Morgunblaðið - 31.07.1964, Page 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
^ Fostu'dagur 31. júlí 1964
yt • -r.if; .....• •••■■ .......“r/jWf-M'tfS'-S- • ■»>' ■ • iMW* '■•■•■M-X■.-■•.:■ .■.^.■.•.■.V^<.-^.-.
Úbyggðirnar heilla
„ÓBYGGÐIRNAR heilla alltaf
til sín hvern þann, sem einu
sinni hefur fundið öræfa-
þögnina, sem hljómar í eyrum
hans, eins og hún ætli að
æra hann,“ sagði Einar Magn-
ússon, menntaskólakennari.
„Að hugsa sér hvílíkt djúp
er staðfest milli þessa hluta
íslands og Reykjavíkur, þar
sem er ys og þvarg vélamenn-
ingarinnar og tjörn, sem á að
fara að fylla af steinsteypu
og kalla ráðhús.“
„Ég vil eggja alla unga og
hrausta menn til öræfaferða.
Skömmu eftir að ég kom úr
Sprengisandsferðinni um dag-
inn, hitti ég kunningja minn,
sem var að koma úr ferð kring
um hnöttinn ásamt konu sinni.
Hann sagðist skammast sín
dálítið fyrir að vera að koma
úr hnattferð og hafa aldrei
Einar Magnússon.
farið inn á Sprengisand."
„Þegar ég var í síldinni á
Siglufirði sumarið 1918 heyrði
ég að Kristinn tunglspekingur
og Bjarni beykir hefðu geng-
ið hvor í sínu lagi frá Reykja-
vík norður í land. Um haustið
lagði ég land undir fót og
gekk heim til Reykjavíkur.
Þótti þetta á þeim tíma hið
mesta ferðalag. Ég fór auð-
vitað þjóðveginn, því að á
þessum árum datt engum í
hug að fara um miðhálendið
fremur en að fara til annara
hnatta, nema einstaka sérvitr-

ingi á nokkurra áratuga
fresti. Á suðurgöngunni hélt
ég dagbók, eins og allir and-
ans menn gera. Dagbók þessi
birtist 25 árum seinna í Ár-
bók Ferðafélagsins."
„Öræfin þóttu um þessar
mundir einhvers konar undra-
heimur, þar sem varla nokkur
maður hafði stigið fæti. Það
þótti því hreint ævintýri, er
við Jón Víðis fórum ríðandi
kringum Langjökul árið 1924.
Ekkert kort var til af þessu
svæði nema það sem Þorvald-
ur Thoroddsen hafði gert. Á
þessum árum var enginn ferða
útbúnaður til og enginn kunni
að ferðast. Svefnpokarnir
birtust ekki á sjónarsviðinu
fyrr en um 1930.“
„Svo komu bílarnir til' sög-
unnar og Siggi heitinn á Laug.
Hann var kunnugur á Kili og
Jóhann á leið upp i Atlaskarð. í baksýn er Hornbjarg og Hornvík.
hélt því fram, að hægt væri
að aka um miðhálendið, ef
hægt væri að komast upp úr
byggð. Þess vegna fórum við
Siggi, Ásgeir á Fróðá og Jón
Víðis inn að Hvítárvatni 1930.
Það varð til þess að vegurinn
var lagfærður. Nokkrum ár-
um síðar var gamla Sogsbrú-
in við Þrastarskóg flutt inn
að Hvítá og lögð yfir hana
skammt fyrir neðan vatnið,
þar sem hún er enn.“
„Siggi hélt að bezt væri að
fara Sprengisand. Fórum við
því af stað 1932 með Hirti á
Skálabrekku og Vaidimari
Sveinbjörnssyni. Lagði Siggi
aleigu sína, gamla Ford ’27
módel í ferðiina. Hjörtur var
kunnugur á fjöllum og skáld
gott. Við komumst yfir
Tungnaá á Haldi með bílinn
í báti. Er yfir kom, tókst ekki
að koma bílnum upp brekk-
urnar á Búðarhálsi, þar sem
við eyddum einhverri verstu
Viðtöl við
ferðafólk
nótt, sem ég hef lifað, í grenj- .
andi rigningu og illviðri. Sá-
um við nú fram á benzínleysi
og snerum til baka en höfð-
um lært sitt af hverju og vor-
um staðráðnir í því að reyna
aftur næsta ár.“
„Þegar við vorum að koma
niður að Tungnaá, keyrðum
við fram á þrjá Þjóðverja,
sem voru að koma fótgang-
andi að norðan. Voru þeir
heldur en ekki heppnir, að við
skyldum hafa verið á ferð-
inni, því að báðir bátarnir
höfðu verið sunnan árinnar,
er við fórum um daginn áður.
Sé ég ekki annað en að Þjóð-
verjarnir hefðu orðið til á
árbakkanum annars. Árið eft-
ir, þegar við fórum alla leið
norður, voru bátarnir aftur
báðir sunnan árinnar. Holta-
menn, sem verið höfðu að
flytja fé innan af.afrétti höfðu
greinilega ekki nennt að fara
aftur yfir og skilja eftir bát-
inn.“
„Það var ógnþrungin til-
finning að ferðast þarna inn-
frá, þar sem enginn vissi eða
þekkti neitt til. Við vissum,
að við gátum alveg eins lent
í snjó þarna, og það gerðum
við reyndar árið eftir, og bíll-
inn gat auðvitað bilað.“
„Við Hald skildum við eftir
benzínbrúsa. Síðan fórum við
úr Rangárbotnum inn undir
Landmannahelli og sönnuðum
að sú leið væri fær. Næsta ár
var sótt hrafntinna úr Hrafn-
tinnuhrauni í Þjóðleikhús-
bygginguna eftir þeirri leið.“
„Næsta ár komumst við alla
leið norður Sprengisand.
Sendi Siggi þá bréf til Al-
þingis, þar sem hann bauðst
til að gera bílfæra leið frá
Galtalæk norður yfir Sprengi-
sand að Mýri í Bárðardal fyr-
ir 20 þúsund krónur, sem þá
voru um það bil ferföld árs-
laun ménntaskólakennara. —
Undanskilin var þó auðvitað
brú á Tungnaá. Svar við þessu
bréfi hefur ekki borizt enn-
þá. Ég hef margoft bæði rætt
og ritað um brú á Tungnaá.
Á fundi Ferðafélagsins árið
1950 minntist ég á þá nauð-
syn, en einn merkur maður
stóð þá upp og sagðist ekki
vilja.sjá nein bílspor á öræf-
unm. Nú er kominn bílasleði
á Tungnaá, loksins eftir 31 ár.
Er verið að setja stikur á alla
leiðina, en það hefði mátt gera
fyrir 30 árum.“
„Að lokum vil ég minna á
það, að kapp er bezt með for-
sjá. Það er orðið óþolandi,
hvernig hinir og aðrir glóp-
ar láta leita að sér á öræfun-
um, stundum fyrir stórfé. Er
þetta ýmist fólk, sem er að
eltast við blásaklausar rjúpur
eða er þarna statt fyrir ein-
skæran asnaskap. Blöðin eiga
þarna sína sök fyrir að gera
þetta fólk að þjóðhetjum, þeg
ar það annað hvort finnst eða
villist til byggða. í staðinn
ætti að stinga því í tugthúsið
fyrir vikið og gera því að
greiða leitarkostnað. Ég var
snemma vaninn af öllu slíku
flani. Sumarið 1921 sítlaði ég
að fara fótgangandi suður yf-
ir Alpafjöll, en var tekinn
fastur í Sviss. Þeir höfðu bitra
reynslu þar af slíkum flökk-
urum og til að spara sér leit-
arkostnað, stöðvaði mig lög-
reglumaður með sína pístól-
una í hvorri hendi og ég varð
að gera svo vel að taka járn-
brautarlest.“
Ferðist fótgangandi
„FÓLK ætti að gera miklu
meira að því að fara fótgang-
andi í ferðalög," sagði Jóhanna
Guðmundsdóttir, kona Gunn-
ars Einarssonar loftskeyta-
manns, Birkimel 8A. „Ég er
svo sem engin sérstök ferða-
kona, en fékk þó snemma
fjallgöngubakteríuna. Fyrsta
gönguferð mín var þegar ég
var stelpa heima á ísafirði.
Þá fór ég með skátahópi yfir
til Súgandafjarðar til að vera
við vígslu nýju sundlaugar-
innar þar. Síðar fórum við
einnig gangandi frá ísafirði til
Flateyrar. Þegar ég kom suð-
ur til Reykjavíkur og giftist,
lagði ég ekki gönguferðir á
hilluna, því að Gunnar er ekki
síður áhugasamur en ég. Mitt
fyrsta verk hér syðra var að
ganga á Esjuna.“
„Við hjónin fórum í dásam-
legt ferðalag fyrir 3 árum,
fótgangandi um Hornstrandir.
Við fórum með Djúpbátnum
til Grunnavíkur og gengum
síðan austur um Leirufjörð
og Hrafnsfjörð til Furufjarð-
ar og þaðan norður að Horn-
bjargsvita. Þar vorum við í 2
daga í góðu yfirlæti hjá vita-
verðinum, Jóhanni Péturssyni,
og fjölskyldu hans.“
„Var ekki erfitt að bera
allan útbúnaðinn á bakinu?“
„Jú, þetta voru heilmiklar
klyfjar. Jóhann ráðlagði okk-
ur að skilja eftir tjaldið hjá
sér og það gerðum . við. Það
var svo sent með vitaskip-
inu til Reykjavíkur, en við
gistum í skipbrotsmannaskýl-
um og yfirgefnum húsum, það
sem eftir var ferðarinnar til
Aðalvíkur.“
„Hvernig var veðrið?“
„Við vorum mjög heppin
með veður, það var milt, en
sólarlítið. Dagleiðirnar voru
venjulega milli fjarða. Varð á
flestum stöðum að ganga yfir
fjallgarða, sem víðast hvar
ganga þverhnýptir í sjó fram.
Hins vegar eru fjöllin ekki
há. Eina dagleið fengum við
glampandi sólskin. Það var
frá Hornvík til Hlöðuvíkur.
Náttúrufegurðin þarna á Horn
ströndum er stórkostleg.
Landslagið er afar tilbreyt-
ingaríkt og gróðursæld mikil.
Þorvaldur Thoroddsen nefnir
Hornstrandir sem annan
þeirra staða, þar sem gróður-
sælast sé á íslandi. Einkum
er Furufjörður grösugur. Þar
veður maður gróðurinn víða
í hné. Svo er einn undurfag-
ur staður, sem nefnist Leiru-
fjörður. Hann er eins og
Framh- á bls. 23.