Morgunblaðið - 22.02.1964, Page 15

f Laugardagur 22. feHr. 1964
4 #) f £)
15
setar NorðurlandaráSs, frá vinstri: Harald Nielsen, Danmörk, Bertel Ohlin, Svíþjóð, Karl August-Fagerholm, Finnland, Sig
urður Bjarnason, ísland, og Nils Hönsvald, Noregur.
Forsætisráðherra Svíþjóðar, Tage Erlander, og Jens Otto Krag, forsætisráðherra Daiunerkur. Keino Lehto, forsætisráðherra Finnlands.
forsætisráðherra Noregs, Einar Gerhardsen.
L
— Fiskifræðingarnit
Framh. af bls. 14
fiskigöngur í Djúpið, síðan þær
byrjuðu.
Geta má þess nærri að þar
sem 10 til 20 bátar eru með
skömmu millibili hér inni í Djúp
inu á fulldýpi, að þar muni ekki
órennilegt fyrir fiskinn að fara
Uim. Það er sannað mál, að þegar
bátarnir draga botnvörpur sínar
eftir leirbotni hvort heldur er
tim dragnót eða rækjutroll að
ræða, að þá gruggast leirinn upp,
meir og minna, jafnvel svo að
nær upp í sjólokin, þar sem er
nú straumlaust eða straumlítið.
Það er líka staðreynd, að þar
sem veiðarfæri þessi hafa komið
nærri fiskilínu þar sem hún hefir
verið lögð og fiskur bitið á öngla,
hefur fiskurinn verið dreginn úr
djúpinu sem „kokkur“. Það er
dauður með tálknin full af leir.
Fiskurinn heldur ekki staðið
stundinni lengur við þar sem
(þetta á sér stað.
Líkja mætti þessu ástandi við
brennandi hús fullt af reik, sem
allt lifandi flýr, ef þess er kostur.
Það verður heldur ekki gengið
fram hjá því, að þorskanetaveið-
ar innfjarða eru vægast sagt
mjög varhugaverðar. Það eru
nokkur ár síðan að mikill afli
fékkst hér um tíma í ísafjarðar-
djúpi. Var þá veiðisvæðið allt frá
Lóndjúpi út undir Bolungarvík.
Síðan má segja að fiskur hafi
ekki gengið í Djúpið til þess að
standa þar við, og verða að
gagni.
Það eru nú liðin um 27 ár síð-
&n byrjað var á rækjuveiðum
hér við Djúp.
Nokkur fyrstu árin var Hest-
fjörður áðalveiðisvæðið og ent-
ist þar veiðin allmörg ár enda
bátarnir fáir til að byrja með,
1 til 4. En brátt fjölgaði bátun-
um við veiðarnar, sem þá dreifðu
sér um alla aðra firði hér vestan
Djúps. Þegar rækjunni svo fækk
aði var horfið að fiskimiðunum
á fulldýpi og með höllurn beggja
vegna Djúpsins. Flestir munu svo
bátarnir við veiðarnar hafa orðið
á síðastliðnu ári, 16 að tölu, eins
og áður er sagt.
Áður en rækjuveiðarnar hófust
hér við Djúp, árið 1936, mátti
svo heita að krökt væri af smá-
fiski á hverju sumri og hausti,
kring um hvern bcða og grunn
hér í Djúpinu. Dvöl smáfisks-
ins á þessum stöðum fór nokkuð
eftir tíðarfari. Legðist hann niður
snemma að haustlagi, hvarf bút-
ungurinn fyrr af grunninum en
ella. Oftast fór hann um og eftir
áramótin. Dýpkaði þá stundum
á sér fram í hallana beggja
vegna Djúps. Annars máttí svo
heita að smáfiskur og smáufsi
héldi sig víðasthvar hér uppi við
landsteina ekki hvað sízt þar sem
dýpi var nokkuð.
Var ekki óvanalegt hér í Vigur
þegar gott var veður og kyrrt
við landið, að veiddist jafnvel í
hálfsettum bát á flæði í soðið
fyrir heimilisfólkið og stundum
miklu meira. Haustið 1946 fór
ég með ungling nokkrar báts-
lengdir frá landi fram fyrir
bæjarskerin. Þetta var á Þorláks-
messu. Veiðarfærið var handifæri
og beitan nýveiadur ufsi og
kræklingur. Logn var en aðeins
freststirningar.
Á einni og hálfri klukku-
stund drógum við þarna 150 bút-
unga, suma all væna allt að 15
þuml., trúlega 2 til 4 vetra gamia.
Efalaust mun þessi smáfiskur
hafa verið þarna á leið sinni til
hafs sbr. kenningar Dr. Bjarna
Sæmundssonar. Sló rauðum lit
(þaralit) á sumt af þessum smá-
fiski.
Þannig hafði þetta gengið ár
eftir ár svo iangt sem ég man
eftir mér sem krakki, enda ég
snemma til í tuskið við bútungs-
veiðarnar á lausabryggjunni
sem til var í Vigur.
En ú.r veiðinni dró eftir þvi
sem árin liðu. Einkum þó eftir
að rækjuveiðarnar höfðu staðið
10 til 15 ár. Tilfinnanlegust var
þó fækkun þessa fiskungviðis nú
á seinustu 7 til átta árunum og
segja má nú að hvergi sé bút
ung að fá hér á sömu stöðum og
áður, ekki einu sinni á pönnuna
eða í pottinn.
Efalaust má hér um kenna
þeirri hóflausu rányrkju sem átt
hefur sér stað hér á fjörðunum
og í Djúpinu frá því er rækju
veiðar byrjuðu hér. Úr fiski-
gengd í Djúpinu hefur og dregið
mjög á sama tíma og er slíkt
ekki undarlegt. Öll sú ungfiska
mergð sem drepin hefur verið á
uppeldisstöðvunum hér í Djúp-
inu hefur skiljanlega aldrei kom
ið í gagnið.
Því hefur verið haldið fram
af fiskifræðingunum okkar, að
sjálfsagt væri að gernýta rækj-
urnar svo mikill gjaldeyrir, sem
fengist inn í landið vegna veið
anna. Svo og að stórkostlegt at-
vinnuspursmál rækjuveiðarnar
væru fyrir þjóðina.
Hvorugt þetta getur staðist.
Fljótlega mundi Jón Jonsson
geta séð í hagtíðundunum hver
innfluttur gjaldeyrir er vegna
þessara veiða frá því að rækju
veiðar byrjuðu.
Gjaldeyririnn er hverfandi lít
ill samanborið við tjónið, sem af
rækjuveiðunum hefur hlotizt.
Þýðingarmiklar uppeldisstöðvar
ungfisks hér við ísafjarðar-
djúp hafa verið gereyðilagðar.
Stórkostleg fjárfesting hefur átt
sér stað, sem líklega tugmilljón-
um skiptir. Verkamiðjur hafa
verið reistar yfir rándýrar vélar
til þess meðfram að geta losnað
við fólkið til að „pilla“ rækjurn
ar. Vélar í bátunum margra eða
allflestra hafa verið endurnýj
aðar og veiðarfæri verið keypt
dýrum dómum.
Rækjan í sjónum er á þrotum
að sögn sjálfra rækjuveiðimann-
anna og miklu fé er nú árlega
varið til að leita að rækjumið-
um hringinn í kringum landið,
sem vonandi fynnast ekki fleiri i
innfjörðum.
Allstaðar vantar nú fólk til að
vinna. Fleiri og færri bátar
standa nú á kambinum, sem kall
að er vegna þess að sjómenn
vatnar á þá. Fólk hefur orðið að
sækja út úr landinu til þess að
koma bátunum á flot til veiða.
Stöðugt bætast við ný og dýr
skip í veiðiflotann. „Fleira fólk.
fleira fólk“, er viðkvæðið í dag.
Það væri ekki úr vegi -held
ég að beina þessum fáu en rösku
sjómönnum, sem á rækjuflotan
um eru (tveir og tveir á hverj-
um bát) þangað sem þörfin er
meiri á fiskiveiðiflotanum.
Væri það lika eitthvað karl-
mannlegra að vinna þar, heldur
en baka sig í sólskininu og góða
veðrinu á innfjörðunum hér í
Djúpinu eða þá á fiskimiðum
Djúpsins.
En þetta tekur nú vonandi
bráðum enda. Krafa allra hugs-
andi manna hlýtur að vera sú,
að rækjuveiðar verði þegar bann
aðar hér í ísafjarðardjúpi í þeirri
von að Uppeldisstöðvar hér í Djúþ
inu byggist nú aftur upp að
sjálfu sér og komi aftur í gagnið
til uppbyggingar fiskistofninum,
sem þarfnast þess vissulega við.
Að þessu ættu allir fiskifræð-
ingarnir okkar að vinna eftir-
leiðis og yfirgefa villigötur þar
sem þeir undanfarið hafa villzt
á.
Hve langan tíma það tekUr
getur reynslan ein skorið úr um.
Hætt við að hann geti orðið
langur.
Heyrzt hefur að nýlega hafi á
fiskideildarfundi verið vakið
máls á því að koma þyrfti upp
sem fyrst klakstöð fyrir þorsk-
inn einhversstaðar hér á Vest-
fjörðum ef verða mætti til þess
að bæta eitthvað fyrir vanhugs-
uðu meðferð sem uppeldisstöðv-
ar ungfisks þar hafa orðið fyr-
ir vegna rækjuveiðanna.
Efalaust er hér um þarft mál-
efni að ræða en sem kostar mik-
ið fé.
Vænta mætti, að þeir sem í
mörg ár undanfarið hafa unnið
að þessum lifvænlega! atvinnu-
vegi og efnast af honum létu
nú ekki á sér standa að styðja
þarft málefni.