Morgunblaðið - 27.07.1968, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. JÚLÍ 1908
Jfatgtiitfrfafrifr
tJtgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstj órnarf ulltrúl
Fréttastjóri
Augiýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
Askriftargjald kr 120.00
í lausasölu.
Hf Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Bjöm Jóhannsson.
Arni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði innanlands.
Kr. 7.00 eintakið.
UMSKIPTI í
MARKAÐSMÁL UM
k síðustu tveimur árum
hafa mikil umskipti orð
ið á fiskmörkuðum okkar er-
lendis, ekki sízt að því er
varðar frystar sjávarafurðir.
Hið háa verðlag, sem orðið
var á frystum fiskflökum
leiddi til aukins framboðs á
mörkuðunum, með þeim af-
leiðingum, að verðið hefur
stöðugt farið lækkandi frá
miðju ári 1966 og nýtt verð-
fall varð á Bandaríkjamark-
aði fyrir aðeins nokkrum vik
um. Með auknu framboði hef
ur fylgt vaxandi samkeppni
á mörkuðunum og er nú far-
ið að gæta verulegra sölu-
erfiðleika á þessari þýðingar
miklu útflutningsvöru íslend
inga.
Jafnhliða þessum umskipt-
um á mörkuðunum erlendis
hefur sú breyting orðið hér á
landi, að meiri ásókn er nú í
að frysta fiskinn vegna sölu
erfiðleika á skreið og enn-
fremur hefur veiði aukizt
verulega það sem af er þessu
ári, þannig að um töluverða
framleiðsluaukningu er nú
þegar að ræða á frystum fisk
flökum og búið að framleiða
upp í samninga við Sovétrík-
in, þótt vonir standi til að
þau muni kaupa nokkurt við
bótarmagn.
Til þess að auka enn á erf
iðleikana, hafa fiskveiðar þró
unarlandanna svokölluðu auk
izt mjög hröðum skrefum og
jafnframt hafa komið til sög-
unnar nýjar matartegundir,
sem heyja harða samkeppni
við frysta fiskinn, svo sem
frystir kjúklingar.
Ljóst er, að sá rekstrar-
grundvöllur, sem hraðfrysti-
iðnaðinum var tryggður í upp
hafi þessa árs var svo naum-
ur, að lítið mátti út af bera
til þess að allt færi úr skorð-
um. í ljósi hinna nýju við-
horfa efndi Sölumiðstöð hrað
frystihúsanna til aukafundar
sl. þriðjudag til þess að ræða
hinar alvarlegu horfur í mál-
efnum hraðfrystiiðnaðarins
og var fundinum frestað
meðan viðræður stæðu yfir
við ríkisstjórnina. Á þessu
stigi málsins verður ekkert
um það sagt með hvaða ráð-
um unnt verður að leysa úr
hinum nýja vanda frystihús-
anna. Aðeins skal á það bent,
að þessi atvinnugrein hefur
slíka þýðingu fyrir þjóðarbú-
ið að tryggja verður rekstur
hennar.
Á sl. ári var mikið rætt um
endurskipulagningu hrað-
frystiiðnaðarins m.a. með
aukinni hagræðingu, sam-
runa eða samstarfi fyrir-
tækja. Síðan hefur lítið heyrzt
um framkvæmd þessara fyr-
irætlana. Að vísu berast við
og við fregnir um þróun í
þessa átt, en aðeins í tak-
mörkuðu mæli. Æskilegt er,
að þeir sem að þessum mál-
um vinna geri opinber-
lega grein fyrir því, á hvern
rekspöl þessi endurskipulagn
ing er komin. Enginn vafi er
á því, að hægt er að auka
hagkvæmni í rekstri fjöl-
margra frystihúsa og ekki
verður unað við annað en
svo verði gert.
Þá er einnig nauðsynlegt
að herða mjög allt sölustarf,
þegar söluerfiðleikar gera
vart við sig. Það hefur ver-
ið auðvelt að selja frystan
fisk þar til nú að undanförnu,
en þegar slíkir erfiðleikar
steðja að verður að auka
mjög söluviðleitni. Við
eigum í samkeppni við harð-
snúna andstæðinga á þessum
mikilvægu mörkuðum, sem
ráða yfir miklu fjármagni og
standa vafalaust betur að
vígi en við að mörgu leyti.
En íslenzku fiskflökin hafa
áunnið sér mikið traust með-
al neytenda og þá yfirburði
ber okkur að nýta sem bezt.
Þess verður að vænta, að
sölusamtök hraðfrystiiðnaðar
ins leggi sig nú mjög fram
um sölustarf jafnhliða því
sem tryggja verður rekstur
frystihúsanna í landinu.
KRABBAMEINS-
LÆKNINGAR
rátt fyrir allt það, sem á-
unnizt hefur í krabba-
meinslækningum og þó sér-
staklega í því að finna krabba
mein, vantar enn mikið á, að
nægilega góða aðstaða sé fyr
ir hendi hér á landi til þess
að sinna krabbameinssjúkl-
ingum eins og nauðsyn kref-
ur. í þessu sambandi er rétt
að vekja athygli á, að sá á-
rangur, sem náðst hefur í
krabbameinsleitinni með
starfi leitarstöðvanna hefur
verið með þeim ágætum, að
athygli hefur víða vakið er-
lendis. Krabbamein finnst nú
oft mun fyrr en áður og því
miklu meiri möguleikar á að
veita sjúklingum þá umönn-
un, sem nútíma læknavísindi
geta veitt bezta. Leitarstarf
þetta hefur m.a. sprottið af
starfsemi krabbameinsfélag-
anna, sem unnið hafa ágætt
starf á undanfömum árum,
en þó er sýnilegt, að þeim
þarf að veita enn meiri að-
\sarjr
UTAN ÖR HEIMI
Deila um Norður-Borneo
Filippseyingar vilja endurheimta landið úr höndum Malaysiu
A ÝMSU hefur gengið í sam-
búð Filippseyja ogM alasyu á
undanförnunt árum. Um síð-
ustu helgi dró enn til tíð-
inda, er Ferdinand E. Marcos,
forseti Filipseyja, kvaddi heim
ambassador landsins í Malas-
íu og aðra sendiráðsstarfs-
menn þar, utan einn, sem á
að hafa umsjón með eignum
sendiráðsins í Kuala Lumpur.
Stjórnmálasambandi landanna
hefur þó ekki enn verið form
lega slitið.
Þessi ákvörðun var tekin,
vegna þess að Malasia hefur
neitað að verða við tilkalii
Filippseyinga til ríkisins
Sabah (Norður-Bomeo) sem
er í Malasiusambandinu. Ný-
lega var haldinn samninga-
fundur í Bankok, en hann
fór út um þúfur.
Filippseyingum hefur lengi
verið keppikefli að fá umráð
yfir Saibah. RæfcUT þessa máls
má rekja allt aftur til ársins
1878, þegar soldáninn af Súlú
eyjum í Filippseyjaklasanum
lét Norður-Borneó af hendi
við brezkt verzlunarfélag.
Stjórnendurnir í Manila telja,
að það samkomulag hafa að-
eins átt að gidlá um skamman
tíma, en ekki um alla eilífð.
En Norður-Borneo var í
höndum Breta fram til 1963,
þegar Malasyusambandið var
stofnað.
Árið 1962 lýsti þing Filipps
eyja því yfir, að Filippseyjar
ættu ótvíræðan lagalegan rétt
til Norður-Borneo og óskuðu
eftir viðræðum um málið. Bret
ar féllust á, að umræður færu
fram í London, en tóku þegar
í stað fram að ekki kæmi til
greina að Filippseyjar fengju
landsvæðið. Meðal fulltrúa
Filippseyja á fundimum var
þáverandi forseti, Diosdado
Macapagal. en ekki náðist þar
neinn árangur.
Á næsta ári 16. sept. 1963
var síðan stofnað ríkjasam-
band Malaysiu, eftir mikinn
undirbúning. f því eru Malaya
á Malakkaskaga, Singapore,
Sarawak á Borneo og Norður
Borneo, sem síðan nefndist
Sabah. Höfuðborg þess er Ku
ala Lumpur á Malakkaskaga.
Eftir stofnun sambandsins
risu fljótlega úfar með því og
Indónesíu,, einkuim að frum-
kvæði Sukarnos Indónesíufor-
seta, Hann neitaði að viður-
Ferdinand E. Marcos
forseti Filippseyja.
kenna sambandið, og rofnaði
stjórnmálasamband það sem
áður var milli Indónesíu og
Malaya. Filippseyingar gripu
einnig til sinna ráða og lækk-
uðu sendiráð sitt í Kuala
Lumpur í tign og gerðu það
að konsúlati. Stjórn Malaysiu
sleit þá öll stjórnmálatengst
milli landanna.
Sumarið 1966 tóku Filipps-
eyjar og Malaysia aftur upp
stjórnmálasamskipti. Það var
fljótlega eftir að gengið var
frá samkomulagi Malaysiu og
Indónesíu, þar sem bundinn
Var endi á misklíð ríkjanna.
Suharto hershöfðingi hafði þá
tekið við völdum af Sukarno
og einbeitti hann sér frá upp-
hafi að því að bæta sambúð
Malaysiu og Indónesíu.
Síðan hefur verið hljótt um
ágreiningsefni Filippseyma og
Malaysiu, þar til nú fyrir
skömmu. Bent er á, að eining
Malasyíumanna sé minni eftir
að sættir tókust við Indónesíu
og iiafi Filippseyingar þvi séð
sér leik á borði. Einkum hef-
ur kveðið að ófriði milli Mal
aja og Kínverja í Malaysíu.
Auk þess getur það haft nokk
ur áhrif, að forsetakosningar
fara fram á Filippseymum á
næsta ári. Barátta Marcos for
seta fyrir endurheimt Norður
Borneo mun vafalaust styrkja
hann mjög í sessi.
Ekki má líta framhjá sjálf-
um íbúum Sabah. Þeir eru
rúmlega hálf milljón og lítill
vafi er á því, að meiri hluti
þeirra vill vera áfram í Mal-
aysiusambandinu.
Á samningafundinum, sem
nú er nýlokið án árangurs,
fóru Filippseyingar fram á
það, að alþjóðadómstóllinn í
Haag yrði látinn skera úr deil
unni. Fulltrúar Malaysu féll-
ust ekki á það, en til þess að
unnt sé að leggja mál fyrir
dómstólinn í Haag, verða báð
ir aðilar að samþykkja það.
Malaysiumenn tilkynntu, að
viðræður um málið gætu ekki
hafizt að nýju fyrr en ein-
hver grundvölLur væri fyrir
hendi. Jafnframt settu þeir
fram tillögur um gagnkvæma
samvinnu á sviði efnahags-,
viðskipta- og varnarmála.
stoð, svo að þau geti eflt
starfsemi sína frá því sem nú
er.
Höfuðverkefni krabba-
meinsfélaganna á næstu ár-
um, auk leitarstöðvanna, er
að skapa fullnægjandi að-
stöðu til lækninga krabba-
meinssjúklinga hérlendis en
til þess er nauðsynlegt að
koma hér upp hávoltageisl-
un, sem nú gefur ásamt
skurðlækningum og radíum-
meðferð bezta raun í lækn-
ingum á ýmsum tegundum
krabbameins. Undanfarin
þrjú ár hefur mikið verið
rætt um nauðsyn á að fá
hingað kobolttæki og er út-
vegun slíks tækis vel á veg
komin á vegum krabbameins
félaganna, en slíkt tæki af
fullkomnustu gerð eða eins
og það sem krabbameinsfé-
lögin hafa tryggt fjármagn
til, mun kosta um fjórar
milljónir króna. Hins vegar
vantar enn viðeigandi hús-
næði fyrir þetta tæki. Þess er
að vænta, að viðkomandi að-
ilar sjái nú til þess, að frek-
ari dráttur verði ekki á bygg
ingu slíks húsnæðis en þess
má geta, að slík bygging mun
kosta lítið meira en nemur
þeirri upphæð, sem þyrfti
til að senda sjúklinga utan
til hávoltageislunar á einu
ári, eða 10-12 millj. króna.
Hér er augsýnilega um mikið
þjóðnytjamál að ræða og er
vissulega ástæða til að fylgj-
ast náið með þróun þessara
mála á næstunni.
------------- é
LEIÐRÉTTING
í GREIN um gamalt verzlunar-
hús á Hofsósi, sem birtist í Mbl.
í gær, misritaðist nafn Vilhelms
Erlendssonar, sem var sagður
Einarsson. eÞtta leiðréttist hér
með.
------------- 4
Nafn féll niðnr
f GREIN um Flóalund, gisti-
hús Barðstrendingafélagsins í
blaðinu í gær, féll niður nafn
gjaldkera félagsins, Sigmundar
Jónssonar. Hlutaðeigendur eru
beðnir velvirðingar á þesisu.