, er snerta hana að ein-
hverju leyti, og hvar sem tveir
eða þrír menn eru samankomnir,
berst talið altaf að því sama
— dýrtíðinni.
Það er heídur ekki svo undar-
Iegt, þó hún sé ofarlega í hugum
manna, þar sem það er erfiðasta
viðfaagsefnið nú á þessu síðustum
og verstu tímum, ekki sízt hjá
aiþýðunni. Það lýtur heldur ekki
út fyrir að þessu oki létti af f
bráðina, Altaf hækka nauðsynja-
vörur í verði, næstum daglega.
Þó kaupgjald hafi verið að smá-
hækka, þá hefir það ávalt verið
hlutfallslega miklu lægra en vöru-
verð, miðað við kaupgjald og
vöruverð fyrir stríðið, t. d. 1914.
Kaupbreyting hefir ætíð orðið
langt á eftir verðbreytingu.
Þegar atvinnurekendur hafa ver-
ið að hnitmiða kaupgjalpið niður,
þá hefir aldrei — þó undarlegt
megi virðast — verið tekið neitt tillit
til fatnaðar eða skófatnaðar, sem
hefir þó hækkað í verði, hlutfalls-
Iega meira en flestar aðrar nauð-
synjavörur. Það væri þó full ástæða
til þess, að taka það til greina,
þvf það er vitanlegt, að allir sem
vinna stritvinnu eyða hálfu meira
í skófatnað og annan fatnað, en
aðrar stéttir manna, enda er vfst
klæðnaður fátækra fjölskyldumanna
af skornum skamti, og það ber
ósjaldan við, að menn veikist ein-
mitt af þeirri ástæðu — klæðleysi.
Ef þeir góðu menn, sem altaf
eru að tönlast á því, hvað kaup
verkamanna sé hátt, viidu íáta
svo lítið að athuga fatabirgðir og
búsáhöld sumra fjölskyldumanna,
þá gæfist þeim á að líta.
Bent hefir verið á ýmislegt,
sem gæti orðið til þess að draga
úr dýrtíðinni. Sumt af því er gott,
sumt gagnslaust, en fátt hefir ver-
ið framkvæmt, síst á réttan hátt..
Flest, sem gert hefir verið í þvf
efni, er kák og hálfverk, og heíir
ekki orðið að neinu liði; eins og
t. d. verðlagsnefndin sæla. Hún
hefði getað gert mikið gagn, ef
hún hefði mátt gera eitthvað til
að halda vöruverði niðri. Þegar
það kom fyrir, að hún setti há-
marksverð á einhverja vörutegund,
var það óðara afnumið. Eg vissi
til þess, að hún gerði sér þ6
mikið far um að kynna sér ýmis-
legt þar að lútandi, og var þvt
ekki neitt handahófsverk, eins og
sumir héldu fram.
Eitt af þvf, sem bent hefir verið
á, er sparsemi; að spara sem mest
til að draga úr útgjöldunum.
Jú, það er gott og blessað, þar
sem það getur átt við, og til era
fjölmargir menn, sem eyða tugum
og jafnvel hundruðum þúsunda að
óþörfu, til þess að svala nautna-
fýsn sinni og margskonar hégóma-
girni. En það getur alls ekki átt
við fátækustu stéttina, verkamenn-
ina. Tékjurnar skamta útgjöldin.
Þeir hafa engan eyrir afgangs tif
þess að spara. Þeir hafa ekki
nærri nógar tekjur til þess, að
þeir geti látið sér líða sæmilega
vel. Alt er af skornum skamti.
Hvergi er hægt að draga úr út-
gjöldunum. Þeir lifa á hinni ódýr-
ustu og lélegustu fæðu, hafa ekki
ráð á að kaupa nægilegan fatnað
handa sér og sínum; borga afar-
háa húsaleigu fyrir auvirðilegustu
íbúðir sem hægt er að hugsa sér.
Af opinberum gjöldum borga þeir
fullkomlega sinn skerf, miðað við