Morgunblaðið - 29.10.1967, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 29. OKT. 1997

Útgefandi: Hf. Árvakur, R'eykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar; Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Jphannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri: Björn Jóhannsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar: Aðalstræti 6. Simi 22-4-80.
1 lausasölu: Kr. 7.00 eintakið.
Áskriftargjald kr. 105.00 á mánuði innanlands.
NÝJAR REGLUR UM
INNFL UTNING
Á fyrstu níu mánuðum þessa
árs hefur útflutningur
landsmanna minnkað um
rúmlega 1000 millj. króna
frá því á sama tíma í fyrra,
en á þessu tímabili er inn-
flutningur um 3% hærri en
í fyrra. Þetta bendir til þess,
að þrátt fyrir samdrátt í at-
vinnulífi og minnkandi tekj-
ur útflutningsframleiðslunn-
ar hafi kaupgeta almennings
enn sem komið er ekki minnk
að að ráði, en e. t. v. kann
skýringin einnig að einhverju
leyti að vera sú, að birgða-
söfnun hafi aukizt í landinu.
Ljóst er, að á sama tíma og
útflutningstekjur þjóðarinn-
ar stórlækka, er óhjákvæmi-
legt að gera ráðstafanir til
þess að draga úr innflutningi,
enda hætta á, a<5 gjaldeyris-
varasjóðurinn eyðist upp á
skömmum tíma að öðrum
kosti. Seðlabanki íslands og
viðskiptamálaráðuneytið hafa
nú gert nauðsynlegar ráð-
stafanir í þessum efnum. 1
fréttatilkynningu frá Seðla-
bankanum er frá því skýrt,
að Seðlabankinn hafi birt nýj
ar reglur um innborganir
vegna innflutnings á vörum
erlendis frá í framhaldi af
breytingu á reglugerð um
skipan gjaideyris- og inn-
flutningsmála.
Hinar nýju reglur eru á þá
leið, að um leið og sala gjald-
eyris fyrir innflutningi fer
fram, skal greiða 15% inn-
borgun, sem bundin verður
í þrjá mánuði, enda sé ekki
um greiðslufrest að ræða. Sé
vara flutt inn með greiðslu-
fresti, en án ábyrgðar, hækk-
ar innborgun um 15% þ.e.a.s.
úr 10%, sem í gildi er, í
25%. Innborgun þessi skal
standa meðan greiðslufrestur
varir, þó ekki skemur en 3
mánuði. Undanþegnar þess-
um ákvæðum verða allar
helztu rekstrar- og hrávörur.
Svipaðar reglur þeim, sem
nú verða teknar upp, voru
í gildi fram á árið 1962, en þá
voru þær með nokkuð öðrum
hætti en nú er ráðgert, en
áhrifum voru þau sömu. Það
er því ekkert einsdæmi, að
gripið sé til slíkra aðgerða og
svipaðar ráðstafanir eru
þekktar frá öðrum löndum,
sem eiga við svipuð vanda-
mál að búa og við nú.
Það er auðvitað ljóst, að
hinar nýju reglur munu valda
margvíslegum erfiðleikum
hjá þeim, sem við innflutn-
ing starfa, en hjá þeim erfið-
leikum verður ekki komizt
eins og ástatt er og innflytj-
endur verða ekki síður en
aðrir að taka á sig þau óþæg-
indi, sem skapast vegna hins
alvarlega ástands í efnahags-
málum þjóðarinnar.
Að sjálfsögðu vona allir
landsmenn, að verðlagsþróun
in erlendis og aflamagnið inn
anlands aukist hið fyrsta og
má þá gera ráð fyrir, að þær
reglur, sem nú taka gildi,
verði afnumdar, eins og gert
var 1962, en óhjákvæmilegt
er að gera ráðstafanir til þess
að jafna þann halla, sem orð-
in er í greiðsluviðskiptum
okkar við útlönd og hefur far
ið stöðugt vaxandi síðustu
mánuðum.
KISIUÐJAN
TEKUR TIL
STARFA
¥ gær var Kísiliðjan form-
* lega afhent, en unnið
hefur verið að byggingu
hennar s.l. ár. Kísiliðjan mun
væntanlega taka til starfa
innan skamms, en starfsemin
fyrstu mánuðina verður til-
raunaframleiðsla á fram-
leiðsluvörum verksmiðjunn-
ar.
Nú þegar Kísiliðjan tekur
til starfa er vert að minnast
þess, að ef ekki hefði verið
fyrir starf Baldurs Líndals
efnafræðings, sem fyrstur
fann kísilnámuna í Mývatni
og trú hans á því, að slíkt fyr-
irtæki væri hægt að starf-
rækja hér á landi, hefði þetta
fyrirtæki líklega aldrei kom-
izt á laggirnar, enda bentu
álitsgerðir erlendra sérfræð-
inga til þess, að ekki mundi
hagkvæmt að vinna kísilgúr
úr Mývatni. Tilraunir Bald-
urs Líndals leiddu hins veg-
ar annað í ljós og hann hafði
á réttu að standa.
Kísiliðjan er liður í þeirri
viðleitni núverandi ríkis-
stjórnar að auka fjölbreytni
atvinnuvega landsmanna, en
stærsta átakið í þeim efnum
er að sjálfsögðu álbræðlan
við Straumsvík. Þróunin í
efnahagsmálum okkar íslend
inga s. 1. ár sýnir að stefna
ríkisstjórnarinnar í þessum
efnum er rétt. Og þess vegna
er það engum vafa bundið
að halda ber áfram á þessari
braut t. d. með byggingu olíu-
hreinsunarstöðvar og sjó-
efnaverksmiðju, en Baldur
Líndal hefur um nokkurt
Hin nýja einangrunar-
stefna í Bandaríkjunum
SENDIHERRAR margra ríkja
hafa síðustu daga lagt leið
sína í bandaríska utanríkis-
ráðuneytið og borið fram
mótmælaorðsendingar ríkis-
stjórna sinna gegn hinni
bandarísku tollverndarstefnu,
sem nú virðist hafa fengið
byr undir báða vængi. Þannig
hafa hin sex ríki Efnahags-
bandalagsins, en einnig Jap-
an, Bretland, Astralía, Kana-
da o.fl. borið fram mótmæli
sín. Líkurnar á því, að Banda-
rikin kunni að skera niður
innflutning á öllum vörum
hvaðanæva úr heiminum, —
aUt frá stáli niður í loðfeldi
— með innflutningstakmörk-
unum, hefur hvatt mörg við-
skiptaríki Bandaríkjanna til
þess að hóta gagnráðstöfun-
um.
Þær aðvaranir koma ekki
á óhentuguim tíma fyrir
Bandaríkjastjórn.- Þvert á
móti, þær reynast henni meira
að segja skjól að hlaupa í, því
að stjórnin sjálf er andvíg
þeirri tollaverndarstefnu,
sem nú er komin upp í banda-
ríska þinginu. Nú getur stjórn
in vegna hinna mörgu mót-
mæla snúizt gegn forsvars-
mönnum verndartollanna með
þeirri röksemd, að viðskipta-
ríki Bandaríkjanna hafi rétt
til gagnráðstafanna, ef Banda
ríkjamenn dragi úr imnflutn-
ingi sínum. Slíkt muni kocna
svo harkalega niður á banda-
rískum útflutningi, að efna-
hagslíf landsins muni verða
fyrir miklu tjóni.
Bandaríska stjórnin hefur
hikað allt of lengi að taka
svo skorinort til orða Fyrst,
þegar fram voru komin í
þinginu mörg frumvörp, sem
miðuðu að takmörkunum á
innflutningi, og ákveðið hafði
verið að taka þau til með-
ferðar í fjármálanefnd þings-
ins, snerist stjórnim til ákveð-
innar varnar grundvallar-
reglu sinnar um frjálsa verzl-
un. Fjórir ráðherrar voru
látnir vera viðstaddir um-
ræðurnar um verndartollatil-
lögurnar í fjármálanefndinni,
en slíkt er svo óvenjulegt, að
einn öldungarþingmaðurinn
hafði á orði, að sér hefði
fundizt hann vera staddur
á ríkisstjórnarfundi. Fremst-
ur í flokki ráðherranna var
Rusk utanríkisráð'herra, sem
auk efnahagslegra sjónar-
miða kom á framfæri fjöl-
mörgum pólitískum röksemd-
um gegn tillögunum.
Dean Rusk
utanríkisráðherra
Myndi spilla árangri
Kennedy-viðræðnanna.
Bandarísku innflutnimgs-
takmarkanirnar myndu án
nokkurs vafa, ef þær gengju
í gildi, gera að engu þann ár-
angur, sem náðist í Kennedy-
viðræðunum svonefndu.
Bandaríkin myndu þá
með innflutningstakmörkun-
um meira en taka það aftur
með annarri hendinni, sem
þau létu af hendi með hinni
hendinni í tollalækkunum
í því skyni að efla heimsverzl
unina. Nú eru Kennedy-við-
ræðurnar, sem náðu tilgangi
sínum að verulegu leyti
helzta stoð náinnar samvinnu
ríkja Norður-Ameríku og
Vestur-Evrópu. Það er verzl-
unin, sem á hvað drýgstan
þátt nú í sambandi ríkjanna
báðum megin Atlantshafsins.
Sökum þess að banda-
rísku innflutningstakmarkan-
irnar myndu verða til þess,
að ríkin í Vestur-Evrópu
myndu grípa til gagnráðstaf-
ana af sama tagi, yrði þétta
til þess, að heiftarlegt verzlun
arstríð skylli á. „Umfangs-
miklar innflutningstakmark-
anir Bandaríkjanna yrðu til
þess, að Vestur-Evrópa myndi
snúast gegn okkur. Það myndi
hafa í för með sér ófyrirsjá-
anlegar afleiðingar fyrir
stjórnmálalega- og hernaðar-
lega stöðu okkar“, sagði Rusk
utanríkisráðherra í aðvörun-
arræðu sinnL
iHvort þessi aðvörun og
aðrar sams konar koma að til-
ætluðu haldi, er vafL Ný
einangrunarstefna hefur náð
að búa um sig í bandaríska
þinginu og um allt landið
Hún á rót sína að rekja tii
margs konar vonbrigða á sviði
utanríkismála, allt frá NATO
til styrjaldarinnar í Víet-
nam. Sú spurning hefur vakn
að meðal fólks, hvort skuld-
bindingar Bandaríkjanna í
utanríkismálum eigi alltaf að
hafa forgöngu fyrir vanda-
málunum heirna fyrir. Þessari
spurningu er varpað fram af
stöðugt fleiri og hvað stefn-
una í verzlunarmálum snert-
ir, er svarið þannig: Drögurn
úr innflútningi, verndum iðn-
aðinn heima fyrir og atvinnu
þar.
En hvergi eru alþjóðaskuld-
bindingar nánari en í verzl-
uninni. Tilraun til þess að
breyta gangi mála þar, myndi
hafa í för með sér keðjuverk-
anir, sem myndu leiða til
mikils tjóns. „Engin þjóð
getur nú á dögum leyft sér
þann munað að grípa til að-
gerða, sem koma rnunu einn-
ig niður á öðrum þjóðum, án
þess að hafa kannað eins
rækilega og unnt er hugsan-
legar afleiðingax“, sagði
Rusk.
Enn hafa tillögur stuðnings
manna tollverndarinnar ekki
hlotið lagagildi og það er
einnig alls ekki víst, hvort til
þess muni koma, þrátt fyrir
það að tollverndarhyggjan sé
nú öflugri en nokkru sinni
áður síðan á fjórða áratug
aldarinnar. Sé öflugri hluti
iðnaðar Bandaríkjanna, sem
byggir á útflutningi og yrði
að borga brúsann fyrir inn-
flutningstakmarkanirnar, hef
ur einnig si'tt til málanna að
leggja.
Efnahagsbandalag Evrópu
mun hins vegar læra sína
lexíu af því, sem er að gerast
í Bandaríkjunum, þe.a.s, að
með auknum verzlunarhöml-
um sínum mun bandalagið
leggja tollverndarmönnum í
Bandarfkjunum vopn í hend-
ur. Það er kominn tími til, að
hin stóru verzlunarveldi
heimsins taki höndum saman
um að ryðja úr vegi hindrun-
unum fyrir alþjóðlegum vöru
skiptum. Nýjar hindranir á
sviði verzlunar eiga engan
rétt á sér í heiminum nú.
Þýtt og endursagt úr
„Die Welt“.
skeið unnið að rannsóknum
á því sviði.
NÝ BRÚ
¥ gær var tekin í notkun ný
* brú yfir Jökulsá á Sól-
heimasandi og er það í ann-
að sinn á stuttum tíma, sem
ný stórbrú er tekin í notkun
hér á landi.
Þessar framkvæmdir sýna
glögglega þær framfarir, sem
orðið hafa og eru að verða
í samgöngumálum þjóðarinn-
ar í tíð núverandi ríkisstjóm
ar. Brúin yfir Jökulsá á Sól-
heimasandi mun verða þýð-
ingarmikil samgöngubót,
enda gamla brúin orðin ó-
trygg fyrir alllöngu.