Morgunblaðið - 08.01.1965, Page 17

Morgunblaðið - 08.01.1965, Page 17
Föstudagur 8. janúar 1965 MORGUNBLAÐIÐ 17 Bræðrafélag Lang- holtssafnaðar NÚ í skammdeginu hefur mikið verið gert til ánægju og andlegr- ar uppbyggingar í þessum fjöl- menna söfnuði, sem kenndur er við Langholt, bæinn sem Helgi Magnússon járnsmiður og kaup- maður byggði árið 1923 á órækt- uðu mýrarholtinu og gaf nafn æskustöðva sinna: Syðra-Lang- holts í Hrunamannahreppi. Þarna annaðist Helgi um árabil nokk- urn búskap í frístundum sínum ásamt börnum sínum, og hafði um 11 kýr í fjósi, með 1 hesti og um 100 hænsnum. 1. hátíðarsamkoma Bræðrafé- lagsins í vetur (en formaður er Kristján Erlendsson) var skemmtisamkoma í safnaðarheim ilinu, sem öldruðu og gömlu fólki var boðið til á 3. í jólum. Að loknum nokkrum skemmtiatrð- um báru kvenfélagskonur fram rausnarlegar veitingar fyrir alla samkomugesti sem vel kunnu að meta þennan höfðingsskap. ■ Nú rak hver framkvæmdin aðra, því þegar næsta dag 23. des. var haldin jólatrésskemmt- un fyrir börn í söfnuðinum og var aðsókn svo mikil, að endur- taka varð skemmtunin daginn eftir, og höfðu þá um 600 börn notið þessarar ágætu skemmtun- «r með foreldrum sínum og venzlafólki. Áður en dansinn hófst um jólatréð, þótti mest skemmtun að leikþættinum: Jóla géstinum sem börn úr barnastúk unni Ljósinu fluttu undir stjórn Sig. Gunnarssonar, skólastjóra. Þó hefur fullorðna fólkinu e.t.v. þótt meira til koma samleiks barna á fiðlu og píanó, voru stúlkurnar sérstaklega ungar að- eins um 9 og 11 ára, en piltarnir 2, sem einnig léku á samskonar hljóðfæri voru á fermingaraldri og var leikið lag eftir annan þeirra Sigurð Rúnar. Mikla ká- tínu vaki einnig gamanþáttur- inn „Tízkusýnngin“, er telpur úr „Ljósinu" fluttu. Loks var svo haldin Jólavaka fyrir fullorðna 1. sunnudag eftir nýár og var það mjög skemmti- leg kvöldvaka og fjölbreytt. Unnu okkar ágætu prestar, sr. Árelíus Níelsson og sr. -Sigurð ur H. Guðjónsson í bróðerni að því að gefa vökunni allri yndis- legan helgiblæ. 1 Eftir inngangsorð sr. Árelíus- ar og sálmasöng Kirkjukórsins flutti dr. Bjarni Benediktsson, forsætisráðherra stutta ferðasögu frá landinu helga, en furðu fróð- lega. Þvi miður er hér ekki rúm til að rekja þann fróðleik, sem þessi ágætu hjón urðu aðnjót- andi í heimboði ísraelsstjórnar, en geta má eins um útlit þessa merka, fjarlæga lands, sem at- hygli vakti þessa nóvemberdaga, sem hjónin dvöldust þarna hversu jörðin var áþekk íslenzku landi á haustdegi, en sá brúni blær stafaði ekki af kulda, eins og hér, heldur af of miklum hita og þurrki. En þegar á þorra verð ur landið eins ólíkt íslandi og verða má, allstaðar vafið gróðri og blómum þar sem nokkur jarð vegur er, en hann skortir þar víða, líkt og hér. 1 Að lokinni hinni ágætu ræðu dr. Bjarna var haldin mjög at- hyglisverð helgisýning, þar sem 32 unglingar (flest stúlkur) frá Vogaskóla léku fæðingarsögu frelsarans við daufa birtu frá kertaljósum. Hefur Þorsteinn Eiríksson, skólastjóri æft þessa eýningu og stjórnað. Er þetta í 3. sinn, sem hann kemur með þessa sýningu í safnaðarheimil- ið, auk þess sem hann hefur stjórnað svona helgisýningu á hverjum jólum í Vogaskólanum •íðan hann kom þangað. Að sýningunni lokinni söng Gerður Hjörleifsdóttir nokkur falleg lög. Þá hófst samleikur hinna mjög efnilegu drengja, sem áður er getið, lék Sigurður Rúnar á fiðlu, ea Sigurg«úr Sigurðssoa á píanó, allt valin lög og viðeig- andi. Áttu báðir drengirnir þekkta afa, var Sigurður Z. skáld afi Sigurðar, (sem lögin samdi), en Sigurgeir biskup var afi nafna síns. Enn söng kirkjukórinn sálma- lög, undir stjórn enn eins æsku- mannsins hér, sem gefur góð fyrirheit um bjarta framtíð, en það er hinn 18 ára gamli piltur, sem ráðinn er fastur orðanleik- ari í sókninni. Hann hefur m. a. lært orgelleik hjá dr. Páli ísólfs- syni, enda leikur á við ágæta reynda orgelleikara og stjórnar, „eins og sá er vald hefur.“ Þessi efnilegi tónlistarmaður heitir Jón Stefánsson. Einsöng með kórnum söng fr. Inga Markús- dóttir með mjög þíðri röddu. Loks annaðist séra Sig. Hauk-. ur látlausa, en áhrifaríka helgi- stund. Var ánægjulega að sjá hversu mikill hluti þeirra, er fylltu „kirkjuna“ á þessari minnis- stæðu jólavöku, var börn og ungl ingar, því þeirra er framtíðin. Er þessari ágætu kvöldvöku var lokið þótti mörgum kirkju- gestinum gott að geta keypt sér kaffi í innri salnum, með úrvals tertum og öðru kaffibrauði, sem kvenfélagskonur gáfu af mikilli rausn, til ágóða fyrir kirkjubygg ingarsjóðinn, eins og oft áður. Að ólöstuðum hinum mörgu ágætu skemmtiatriðum jólavök- unnar, hygg ég að minnisstæðust verði helgisýning Þorstein Ei- ríkssonar, einkum meðal barna þeirra, er. ekki hafa séð hana áður. G. Ág. Finnbogi Kjartansson IViinning í DAG er til moldar borinn Finnibogi Kjartansson, stórkaup- maður. Finnbogi var fæddur í Prestsibúsum í Mýrdal 27. nóv. 1910 og var því nýlega orðinn 54 ára að aldri. Foreldrar hans voru Kjartan Finnibogason og Ingibjörg Jóihannsdóttir. Finn- bogi rnissti föiður sinn fyrir rúm- um 30 árum en móðir hans er enn á lífi. Finnbogi stundaði nám við Flensborgarskólann í Hafnarfirði og við Menntaskólann á Akur- eyri. Síðan fór hann til Póliands og stundaði framhaldsnám við Verzlunarháskólann í Varsjá. Jafnframt námi vann hann við Verzlunarbanka. Nokkru fyrir síðari heimstyrj- öldina, þegar Fritz Kjartansson kom til Póllands á vegum síldar- útvegsnefndar hóf Finnbogi við- skipti við Pólverja en á'ður voru öll viðskipti við Pólland gerð gegn um dönsk umboð. Aðallega var það timbur sem keypt var. Finnbogi, bjó meira og minna í fimm ár í Fóllandi fyrir strið. Hann kom til íslands snemma á árinu 1939 og undirbjó viðskipti milli landanna og var í þann veginn að fara til Póllands aft- ur, þegar styrjöldin skall á. Hann stundaði síðan umiboðssölu og skipamiðlun í stórum stíl. Eftir styrjöldina fór Finnbogi aftur til Póllands, þegar fyrsti viðskipta- samningurinn var gerður milli landanna. Finnbogi gerðist þá m.a. umboðsmaður fyrir Pólsku kolanámurnar. Finn.bogi var skipaður vara- ræðismaður Pólverja fyrir styrj- öldina og aðalræ'ðismaður, þegar Hjalti Jónsson, frændi hans féll frá. Sem þakklætisvott fyrir vel unnin störf, var hann sæmdur heiðursmerki af Pólsku stjórn- inni. Ég kynntist ekki Finnboga fyrr en árið 1957 á ferðalagi í Pói- landi. Hann orkaði strax á mig sem aðlaðandi per9Ónuleiki gáf- aður og vel að sér í flestum mál- um. Hann var tungumálamaður mikill, vel ritfwr, mælskumaður Og ÍMMiKMksU hitui mesti. Hann var vinmargur og eitt áttu þeir sameiginlegt, að öllum þótti vænt um manninn. Finnbogi var gle'ðskaparmaður og hrókur alls fagnaðar í samkvæmum. Hann var einnig drengskaparmaður og mátti ekkert aumt sjá. Þegar við ræddum einu sinni sem oftar saman, minntist ég á það, að persónulega ihéldi ég að hann væri á rangri hillu. Hann hefði í æsku átt að verða stjórn- málamaður. Hann viðurkenndi að vi'ðskiptalífið væri of slóttugt fyrir hans viðkvæmu lund, en jafnframt að oft hefði hann haft gaman af því, einkum og sér í lagi, þegar það gæfi vel í aðra hönd. Finnbogi var trúaður maður. Hann fann mikla fróun í trúnni og þegar hann gerði sér grein fyrir, að hann gengi með ólækn- andi sjúkdóm, þá sýndi sig hversu mikill styrkur var í trú hans. Hann varð ekki gamall máð- ur, en hann lifði fjölskrúðugu lífi og sá og reyndi meira en almennt gerist. Þessu kynntist ég og naut þess oft að hlusta á hann segja frá, en hann var gædd ur miklum frásagnarhæfileikum. Sérstaklega hafði ég gaman af að heyra hann segja frá frænda sínum og kunningja, Hjalta Jóns syni (Eldeyjar Hjalta), en hann bar djúpa virðingu fyrir þessum frænda sínum. Líklegast hefur hann einnig mótast mikið af Hjalta, þeim sæmdar manni. Finnbogi er nú horíinn af sjónarsviðinu. Hans verður sakn- að af mörgum. Hann setti svip á þennan bæ og maður gat ver- fð viss um að tekið var eftir honum hvar sem hann fór. Ég færi eftirlifandi ástvinum hans mína dýpstu samúð. Þor- gerði Elíasdóttur, konu hans, Ingibjörgu, móður hans, Þresti, syni hans og systkinum hans, Önnu, Sigríði, Ásdísi, Matthíasi og Jóhanni. Það er sárt að missa góðan vin og góðan dreng en minninguna er ekki hægt að taka burtu. Far þú í friði og blessuð sé minning þín. Haraldur Gíslason. * Utsalan stendur yfir 15% - 100% afsláttur íLmiÖRK — Sölusamtök Framhald af bls. 8 1. Umboðssalar hafa ekki jafn góða aðstöðu til að sam- ræma framleiðslugetu frysti- húsanna og nýta þær fisktegund- ir sem aflast jafn vel eins og heildarsamtök. 2. Umboðssalar geta ekki nema að mjög takmörkuðu leyti byggt upp eigin vörumerki á erlendum mörkuðum. En sala undir eigin vörumerki er lykillinn að árviss- um og tryggum sölum til neyt- endanna. 3. Til þess að byggja upp neyt- endamarkað undir eigin vöru- merki, þarf mikið fjármagn, sem einstaklingar hafa ekki yfir að ráða. Sameiginlegir sjóðir sterkra sölusamtaka geta aftur á móti staðið undir slíkri framkvæmd. 4. Umboðssalar taka fast- ákveðna þóknun fyrir þjónustu sína. Þeir taka enga áhættu með framleiðendunum, ef markaðir kynnu að bregðast. Þénusta þeirra þarf ekki alltaf að vera fólgin í því, að ná sem hæstu verði heldur hið gagnstæða, að selja sem mest magn við tiltölu- lega lægra verði, með því getur umboðsgróðinn orðið mestur. 5. Umboðssalar eru háðir sín- um fáu erlendu heildsölukaup- endum. Þeir hafa ekki styrk til að bíða með vöruna eftir því að verðlag hækki, heldur hafa þeir tilhneigingu til að selja eins fljótt og unnt er. Samningsaðstaða þeirra er veik. í vel uppbyggðum og heil- brigðum sölusamtökum, er mik- ill ávinningur fyrir framleiðend- ur. í skjóli þeirra er m.a. unnt: 1. Að verja miklu fé úr sam- eiginlegum sjóðum í sölu- og markaðsmál og leita nýrra mark- aða og byggja þá upp. 2. Að selja afurðirnar undir eigin vörumerkjum. 3. Að treysta samningsaðstöðu framleiðenda innanlands sem utan. 4. Að samræma framleiðslu mikils fiskmagns þörfum mark- aðanna. 5. Að koma í veg fyrir undir- boð og hafa áhrif á verðmyndun einstakra markaða. 6. Að hafa öflugt gæða- og framleiðslueftirlit. 7. Að gera tilraunir með nýj- ungar, sem leiða til betri af- komu þeirra, sem í framkvæmd- inni starfa, eins og t.d. við ákvæð isvinnu í frystihúsum o.fl. Hér að framan er fátt eitt upp- talið um kosti samtakanna. Fyrir þjóðarheildina eru samtökin mikil trygging fyrir því, að ein- stakir tækifærissinnar leiki sér ekki að því fjöreggi, sem útflutn- ingsverzlunin er, sjálfum sér til ávinnings, en öðrum til tjóns. Samtökin aga, að vissu marki, fé lagsmenn sína til góðra verka. Ýmsir af hæfustu og merkustu mönnum þjóðarinnar hafa látið í ljósi skoðanir sínar um þýðingu útflutningssamtaka og nauðsyn þess, að staðið sé saman í sölu- og markaðsuppbyggingu erltnd- is. Orð þeirra ættu samtímis að vera varnaðarorð og ábending um, hverjar leiðir skuli fara í þessum málum, vegna þjóðar- hags. Skal því að lokum vitnað í ummæli þessara manna því til stuðnings, að halda beri vörð um frjálst uppbyggð og heilbrigð sölusamtök, sem vinna fyrst og fremst í þágu heildarinnar, en ekki einstakra sérhagsmuna- manna. ÖLAFUR THORS, fyrrv. forsaetisrðherra: „Með þessa sölu (þ.e. á hrað— frystum fiski), fara nú aðallega tveir aðilar, Sölumiðstöð hrað- frystihúsanna og Sambandið. Hef ég reynt að efla samstarf þeirra á milli og vernda söluréttindi eftir getu. Eru þó dæmi þess að samkeppni þeirra hefur leitt til tjóns fyrir íslenzka hagsmuni. — Hygg ég því fremur, að þróunin gangi í þá átt, að þeir taki hönd um saman en hina, að útflytjend um fjölgi.“ (Úr ræðu, fluttri á Lands- fundi Sjáifstæðisf kíkksios árið 1953). JÓN GUNNARSSON, fyrrv. sölustjóri S.H.: „Öflun neytendamarkaða er hin eina örugga leið í markaðs- málum hraðfrystihúsanna. Til þess að geta aflað neytendamark aða, verður að styrkja samtök framleiðendanna og skipuleggja útflutninginn þannig, að neyt- endamarkaðurinn verði fyrst af öllu tryggður. — Að leysa upp útflutningssam- tökin og koma á algjöru frjáls- ræði í útflutningsverzlun með freðfisk, myndi leiða til hreinnar upplausnar, stórskaða þjóðina og lífsafkoma hennar versna.“ (Úr viðtali, sem birtist f dagbl. Vísi, 22. febr. 1962). ELfAS ÞORSTEINSSON, stjórnarformaður S.H.: „í skjóli samtaka stöndum við (þ.e. íslenzkir fiskframleiðend- ur) sterkar gagnvart utanaðkom andi aðilum, ekki hvað sízt fjár- magnssterkum erlendum aðilum, sem hafa á undanförnum mánuð- um verið að teygja sig inn í hrað- frystiiðnað nágrannalandanna. Okkur stafar öllum mikil hætta af þessari þróun, ef við höfum ekki þroska og skilning til að standa saman í endurskipu- iögðum samtökum, sem gera okk ur enn hæfari til stórra átaka fyrir hvern einstakan og heild- ina. f dag er enn meiri nauðsyn fyrir samheldni og samstöðu þeirra aðila, sem standa að S.H.** (Úr aðalfundarræðu í S.H. í júní 1962). EINAR SIGURHSSON, varaformaður S.H.: „En frystihúsin myndu ekkl standa samtakalaus til lengdar ein og óstudd í samkeppninni (innskot greinarhöf. þ.e. sam- keppninni við Samband ísl. sam vinnufélaga um frystihúsin).“ (Úr grein í Mbl. í ág. 1964) „Fyrir þjóðina í heild tel ég, að það skipulag, sem farið er fram á í tillögunni (innskot; þ.e. að aðeins tveim stærstu fram- leiðslu- og söluaðilum jájóðarinn- ar sé veitt leyfi til útflutninga frystra sjávarafurða), færi henni betra verð fyrir fiskinn, þar sem ekki þarf að óttast undirboð, sem alltaf gerir vart við sig, þegar margir eru á markaðnum með sömu vöruna.“ (Úr viðtali í Mbl., 5. des. 1964). Viðhorf íslenzkra útgerðar- manna á aðalfundi L.Í.Ú. í nóvember 1964. „Fundurinn telur, að sala á íslenzkum sjávarafurðum eigi að vera í höndum framleiðendanna sjálfra í hverri framleiðslugrein, og telur það mjög varhugavert, að í þeim greinum útflutnings- ins, þar sem slík sölusamtök fram leiðendanna eru starfandi, sé ein- stökum aðilum veitt aðstaða til að sitja að beztu mörkuðunum og vera lausir við að selja á óhag stæðari mörkuðum og taak þátt í kostnaði við að vinna nýja markaði. Reynslan hefur og sýnt, að framboð frá mörgum aðilum á útflutningsafurðum hefur oft haft áhrif til óeðlilegs verðfalla þeirra.“ Ofanskráð ályktun var sam- þykkt samhljóða á aðalfundi L.Í.Ú., sem haldinn var í nóv. 1964. Ályktunin var lögð fyrir fundinn af afurðasölunefnd, en i henni voru nokkrir helztu for- ystumenn sjávarútvegsins á íslandi. Nefndin var skipuð eftirtöld- um mönnum: Sverrir Júlíusson, form. LÍÚ Loftur Bjarnason, form. FÍB Sveinn Benediktsson, form. stjórnar Síldarverksm. ríkisins. Tómas Þorvaldsson, útgerðar maður, Grindavík. Jóhann Pálsson, útgerðar- maður, Vestmannaeyjum. Hreiðar Valtýsson, út- gerðarmaður, Akureyri. Ölver Guðmundsson, út- gerðarmaður, Neskaupstaft. Sigurður Pétursson, útgerðar maður, Reykjavík. Guðmundur Guðmundsson, framkv.stj., ísafirði.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.