Morgunblaðið - 23.03.1967, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. MARZ 1967.
Sjötugur á laugardag;
Sigurður Ágústsson alþm.
LAUGARDAGUSTN 25. þ. m. á
Sigurður Ágústsson, alþingis-
maður í Stykkishólmi, sjötugs-
aifmæli. Hann er fæddur í Stykk-
ishólmi og síðan hefur lögheknili
hans verið þar. Hólmurinn og
'Sigurður eru orðnir svo sam-
grónir að fjöldanum finnst að
hvorugur geti án annars verið.
Það mun sannmæli að engum
einum manni má eins þakka vel-
gengni Stykikishólms og honum,
enda hefur hann átt því láni að
fagna að hafa haft mörg tæki-
færi til þess að auka hróður
hans. Tel ég á engan hallað þó
þetta sé sagt.
Sigurður á til góðra að telja.
Foreldrar hans voru sæmdar-
hjónin Ásgerður Arnfinnsdóttir
og Ágúst Þórarinsson, kaupmað-
ur, sem bjuggu allan sinn búskap
1 Stykkishólmi. Þeim gleymir
enginn, sem var svo lánsamur að
kynnast þeim, kcana á heimili
þeirra og eignast vináttu þeirra.
Ungur byrjaði Sigurður að
vinna við verzlun. Hefur það síð-
an verið snar þáttur í lífi hans.
í 34 ár rak hann hér umsvifa-
mikla verzlun og um tíma útibú
víða. En um sl. áramót afhenti
hann ungum mönnum verzlunar-
reksturinn. Þá hefur hann rekið
útgerð hér í Stykkishólmi og öll-
um kauptúnum á Snæfelsnesi
meira og minna, á hér veglegt og
fullkomið hraðfrystihús með
miklum afköstum, sem nú síðast
hefur fengið nýjar flökunarvélar
af beztu tegund. Þá hefur hann
starfrækt síldar- og fiskimjöls-
verksmiðju, fyrst einn og síðan í
félagi við aðra. Áætlunarbifreið-
ir, á leiðinni Reykjavík—Stykkis
hólmur, hefur hann stanfrækt í
félagi við aðra um áratugaskeið.
Fyrr á árum fékkst hann mjög
við loðdýrarækt, þegar sá at-
vinnuvegur var mest freistandi.
Fjölda mörgum trúnaðarstörfum
hefur hann gegnt, bæði í héraði
og á landsvísu. Hér hefur hann
verið um áratugi í hreppsnefnd,
sýslunefnd og hafnarnefnd, svo
eitthvað sé nefnt. Um fjölmörg
ár var hann í stjórn Sparisjóðs-
ins og bókasafn kauptúnsins hef-
ur hann látið mjög til sín taka.
Sl. 18 ár hefur hann setið á Al-
þingi og getur nú með ánægju
litið yfir farinn veg og séð að
þessi ár hafa verið mestu fram-
faraár á Snæfellsnesi, svo sem
víðar um land. Er honum mikil
hamingja að hafa tekið þótt í
þeirri þróun. í stjórn Síldar-
verksmiðja ríkisins, Sölumiðstöð
hraðfrystihúsanna og Sambandi
Skreiðarframleiðenda hefur hann
verið í fjölda ár.
Sigurður er þannig gerður að
hann vill hvers manns vandræði
Jeysa og hefur mér oft og tíðum
fundizt, að hann reisl sér þar hin
erfiðustu viðfangsefni og ég hefi
Undrazt yfir hvaða árangri hann
hefur náð. Það er eins og hann
hafi alltaf tíma til alls. Hann er
ljúfmenni og framkoma hans
þannig að vegfarandi hlýtur að
veita honum sérstaka eftirtekt.
Það fer e-kki hjá því að jafn at-
hafnasamur maður og Sigurður
er, hafi orðið fyrir gagnrýni og
oft er það ekki þakkað sem
skyldi hvað hann hefur orðið
mörgum að liði. Sannast þar sem
oftar að laun heimsins geta verið
vanþakkklæti. Hann má ekkert
vera að því að bíða eftir þökk-
unum, því annað verkefni blasir
þegar við. Hann er umdeildur,
eins og aðrir athafnamenn, og í
því sambandi kemur mér í hug
Mrot úr kvæði Guðmundar á
Sandi, sem hann orti á sinni tíð
um sr. Sigurð í Vigur:
Stendur um stóra menn,
stormur úr hverri átt.
Veður næm verða enn
■ vaðberg er gnæfa hátt
Sigurður er kvæntur Ingi-
^ björgu Helgadóttur, Eiríkssonar
frá Karlsskála og Sesselju Árna-
dóttur frá Kálfatjörn. Heimili
þeirra í Stykkishólmi er þjóð-
kunnugt fyrir gestrisni, reisn og
alúðlegt viðmót. Þangað hafa
margir komið og öllum liðið vel.
Vinarhugir stefna nú til Sig-
urðar á hans merkisdegi því
þann dag verður hann heima í
Hólminum og deilir gleði sinni
með ágætum vinum. Með þess-
um línum vil ég óska þeim hjón-
um alls hins bezta í komandi
framtíð og að við fáum sem
lengst að njota þeirra. Þeir eru
margir, sem undir þá ósk taka.
Árni Helgason.
f HINUM fagra höfuðstað Breiða
fjarðar, Stykkishólmi, hafa menn
ing og siðfágun löngum verið
aðalsmerki íbúanna. Allt frá dög
um einstakra afreksmanna eins
og Árna Thorlacíusar og fram á
okkar daga hafa Hólmarar átt á
að skipa slí'ku úrvali mannkosta-
og hæfileikamanna, að til ein-
dæma mætti telja. — Um alda-
mótin síðustu og á fyrsta þriðj-
ungi tuttugustu aldar ber einna
hæst í forystusveit Hólmara
menningarmanninn ágæta, Ágúst
verzlunarstjóra Þórarinsson. Þó
að Ágúst væri látinn fyrir
nokkru, er við áttum heima
vestra, kynntist ég menningar-
viðhorfum hans allnáið, þar eð
í minn hlut kom að ‘ skrásetja
bókasafnið hans góða, er hann
og kona hans gáfu Barna- og
miðskólanum í Stykkishólmi.
Fyrir nokkrum árum gerði ég í
útvarpsperindi örlitla grein fyrir
kynnum mínum við þennan á-
gæta fulltrúa íslenzkrar alþýðu-
menningar, bróður séra Árna, og
bókasafn hans.
Það er mælt, að eplið falli
sjaldan Iangt frá eikinni. Og pó
að Sigurður Ágústsson sé ef til
vill að flestra áliti einkum og
sér í lagi útgerðarmaður og
kaupsýslu, þá hefir mér löngum
virzt, að hin menningarlegu verð
mæti væru honum þó öllu öðru
hugstæðari. Minnist ég djarfrar
og einarðrar baráttu hans fyrir
skólamál í Stykkishólmi, óþreyt-
andi áhuga á málefnum Amts-
bókasafnsins þar, að ógleymdum
fjölmörgum skemmtilegum og
fróðlegum viðræðum við hann
um menn og málefni liðins tíma.
En sögumaður er hann frábær
eins og frændur hans margir.
Mér er minnisstætt kvöld eitt
vestra fyrir um það bil áratug.
Deilt hafði verið um, hvort reist
skyldi heimavist við Miðskólann
í Stykkishólmi. Margir töldu frá-
leitt að sameina heimavistar- og
heimangönguskóla. Sigurður
Ágústsson var ötull stuðnings-
maður heimavistarhugmyndar-
innar eins og annarra þeirra
mála, er til framfara horfðu og
menningarauka vestra. Og sím-
inn hringir. Það er Sigurður
Ágústsson, sem talar frá Reykja-
vík. Fyrsta áfanga er náð. Veitt
hefir verið fé til heimavistar-
byggingar við Miðskólann í
Stykkishólmi. Á raddblænum
skynjaði ég falslausa gleði Sig-
urðar yfir að hafa komið þessu
máli fram. Og ég þykist viss um,
að ánægðari hefði hann ekki
verið, þó að hann hefði verið að
skýra frá væntanlegri frystihús-
byggingu eða mokafla báta sinna.
Slíkur er Sigurður Ágústsson.
Með öðrum orðum: Honum er
bókasafn hugstæðara en beina-
verksmiðja. — Og þó mun fáum
ljósara en honum, að hin efnis-
legu verðmæti eru jafnan undir-
staða framfara og mennta.
Á sjötugsafmæli Sigurðar
Ágústssonar sendum við hjónin
honurn óskir heilla og hamingju,
þökkum vinarþel og biðjum
Hólmurum og raunar Breiðfirð-
ijigum öllum þess, að dugnaðar
og hæfileika hans og frú Ingi-
bjargar Helgadóttur megi þeir
njóta sem lengst.
Ólafur Haukur Árnason.
ÞEGAR ég fluttist til Stykkis-
hólms haustið 1919, þekkti ég
lítið til Stykkishólms. Þótt leiðin
frá Snorrastöðum til Stykkis-
hólms sé aðeins um 60 km., þá
var það löng leið á þeim timum,
enda vpru á þeim árum öll
verzlunarviðskipti bundin við
Borgarnes, eftir að upphleyptur
akvegur var gerður fró Borgar-
nesi vestur um Mýrarnar, vestur
í Hnappadalssýslu. Ég hafði þó
aðeins séð nokkra af helztu for-
ystumönnum kauptúnsins og má
meðal þeirra nefna: Pál V.
Bjarnason sýslumann, Guðmund
Guðmundsson lækni og kaup-
mennina Ágúst Þórarinsson,
Hjálmar Sigurðsson o,g Sæmund
Halldórsson.
Unga fólkið, á aldur við mig,
þekkti ég lítið, en hafði þó að-
eins kynnzt því lítið eitt á dans-
skemmtunum að Fáskrúðar-
bakka, En einn var þó af ungum
mönnum í Stykkishólmi, sem ég
hafði aðeins kynnzt og talað við,
og það var ungi maðurinn Sig-
urður Ágústsson, sem nú er sjö-
tugur.
Verzlun Tang & Riis í Stykkis-
hólmi hafði á þessum tísmum úti-
búi í Skógarnesi. En þar er lög-
gilt höfn og því aðstaða til verzl-
unar. Ágúst Þórarinsson var þá
verzlunarstjóri Tangs-verzlunar í
Stykkishólmi og fór Sigurður
Ágústsson snemma að vinna við
verzlunina og varð síðar fulltrúi
hjá pabba sínurn.
Á vordögum 1912 eða 1914 var
ég á ferð í Skógarnesi, og þá var
þar staddur ungur maður úr
Stykkishólmi, og var mér sagt
að hann væri sonur Ágústs Þór-
arinssonar verzlunarstjóra. Hef-
ur þá Sigurður verið 16—18 ára.
Mér er hann enn liifandi í minni
frá þessum fyrsta fundi okkar.
Hann var þá mjög glæsilegur
ungur maður. Mér virtist hann
í hærra meðallagi á vöxt, grann-
vaxinn, sviphreinn og brosmild-
ur.
Þegar ég kom til Stykkishólms
í september 1919, vann ég fyrsta
mánuðinn við verzlunarstörf hjá
Hjálmari kaupmanni Sigurðs-
syni, því að unglingaskólinn, sem
ég var ráðinn við, gat ekki byrj-
að fyrr en 1. nóvember, er mestu
haustönnum var lokið. Það fór
því svo, að ég kynntist þennan
fyrsta mánuð aðallega verzlunar-
mönnunum.
Þá strax um haustið kynntist
ég Sigurði Ágústssyni og jafn-
framt hans ágæta heimili hjá
foreldrum hans. Sigurður Ágústs
son var þá 23 ára, ókvæntur
heima hjá foreldrum sínum, á-
samt systur sinni Ingigerði og
bróður sínum Haraldi, 12 ára. —
Guðrún Olga var þá nýgift. —
Haraldur var væntanlegur nem-
andi minn í unglingaskólanum.
— Var þetta heimili á þessum
árum mjög glæsitegt og ógleym-
anlegt öllum, sem þar komu.
Við fyrstu kynningu um haust-
ið, kynntist ég strax beztu eðlis-
kostum Sigurðar Ágústssonar.
Hann var glæsimenni í útliti,
kurteis, góðhjartaður og hjálp-
samur, og fljótur að átta sig á
hverju máli. Hann naut sérstaks
trausts, bæði hjá ungum og
gömlum, og var snemma kosinn
í hreppsnefnd og stjórn spari-
sjóðsins, — og mjög mörg önnur
opinber störf hlóðust á hann.
Áður en hann náði þrítugsaldri,
var hann þegar orðinn einn af
aðalforystumönnum kauptúns-
ins.
Þegar verzlun Tang & Riis
hætti árið 1931, keypti Sigurður
eignir verzlunarinnar, setti þar
upp verzlun og rak jafnframt út-
gerðarfyrirtæki og síðar frysti-
hús. Öll þessi fyrirtæki hefur
hann rekið fram á síðustu ár, en
mun nú hafa selt verzlunina, sem
rekin verður áfram í sömu húsa-
kynnum.
Það er ekki ætlun mín með
þessari afmæliskveðju, að fara
að rekja frekar starfssögu Sig-
urðar Ágústssonar, en ég vil taka
það fram, að þrátt fyrir marg-
brotin störf, langan vinnudag og
oft stranga lífsbaráttu, þá hefur
glaðlyndi æskuáranna aldrei
brugðizt honum. — Enn er hann
vinfastur, hjálpsamur og dreng-
skapanmaður í viðskiptum.
Um aldarfjórðungsskeið áttum
við samleið í StykkLshólmi og
margskonar samskipti. Ekki vor-
um við ætíð sammála og í sum-
um málum andstæðingar, en
aldrei man ég eftir að sikuggi
félli á okkar persónulegu vin-
áttu. Og ef mér hefði legið mikið
við í einhverju máli, hvort sem
snert hefði fjárhag eða annað,
þá hefði ég hiklaust leitað hans
ráða og treyst á drengskap hans.
Sigurður Ágústsson hefur ver-
ið hamingjumaður í sínu einka-
lífi. Hann er ágætur heimilisfað-
ir, gestrisinn og vinsæll. Haustið
1923, hinn 27. október, kvæntist
hann sinni ágætu konu, Ingi-
björgu Helgadóttur, Eiríkssonar.
Hafa þau hjón í sameiningu
myndað heimili, sem er í allra
fremstu röð íslenzkra heimila,
bæði um híbýlaprýði og gest-
risni.
Síðan ég flutti frá Stykkis-
hólmi eru nú liðnir tveir áratug-
ir. Á þessum tveimur áratugum
hefur margt gerzt í lífi Sigurðar
Ágústssonar, sem til tíðinda má
telja. Hann bauð sig fram til
þings haustið 1949, fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn, er Gunnar Thor-
oddsen hætti þar þingmennsku,
og vann glæsilegan kosningasig-
ur. Hefur hann jafnan verið end-
urkosinn síðan. — Ég ætla ekki
að fella neinn dóm um þingstörf
hans, en ég er þess fullviss, að
við þau störf hafa hans beztu
eðliskostir notið sín, eins og í
öðrum störfum hans í opinberu
lífi.
Ég vil svo að lokum senda
þeim hjónum, Sigurði og Ingi-
björgu, mínar beztu kveðjur og
heillaóskir í sambandi við þessi
tímamót og þakka þeim ágæta
kynningu, bæði fyrr og síðar.
Stefán Jónsson.
ÞEIR fslendingar sem lifað hafa
sín manndómsár á fyrri hluta
tuttugustu aldarinnar, hafa án
efa séð rætast stærri drauma og
meiri framfarir og hagsæld skap
ast í landi voru, en dæmi eru
til um áður, allt frá því fynsta
er landið byggðist. Um þetta
munu allir íslendingar sammiála
í dag.
Sú mikla umbreyting sem orð
ið hefur á högum lands og þjóð-
ar á þessu tímabili, á án efa
rætur sínar að rekja til marg-
víslegra orsaka. — Einn áhrifa-
ríkasti þáttur þessa framfara-
tímabils, er vafalítið sú upp-
bygging atvinnulífsins, sem átt
hefur sér stað. Einn þeirra mætu
manna, sem þar hafa lagt virxa
hönd að verki, er Sigurð'ir
Ágústsson alþm. en hann verður
sjötugur þann 25. marz n.k. —
Sigurður er löngu þjóðkunnur at
hafnamaður, bæði fyrir störf sín
og framkvæmdir I heimahögum
á Snæfellsnesi, og einnig fy ír
aískipti sín um 18 ára skeið &
Alþingi, af margvíslegum fram-
faramálum þjóðarinnar. —
Um afskipti Sigurðar af fram-
faramálum Snæfellinga, væri
hægt að rita langt mál. Það verð
ur þó ekki gert að þessu sinái,
en á Snæfellsnesi hefur hann ált
mörg áhugamálin, og komið
þeim í framkvæmd, með sinni
óbilandi þrautseigju og starfs-
orku, sem ég hygg að eigi fáa
sína líka.
Sigurður Ágútsson er mikið
ljúfmenni og mannkostamað ir,
hann vill hvers manns vandræði
leysa, hefur það komið sér vel
fyrir ýmsa sem leitað hafa ráða
hans og aðstoðar, í margvísieg-
um vandamálum. Á Snæfells-
nesi má víð sjá minnisvarða um
þennan ágœta mann, sem standa
munu um langa framtið, sem
merki um framisýni hans, dugn-
að og atorku, við framkvæmd
þeirra mál, sem hann taldi sér
skylt að berjast fyrir og ko.na
í farsæla höfn.
Sigurður Ágústsson hefur ver-
ið mikill lánsmaður í lííinu, —
giftur er hann ágætis konu, Ingi
bj'örgu HelgadóUur, — og eiga
þau einn son, Ágiúst, og vinnur
hann við fyrirtæki föður síns.
Hefur heimili þeirra Sigurðar og
Ingibjargar alla tíð verið með
hinum mesta höifðingsbrag.
Þangað eru allir velkomnir og
finna að þeir eru þar í vinahönd
um og aufúsugestir.
Ég lýk svo þessum fáu línum,
með því að árna þessum go3a
vini mínum, og heimili hans,
allra heilla og Guðsblessunar á
ókomnum árum, í von um sð
honum megi enn endast aldur
til að vinna áfram að sínnm
hugðarmálum fjrrir land og þjóð.
Jón Árnason.