Morgunblaðið - 28.11.1965, Blaðsíða 11

Sunnudagur 28. nóv. 1965
MORCU N BLAÐIÐ
11
Jóliann Hjálmarsson:
SNBMMA morguns fer ég
með hópi nemenda frá Há-
skólanum í Barcelona til
Gerona. Það er ekið meðfram
ströndinni og alls staðar eru
menn að veiða. I>eir beina
löngiim stöngum sínum út í
ikyrrlátt Miðjarðarhafið og
sólin Skín ákaft á þá og gegn-
um rúður langferðavagnsins.
f>að er sunnudagur í dag, og
þess vegna sunnudiagsveður.
í úthverfum Barcelona eru
að rísa nútímaleg íbúðar-
hverfi, en þegar komið er til
Badalona sjást ökki framar
neinar nýjar byggingar. Og
tþegar við nálgumst strend-
urnar, þar sem fólk fer á
stefnumót við sólina, einkum
Norðurlandabúar, þá blasa
við heljarstórar auglýsingar.
Meat eru breninivinsauglýs-
ingar áberandi ásarot augliýs-
ingum um fyrsta flokks hótel
við ströndina: sól og vín. Er
nokkuð jafn auðnuleysislegt
og að liggja á baðströnd allan
daginn og dreklka sig kenndan
á kvöldin? Bg veit það ekki.
En þetta virðist vera það sem
fjöldinn saekist eftir, og ekká
síst íslendingar.
Vagninn nemur staðar. Hlér
förum við út og fáum okkur
einhverja hressingu, segir leið-
sögumaður ókkar, prófessor
við Háskólann. I>eir sem eru
með í þessari ferð eru allir
nemendur við Háskölann í
Baroelona, og þeir leggja
stund á spænska tungu og bók
menntir. Ég er eini Norður-
Xandabúinn í ferðinni. HDér er
fólk frá Bandairíkjunum.
Svisslandi, býzkalandi, en
það virðist ekki hafa vakið
áhuga norrænna nemenda við
skólann að fara til Gerona,
kannski er það vegna þess að
ekkeirt sóibað er á dag-
skránni?
Þegar komið er til Gerona,
þá er kornið í eitthvert
stærsta listasafn sem tiil er í
Katalóníu. Borgin er tfiuili af
gömlum minjum.
Okkur er fiyHgt um gamla
hverfið í Gerona, leiðsögu-
maðurinn talar viðstöðulaust.
Hann er Geronabúi, og auð-
sýnilega stoltur af borginni
sinni. Hann segir okkur frá
vörn Geronaborgar árið 1809,
þegar heimenn Gerona vörðu
borg sína í sjö mánuði fyrir
herjum Napoleons I. Við fá-
um að sjá byssurnar í
safni borgarinnar, fánana
þeirra og ýmislegt annað sem
vitnar um þennan sö,guiega
atburð.
Hér er allt fullt af trúar-
legri list eins og í Barcelona.
Við göngum um klaustur-
garða og söfn með trúarleg-
um listaverkum. Klaustur-
garðarnir eru ekki eingöngu
merkilegir fyrir það, hve þar
er mikið aif list, hel-diur búa
þeir yfir einhverri tignni ró.
Þótt heitt sé úti er svalt í
þessum görðum. I>að er eins
og haustið andi á mann gegn-
um op á loftinu. Hér stendur
ævagamalt tré. Ég hélt að
svona tré væru aðeins til í
málverkum. En í Gerona er
allt til.
Við erum stödd i arabísku
baðhúsi, en ég held að eng-
an langi í bað. Hér er kált
inni, en einu sinni loguðu eld-
ar á gólfum og menn hafa
striplast hér um.
Dómikirkjan í Gerona er
mikil bygging. í safni henn-
ar staðnæmumist við fyrir
framan heljarstórt veggteppi
frá árinu 900. Þetta teppi sýn-
ir okkuir sköpun heimsins.
Ég verð að viðuúkenna að
ég var orðinn meira en lítið
þreyttur á að ganga um öll
þessi söfn; mig var farið að
langa í mat, og umfram alllt
hafði ég ábuga á bæjaibragn-
um. Hvernig er fólkið í þessu
stóra safnhiúsi? hugsaði ég
Þegar við komium út á göt-
urnar hlupu tveiir strákar
framihjá okkur með riffla í
höndum. Þeir hafa lífclega
elkki gleymt afrekum forfeðr-
anna og kunna sennilega að
Skjóta þótt þeir séu enn ung-
ir að árum. Gamall maður var
að rafca sig í birtunni frá sói-
inni. Hann sat á hæfcjum sín-
um inni í einihverju skúma-
skoti, sem líklega hefur verið
ma nnabústaður, ef það hefur
þá ekki verið minjasafn, og
gamli maðurinn hluti af því.
Þjóðvegurinn til Frakklands
liggur í gegnum Gerona, og á
einhvern hátt ber 'borgin keim
af Frafeklanidi. Fólkið er al'lt
öðru vísi en í Bareelona. Það
er ekki eins vingjarnlegt. Ég
hafði á tiKinningunni að því
langáði til að segja við okkur:
Þið, ókunnu ferðamenn, varið
ykkur á okkur hérna í Ger-
ona. Við kunnum nefnilega að
fara með byssur.
Ég stóð á bak'ka gruggugs
íljótsins, sem rennur um borg-
ina. Gamall svartklæddur
maður kom og settist á bak'k-
ann. Hann raulaði vísur, sem
fjölluðu um dapurleik Mfsins,
enda var hann blindur.
KannSki hefur hann einbvern-
tíma litið fegurð dagsins?
Á aðaltorgi bæjarins var
verið að selja alls kyns dót.
Þar voru leikföng, lúðrar og
byssur ásamt fleiru. Stytta
sem minnti á vörn borgarinn-
ar stóð á torginu. Hún var af
mönnum sem miðuðu byssum.
Eftir hvíldartímann flykkt-
ist fólkið í kvikmyndahúsin.
Eins og í Barcelona voru
myndirnar ómerkilegar. Ég
hefði ekíki viljað sjá neina
þeirra.
Maður nokkur kom á torgið,
stillti upp grind, steig upp á
kassa og fór að ha.mast við að
mála. Eftir að hann var búinn
með eina mynd, efndi hann
til happdrættis um myndina,
byrjaði síðan á annarri og
þannig gekk þetta lengi.
Myndirnar voru af herskipum
og ýmsu sem minnti á stríð.
Mér varð á að hugsa: E£ þeir
byrja að skjóta aftur á Spáni,
þá verður fyrsta skotinu
hleypt af í Gerona.
í þessari iborg minnti £le®t
á byssur. Og þegar komið var
kvöld heyrðist Skotið úr mörg-
um byssum. En sem betur fer
voru þeir eikki farnir að stríða,
heldur var hátíð í Gerona
þessa viku og þá var auðvitað
skotið úr byssum. Ætli það
hafi ekki glatt marga Gerona-
'búa að heyra hvellina?
Við ókum til Barcelona seint
um kvöldið eftiir að hafa verið
í einu safninu enn. Máninn
var fullur og slkein yfir pil-
viðarskóguinum og hæðunum í
fjarsíka. Það var svo þægilegt
að horfa út um gluggann, og
vita að sftir tvo tíma værum
við komin til BarceLona. 1
fjarska var Gerona, borg byss-
anna ag stríðsins. Borg sem er
lítil, en svo full af söfraum og
sögulegum minjum að maður
verður þreyttur á öllu sam-
an, og óskar sér þess að fá að
gleyma því um stund. Þegar
við voruim komin í úthverfi
Barcelona, og sáum kirfcju
Gaudís bera við himin, ætli
mörgum ofckar hafi ekki þótt
líkt og að vera fcomin aftur
heim.?
Barcelona 10. nóvember.
Ályktanir um hags-
munamál sveitarfél.
MORGUNBLAÐINU hefur bor-
izt eftirfarandi fréttatilkynning
frá Sambandi ísl. sveitarfélaga:
„Ráðstefna Sambands íslenzkra
sveitarfélaga um fjármál sveitar-
félaga sem haldin var í Reykja-
vík dagana 22.—24. nóvember
gerði svofellda ályktun:
Ráðstefna Sambands íslenzkra
tveitarfélaga um fjármál sveitar-
félaga haldin í Reykjavík 22.—24.
nóvember 1965 flytur stjórn sam-
bandsins beztu þakkir fyrir boð-
un ráðstefnunnar og framkvæmd
hennar og telur nauðsynlegt, að
framhald verði á slíkum ráð-
Stefnum.
Ráðstefnan ályktar að fela
Stjórn samibandsins:
L að beita sér fyrir því við
ríkisstjórn, að komið verði
á fót samvinnunefnd ríkis og
•veitarfiélaga, er endurskoði lög-
gjöÆ varðandi greiðslur vegna
sameiginlegra verkefna þessara
aðila.
II: að fylgja því fast fram, að
frumvarp það um lánasjóð sveit-
arfélaga, sem lagt var fyrir síð-
asta Alþingi, nái fram að ganga
á því þingi, sem nú situr.
III: að hafa forgöngu um end
urskoðun á þeim atriðum laga
um tekjustofna sveitarfélaga,
sem reynzt hafa erfið í fram-
kvæmd eða ósanngjörn gagnvart
einstökum sveitarfélögum, svo
sem ákvæði um skipti- og við-
bótarútsvör og skattfrelsi ríkis-
fyrirtækja og banka.
IV: að hlutast til um, að sett-
ar verði fyllri reglur um bók-
hald sveitarfélaga, og koma á
námskeiðum í bókhaldi fyrir
starfsmenn sveitar félaga í sam
ráði við Hagstofu Íslands.
V: að beita sér fyrir frekari
fræðslu um gerð framkvæmda-
áætlana og tryggja hlut sveitar-
fólaganna í framkvæmdaáætlim
þjóðarinnar hverju sinni“. Enn-
fremur gerði ráðstefnan eftirfar-
andi samiþykkt:
„Ráðstefna Sambands íslenzkra
sveitarfélaga um fjármál sveitar
félaga haldinn í Reykjavík 22.—
24. nóvember 1965 leggur áherzlu
á, að öll frumvörp, sem Allþingi
fjallar um, og sveitarfélögin
varðar, svo og frumvörp að
reglugerðum, sem snerta mál-
efni, er varða sveitarfélögin í
heild verði send Sambandi is-
lenzkra sveitarfélag til umsagn-
ar“.
Haradh, Jemen, 25. nóv. AP
• Fulltrúar stjórna Egypta-
lands og Saudi Arabíu hófu
á ný í dag viðræður sínar um
að binda enda á borgarastyrj-
öldina í Jemen, sem staðið hef
ur sl. þrjú ár. Umræðurnar,
sem fara fram í tjaldbúðum
í þorpinu Haradh í Jemen,
munu að öllum líkindum
standa fram í næstu viku. Er
ætlunin að reyna að ná sam-
komulagi um myndun bráða-
birgðastjórnar fyrir landið, er
fari með völd þar til hægt er
að láta fara fram þjóðarat-
kvæðagreiðslu.
Rússar leggja kapp
á bæfta ferdaþjón.
- segja fulltrúar INTOURIST
• Verzlunarslkrifstofa sotvézka
sendiráðsins boðaði nýlega
til • fundar með fréttamönn-
um og kynnti fyrir þeim tvo
fulltrúa sovézku ferðaskrifstof-
unnar Intourist — þá Shibaev,
aðalfulltrúa Norðurlandaskrif-
stofunnar og aðstoðarfulltrúa
hans, Kirienkov. Sögðu þeir er-
indi sitt til landsins að hvetja til
aukinna ferðalaga íslendinga til
Sovétríkjanna og skýrðu nokk-
uð frá því, hverra kosta væri
völ um Rússlandsferðir.
Aðalfulltrúinn, Shibaev, hafði
orð fyrir þeim félögum og sagði
ferðamannastarfsemi í Sovétríkj
unum unga að árum. Hefði hún
ekki hafizt fyrr en árið 1956,
en síðan hefði miðað hratt í
framfararátt og mætti nú orðið
teljast allgóð aðstaða til þess að
taka á móti ferðamönnum. Þó
þyrfti mikið enn að bæta op
væri unnið að því kappsamlega-
— ríkistjórnin hefði m.a. nýlega
samþykkt ríflega fjárveitingu til
þess að bæta aðstöðúna í ferða-
málum landsins. Væri m.a. lagt
mikið kapp á að leggja nýja
vegi, byggja gistihús, veitinga-
hús og „mótel“ — og jafnframt
að koma upp skipulögðum tjald-
stæðum með hreinlætis- og eld-
unaraðstöðu, þar sem miðað
væri að því að auðvelda ferða-
fólki að koma og ferðast um
Jónas Jónasson
Hrafnagili
Sakamálasögur
Jónasar frá
Hrafnagili
SAKAMÁLASÖGUR, rit Jónas-
ar Jónassonar frá Hrafnagili,
eru nýkomnar út og er það önn
ur prentun. Útgefendur eru þeir
Jónas og Halldór Rafnar á Ak-
ureyri.
Sögurnar eru: Randíður í
Hvassafelli, Magnúsar þáttur og
Guðrúnar, Kálfagerðisbræður. —
Um fyrstnefndu söguna er það
að segja, að séra Jónas samdi
hana um 1890, en síðan hafa
verið gefnar út í ísl. fornbréfa-
safni og Alþingisbókum íslands
ýmsar heimildir, er fjalla um
söguefnið. Hafði Einar Arnórs-
son hæstaréttardómari ritað ítar
lega sögulega rannsókn í máli
þeirra Hvassafells-feðgina í
Blöndu V, bls. 343—387 og VI
bls. 37—49.
Saga Magnúsar og Guðrúnar
er að mestu eins og hún gerðist
— aðeins að nokkru fyllt, og
þjóðsagnir úr Eyjafirði notaðar
til uppfyllingar. En svo vægi-
lega að farið, að þar sem sann-
leikanum og sögunum bar á
milli, voru sagnirnar látnar
víkja úr sæti.
Kálfagerðisbræður er saga frá
átjándu öld. — Bókin er 160 bls.
og prentuð í LeiftrL
Sovétríkin á sínum eigin bif-
reiðum.
Shibaev sagði á aðra milljón
erlendra ferðamanna frá 130 þjóð
um hafa komið til Sovétríkjanna
á árinu 1964 og væri búizt við
að sú tala hækkaði töluvert á
yfirstandandi ári. Það sem af
væri árinu 1965 hefðu komið til
landsins 35.000 Finnar og 9.000
Svíar og verulegur straumur
væri frá Danmörku, Noregi,
Frakklandi og Bandaríkjunum.
íslendingar væru hinsvegar sjald
séðir fuglar þar og mætti gjarna
úr þvi bæta.
Fulltrúinn sagðf að um marga
staði væri að velja til að ferðast
um í Sovétríkjunum, allt frá
Svartahafi til Síberíu og Asíu. Á
Norðurlöndum hefði reynslan
orðið sú, að ferðamenn sæktu
helzt til Svartahafsins í sólina
og sjóinn, enda veitti þeim ekki
af. Þar væri margt fallegra
staða að velja, m.a. bæina Sochi
og Yalta. Nefndi hann sem dæmi,
að danskar ferðaskrifstofur
seldu 14 daga dvöl á Yalta á
1300 danskar krónur (rúml.
8.000 kr. ísl.) Væri þar með
reiknaðar flugferðir frá Kaup-
mannahöfn til Yalta og til baka
með viðkomu í Moskvu, en mið-
að við fimmtán manna ferðahép.
Þá sagði fulltrúinn, að fara
mætti með járnbrautarlest beint
frá Osló til Moskvu og þaðan
áfram til Svartahafsins og kost-
aði slík ferð hjá norskum ferða
skrifstofum, með tveggja vikna
dvöl á baðstað, 13—1400 norsk-
ar krónur, míðað við hópferð
a.m.k. tíu manna. Gat hann þess
í því sambandi, að starfssvið
Norðurlandaskrifstofu Intourist
væri einungis auglýsingastarf-
semi — ferðirnar sjálfar seldu
ferðaskrifstofur hinna ýmsu
landa.
Þá sagði Shibaev, að Intourist
gæfi útlendingum nú kost á að
dveljast sér til heilsulbótar á
hressingar og heilsuverndarstöð-
um, ýmist við Svartahafið eða
í KJákasus-fjöllum. Yrði þá að
dveljast þar í a.m.k. 26 daga og
væri kostnaður 6—8 rúblur á
dag, eða 3—400 ísl. kr., nokkuð
mismunandi eftir gæðum stöðv-
anna. Innifalið í verðinu væri
alls konar fyrirgreiðsla, læknis-
hjálp, ýmiss konar rannsóknir
og myndatökur, leikfimi, lyf o.s.
frv. auk fæðis og húsnæðis. Jafn
framt veitti Intourist 45% af-
slátt á flugleiðum innan lands,
þ.e.a.s. milli Moskvu og heilsu-
hælanna. Þannig kostaði til
dæmis flugferðin Moskva-Yalta-
Moskva nú 1300 ísl. kr.
Þá minntist fulltrúinn á ýmsar
listahátíðir, sem haldnar væru
í Sovétríkjunum ár hvert, drap
sérstaklega á hátíðirnar „Moskvu
stjörnur“, sem haldin er 5.—15.
maí, „Bjartar nætur í Lenin-
grad, sem jafnan er 20.—30. júní
og Vetrarhátíðina í Moskvu, sem
er 25. des. — 5. jan. Á öllum þess
um hátíðum kæmu fram úrvals
listamenn víðsvegar að úr Sovét
ríkjunum.
Shebaev sagði að lokum, að
margt mætti vissulega enn að
rússneskri ferðaþjónustu finna,
— hún væri ekki alltaf fyrsta
flokks ■ og þeim hefði orðið á
mörg mistökin síðasta áratug-
inn. En hann sagði, að Rússar
legðu allt kapp á að læra af
reynslunni, bæði sinni eigin og
annarra, og sú væri trú þeirra,
að aukin skipti á ferðamönnum
þjóða í milli væru mikilsverð,
stuðluðu að friðsamlegri sambúð
iþjóðanna og efldu heimsfriðinn.