Morgunblaðið - 13.04.1966, Side 16

16

Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Askriftargjald kr. 95.00
í lausasölu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kfistinsson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
SKIPULAG
REYKJA VÍKUR
MORCUNBLADIÐ
Miðvikiiclagur 13. aprfi lé6<
Frá flokksþinginu í Moskvu. Alexei Kosygin gerir grein fyrir hinni nýju 5 ára áaetlun Sovét-
stjórnarinnar.
Flokksþinginu í Moskvu lokið:
Litlar breytingar í æðstu
valdastöðum flokksins
Mikoyan úr stjórn — Voroshilov í stað
Krúsjeffs í miðstjórnina — aukin áhrif
þjóða, sem ekki eru rússneskar —
ný fimm ára áœtlun
TTinn 18. febrúar 1960 gerði
** borgarstjórn Reykjavík-
ur samþykkt um skipulags-
mál, og var hún upphaf þess
að hafizt var handa um víð-
tækt skipulagsstarf, þar sem
stefnt var að heildarskipu-
lagi fyrir höfuðborgina. Nú
er þessu starfi lokið. Skipu-
lag næstu 20 ára er fullgert,
og út hefur verið gefin mikil
.og merk bók um skipulag
Heykjavíkur.
Skipulag Reykjavíkur var
eitt af þremur aðalstefnumál-
um borgarstjórnarmeirihluta
Sjálfstæðisflokksins við síð-
ustu borgarstjórnarkosning-
ar. Hin tvö málin voru gatna-
gerðaráætlunin og lagning
hitaveitu. Fyrir fjórum árum
var haft á orði, að þessar á-
ætlanir væru svo stórvægileg
ar, að ljóst væri, að einungis
væri um kosningamál að
ræða, því að ógerlegt mundi
reynast að hrinda öllu þessu
í framkvæmd. En raunin hef-
ur orðið sú, að við áætlanirn-
ar hefur verið staðið og þessi
mál hafa komizt í fram-
kvæmd eins og áætlað var.
Borgaryfirvöld Reykjavík-
4ir hafa stundum verið ásök-
uð fyrir það, að ekki gætti
nægilegrar festu í skipulags-
málum, og sjálfsagt hefði
stundum getað farið betur í
þeim efnum en raun hefur á
orðið. Þó dylst það engum,
sem t.d. horfir á Reykjavík úr
lofti, að hún er fögur borg,
og verður ekki uppnefnd og
líkt við „Síberíuþorp" af öðr-
um en þeim, sem bera í hæsta
máta einkennilegan hug til
höfuðborgarinnar.
Reykjavík hefur vaxið svo
ört, að stundum hefur óhjá-
kvæmilega staðið á skipulags
störfum, og hin þýðingar-
miklu störf við aðalskipulag
hafa orðið að þoka fyrir að-
kallandi störfum við skipu-
lagningú einstakra hverfa,
svo að unnt yrði að úthluta
byggingarlóðum. En úr þessu
hefur nú verið bætt, og skipu
lagsstörfin þurfa nú ekki leng
ur að tefja framkvæmdir,
hvorki í gamla bænum né
hinum nýju borgarhlutum.
D.anski prófessorinn Breds-
dorff, sem yfirumsjón hefur
haft með skipulagningu
Reykjavíkur, hafði orð á því,
'er hann kynnti aðalskipulag-
ið, að áður hefði hann ekki
kynnzt jafn miklum áhuga
og beinum störfum stjórn-
málamannanna við aðgerðir
eins og þessar. Eru þessi orð
hans nokkur vottur um hið
vökula og þróttmikla starf,
sem einkennir borgarstjórn-
armeirihlutann undir for-
ustu Geirs Hallgrímssonar,
borgarstjóra. Sá meirihluti
hefur líka sýnt það á yfir-
standandi kjörtímabili, að á
betri stjórn borgarmála verð-
ur vart kosið, enda hafa fram-
kvæmdir verið svo miklar, að
allir hafa undrazt hvernig
unnt var að ljúka svo marg-
víslegum verkefnum.
PRÖFESSORINN
OGPÖLITÍKUSINN
/\lafur Jóhannesson, pró-
^ fessor, er góður fræði-
maður, en þó er það svo, að
um æið og hann gengur út úr
Háskólanum og inn í Alþingis
húsið er eins og öll fræði-
mennska sé gleymd, og þar
með er hann hinn ákjósanleg-
asti stjórnmálamaður í röð-
um Framsóknarflokksins. —
Þetta sannaðist áþreifanlega
þegar pólitíkusinn Ólafur Jó-
hannesson ræddi um álsamn-
ingana og gerðardómsákvæði
þeirra. Þá vék öll vitneskja
og þekking prófessors Ólafs
Jóhannessonar fyrir skrumi
stjórnmálamannsins. — Um
þetta sagði Jóhann Hafstein,
iðnaðarmálaráðherra, í ræðu
um álsamningana eftirfar-
andi:
„Upphaglega uppkastið,
fyrsta samningsuppkastið eða
frumdrögin frá íslendingum,
gerðu ráð fyrir gerðardómi,
og það er meira en ár liðið
síðan þau voru sýnd Ólafi Jó-
hannessyni, prófessor, sem
fræðimanni á þessu sviði, og
hann hafði ekkert við þessar
hugmyndir að athuga á því
stigi málsins og ekki síðar,
sem ég skal koma betur að.
Háttvirtur þingmaður seg-
ir að hann efist ekkert um, að
ráðherra hafi lagt sig allan
fram við þessa samningsgerð,
og hann efist ekki. um, að ráð-
herra hafi ýmsu fengið breytt
til batnaðar í þessum samn-
ingum. Hann veit þetta, af
því að hann hefur alltaf
fylgzt með breytingum, sem
orðið hafa á þessujn ákvæð-
um. Þingmenn í flokkum
stjórnarandstöðunnar hafa á
hverjum tíma fengið upplýs-
ingar hjá fulltrúum stjórnar-
innar um samningsgerðina.
Prófessor Ólafur Jóhannes-
son veit, þegar hann er að
tala um að hann efist ekki um
að ýmsu góðu hafi verið kom-
ið til leiðar, að vissulega
breyttust ákvæði mikið und-
ir meðferð málsins, og alltaf
stig af stigi okkur í hag. En
svo segir þessi háttv. þingmað
ur, að þegar ekki hafi tekizt
fyrir ráðherra að koma mál-
inu í betra horf en þetta, þá
hefði hann að sínum dómi átt
• S.l. föstudag lauk í Moskvu
23. flokksþingi sovézka komm-
únistaflokksiris. Þingið sátu 4.619
fullgildir fulltrúar flokksins og
323 aukafulltrúar, sem ekki
höfðu kosningarétt. Eru þá ótald
ir um hundrað erlendir gestir,
fulltrúar hinna ýmsu kommún-
istaflokka heims.
• í þinglok var birtur listi yfir
ncýkjörna miðstjórn, stjóm og
framkvæmdastjórn flokksins. —
Kom þá í ljós, að teknar hafa
verið á ný upp tvær nafngiftir
frá Stalinstímanum, þ.e.a.s. nafn
ið POLITBUREAU fyrir stjórn-
ina í staðinn fyrir Presidium,
(sem tekið var upp 1952) — og
nafn aðalritara flokksins í stað-
intn fyrir nafnið 1. ritari (sem
Krúsjeff tók upp er hann komst
til valda).
Bæði stjórn flokksins sem
markar stefnu hans og fram-
kvæmdastjórnin, sem sér um að
henni sé framfylgt, eru skipaðar
ellefu mönnum. Þar af eiga fjórir
sæti í báðum; þeir Leonid Brez-
hnev aðalritari, Mikhail Suslöv,
helzti hugtakafræðingur flokks-
ins, Alexander Shelepin og
Andrei Kirilenko. Aðrir, sem
sæti eiga í stjórninni eru Alexei
Kosygin, forsætLsráðherra, Niko
lai V. Podgorny, forseti Sovét-
ríkjanna; Gennady L. Voronov,
forsætisráðherra rússneska sam-
að setja hnefann í borðið og
segja: Hingað og ekki lengra.
Hví setti ekki prófessorinn
hnefann í borðið og sagði:
Hingað og ekki lengra. Hann
sá þessa samninga meðan ver
ið var að semja þá. Flokks-
bræður hans í þingmanna-
nefndinni höfðu þá undir
höndum og sýndu þá flokks-
bræðrum sínum. Þeir gerðu
aldrei athugasemdir við gerð-
ardómsákvæðin; engan fyrir-
vara, engar athugasemdir,
engar bókanir og ekkert barst
mér frá þessum háttvirta pró-
fessor í þessu sambandi. En
þegar verið er að líkja þessu
við vanmat á íslenzkum dóm-
stólum og þetfa sé eiginlega
handslýðveldisins svonefnda,
stærsta ríkis Sovétríkj.; Kirill
T. Mazurov, 1. varaforsætisráð-
herra; Dimitry S. Polyansky 1.
varaforsætisráðherra, Peter Y.
S'helest, 1. ritari flokksins í
Úkrainu, og Arvid J. Pelche, 1.
ritari flokksins í Lithauen, eini
nýi maðurinn 1 stjórninni og
fyrsti fulltrúi baltnesku land-
anna ,sem faer sæti í æðstu stjórn
arsamkundu ríkisins. Úr stjórn-
inni fóru þeir Anastas Mikojan,
fyrrum forseti, og Niikolai
Shvernik, sem báðir eru á átt-
ræðisaldri.
Tveir nýir varamenn voru
kjörnir, Dinmukhamed Kunajef,
1. ritari flokksins í Kazakstan og
Pjotr Masjecov, 1. ritari flokks-
ins í Hvíta Rússlandi.
Stjórnmálafréttaritarar benda
á, að þær litlu breytingar sem
orðið hafa á stjórninni miði yfir-
leitt að Því að auka áhrif floikka
í ríkjum, sem sem íbúar eru ekki
rússneskir. Jafnframt benda
fréttaritarar á, að staða Brezhnev
hafi, að því er virðist styrkzt
verulega á flokksþinginu , og
megi hann heita harla traustur
í sessi sem valdamestur maður
ríkisins.
Miðstjóm flokksins er skipuð
195 mönnum. M§ðal þeirra, sem
misstu sæti sín þar, voru Nikita
Krúsjeff, fyrrum forsætisráðh.
svívirða við sjálfstæði þjóðar
innar, því í ósköpunum gera
þá ekki þeir menn athuga-
semdir, sem hafa aðstöðu til
þess? Því gera þeir ekki fyrir
vara um, að ekki sé verið að
vanmeta íslenzkt sjálfstæði
og íslenzka dómstóla, og til
þess var þeim gefið tækifæri
í þingmannanefndinni".
Prófessor Ólafi Jóhannes-
syni voru þannig sýnd á-
kvæði samninganna um gerð
ardóm, sem fræðimanni, og
þannig hafði hann ekki ein-
ungis aðstöðu til þess að gera
athugasemdir og ábendingar,
áður en lokið var gerð samn-
inganna, heldur beinlínis
skyldu til þess. En hann gerði
og tveir nánir samistarfssmenn
hans, Pavel Satjukov, fyrrum
ritstjóri Pravda og Leonid Iljit-
sjev, sérfræðingur Krúsjeffs í
mennta- og menningarmálum.
Hins vegar fékk Klementi Voros
hilov marskálkur — sem Krús
jeff sakaði á sínum tíma um að
fylgja fjendum flokksins — aftur
sæti í miðstjórninni. Er sú ráð-
stöfun talin benda til þess, að
núverandi stjórn vilji gjarna
veita ýmsum hinna gömlu stalin
ista uppreisn æru án þess þó að
reisa Stalin við of skyndilega.
Meðal þeirra, sem misstu sæti
sem varamenn í miðstjórninni,
var Alexandar Tvardovski, rit-
höfundur og ritstjóri „Novi Mir‘*
en eins og áður hefur verið frá
skýrt sætti hann og tímarit hans
harðri gagnrýni á flokksþinginu
fyrir að grafa undan kommún-
ískum siðferðistyrk og ýta undir
bölsýni og efagirni.
í ræðu sem Leonid Brezhnev
aðalritari hélt við lok þingsins,
lagði hann áherzlu á, að Sovét-
stjórnin myndi hér eftir sem hing
að til, framfylgja stefnu friðsam-
legrar samtoúðar og veita þjóð-
um, er berðust fyrir frelsi sínu,
allan hugsanlegan stuðning. —-
Hvergi minntist Brezhnev á Kín
verja en í ályktun þingsins um
utanríkismál var látin í Ijós von
um, að ágreiningurinn við Kín-
verja yrði leystur og flokkarnir
í Sovétríkjunum og Kína berðust
í framtíðinni hlið við hlið að sam
eiginlegum markmiðum.
engar tillögur um breytingar,
auðvitað vegna þess, að pró-
fessornum var það fullljóst,
að vel var frá samningum
gengið, ella hefði hann án efa
bent á það sem betur mæíti
fara til þess að hagsmunir
lands og þjóðar yrðu tryggð-
ir. En stjórnmálamaðurinn
Ólafur Jóhannesson sér margt
skaðvænlegt við þessa samn-
ingagerð, og er ekki myrkur
í máli.
Dálítið hlýtur þó aðstaðan
að verða erfið fyrir prófessor
Ólaf Jóhannesson, þegar hann
þarf í fyrirlestrum sínum að
hrekja skoðanir stjórnmála-
mannsins Ólafs Jóhannesson-
ar. —
Framhald á bls. 23.