Alþýðublaðið - 23.07.1920, Blaðsíða 1

lþýðubla
1920
Föstudaginn 23. júlf
166. tölubl.
lasmasaga krónnnnar.
Eftir Ólaf Friðriksson. >
-------- (FrhJ.
Þegar mistnunurinn á inn- og
•átflutningi verður svo mikill að
gjaldeyrislækkun hlýst af, getur
orsökin verið (miðað við það sem
eðlilegt er fyrir landið), að of
mikið sé flutt ina, eða of lítið
flutt út, og þegar gerð er tilraun
til þess að bæta úr gjaldeyris-
verðfallinu, þá er vitanlega mjög
þýðingarmikið að athugað sé
kvort af þessu tvennu.sé orsökin,
ef ekki stendur þá svo á, að með
sanni megi segja að bæði" hafi
verið fíutt of mikið inn, og of
iJítið út.
Sá sem fíer að athuga hvers
¦vegna danska krónan hafi fallið
verður brátt þess vísari að Danir
hafa ekki tiutt minna verðmæti
út úr landinu en við var að búast.
Aftur á móti hafa þeir flutt mikið
meira inn en eðlilegt er. Á stríðs-
árunum græddu margir menn ó-
grynni fjár, og eyddu síðan milj-
ónum króna í alls konar óþarfa,
4 sig, á sig og undir sig, svo sem
t. d. í kampavín, silkifatnað og
bifreiðar, og fóru tugir miljóna
króna út úr landinu fyrir þennan
varning.
Þýzka markið stóð mjög lágt í
fyrra, og er mælt að danskir auð-
menn hafi keypt 1500 tniljónir
4 von um gróða þegar markið
stigi. En í stað þess að stíga féll
það ofan í sama sem ekki neitt.
Það sem þó öliu öðru fremur
qIH falli danskrar krónu, var það,
að danskir heíldsalar keyptu
kynstrin öll í Ameríku og Eng-
landi af varningi sem þeir ætluðu
að græða á að selja Þjóðverjum
og íbúum hinna nýju rfkja við
Eystrasalt. En þegar til kom, höfðu
hvorki Þjóðverjar né hinar þjóð-
irnar peningaráð, svo að þær
,gætu keypt vörurnar, og dönsku
heildsalarnir sátu uppi með þær,
og sárt ennið.
Þannig varð óhóf og gróðafýsn
dönsku auðmannanna til þess að
lækka gengi dönsku krónunnar.
En hvað var; svo ráðið við
þessu i
Það var auðvitað að takmarka
innflutning, úr því búið var að
flytja of mikið verðmæti inn í
landið, og það var gert. Árang-
urinn af þeirri ráðstöfun kom brátt
í ljós, krónan fór að stíga. En
áður en langt var umliðið urðu
stjórnarskifti í Danmörku; Radi-
kala-flokkurinn fór frá völdum,
en Vmstrimenn mynduðu stjórn.
En sú nýja stjórn nam úr giidi
allar ráðstafanir til þess að hækka
gengi krónunnar, en síðar hefir
danska krónan hríðfallið.
Hvers vegna gerði hin nýja
stjórn það? Ja— því var baiið
við að ráðstafanirnar mundu ekk-
ert gagn gera, en Jegðu óþarfa
höft á viðskiftalífið, en orsökin
var hvorttveggja, það, að stór-
gróðamennirnir sem eru Ieiðandi
menn í Konservatíva-fíokknum (en
við þann flokk styðst Vinstri-
mannástjórnin einnig) töldu sig
hafa óhag af ráðstöfununum, . og
hitt að.aiiur þorri danskra bænda
(en það eru þeir sem mynda
Vinstrifiokkinn) hafa fremur hag
af því að krónan standi Iágt, af
því þeir selja afurðir sínár til
Englands, og fá borgun i sterl-
ingspundum.
^lys.
Kolaprammi selaclí:u.r.
Menn lbjarg-ast.
í fyrradag var byrjað að afferma
kolaskip landsverzlunarinnar, sem
legið hefir undanfarið á ytri höfn-
inni og Hggur enn. Kolin voru
látin í uppskipunarpramma og
dróg síðan mótorbátur hann í
land. Gekk alt slysalaust þangað
til sfðdegis f gær,, er tók að
hvessa af norðri og var vindurinœ
þá á hiið bátana, er þeir fóra
milii skips og lands. ^
Prammarnir eru þungir í vövum,.
ekki sfzt hlaðnir, enda fór það'
svo í sfðustu ferðinni f gærkvöldi,
að taugin milli bátanná slitnaði
oftar ewá einu sinni og varð ekki
að sök, fyr en komið var í hafnar-
mynnið. Var mótorbáturinn kom-
inn inn úr því, en pramminn í
þann veginn að sleppa þegar
taugin slitnaði skynditega, rakst
pramminn á garðshornið, haiiaðist
á hliðina af árekstrinum og sökk
á svipstundu.
Sex menn voru í prammanmo
og lentu þeir allir f sjóinn. Mót-
orbáturinn snéri auðvita við f
skyndi og hélt á vettvang. Náð-
ust 3 mennirnir svo að segja istrax,
en hinir náðust bráðlega. Var
einn þeirra allþjakaður, en pó
ekki hættulega veikur.
Það> er ekki dygð þejrra, cr
sjá eiga um, að allar tilfærur við
vinnu séu í lagi, að ekki hlaust
meira slys af þessu, en þettst.
Verður ekki betur séð, en að
tauginn milli bátanna hafi verið
of veik og er Iíklegt, að eftir-
leiðis verði vírstrengur notaður.
Einnig er ófyrirgefanlegt að hlaða
uppskipunarbáta svona.
Pramminn er að sögn úr járrai
og voru í honum um 100 smái.
af kolum. Verður Ifklega erfitt að
ná honum upp, en burt verðúr
að koma honum af þeim stað, er
hann nú liggur á, því það er rétt
við hafnarmynnið.
Porsteinn €rísI*BOn ritátjórí,
hafði í veizlu er haldin var á skip-
inu „Ægi" á höfiiinni í Sönder-
borg, lesið upp kvæði eftir sig til
Danmerkur og Suður-Jótlands.
Hafa dönsk blöð birt kæðið 'f
heild, eins og fréttastofa Rhzm
sendi það át.