Morgunblaðið - 15.10.1965, Qupperneq 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 15. október 1965
Frá fundinum í Helsinki. A myndinni eru, talið frá vinstri: Rolf Rembe, lögfræðingur sænska
leikarasambandsins, Hass Christensen, formaður danska leikarasambandsins, John Palle Buhl
hrl., lögfræðingur danska leikarasambandsins, finnska leikkon an Ansa Ikonen og maður hennar
Jalmari Rinne, formaður finn ka leikarasambandsins, Erland Josephson, formaður danska
leikarasambandsins, Erik ísterberg, lögfræðingur, formaður sænsk-finnska leikarasambands-
ins, Svein Dahl, formaður norska leikarasambandsins, Ella Hval, formaður norska leikarasam-
bandsins, Brynjólfur Jóhannesson, formaður Félags ísl. leikara, og Vilji Someroja, sem á sæti
í stjórn finnska leikarasaim ( . Isins.
Samstarf norrænna leikara
til tryggingar þjóðlegri sjónvarpsdagskrá á íslandi
BRYNJÓLFUR Jóhannesson leik
ari, formaður Félags ísl. leikara,
kom nýlega heim úr skyndiför
til Finnlands þar sem hann sat
fund Leikararáðs Norðurlanda.
En á fundi þessum var gerð merk
samþykkt varðandi íslenzkt sjón
varp, og fslendingar hvattir til að
stefna að því að koma á þjóðlegri
sjónvarpsdagskrá, einkum hvað
snertir leikstarfsemi í sjónvarp-
inu.
Fréttamaður Mbl. náði tali af
Brynjólfi Jóhannessyni í gær og
spurði um ferðina:
— MÉR var sagt að þú hafir
setið, með stuttu millibili, tvo
leikhúsmannafundi á Norður-
löndum, sem formaður Félags
ísl. leikara.
— Já, það er rétt. — Fyrri
fundurinn var haldinn 17. sept-
ember sl. í stjórn Nordiska Teat-
erunionen, sem ísland er aðili
að. —
Til fundarins var boðað í
Hendels Gárd, Lovik, Lindingö,
sem er þó nokkuð fyrir utan
Stokkhólm og er sérstaklega við-
kunnanlegur og fallegur staður.
Þarna voru mættir fulltrúar
frá öllum Norðurlöndunum, leik
hússtjórar og ýmsir aðrir stjórn-
armeðlimir Norðurlanda sam-
bandanna.. Forseti ráðstefnunn-
ar var finnski þjóðleikhússtjór-
inn Arvi Kinima. —
Frá fslandi voru úr stjórn
íslandsdeildar alþjóðaleikhús-
málastofnunarinnar ,mættir Guð
laugur Rósinkranz, þjóðleikhús-
stjóri og Brynjólfur Jóhannesson,
formaður Félags íslenzkra leik-
ara.
Alls voru á dagskrá 9 mál
og mörg þeirra sem snertu m.a.
málefni ísienzkra leikhúsa. — En
aðallega voru þarna til umræðu
almenn vandamál leikhúsanna á
Norðurlöndum svo og alþjóða-
leikhúsmál. —
Guðlaugur Rósinkranz, þjóð-
leikhússtjóri, hefir þegar í út-
varpi og blöðum skýrt frá fundi
þessum ,sem var að mörgu leyti
mjög gagnlegur leikhúsmálastarf
semi okkar. —
— Svo fórstu á fund til Finn-
lands nú fyrir stuttu?
— Já. — Ég hafði fengið á
ráðstefnunni í Stokkhólmi, til-
mæli um að mæta á fundi í Nord
isk Skuespiller R&d (Leikararáði
Norðurlanda) þann 4. október í
Helsingfors, þar sem ræða átti
meðal annars, sjónvarpsmálið á
fslandi. Ég teldi mjög vafasamt
að ég gæti mætt þar, vegna þess,
að það væri hvorttveggja mjög
kostnaðarsamt fyrir ok.kar fá-
tæka stéttarfélag að senda mann
með svo stuttu millibili til
tveggja funda, og svo hitt, að við
íslenzkir leikarar hefðum svo
mikið að starfa eftir að leikhús-
in opna, að útilokað mætti teljást
að nokkur meðlimur okkar gæti
losnað til utanfarar. En nokkr-
um dögum eftir að ég kom heim
frá Svíþjóð kom símskeyti til
Félags íslenzkra leikara frá for-
manni Nordisk Skuespiller Rád,
herra Erland Joséphson í Stokk-
hólmi, þess efnis að áríðandi
fundur yrði haldinn 4. október
í Helsinki og þar sem sjónvarps-
mál íslands væri efst á dagskrá
teldi ráðið nauðsynlegt að félag
okkar sendi fulltrúa til þessa
fundar. — Ég kallaði því strax
saman stjórnarfund þar sem sam
þykkt var að formaður félagsins
skyldi fara utan. —
Allar þær upplýsingar um fyr-
irhugað sjónvarp á íslandi, sem
ég taldi nauðsynlegt að fá áður
en ég færi á þennan fund voru
mér góðfúslega veittar af Pétri
Guðfinnssyni ,skrifstofustjóra,
Benedikt Gröndal, alþ.m. og
Vilhjálmi Þ. Gíslasyni, útvarps-
stjóra.
— Var íslenzka sjónvarpið
eina málið á dagskrá?
— Nei, það voru 8 mál á dag-
skrá á þessum fundi, en sjónvarp
á fslandi var annað málið sem
tekið vár fyrir og stóðu um-
ræður um það í eina 2 tíma. —
Allar þær upplýsingar sem ég
hafði fengið um málið áður en
ég fór gaf ég fundinum, og virt-
ust þær auka áhuga manna mjög
fyrir málefninu. Þá fann ég og
fljótt, mér til mikillar ánægju,
að þessi sterku samtök — leikara
ráð Norðurlanda — hika ekki við
að standa fast og ákveðið að
baki okkur í væntanlegum sanm-
ingum um sjónvarpslelkrit, svo
og útvarpsleikrit ,og öll önnur
sameiginleg hagsmunamál Norð-
urlandaleikara. —
Þar sem komið hafði' í ijós,
samkvæmt þeim upplýsingum,
sem mér höfðu verið gefnar hér
að íslenzka sjónvarpið myndi
ekki telja sér fært — fyrsta
starfsárið að minnsta kosti að
flytja og sýna íslenzka leiklist,
var sem upphaf þessa máls frá
hendi Nordisk Skuespiller R&d,
samþykkt ályktun með sam-
hljóða atkvæðum allra við-
staddra fulltrúa. —
Mestan og beztan stuðning í
þessu máli, nutum við fyrst og
fremst frá dönsku fulltrúunum
þeim E. Hass Christensen, for-
manni danska leikarasambands-
ins o£ lögfræðingi þess hæsta-
réttarmálaflutningsmanni John
Palle Buhl, sem sýndu frá upp-
hafi sérstakan áhuga á því að
íslenzkir leikarar yrðu ekki snið-
gengnir í dagskrá íslenzka sjón-
varpsins. —
Ályktunin sem samþykkt var
er svohljóðandi:
.Leikararáð Norðurlanda, sem
í eiga sæti fulltrúar fyrir félög
leikara í Danmörku, Finnlandi,
íslandi, Noregi og Svíþjóð saman
komið á fundi í Helsingfors 4.
október 1965, fagnar því, að fs-
lendingar munu hefja reglu-
bundnar sjónvarpssendingar eft-
ir 1. maí 1966.
Vér viljum i þessu sambandi
leggja áherzlu á hið mikla menn-
Hafnarfjörður
Hafnfirðingur einn heim-
sótti mig á dögunum og kvart-
aði yfir því, að við skrifuðum
ekki nógu mikið um Hafnar-
fjörð og Hafnfirðinga. Ég sagði
eins og satt er, að við værum
að bíða eftir næsta út'kalli
slökkviliðsins í Firðinum. Þá
byrjuðum við aftur að skrifa
um Hafnarfjörð og Hafhfirð-
inga.
En vonandi verður biðin löng
og til þess að við hefðum úr
einhverju að moða á meðan
dró Hafnfirðingurinn upp bréf,
sem hann hafði skrifað um
gatnamál þeirra í Firðinum.
Þar segir m. a. :
„Gatnaviðhald í Hafnarfirði
hefir verið mjög bágborið síð-
ustu vikur og mánuði. Vegfar-
endur hafa horft á sömu hol-
urnar viku eftir viku án þess
nokkuð sé við þær gert.
Sem dæmi má benda á
gatnamót Reykjavíkurvegar og
Strandgötu, þar hafa verið
djúpar dældir, og má líkja
ökutækjum við skip í sjó þegar
ekið er þar yfir. Við gatnamót
Reykjavíkurvegar og Hverfis-
götu er sömu sögu að segja, og
verður að gæta ítrustu varkárni
ef koma á ökutækjum heilum
yfir þær dældir eða nánast
sagt gjár. Setbergsvegur neðan
nýja steypta vegarins hefir
verið stórholóttur og með djúp-
um skorningum í langan tíma.
Syðsti hluti Suðurgötu er sund-
urskorinn af djúpri rennu, en
að auki við það, sem hér er
tínt tií hefir gatnakerfið í bæn-
um (malarvegirnir) yfir höfuð
verið vanrækt svo vikum skipt-
ir hvað viðhald snertir".
-k Nýjar götur
og gamlar
Síðan segir bréfritari, að
þetta ástand hafi verið ríkjandi
síðan í vor, eða frá því að
Reykjavíkurvegi var lokað —
og Norðurbraut notuð við
akstur út og inn í bæinn. Veg-
heflar Vegagerðarinnar hefðu
farið yfir göturnar einu sinni
eða tvisvar, en það gæti vart
talizt viðhald. Veghefill bæjar-
ins hefði bilað snemma í vor
og viðgerðartími orðinn óhóf-
lega langur — og margt hefði
mátt lagfæra án veghefils. Síð-
an segir bréfritari:
„SL.þrjú ár hefir verið gert
stórátak í lagningu nýrra gatna
í Hafnarfirði, og má þar sér-
staklega geta hinnar nýju Fjarð
argötu við höfnina. Einnig hef-
ir verið sett varanlegt siitlag á
Arnarhraun og olíumöl á Tjarn
arbraut o. fl. Allt eru þetta
fjárfrekar framkvæmdir sem
tekizt hefir að koma áleiðis
þrátt fyrir slæman fjárhag
bæjarins frá fyrri tíð.
Á hinn bóginn hefur viðhald
eldri gatna verið vanrækt og
er það miður. Göturnar eru það
andlit sem að borgurunum
snýr .gangandi eða akandi, og
það hafa fallið mörg ófögur orð
um ástand þeirra upp á síð-
kastið.“
■jír Skattar
Já, þetta segir Hafnfirðing-
urinn. Hann getur verið ánægð
ur á meðan þeir heimta ekki
inn vegtoll á götum Hafnar-
fjarðar eins og sums staðar ann
ars staðar. En gamanlaust. Ég
er ekki sammála þéim, sem mót
mæla vegtollinum á nýja Kefla
víkurveginum. Þetta er aðferð
sem viðgengst í fjölmörgum
löndum, flýtir fyrir lagningu
nýrra þjóðvega — og (það sem
e.t.v. er mikilvægast) kemur
aðeins niður á þeim, sem nota
umræddan veg.
Ef ég væri í „mótmælahug"
sneri ég mér ekki að Keflavík-
urveginum, heldur nýja skatt-
inum, sem lagður verður á far-
míða til útlanda. Ég geri ráð
ingargildi þess, að tafarlaust sé
stefnt að því að koma á þjóð-
legri sjónvarpsdagskrá, einkum
hvað snertir leikstarfsemi í sjón-
varpinu.
Því er skorað á Ríkisútvarpið
að tefja ekki fyrir þróun íslenzks
sjónvarpsleikhúss. — Vegna
þessa sjónarmiðs er ekki álitið,
að hin Norðurlöndin eigi að
miðla íslandi af ódýrum sjón-
varpssendingum norrænnar sjón
varpsleiklistar — þrátt fyrir þau
rök, sem færð hafa verið fyrir
þvi, þar sem ekki er álitið, að
sjónvarpsleiks og tekizt hefur að
urlöndunum geti að verulegu
leyti 'komið í staðinn fyrir sjón-
varpsleikrit á íslenzku. —
Leikararáð Norðurlanda skor-
ar þess vegna á Félag íslenzkra
leikara að krefjast þess, að kom-
ið verði á sömu aðstæðum til
sjónvarpsleiks og tekizt hefur að
koma á, á hinum Norðurlönd-
unum við margra ára reynzlu.**
Um þessa ályktun urðu engar
deilur, og þó að ég telji dönsku
fulltrúana hafa sýnt einna mest-
an skilning á okkar málum, ber
ekki að skilja mál mitt svo, að
við höfum ekki notið fullan stuðn
ing og áhuga fulltrúa hinna norð
urlandanna. — Þeir sýndu þessu
máli sem og öðrum hagsmuna-
málum heildarinnar mikinn
áhuga og vinsemd. —
Þegar formaður finnska leik-
arasambandsins Jalmari Rinna
bauð okkur velkomna til fundar-
ins lét hann í ljós sérstaka
ánægju yfir því að sjá nú eftir
langa fjarveru, fulltrúa frá ís-
landi og óskaði þess að hér eftir
mættu fulltrúar frá okkur á
hverja ráðstefnu. —
Ég álít að það sé afar áríðandi
fyrir okkar samtök hér að hafa
framvegis náið sam'band við
nörðurlanda leikararáðið. —
fyrir að margir skattar mælist
betur fyrir en sá skattur — og
hann verður alls ekki lítill,
skilst mér.
^ Tónlistarskólinn
Loks er hér bréf frá „Tón-
listarunnanda“:
Velvakandi góður!
í grein Jóns S. Jónssonar I
Alþýðublaðinu s.l. fimmtudag,
þar sem hann m.a. gagnrýnir
ástand Sinfóníuhljómsveitarinn
ar er þannig komizt að orði:
„Er hugsanlegt, að eitthvað sé
meira en lítið bogið við skipu-
lag og kennslu í Tónlistarskól-
anum í Reykjavík? Ríkir ef til
vill þröngsýni, þekkingarskort-
ur, skilningsleysi eða jafnvel
áhugaleysi, bæði þar og meðal
margra annarra, sem hafa með
tónlist að gera hérlendis? Er
35 ár ónógur tími til að byggja
hér upp tónlistarskóla, sem sé
sambærilegur við svipaðar
menntastofnanir í menningar-
löndum?“
Þar, sem Tónlistarskólinn er
að nokkru leyti rekinn fyrir
opinbert fé, væri illa farið, e£
iþar ríkti þekkingars'kortur,
skilningsleysi eða jafnvel áhuga
leysi. Gefur grein þessi ekki
tilefni til að henni sé svarað
af réttum aðilum.
Tónlistarunnandi".
Kaupmenn - Kaupfélög
Nú er rétti tíminn til að panta
Rafhlöður fyrir veturinn.
Sræðurnir Ormsson hf.
Vesturgötu 3, Lágmúla 9.
Sími 38820.